Ա ; ^ ա ա ւ^ ՉԱՕոօւօ^ ;^ւաօ^ւ&ւ^ տյ^ ը ա օ ր ը
« ; ^ ւ ւ ^ ւ ա
- - - - -
17. 1Հս6 ՕՅատտաշ ֊ Բձա Տ (13)
>>ցամս. 800 ֆր • , Տար • 1600 ,
™Ր՚" ՚ 2500^ՓՐ։
161. Շ06. 15-70
Գին 7 ֆբ– Ը.Օ.ք.ԲՅՈՏ 1678-^3
V6ո^^6ճ^
24 IVեVI^Տ
1950
Ուրբաթ 24 ՄԱՐՏ (
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
Ահաւասիկ
վկայութիւն
մը եւս,.հ^^էօ^ա^ոէ.
լու. համար թէ թուրքերը
անմրցելի
վարպեանեչ,
են
, երը կարգը
կուգայ
քանգելու–
Այս
անգամ ալ ումանակով
քանգեր
են Աե -
ըյաւաիոյ
սլաամական
մայր
™
եկեգեցին, Ա՛ Աս^
ուաէէաձ֊ին
, ինչսլէս
սլիտի կարգաք
յաքոըգ
քիւ ՜
նակին մէ1 ։
Թուրքերէն
թերթ
մրն է որ կը հաղորգէ էո՛––
րը,
գնահատելով
գիտական
յանձնախումբին
« լո՚-րք աչխաաանքր » :
Լրացուց
իչ
աեղեկութեանց
համաձայն
, կը
իսորհին
եղեր
սինեմայի
, րաղնիքի կամ
սլանգոկի
վերահ-ել
եկեղեցին
, ղոր իրբեւ
մթերանոց
կր
գործածէին
1915^
Աարսափներէն
իվեր :
Բայց,
վերքին
պահուն
տեսեր
են որ գարաւ
շէնքր « փլուղումի
վտանգին
ենթակայ է » : //՚
տի որոչեր
են քանգել ;
Մե՛՛ղք
ոլմանակին֊. Եթէ իսկասլէս
վտան
գուած էբ չէ^քր,
միքո՞ց կբ պակսէր
,
փոչիաց
՚հ
լու
համար
զայն :
(\ւժանակո՞վ
քանգեց
ին ուրիշ հազարաւոր
հւ^
յապատկան
հաստաաութիլննեբ
եւ
յիշատակա
րաննեբ , Թուրքիոյ
ամրոզք տարածութեան
վր՛"
ա բեւե լքէն
մ ինչեւ
արեւմ ուտք
, ոչնչացնելու
հա
- -
մար
հայկականութեան
բոլոր
հետքերր :
Նո յնիսկ բնակա րաննե
ր ր իրարոկ
ետեւյէ^^
^ցուցի
ն, առաքին
տարիէն
իսկ,
փայաե՝^
՜աախտակներր
վառելովդ,
քարերր եւ ուրիշ
պի
տանի
նիւթեր
ծախու
հանելով՝,
(Ինչպէո
այ<1։։՛
աճ ուր գով կբ ծախեն
քանգռ ւած տաճարին
հա, ՛ւ
ու. փլատտ1^երր)
յ
Պոլսո
յ մ էք
հ րատարակուած
տեղեկութիւՆ
ներն անգամ
ցոյց կուտան թէ գաղտնիք
մր թէւ՛
ուած է քանքէոլմի
այս գոբծոգութեան
մէք։ Ն" –՛
ուի
եկեղեցւոյ
շէնքին
վէլոլզումր%
:
^
Ո՞վ պիաի
համարձակէր
երեւան
հանել
րուն
ճշմ աբտութիւնր
:
Նենգամ տութեան եւ րա ր բա րո
սո ւթեան ապա–
ցոյց
չի սլակսիբ , նոյնիսկ
զատելով
հրաաարակ–
ւււած
տեզեկոլթիւններէն
:
Տարիներով
իբրեւ
զինուորական
մթերանոց
գոբծածեբ
են «քարաչէն եւ երկաթաշէն
տոկան
շէնքը» , առտնց
ւիլուզման վտանգ
տեսնելու
է
Տետոյ
ծախեր
են քազաքաւգետութեան
, որ կր
խորհի
եղեր . • - բաղնիքի
, սինեմայի կտմ պանգո–՛
կի վերածել։
Նոյնպէս
առանց
փլուզման հոտ առ
նելու :
Ամբողք
35
տարի, ոչ մէկուն
մտքէն
անցեր է
իբ
օրինալո
ր աիբոքը
վերագաբձնել
գա
յն ,
իրբեւ
ազօթաաեղի
:
Անչուչտ
անոր համար որ, եթէ
այգպիսի
ւետ։ -
Մաձ Յովճ. ՀիՏդւեաԱի
Պոլսոյ
վերքին
թզթաբերէն
ցաւով
կ՝իմանանք
մահըվասաակաւոր
գաստիարակին՝
Տովհ
ձ,ինգ–
լեանի
, հիմնագիր
տնօրէն
«Նոբ
Գպրոց»ի
Ողբացեալ
ուսուց չապետր
եբկար ատենէ ի
վեր ակար
րլլալով
, չորս ամիս ^ռաք
փոխա
գրուած էր Ազգ՛, Հիւանգանոց
, ուր կ^
խնամուէր
մասնաւոր
հոգածութեամր
է
Մ արտ
1օին սրտի տագնապ
մ՛ր կ*ուՅՀենայ
, ոբ
կր
կրկնուի կէս գիշերին։
Երրորգ
Հարուածով
մր
էքւնշունչ
կ՝իյնայ
յտքռբգ
առտուն
:
Թերթերր կր
գրեն թէ մինչեւ
վերքր կր պաՀէր
իր գիտակցու -
թիւնր՛,՜ ցաւելով որ չի կրնար
գրաղիլ
իր
այնքան
սիրած^^էձլբոցով
:
ն՚^ած– էբ
1866^1՛ ,
Պոլիս եւ Պէրպէբեան
վար ^
ժարանի
առաքին
շրքանաււաբտներէն
էր : Եր
ԴՐ*Գ~՛
^րոցր
Հիմնհց
1^%^^"կաեմբերին,
ուրիշ.րազմա -
վաստակ
ուսուց
չի մր Պ ՝ ^Գալուստ
Մ տ լտ թեան
ի
Հետ, որմեռաւ
Պելժիոյ
մէք։
Միքոցներ կր խոր–
Հուին ֊կանգուն
պաՀելու,
Համար
իր
վարժարանը՛,
Անցեա
ր՛ տա՜ր ի տօնուեցաւ
իր յոբել^անր : |
՚ ՝ ^ Նոյն
օրր մեռած է նաեէ^ Պ՛
Մարտիրոս
Հանէսեան
, ուսուցիչ
եւ երկարամեայ
զիւանապետ
Ոերայի^քյ
՚ Երրո^էութեան
եկեղեցւոյ
Ոէժաճակով
կըքաԱդեՍ
Սևթաստիոյ
՚Սսսյք՝ եկեզեքքիճ^
նե
ձ մր կատարէին
, ափ մր Հւ
՛լյ
Հ ա ւ տ տ ա ց Ե ա լ
^ՐՐ ոչ ւքիա
յն
փլուղում
ին առա
քքր
կ՚առնէին ,
այլեւ
աւելի կբ շէնցնէին
, կրրաբեզաբգէին
զայն։
Բայց,
" ՛ յ ն ատեն
մայր - եկեղեցին
պիտի
գաոնար
կենղանի
յիշատակարան
մր, Համատա -
րած
աւերածութեան
մէք։ Եւ
վկայաբան
մ ր՝
անցեալ
փառքերու :
Անգարան
կրնա՞ր
Հանգուրժել
այգպիսի
յան–
գգնութեան
մր։ Ապա
ուրեմն՛
«քանգե՚նք»
:
Եւ ոբովՀետեւ.
իրենք ալ արգիական
գիտելիք
ներու
Հ ե տ ե ւ ա ծ
են , փոխանակ
ամբոխին
յանձնե—
լու
Հոյակապ
տ ա ճ ա ր ր
, որսլէս ղի փլցնեն
բրիչնե
րով, փետատնելով
ել տապարներով,
գործածեր
են գիտական
միքոցը , - ուժանակ :
Վերքին
պատերաղմէն
առաք
ալ
այգպիսի
փորձ
մ բ կատա րած
է ին Վասպռւրականի
նաՀան
գին
մէք, պատմական
յիշատակարան
մբ ոչնչա -
ցնելու
համար։
Բայց ուժանակն
անգամ
անզօր
էր
մնացած
, ինչպէս կր պատմէ
ֆրանսացի
ուղեւոր
մը
, վանքին
լուսանկարն
ալ՝ տպելով
, իր
գրքին
մէք :
Եւ այս բոլոր
ը տեղի
կ՚ունենան
ճիշգ այն պա
Հուն երբ Ամե րիկա ցիներր
գրամ ել գիտութիւն կր
տրամագբեն
Թուրքիոյ
, գիւրացնելու.
, փութա -
ցնելու
Համ
աբ
անոր վերա շինում
ր եւ վե բաղի -
նումր :
Ուժանակ
փորձելու տե^ղկբ պակսէր , Անա–
տոլուի
անծայրածիր
ամայութեանց
մէք։
Մ
տնա–
լանգ որձեոնքսրկեր
են ճամրաներ եւ
ամրու ֊
թիւններ
շինելու,
ի խնգիր ապա^Հով ութես^
. . .•
ւասսւքայ
«իւլքէ»
թերթր կը գրէ (7 Մարտ) .
^ Ե ր կար
ատեն
անխնամ
ձգուած
Ր1ցս1ով
չորս
կողմ բ ճաթռտո
լքներ
գո յացած
էին
քւսղա–
քիս մեծ եկեղեցիին
մէք ԼՀայոց
Ա՚այր
Եկ^՚լեցին.
՚&– Խ-) , որ լլ/ն ուոբական
իշիւանութեէսֆքց
կողմ է
գրաւուած
էբ
Հ
՝
կուսակալութեան
եւ քսէկաքապետութեան
գի -
աական
մարմ իններուն
կողմ է կատարուած
ք ն ն ո ւ յ ^
ՀԼ.^Ա.^..\ք։Վ շէնքբ
փլ»..ղո€մխ
^^֊հթակւ^յ
նկտտուած
րլլա/ով
, ՝ ձեռնՀաս
պաշտօնատան
կուլ
մէ
ռ րոշուած է անՀ րաժե չտ
մ ի քո ցնեբ ր տնօրթեե
լ
որեւէ վտանգի
առաքքբ
առնելու
Հտմար
% Համո -
ղում գոյացած
ՐԱտլով ոբ պէաք է փլցնել
չէնքը ,
երէկ
դիշեր
Ժամը
\%ին պատկան գիտական
մարմ–
նո յն կորովի
ա շիսատան^ւե
բուն աբգիւնքով
ուժա–
նակի գործածոլթեամ
բ քանգռւած
է
եկեղեցւո
յ
շէնքր։
Եկեղեցիին
ուժանակով
քանգումի
լնթաց
քին ոչ մէկ վնաս պատաՀած է\ Ասիկա
կը պար
տինք քանգում
ի պաչտօնին
կոչուած
գիտական
մարմնոյն
լուրք ա շիւատանքնե
բուն »;
ԼՐԱՑՈՒՑԻՋ
ՏԵՎԵԿ ՈՒԹԻՒՆՆԵ
Ր
« Մարմարա
» եեաեւեալ Ա՚անրամասնութիԼն–
ներն ստացած՜ է իր թզթակցէն (16 Մարտ) .
Փլուզումի
վտանգի
ենթակայ
նկատուելով
քանգուած
Մտյբ
Եկեղեցին
Հնութեան
արժէք
ներկայացնող
քարաշէն ո^ երկաթաշէն
տոկուն
չէնք
մ լն էր, ինչ որ կը Հաստատէ
անոր երկա —
ւմե
ա I
տա
բիքը
՛Բանի մը տարի առաք
քազաքապետո
ւթիւնր
պետական
գանձէն
ծախու առած էր
եկեզեցին՝
յառաքիկա
յին
Հանրային
օգտին
սինէմտյի
, բտզ -
նիքի կամ պանգոկի
վերտծելոլ
Համար
զայն;
Մօտաւորապէս
20 25
օր առաք
ձեռնաբ -
կուեցաւ
չէնքր
փութով
պարպելու
, ինչ ոբ ուրա
խութիւն
պատճառեցթէ
թուրք
ել թէ Հայ Հայ -
րենակիցնե
բու
, որոնք կր կա բծէ ին թէ նորէն տ–
զօթատեղի
պիտի գառնա
յ
մ թերանռցի
վերած -
ուած
չէնքր :
Այս տարաձա
յնութ
իւնբ
չի բ տ կանա
ց ա ւ ոա -
կայն եւՄարտ
ճին կէսօրէ առաք երեք
«քամիօն»–
նեբ
փոխագրեցին
վերքին
գոյքերբ;
Նոյն օրբ երե
կո յեան
ժամ
ր \1 ին պարպուեցան
եկեղեցիին
շրր–
քակայ
տուներբ եւ բնակիչները
Հրաւիրուեցան
մէկ
Ժամ ուան
Համար
Հեռանա
լ իրենց
տուներէն :
Մէկ
ժամ վերք, ուժանակով
քանգուեցալ
եկե -
՛լեց ին
, ինչպէս
նկա բ ագրեց
տեղական
մ ամ ո ւ լր :
Ներկա
յիս մնացած
են մ իա յն չէնքին
չորս պա տե
րր եւ փլատակներր,
որոնց
մասին
գիմռւմներ
պի
տի կատարուին
կառավարութեան
քննութիւն պա
Հան քելով,
քանի որ թիւբիմացութեան
մը ար -
գիւնք կր նկատուի
եկեղեցւոյ
շէնքին
փլոլգումր։
Տ՛ Այս մասին
5—6
ամիս առաք գրաւոր
գիմում
կատարուեցաւ
Պատբիաբքարան
, եկեղեցիին նո–
րոգոլթեան
մասին։ Այգ առթիւ
Արվաղցիները
՚ թնգրեցին
նաեւ քաՀանայ
մր ղրկել,
բայց
գըժ -
րախտաբար
մինչեւ
այսօր ոչ մէկ Հետեւանք տր–
I
ուեցաւ
հաւատացեալներու
րազձանքին : Տ՚ողո -
Վադապետիքւ
ճառը
ա^խտտավ^&^ձ|ի ^ասի&
ւօԼՐՏՈՒՄՆԵՐԸ
ԿԸ
աՈՈՒՆԱԿՈՒԻՆ
Աո բեքչաբթի
օր վար չապետր–
ձաիւ
^^փիւյ՜–
ճառով
մը պաբղեց
կառավարութեան
.տեսակէտ -
ները
աչխաաավաբձքի
յաւելման
մասին։ ԱՀա -
ւասիկ
Հիմնական
մասերը -
Գոբծագուչներու
սկիղրէն ի վեր
կաոյս–
վարութիւնր
մեբթ
կը լսէ •
Ժնչո՚՚ֆ՚փր
խաո^ ֊
նուիք»
, երբեմն ալ
«Ո՛^բ օրուան կր ՜ սպասէք
գոբծելու
Համ ար»
Հ
Արգարեւ
, Հակասութիւն
մ ր
կր
նշմարոլի
։ Ազգային
Հաստատութեանց
թէ ան
Հատական
ձեոնարկնեբու
մ էք
,
բանո
ւո րա կա
^
պաՀանքներբ
նախապէս կըձգտէին
լնգՀանուր
յաւելումի
մր, որոշ սակով
մը։ Մինչեւ
անգամ
կ՝ոլզէին
որ յաւելումբ
միեւնոյնն
րյԼայ ոչ
միայն
մ իեւնո
յն շրքանի կամ ճարտարագործութեան
մի
եւնոյն
ճիլղին , այլ աղգին
ճարտաբագոբծական
ամբողք
գործունէութեան
Համար
Վտանգաւոր
էր եւ անա րգա
բ՝
ա յս պարզունակ
լուծում
ր : Ո՛–՛՜
րսք^անաք թէ տխրիք , իրոզութիւնը
սա է "– փո– .
՚Ք
^ֆ՝
՚^ԻէՒ^
^է թոչոր
ձեռնարկնեբր
կը
գտնուին
տարրեր
կացութեանց
մէք; Ոմանք
եւ անպատ–
,^առ
մ եծերր. չեն
խոշոբ
չաՀեր
կ^լնեն
՚ ուրիշ -
ներ՝ ^^ոՀացուցիչ
վիճակ
մր ունին։ կան ալ որ
մեծ
դմ ուա րութե անց
մ տտնուած
են։ Այսպէձ, ա^
՛՛երբ կրնան
տանիլ
տ շխատավա
րձքի
որոշ
,ւմ մը, առանց
բարձրացնելու
վաճտռման
, մինչգեռ
միեւնոյն
յաւելում
ր
Հարեւան
էբագոբծութեան
մր կամ անոր մէկ
ճիւղին
պատճառ
պիտի
րլլայ
գինեբու
բարձրաց -
ա յսին^Փ՛ անգո բծութեան
պիտի
մ ատնէ իր
էալհրներր,
մասամբ կամ ամ բոզ քով ին » :
^բՐշ
լուսարանութիւններէ
վերք , վաբչա -
պետր
յա յտնեց կառավարութեան
որոշոքմը , աշ–
խատավաբձքի
որոշ յաւելմտն եւ
արտագբութեաե
պարգեւի
մասին , առանց
թուանշաններ
յիշելու
։
Թելագրեց
որ Հանրային
Հաստատութեանց
Հա .-
մար
նախատեսուած
միքոցներր
գործագրուին
նա–
եւ^անՀատական
ձեռնարկներու
մէք ։
՚ Բնա կա բան
ի տագնապի
մ ասին ալ խօսելով
,
Պ՝ ՛Պիտօ րսաւ թէ գիլրո
ւթ իւննե
ր պիտի
բ^Հծայեն
,
որյգէսղի
փոխտռութիւննեբ
կնքուին
, զարկ
տալու
Համար
նոր շէնքերու
շինութեան։
Տետոյ կոչ մր
ուղղեց
րնկերա
յին արգարութեան
եւ
ֆրանսական
եղրա
յ րակցո ւթեան : «(յե րկա
յ
վէճերուն
մ էք ,
պարտութ
իւն պէտք է կրէ մ իա յն բռնութեան եւ
գրգռութեան
գատր : Հրապաբակաւ
կբ յա յտարա–
բեմ,
բանուորներուն
եւ րոլոր աշխատաւորներուս
,
- - այս գործին
մէք ոչ յաղթական
կայ,
ոչ ալ
չւտ^ալ : Եւ կր յա յտարարեմ
բո լորին • - ան — •
հ րաժե շտ է վերսկսի
բանակցութ
իւննե ր ը :
Մ
ենք
այն
երկիրներէն
չենք ոլբ միայն մէկ ձայն կբ
լսուի »:
ԳՈՐաԳՈՒԼՆԵՐՈՒ
ՎԻՃԱԿԸ
կարգ մը տեղեկութեանց
Համաձայն,
կազի եւ
ելեկտրականութեան
գործագուլը
պիտի
Գ՚՚՚ԳրԻ
այսօբ,
ուրբաթ, եթէ որոչ
երաշխիքներ
տբուին
արՀեստակցական
Միութեանց։
Փտրիղի
մէք բան
թողներուն
թիւն է
25 000 :
^ Մ ետաղագո բծական
Հաստատութեանց
մէք
րանթոզներուն
թիւր
իքած է ՈՕՕՕՕի (Բշ– օր
230
Հազաբ
էր) ։
ԱպաՀովագրութեան
պաշտօնեանեբ
էն
անոնք
որ անգամ
չեն Համայնավար
սէնտ իքանե
րո
ւ , վեր
սկսան
ա շիւատանքբ
7
առ Հարիւր
յաւելում
ով :
՝^ Տէօնքէրքի
նաւաՀանգստին
ըանռլորներր
Հանրաքուէ կատա
րե լով
,
մ եբժեց
ին
գո
րծտգոլէ
յայտարարել
Հնգկա
չինի պատերազմ
ին ել ամե -
րիկեան
զէնքերու
պարպո
ւմին գէմ, ինչպէս
կ՛՛ա
ռա քարկէ
ին
Համայնավարներր։
Մ արսէյլի
քարափի
բանուո
րնե
բ ր
որոչեցին
շարունակել
գո րծագուլր
, երբիրենց արՀեստա -
կի ցնե
բէն
քսան
Հոգի
ձերբակալուեցան
:
Մ արտ
2\ի անկարգու
թեանց
առթիւ,
Պոմէթի
բանտին
մ էք
արգելափակուեցան
Աշխատանքի
*հաէակցութեան
քարտուղաբնեբէն
երեքբ , ինչ -
պէս եւ ուրիշ
չորս
Հոգի
, ա յն
ամրաստանու
-
թեամր թէ ոստիկանռւթեան
գէմ
րմբոստացած
եւ
բոնութիւն
բանեցուցած
են ։ Բոլորն ալ պիտի
գատուին
, ուբիշ2^
ամբաստանեալներու
Հետ :
Աշխատանքի
Գաշնակցութիւնր
մէկ ժամ գոր
ծագուլ
յա յտարարեց
, ա յս
ձե բբակա
լո
ւթեանց
առթիւ։
Նի"ի եւ Աեթի
մէք ալ գործագուլ
յ ա յ -
տարարռւեցաւ
, իբրեւ
բողոքի
ցոյց։
Թունուղի
քարափի
բանուորներր
որոշեցին
գործագուլ
յայտարարել
եբեք օր, իբբեւ
Համակ
րանք
Մարսէյլի
բանուորներուն
:
^
Գործագռւլներու
կազմակերպիչնեբր
ձբի
| ՜ ( Լուբհրռւ շարունակութիւնը կարդալ Դ • է յ )
Վ՛ ՚֊ՐԳՐ
որոշած կ ազեբսագրով
կառավարութեան
գիքել,
որպէսզի
Հանրութեան
տբուին
չէնքին
փլա՚ոակնեբր
ել Հողը,
որոնք
23
Մարտին
Հրա -
պար
սկային
աճոլրգով
պիտի
ծախողին
քաղաքա–
պես. –ւթեան
կողմէ՝
^ինՀսլէո կր Հաղռրգէ
«իլլքէ»
թերչ
քին մէք
Հ րատարակուած
ազգ մ ը ;
Fonds A.R.A.M
