0^^^^է^ա-թ^օրո^է2^^^ : Տ € » . 1Ո1ՏՏ4ճաէ
17. ք<Ա6 ՕՁատտաշ - Բ;^1Հ1Տ (13)
|
Վ.հցտւքԱ. 800 ֆր. , Տար– 1600, արտ– 2500 ֆր • ^
161ւ,ցՕ6^5–70
Գին 7 ֆր–
167&-63
1950
Ու-րբաթ 21 ԱՊՐԻԼ
26րդ ՏԱՐԻ - 26« ձւ ա « 1<օ.6133–1.որ շրջան թ-իւ 1544
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
ԶՈՀԵԳՆ ԱԼ ՎԵՐԻ ԵԻ ՎԱՐԻ ԱՐՏ
Աւոենէ
մ(Լ ի վեր սրտառուչ
կոչեր կր Հրատա
րակուին
Փարիղի
Համայնավար
թերթերուն
մէք ,
րողոքելով
թուրք
ձախակողմեան
բանաստեղեի
մ ր՝ Նաղրմ
Հիքմ
է թի բանտարկութեան
գէմ :
Մասնաւոր
յանձնախումբ
մբն ալ
կաղմուտե
էք արձակել
աալու
Համար
թուրք
բանասաեղեր ,
որ Պ րուսայի
բանտն էբ
, 12
տարիէ ի վեր •
Նաղրմ
Հիքմէթ
Պոլիս
փո խագբուեցաւ
քանի
մբ շաբաթ
առաք
, եանրասլէս
Հիւանգացաե
բշ -
լալով։
Այս առթիւ
որոշաե էր եոմ սլաՀել,
իրրեւ
րողոքի
ք/ոյւյ
Պոլսոյ
վերքին
թզթաբերէն
իմ անանք թէ
բմշկական
վննութիւնբ
«.վտանզ֊ալռր չէ գտաե»
բանաստեղե
հն վիճակր : «Հետեւաբար
անսլատււ -
Հութիւն
մր չէ տեսնուաե
, զայն Աէլիւտաբի
բա^տր
ղլ,կելուն
մէի։
Ուրեմն
մէկ բանտէն
միւսր;
Մինչեւ որ 4փ–՛
ւանգո
ւթիւն ո «վտանգաւոր»
գաոնայ
:
Անոնք որ հ՜անօթ են թրքական
իշխանութեսնց
բարքերուն,
շատ բնական կր գտնեն այս տմարգի
րնթացքր։
ք>ք՝էեւ , ականաւոր
թուրքեր
ալ բոզպ -
քահ եւ գիմումնԼբ
կատարահ
են ,
ւղաՀանքելով
ազատ
արձակել
երիտասարգ
րանաստեզհր
:
Փարիզի
յանձնա խումրբ
վերքերս
Հետեւեալ
Հեռագիբբ
կ՚ուղղէր
Նաղրմ
Հիքմէթի
,
բազմաթիւ
ականալո
բ
գէմ
քերու
ստո րագրո ւթեամ բ •
— « Խորապէս զայրացած ենք ձեզի հանդէպ
եզած աւքարդի րնթացքին հալքար: կ՚ապահովեՕք
մեր աջակցոՆթիՆնը եւ եղրայրական համակ -
րանքը »:
Մ իեւնո
յն ատեն կր Հրաւիրէր
մ իանալ Հա -
մ՚ակրանքի
ա յս
ցո
յց ին,
«.իրենց րոզոքներր
ուզ -
գելով
թրքական
գ%սւղանատան»
է
Այս
առթիլ
, Համ ա յնավարնե
րու գրական շտռ,–*՛
րաթաթերթր,
ԼշէէՐՇՏ ՐէՅՈ531869 ,
կր
Հրատարակէր
երկու
բանաստեղհութիւններ
, երկուքն ալ բան —
աին
մէքգրռւաե,
մէկբ՝
1940/1»,
Բ.ր
1948^5»։
Տարրական
սլարաականութիւննեբ
են ասոնք
,
ոեւէ քաղաքակիրթ
մո զո վո ւր գի
զաւակներուն
,
մ անաւանգ
անոր
մ տաւո րականութեան
Համ ար ։
Բողոք
բռնութեան
, բարբարոսութեան
, ա -
նարգարութեան
ել աՀուսարսափի
գէմ ; ինչո՛՛՛ւ չէ
I
Առանց
ազգի խտրութեան
: Ո՚՚֊ր որ ալ
գտնուին
զոՀերբ : ԱնՀատ
րէէ՚՚՚ն թէ բազմութիւն
;
Ո^րքան
բոզոքագիրներ
, րողոքի
Հրապարա -
կա
յին
ցո յցեր
փա յելահ
ենք մ ենք ալ ,
տարիներու
լնթացքին
, թրքական
բա ր բա րո սոլթեանց
, զան –
գուահա
յին քաբգերու
, տեղա Հանո ւթեանց եւ կա–
խազաննե
բու
առթիւ
1
Համ ամ արգկա
յին
ցասումի
ձա քնեբ որոնք
մ աբահ են ա յսօր
, իբրեւ
մամա -
նակափբէպ
է . >
Արգ,
^էշԳ "՛յե միքոցին եբր
ձախակողմեան
գրագէտներ
, բանաստեգհներ
,
տրուեստագէտնեբ
եւ գիտուններ
, Հ րա սլա րակագի
րնե
ր ել երեսփո -
խաններ
իրար անցահ են Նաղրմ
Հիքմէթբ
աղա -
տելու
Համաբ,
փոթորիկ
մբ կր յուղէ
Ֆրանսայի
Հանրային
կարհիքր :
Ամիսներէ ի վեր կատազի
խաչակրութիւն
մր
ստրքոլահ
է նախաձեռնութեամբ
միեւնոյն
Հո -
՝սանքին
, խափանելու
Համար
նոյնպէս
Համամարգ
կային,
եղբայրական
, յեղափո խական
ձեռնարկ
մր ռր կապ
ունի
միլիոնաւոր
գէք՜րախտներու
ճտ -
կտտտգրին
Հեա
է
Նախկին
աքսորական
մր. Գաւիթ
Ո՚ուսէ
,
գրագէտ
եւ Հրապաբակագիր
, քաքռւթիւնն
ունե -
ցաւ
առաքարկելոլ
որ միքազգային
քննիչ
յանձ
նա
խու
մ բ մ ր ղրկուի
, ստուգելու
Համ աբ Խ– Մի ֊
ութեան
աքսորավայրերուն
մէք ա րգե
լափակուաե՛
1 2
1 5
մ իլիոն
գմ բա խ տնե ր ո ւն վ իճակր :
Պ • Ռուսէ
յանձն
կ՚առնէր
միեւնո
յն
քննու -
թիւնբ
կաղմ ակերպել՝
ասիական եւ
ափրիկեան
գաղթավայրերու
մէք ։
Առաքարկր
արմանացաւ
րաղմ աթիւ
կազմ ա —
կք, րպո ւթեանց եւ ականաւոր
գէմ
քերու
Հաւանու
թեան ; Ֆ րանսա
յէն
զուրս ալ Համ ակրանքի
ձա
յ–
նեբ
ունեցան :
քյւ սակայն,
հրագբին
մելանր
Հազիւ
չորցահ,
աՀռելի
վայնասուն
մ բ փրթալ
կարմ իրնեբոլ
եէ–
կարմրուկներոլ
ճակատէն )
քհուսէն
, ոբ տառապանքի
եզրայր
մր , րախ -
աակից մր եւ ուղեկից
մրն էր երէկ, դաբձալ 4.գա–
ւաճան
, լրտես , վարձկան
, ամերիկեան
գորհա -
կաթ եւ ուրիշ ինչ որ կ՝ուղէք :
գեռ
ամէն րան չրսինք ։
էւ՛
Խմբագիր՝
Շ–
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ՓԱՐԻԶԸ
ՑԱՀԹԵՑ
Ա6ԳԵԱՏԱՆԻ
Տակաւին
քանի՛* տարի
այսպէս
. . •
Փարիղի Վասպո
ւբա կանց ինեբբ ա յս տարի ալ
մ ոռաց
ութ
եան
տուին
իրենց պատմ ական
Հե րոսա–
մարտբ, []9]5 ապրիլ) ;
Կր թուի թէ աք^ւ ու ձախր
, ունեւորն ու աչ–
խատաւորր
Համերաշխութեան
գտ շփնք են կնքահ՛
այս ճակատին
վյրայ,
1945(5՛
ի վեր :
Մ ինչ «գաւառ»ր
կր չարունակէ
Հաւատար -
մ օրէն կատարել
իր պարտականութիւնր
,
գլխաւո–
րութեամբ
Ա արսէ յլի , Տէսինի եւ Վիէնի :
ինչո" վ րացատրե
լ Փարիզի Վաս պուբ ական
ց
ի–
ներուն ա յս
անվւառունակ
ձեռն պաՀ ութի ւնր ;
Բուն բառով՝
գաս ալքս ւթիւն ։
թերե
ւս նռրերր շատ բան չեն գիաեր : Իսկ
Հինե՞ րր ; Մ ոռցա՛՛ն
իրենց
տեսահն ու լսահ՜ր ;
Եւ կամ գարձի՛՛ են եկահ
է Հեբոսամաբտր
վե–
րազնաՀատահ՜
եւ պակա՛սս գտահ
են :
Անոնք որ ղոՀ գացին
՚ " յ Գ ճակատագրա
—
/չ
111
՛ե պայքարին
, առանց
գաւանանքի
, տարիքի եւ
սեռի
խտրութեան
, ՀոգեՀանզի՛*
ստ
մ լն ալ Լեն
արմեր
յ
Այսքան
չո՚*ւտ
պիտի
Հալէին
Հ,տ^խ , Վտսպոլ–
րականր^ , իր ծ–ութւ ու Այգեստանբ,
Վարագն
ու
Հքատաիսր եւ այնքան
թանկագին
յիչատակներ
,
Փարիղի ակնախտ
իզ պոզո տանե րուն
՚Լրա
յ ;
Գեռ ո^բքան
կսկհա
լփ Հարցումներ
է
կարճ կապելու
Համար,
կ՝առաքաբկեմ
.-
Խումր մբ Վանեցինեբ
Փարիզ փոխագրել
Մ ար
սէյլէն
ել Տէսինէն
, ստանձնելու
Համար
Հեբոսա–
մ արտի
տարեգարձին
տօնակատարոլթիլնբ
Եւ կամ... էսկիչէՀիրի
, Պօլուի կամ
Հայնիի
Հայր.
Միութեանց
յանձնել այգ
Հոգր։
ՎԱՀԷ
ԵՐԵՒԱՆՆ է ԻՕՍՈԻՄ
ՀԱՑԱԱ ՏԱՆԻ ճտ րտա րագո րհական
արտա -
գրութիւնր
, րտղգատմ
ամ ր
1945/ ,
բարձրացահ
է
40
առ Հարիւր : Ապրանքնե
բու ոբա1^ ալ
բարձրա
ցահ է
է
ՀԱՅՊԵՏՀՐԱՏԸ
լոյս
րնհա յեց Մ՛
Կ՚՚րքէի
գրական
— Հբապտրակագբական
այն
գորհերր ,
որոնք գրուահ են
1926 1927^5՛ է
Հատո
րբ կր սլա–
րունակէ
նաեւ
Հեղինակին
«պանֆլէտ–»նե
ր ր Լպաբ–
սաւագիր)
, ուղզուահ
ամ եբիկեան
իմ
պեբիալիստ–
ներուն
(աչխարՀակալ)
ւ
ԵՐԵԻԱՆԻ « Գինամօ » ստատիոնռլմ
Լմար -
զարան)
Համանուն
խումրբ
չափոլեցալ
Մ ոսկուա
յի (ձՏորպեգա՝»
խումբին
Հետ։
Գնգախազր
վերքա
ցաւ
երկու - մէկ աբգիւնքով,
ինպաստ
Երեւանի։
ՌԵԱՊՈՒԲԼԻԿԱՑԻ
ՇԱԽՄԱՏԻ
(Հանրապետու–
թեան ճատրակի)
յետաձգուահ
մասերր
վերքա
—
ց Աէն : «Ա պորտի վարպետ
Վարգանեանր
շաՀեց
7
Հնարաւորից
5
միաւոր , ԱլլաՀվերգեանր՝
՛բուկէս
մ իաւոր
, Վամրարեանր՝
3
մ իաւոր , Մ ո կա ց եան բ
1
ոլկէս
մ իաւոր եւ մ էկ
յետաձգուահ»
;
•ԲԻՄԻԱԿԱՆ
ԳՈՐԾԱՐԱՆԸ
(Երեւան) այս տա–
րի կբ յուսա
յ ստանալ
աբՀեստական
կաթ
է
Գոբ -
հարանն
աբգէն կր պատրաստէ
«տրիքլոբոֆին»
,եւ
ուրիշ կարեւոր
քիմիակտն
լուհոյթնեբ
:
ԱԻԱԻԱՆԻ
շբքանին մէք (Զանգեզուբ)
սկսահ
են արեւագարձային
պտղատու
հառերու
մչակոլ -
մր : Նորաւան
գիւղր
15
Հեկտաբ
արեւագարձային
պտղատու
հառերու
այգի
ունի , Գաբբաս
գ ի ՚ ֊ ղ ր
5
Հեկտաբ ;
ՄԵՐ ՎԱՎԵՄԻ
ԲԱՐԵԿԱՄԸ,
Բմ. Լեւոն
Գրի–
գորեան
բմ՜շկական
հանր
գորհոզութեան
մ բ են–
թաբկուահ
է անցեալ
օ ր ։ Ո՚֊րախոլթեամբ
Հագոր–
գելով
գորհոզութեան
յաքոգութիւնր,
աբագ ա -
պաքինում կր մաղթենք
յ
ՊԵՐԼԻՆԻ
արեւելեան
շբքանին փոխ քաղաքա
պետին
տզան
, Ռտլֆ
՚Բասթնէր
, արեւմ տեան
շր
քանր ապաստանեցաւ
իբ րնտանիքին
Հեա , անտա֊
նելի գտնե լոփ
կարմիբ
կարգուսարքբ
•
ԵՐՈԻԱԱՎԷՄԻ
միքաղգա
յնացման
ներկայ
եր~
րագիրբ
մերմուեցալ
Ազգամողովփ
խոբՀրգային
պատու իրակին
կողմէ : ^Նախապէս
Համաձայն
էին) : •
Մոսկուա նոէեԱ կը յազե
Տաէաաեեւի
խՍդիդ
Մ ոսկուայի
նաւատորմի
պաշտօնաթերթր
,
« կրասնի
Ֆլոտ ֆ (կարմիր
Տորմիղ)
կաբեւոբ
գրութիւն
մրՀրատարակեց
չորեքչաբթի
օր , ուր
ձաղկելէ
վերք Ա՝ • ՆտՀանգնեբուն
քաղաքականու–
թիւնր
Պալքաններու
մէք, կր
յայտարարէ
թէ
Մոնթրէոյի
պայմանագիրր
«այլեւս
չ ի Համապա -
տասխանեբ Աեւ Ծովու
պետութեանց
շաՀերուն
> :
Այգ պայմանագրին
Համաձայն
, թռւրքիան
է
պաՀակր
Վոսփռրի
եւ Տարտանէլի
նեզուցնեբուն:
Արգ*
խորՀրգային
պաշտօնաթերթր
կ՝րսէ
թէ
վերքին
պատերազմին
ատեն
թուբքիա
էիթլէրէ
կողմր բռնեց,
թոյլ տալով ոբ Առանցքին
մաբաա–
նաւերր
ազատօրէն
անցնին , €իսկ
այմմ իր անկա–
խռւթիւնր
հախահ է Ամերիկայի
աշխաբՀակալնե–
բուն։
Ամերիկեան
նաւարայ֊իններ
յաճախ
Հի*–Ր
կ^րնգունոլին
Մարմարայի
մէք, եւ թրքական փ–
գակայաննեբ
գաբձահ
են խարիսխներ
ամերիկեան
օդանաւերու
Համար՚ֆ ;
« Կրասնի
Ֆլոտ՚ձ
յետոյ
ձաղկելով
ամերիկացի
խորՀբգականներոլ
գո րհունէութիւն
ր
թուրքիո
յ
մէ ք , կ եղրակացնէ
՚տԱյո
բոլոր
պտբագաներբ
կր Հարկագրեն
մեղ աւելի
մեհ արթնոլթեամր
Հս
կել ել անբ)ւգՀատ
ղօրացնե
լ Աեւ Ծովու
ավւերուն
պա շտպանութիւնբ։
ԽորՀբղային
բանակբ եւ նա–
լատոբմր
ազառնալից
աղղա րա րո
ւ թ իւն մր կր կազ՛^
մեն Հաւանական
նախա քարձակներոլ
գէմ ֆ :
Մոնթրէոյի
պայմտնադրով
, որ
կնքուեցաւ,
քսան տարի առաք, թուրքիա
վերստացաւ
իր 1լա–
տարեալ
գերիշխանութիւ^ւր
Տարտանէլի
վբայ
,
ղայն
վերազինելու
իրաւունքով
: -
1946/յ՛
Խ • Միութիւնր
երկու
անղ ամ
առաքւօր^
կեց
թուրքիոյ
եւ Անղլիոյ
ուղղակի
բանակցիլ,
նոր
վարչաձեւ
մբ Հաստատելու
Համար : իր հրա–
դիրն էր վ ե րակաղմե
լ Նեղուցներու
պաշտպանու
-
թիւնր
, թուրքիո
յ Հետ մ իասին
, որպէսղի
ուրիչ
պետութիւններ
չկարենան
օգտագո
րհե
լ զանոնք ,
թ^ւամ ական նպատակնե րով : Այս պաՀանք
ր
մեր–
մուեցալ ոչ միտքն
թուրքիոյ,
այլեւ
Անգլիո
յ եւ
Ա^՛ ՆաՀանղներուն
կողմէ ։
Ինչու
եպնցին^էսքգիւուաէ
խղԽգը
Գերմանիոյ վարչապետը բացատրելով իր
ե լ ո յ թ յ ,
նորէն հաւասարոնթինն կը պահանջէ—
Միայ^
երրորդ տունը երդած են
Զարմանք
եւ
տհտ -
էութիւն Անզլիոյ , Ֆրանսայի հլ Ա՛. նա
հանգներուն մ է յ :
ինչպէս
Հազորգտհ
էինք եբէկ,
արեւմաեօմւ
Գերմ անիո
յ վա
բ չապետ
ր , Տոքթ •
Ատրնաուրր
,
քազաքական
ճառ մր խօսեցաւ
Պեբլինի
ամերիկ ^
եան
չրքանին
մէք, աղատութիւն
եւ
խաղազութիէձ
պաՀանքելով
եւ երգել տալով
արգիլոլահ
քայ -
լերգր, « Գերմանիա
ամէն բանէ վեր »:
Այս
ելոյթր
զարմանք եւ տՀաճութիւն
պատձտ–֊
ռահ
րլլալով
յաղթական
երկիրներուն
մէք, վար -
չապետր
լուսաբանութիւններ
Հաղորդեց
լրագրա
կան ասուլիսի
մբ մէք։
Ըսաւ թէ ինք երգել
տուաւ
միայն
քայլերգին
երրորգ
տունր,
աւելի
յստակ–
օրէն բացատրելու
Համար
իր միտքր,
մանաւանգ
ռր
ւս յգ երրորգ
տունր
յաճախ
կ՝ե րդուի
արեւմ ա–
եան
Գերմանիոյ
մէք։ Ե՛– աւելցուց թէ
արեւելեան
Գերմանիոյ
(ռուսական
չբքան)
ունկնդիբնեբր
եր~՛
կիւզահութեամբ
լստհ էին երգին այգ մասր, ան–
թելին
առքեւ
։
Ի՞նչ կ՝րսէ
քայլերգին
Գ՛ տունր
Միութիւն, իրաւունք եւ ազատութիւն գեբ -
ման հայրենիքին համար— Րոլորս ալ յանանք
զայն ստանալ եղրայրաբար, միացնելով մեր սիր–
տերր եւ ուժերը:
Միութիւն, իրաւունք եւ ազատութիւն երաշ
խիքն են բարօրութեան
՚Եէււզկէ՛. օԴ , գերմաՏ
հայրենիք :
Վարչապետբ
չարունակելով
իր
լուսարանու–
թիւններբ,
յայտարարեց.
«Տ՚ամանաէ^
է որ
Գերմանիա
նորէն
ունենայ
ազգային
քայլերգ
մր։
Արեւելքի եւ Արեւմուտքի
բոլոր
Գերմաններբ
սր -
տապնդուեցան
մեր այս նախաձեռնութենէն
, մա
նաւանգ որ Նացիներր
արգիլահ
էին այգ
երբորգ
Հատուահբ
։ Երր ես ո ւնկնգի
րնե բուն
երգել
տուի
քայլերզբ,
կր մտահէի թէ արեւմտեան
Պեբլինի
բոլոր քաղաքական
կուսակցութ
իւննե
ր ր
կանխաւ
բնգունահ
են այգ ցո յցր »:
Արեւմտեան
Պեբլինի
քաղաքապետր
, Ռէայ -
^էբ
Հբնկերվարական)
ոբ վարչապետին
քով նբս–
տահ՜ էբ , Հաւանութիւն
յայանեց
գլու֊խր
շարմե -
րվ
՝•
Ի պատասխան
Հարցումի
մր,
վարչապեար
յտյտարաբեց
,
— « Մ ենք րանակ
չենք
ուզեր
։ Հերիք է որ ՜
քան
պատերազմեցանք։
Մենք
կ՝ուզենք աբ
Ժեծ՛
պետութիւննե
րբ
Համաձայնին,
որպէսզի
կարե -
նանք իբական
խաղաղութիւն
մր վայելել եւ ա՛ -
խատիլ
գերման
մ՜ողով
ո ւրդին
վերելքին
Համաբ։
Մենք
չենք
ուղեր ոբ մեր երկիբր
ռաղմագաշտ
մր
(Լուրերու շարա նակսւթիւէր կարդալ Գ– է յ )
Fonds A.R.A.M
