Օ Ր Ա Թ Ե Ր Թ
17, 1
<Ա6
0&ա€տաշ ֊ Բ^1Տ (13)
^
՚Լեցտմս • 800 ֆր • , Տար • 1600 , արտ • 2500 ֆր •
էտԼ
15^70 Գին 7 ֆր– Շ.Օ.Բ.ք&ոտ 1678-63
Աքիւնպի
կոխԱեէ Իտափպ Վեչ
Տօա6(11 25 1 « ^ Տ
Շարաթ 25 ՄԱՐՏ
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26^ 4աւ« «օ.6111–՚նոբ շրջան թիւ 1522
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
€էՐԻ ԻՆՋ ՈՐ աՐՈ%Ա8ԱՅո
Յովհ
. Հինղլեանի
մահուան
աոթիւ,
զոր Հա–֊
ղորգաձ֊
էինք երէկ , կր պատմեն թէ
ոզրացեալ
վաււտակաւորը
Փասթէօքի
այէ1 պատգամր
կուտար
երիտասարգութեան
՚
- « Ըրի ինչ որ կարռզացայ ընել» ՚ ՚ • Ի1ւչ
ալ ըլլայ ձեր ընկերային դիրքր յ եոդ տարէք ռր
երր յաւիտենական մեկնումին ժամր հնչէ, կարե
նաք ըււել դուք ձ ե զ ի –
Ըրի ինչ որ կարողացայ
ընել
Ոչ աչակերտ
եղած
ենք մեծ մանկավարժին
,
ոչ ալ մօտէն
ծանօթացած
%
յէԺ^Ք
իր քտլոլածքր,
միլա
զգոյշ եւ հա
մաչափ,
ինչպէս
իր աշիարհահայեացքր
:
Ամբողք
էութեամր
նուիրուած՝
գպրոցին եւ
գաստիարակութեան
, միչտ հետամուտ՝
մանկա =
վարմական
նորութեանց
, Յովհաննէս
Լինգլեան
կր նախքնտրէր
չափաւորն
ու բանաւորր : Կրնա -
յինք
ըսել
բաբին եւ գեզեցիկր,
ինչպէս
իր
փ՚^Ր՜
պետ
ր , քիեթկոս
Պէրպէբեան
: ինչպէս
իր
նոյնքան
անձնուէր
զործակիցր.
Գալուստ
Աալաթեան
, որ
աչքերր փակեց
Պելմիոյ մէք ։
Տակաւին
առիթ
կ՚ունենանք
լայնօրէն
ներկա–
րււցնե լու իր աւելի քան կիսագարեան
րեղուե
գո ր–
ծ ո ւն է ո ւթ ի ւն բ՝ կրթական
ճակատին
վրա
յ է
Անշուշտ
իր ցիրուցան
սաներն ալ պիտի
փու
թան գրի առնել
իրենց
յուշերբ ;
Հարց մբ, այս առթիւ,
անցեալ տարի, երբ
իր յոբելեանբ կր տօնուէր
, Փարիզր
կրցա՞ւ կա -
տարել
իր պաբտքբ
;
Ա թ իթա րական
լուրր
նորէն
Պո լսո յ թեբթե -
րէ ն 1լ՝իմ անանք ;
Մ ահէն
անմ իքապէս
վերքր , իր եբաիստագէտ
աշակեբտներբ
ձեռնարկեր
են մեծագումար
հան -
գանակոլթեան
մբ , Աղգ • Հ իւանգանո
ց ին
հ իւծաթ–
ւոաւորնեբռւ
յարկաբամինր
նորոգելու
համար ,
իբրեւ
«Յովհ
. Հինգլեան
յաբկարաժին»
։
Մ իւս կողմէ , միքոցներ
ձեռք առնուած
են ,
կանգուն
պահելու
համ ար
իի
հ իմնած
կբ թա բա -
նր , Նոբ Գպրոց , համաձայն
իր թելագրութեանց
%
՛քիչերուն
տրուած է տարիներ ու տա ր իներ
տքնիլ անվհատ եւ անլնզհատ
, կրթական
ճակա —
սւի՛ն վրա
յ ; Գործ արտագրել
, սեբունգ
հասցնել
ասպարէզի
մր մէք որ « ապերաիւտ » կր
կոչուի
սկիզբէն իվեր ։
Հինգլեան ոչ մ իա յն
մ տն կա վա րմ է բ , ա քլեւ
հեղինակ
։
Յօգուած
գրէր թէ գիրք է միչտ կր քոկէր օգ–
տակարն ու պիտանին : Կբ ձգտէր
սիրելի գաբ -
ձնել
չոբոլցամ
աք , անհբապո
յբ գիտե լիքներ :
Անսասան
հաւատքի
, տոկուն
աշփւատանքի ո–
գին է ր որ կր լուսաւորէր
իր ճամ բան , ա յնքան
՛Ի՛
մէք ։
Խմբագիր՝
5.
ՄԻԱԱ՝ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0ՐԻ ն
ԱՀԱ ԵՒ
ԼԱՅՆԱՍՓԻՒՌԸ
Այս ալցաւ մր որ երբեմն
ումով կբ կոտտայ
,
երբ այգ հրաշագործ
մեքենայէն
կբ լսենք ասոր -
անոր նուիրուած
«ռատիօ - հաղորգումներ»
, կա
նոնաւոր եւ յարատեւ
շարունակութեամբ
Մենք
հ ոս աւ բաժին
չունինք
:
Մերձ աւոր
Արեւելքի
այն երկիբներր
ոլր կա^
բեւոր
Հայկական
գաղութ մբ կայ ,
պետական
ձտյնտսփիւռբ
տրամ աղբած է շաբաթական
որոչ
ժամանակ,
որու
լնթացքին
ոչ միայն երգ ու ն ը ֊
ւտգ,
այլեւ
աղգային
զեկուցումներ
եւ բանա -
խօսութիւննեբ
կբ կատարուին
%
Եթէ
քանի
մր տարին
անգամ
մր
ֆրանսական
ալիքներ
Հնչեցնեն
երկու
Հայկական երգ, մեր ոտ–
ՔՐ գետնէն կբ կտբի , ինչպէս
եղաւ անցեալ
կիբա
կի երեկոյ
, երր Փարիզի
Հա յկ . Երգչախում
բր
քանի մբ երգեր
տուաւ եւ ֆրանսաց
ի
խօսնակր
« Հայ՛ . Հայկական
• • • Հայասաան »
րառերր
ա րտասանեց :
Հբեաներր
ամէն
Հինգշաբթի
մէկ ժամ
ունին
իրենց Համար :
Անշուշտ
մենք զրկուած
ենք անոնց
նիւթական
հնա րաւո բութիւննե
րէն
: /»ա
քց մ իա քն գրամ ական
ուժր չէ անոնց
զէնքը։
ՇնորՀիւ
իրենց
մշակած
յա րա րե րո ւթ եանց ,
իրենց ներկա յութիւնր
ա յնքան
շեշտուած է ամ էն
շրքանակի
մէք որ, չեն Հանգիպիբ
մեր կրած
գրմ–
ուա բութեանց : Ոայց
մեզի պէաք
եզածր չաբա —
թական մէկ ժամ չէ ։ Ամիսբ կէս ժամն ալ կր բա
ւէ առ այժմ
։ իսկ ասոր Համար չեմկարծեր որ
որեւէ աշիսատանք կատարուած
րէլայ
։
Գժբախտաբար
, րոլոր
անոնք որ կրնան ի-
բենց գիրքով
, յարաբեբոլթիւններով
նոյնիսկ
նիւ
թական
Հնաբալո
բութիւննե
բով օզտակաբ
(ԼԼՐ"^
իրենց
ժոզովուրգին
, կա՛մ օտարացած
են , եւ
կամ
«վերէն» կբ նային
այսպիսի
բաներու
վրայ :
Այս
Հ ո՛^ղն ալ յանձնենք
մասնաւո
ր յանձնա -
խումրի
մր։
ԱՕԱԻ
ԵՐԵՒԱՆՆ է ԻՓՍՈՒՄ
կենգանի
մարմնացումն
էր քարոզուած
նշա -
նա րանին
Ր^րէ
Ի՛^
է "Ր կրնաս :
Պատմութիւնր
պիտի րսէթէ թերեւս
իր կա–
րողութենէն
աւելին ալկատարեց
, միշտ վառ պա
Հելով աղգ • գատիաբակոլթեան
լոյսր
։
Շունչ
ււպառե լով
մինչեւ
մ ետա ս անե րորգ
ժամ ր :
ինքն ալ ներկայացուցիք
էր սեբունգի
մր ո–
բուն
մնացո րգնե ր ր տասնեա էգերով կր
համբուին
այլեւս
, ի սփիւռս
աշխաբՀի ;
Որքանն
Հաղա ագէպ է գտնել
նո յն կամքն ռւ
ողին , ազգանուէր
գործունէութեան
նոյն
ձգտու–
մ ր՝ ուսուցչական
ասպարէզին
մէք ։
Ուսուցիք
անգամ
՚^կբ փնտռուի»
գարձեր է
արգէն
։ Նո յնիսկ
բազմ աՀայ
կեգրոններու
մ էք
Տեղի—անտեղի
ողբալու պատճառ
պիտի ու–
նենտյի՞նք
օտարութեան
մէք , եթէ թուլցած
չրլ
լտր
Հինգլեաններու
ոգին : Եթէ
կոչեցեա^եբբ
- գոնէ անոնք
—• փորձէին
րսել
իրենք
իրենց
=-՚
Ըրի ինչ որ կտրոգացայ
։
ի՞նչպէս կր յաւակնինք
սեբունգ
փրկել, երբ
մեր կրցածն ալ կր զլանանք,
անՀոգութեամբ
,
ծո ւլո ւթեամ ր կամ սնամ էք
մ եծամ տութեամբ ;
Եթէ
մ իքավա
յրր փոխուած է ,
աչխաաանքի
եղանակներն
ալ կրնան
փսխուիլ.
Համաձայն տե
ղական
պայմաններուն
եւ օրուան
պաՀանքներուն
։
Հիմնակտնը՝
Հաւատքի
կայծն է :
Գոբծելու
տենգը։
Հանրօգուտ
նպատակի
մը
ծառայելու
կամքը
։
Օրինակնե՞ր կբ պակսին,
հանգուցեալ
թէ
կենգանի
յ ^
^
5000 ՑՈԻՑԱՐԱՐ՚նԵՐ ԿԸ տՇԱՐԵէւ ՔԱՂԱ-ք^ ՄԸ
Հինգշաբթի
օբ Հինգ
Հազար
Համայնավարներ
պաշաբեցին
Հարաւային
իտալիոյ Աան
ԱեվեբՕ
քազաքր, որ ունի
40000
բնակիչ։
Հեռազիրներր
կ ըսեն թէ իրապէս
ապստամբութեան
փորձ մըն էբ
որ կատարուեցաւ,
իբրեւ
բողոք
բանուորի մը
սպանութեան
գէմ :
նքռովոլթիլնը
արագօրէն
ծաւալեցաւ եւ Հինգ
Հաղտբ
ցուցաբարներ
սկսան
կռուիլ
ոստիկանու -
թեան ելզօրքին Հետ ; կրակ կր տեղար
տանիքնե
րէն եւ եկեղեցիներու
զմրէթնեբէն
,
տուներու
պատուՀաննեբէն
եւ գուռներէն
։
Տուցարտրները
փողոցէ
փողոց
կ՝արշաւէին
մուրճերով,
մանգաղ–
ներով եւ երկաթի
կտորներով;
՛քաղաքին
80
Հո–
ղինոց
պաՀակազօրքը
պաշտ րուած
րլլալով
, օգ ~
նութիւն
խնգրեց
ստիպռղարաբ
։
Ցուցարարները
պտտնէշներ
կառոլցած
էին
քազաքին
շ " ՚ – Ր ^ Ը •
Զին Ուո րնե բուն առաքին
յարձակում
ր ետ մ ղուե -
ցաւ. ճեռնառումրերով։
թնգանօթաձիգ
խումբ
մ լն
ալ չկրցաւ
ներս
մտնել
Զինուո րներր
վե րակազմ ռւելով
,
սպասեց
ին
օգնական
ում եբուն
։ Մ իեւնո
յն ատեն կրակ
բացին
երկու կէտերէ
մ իանգամ ա յն ,
գէպի
քաղաքին
կեղրոնը։ Ոչ - Համայնավար
բնակիչներբ
իրենց
տուներուն
մէք փակուած
էին խուճտպաՀար
.
Այս ամբողք
իբարանցում
ին մէք մարգ
չսպան
նուեցաւ
, թէեւ
15
ոստիկաններ եւ
20
.Ծազւսքացի–
ներ փ իրաւորոլեցան
։ Զե ր բա կտ լո ւե ց ան քտռա -
սուն
Հտմ տ յնավա րնե ր , որոնց
մէկը
ծեըակուաա–
կանի մր կինն է ։ Ոսաիկտնութիւնր
եւ զօրքը գը–
րաւեց
ին Համ ա յնավ արնե բու կեգրոնր եւ Աշխա -
տանքի սակաբանր : ԶբաՀապատ
կառքեր կբ շրր–
քէին
ամայի
փոզոցնեբուն
մէք։
^
Նոյն
օրր անկարգութիւններ
պատաՀեցան
նաեւ
ուրիշ վտյբերու
մէք,։ Պաբիի մօտ, "Բասթէլ–
լանի բտզաքապետր
հարկագրուեցաւ
գիրք
բռնել
րաղնիքին
մ էք , երբ ցուցարա
րներր քաղաքա
պե -
տաբան
մ տան : Վերքին
պտհռւն
օգնութեան
հա-
սան ոստիկաննեբր
։
Գործագուլէւերր
կր շարունակուին
իտալիոյ
զանազան
մասեբռւն
մէք։
Միեւնոյն
ատեն
Հռոմի
մէք խորՀրգակցութիւններ
կբ կատտրեն
արեւմտ–
եան
^ւրոպայի
ամերիկեան
գեսպաններրւ
իտա -
լական
ւ^ստիկտնոլթիւնր
կր պաշտպանէ
ղեոպտ -
նս,տունը։
^ողռվր
բացարձակապէս
զազտնի
րլ –\
լալով,
թերթերր
չեն կրնար
որեւէ
տեղեկութիւն\
Հազորգել Տ
ՀԱՅԱԱՏԱՆԻ
Գրոգնեբու
"Միութիւնր
քննա–
զատեց երիտասարգ
գրող՝
ՎաՀազն
Գալթեանի
« Նոր
Պօէմ»ր
է
՚Բննագատութեան
մասնակցեցան
Գեմ
իբճեան,
Նտյիրի
Զարեան
, Գեղամ Աարեան, Աիրաս եւ ու–
բի^եբ։
Ոոլորն տլ գոՀունակութեամ
ր նշեցին թէ
Հ ե զինա կին գործր
ժամ անակակից է , որ կբ շօ -
չափէ «Աոց իալիստա
կան ա շիւատանքի
բաբձր ար–
տագրողականոլթեան
րուոն
տենչր,
պայքար
կոս–
մոպո լիտիզմ ի եւ պատե րաղմ ի Հ րձիղնե ր ի գէմ »
։
ԱՐՏԱՇԱՏԻ
շրքանի
գիւղատնտեսութեան
ա -
՜ռա քաւորներու
ժողովին
մ էք , սլարտք
ղրուեցաւ
կոլխողնիկներու
վրա
յ՝ ա յս տարի մէկ
Հեկտաբ
րամ պակէն
Հաւաքել
30
ցենանեբ
(կենգինար)
բերք , իսկ խաղողէն՝
50
կենգինար : կարգ մր կոլ
խոզներ խոստացան
բամպակի մէկ Հեկտաբէն
Հա-1
նել
45 յ
խագոզէն
90
կենգինար ;
ԱԻՐԵՆԱ8Ի-Ր
ՄԻ ԵՐԹԱԲ
Աիրենայիքի
ԼՊէնկաղի)
Հայ գաղութին
ազգ՛
մարմինր
«Յուսաբեբ»ի
ուղղուած
Փետրուար
4
թուակիր
նամակով
մր կր տեղեկացնէ
, թէ ներ -
կա յիս կացութիւնր
փոխուած է Աիրենա
յ ի ք ի մ էք ,
ապրուսար
զգալապէս
սղած է , բնակա րան ի սուր
տագնապ կը տիրէ , վաբձքերն ալ սուղ ենեւ կա
յ
քուրի եւ ելեկտրական
լոյսի
աագնտպ
Այս աննպաստ
պայմաններբ
նկատի
առնելով,
գաղութին
պատկանեալ
ազգա
յին
մ արմ ինբ կր
յանձնարարէ
չչաբժիլ
իրենց տեղերէն եւ սպասել
,
մ ինչեւ որյարմ արութիւններ
ստեղծուին :
Նո
յն
մ արմ ինը կ^աւե լցնէ նաեւ , թէ մ ինչեւ
Հ իմա գի -
մում կատարող կարգ մը լնտանիքեերոլ
պատաս
խանուած է , բա յց
Հնարաւորութիւն
չունենալով
բուորին
առանձին
պատասխանելու
,կր խնգրէ
ներ
կա
յ յա յտա րա րութիւն
ը րնգունիլ
իբրեւ այգ ։
ԽԻԱՏ ՄԻՋՈՑՆԵՐ
ԶԵՌ՚Բ
ԱՌՆՈՒԱԾ ԵՆ ԱՄԵ -
ՐԻԿԵԱՆ
ԶԻՆԱՄԹԵՐ-ԲԸ
ՊԱՐՊԵԼՈՒ
ՀԱՄԱՐ
Ազգ՛ պաչտպանութեան
նախարարութիւնը
կը
յայաարարէ թէ ամէն
միքոց
ձեռք առնուած
է,
ապաՀովելու
Համաբ
ամերիկեան
զինամթերքին
պարսլումր եւ տեղաւորում
բ ։ Ամբողք
զինամթեր
քը պիտի արժէ
470
մ իլիոն տոլար :
Առաքին
զինաբարձ
նաւր,
«Տիքսմուտ»
, որ
40
օգանաւեր
կը բերէ,
Պիզերթա
(թունուզ)
կր
սպասուի այս օրերս ; Ագգ ՚
պաշտպանութեան
նախա րարութիւնր
վստաՀ է ռր եթէ գէպքեբ ալ
պատաՀին
, Հետեւանք
պիտի
չունենան
։
Հինգշաբթի
օր գէպք
մ ր
պատաՀեցաւ
Ռօտնի
մէք (Լիոնի
մօտ)։
Համայնավարներր
թը–
ռոլցիկնեբ
ցրուած
էին ել
1500—2000
ցուցարտր -
ներբ
Հ ամ աիսմբուեցտն
կա յարանր
, թո
յլ
չտալու
Համար որ Հրասա
յլեր
րեռցնեն
շոգեկառքին
մէք։
Ոստիկանութիւնր
քարկոծուեցաւ
, երբ կր փոր -
ձէբ
մ իքամ տել : ՏասնրՀ ինգ Հոգի
վիրաւորուեցան
եւ.
23
ցուցարարներ
ձերբակալուեցան
, րտ յց բա
րե կար գութի
ւնր շուտ
վե բ աՀաս աա տուեցաւ :
ԱՂԳ
՚ պաշտպանութեան
մ էկ ներկա
յացու
ցիչր
յա յտա րտ րեց թէ կառավա
բութ
իւն բ
գաղտնի
չի պաՀեր
իր ծրագիրներր։
Զինտբտբձ
նաւերր
ի–
բենց
բեոները
պիտի
պարսլեն
զինուո րական նա -
ւաՀանգիստներու
մէք–
Պրէսթ,
Շէրպուռ, Լո–
ռիան , թոլլոն : թերթերու
թղթակիցներբ
պիաի
կրնան
ներկայ
րլլալ
պարպումի
գո րծո զոլթեանց
,
մ ասնաւո ր արտօնագիրներ
ստանա լով : կաո ավա -
րութեան
վստաՀ ութ իւնր
Հ իմն ուած է գէպի
Հնգ–
առու -
ԱՌԵՒՏՐԱԿԱՆ
վարձակալութիւնները
պիտի
երկարաձգուին
մինչեւ
1950
Գեկտ ՚
31 ,
Ազգ ՚ ժո^
ղովին
որո չում ով ։
կաշին կատա րուած
առաքումներու
փորձ
թեան
վբայ : Նոյն
ներկայացուցիք
է ոբ կր
յայ
տարարէ՛
«Համայնավարներր
երկու
տմիսէ ի
փեր^կր
գրգեն
նաւաՀանգիստներու
բանուորներբ
որ գործագուլ
յայտարարեն
ելխափանեն
զինա–
մ թերքի
առաքումներր
: ճիշգ է որ այս արարք -
"երր կր յապազեցնեն
փոխաղրութիւնր,
բայց եւ
տ յնպէս
բո լո ր նաւերր
ստմ բա
յ Հանուած
են
գէպի
Հ՚ւ-գկաչին : Երբեմէւ
զինուռրնեբ
կը գործածենք ,
բսյց
բանուորները մեծ մասով պատրաստ են նա–
ւե/՚լ)
բեռցնելու կամ պարպելու
> :
^
Զօր– ԱյդընՀաուըր
, Եւրոպայի
ազատարար
րա՝.ւակին
երբեմնի
սպարապետր, որ այժմ նա -
խաւ^ աՀն է ՝Բուբմպիա
Համալսարանին
^ ճաո մր
խօսւ ւավ Նիւ Ե՚՜-բքի
մէք, գիաել
տուաւ թէ Ա •
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ Գ– էջ)
Fonds A.R.A.M
