17. 1Հս6 Օտւատտաշ - Բ.\1<1Տ (13)
Վ>Տամս . 800 Փ
Բ
• , Տար . 1600, արտ • 2500 Փր •
I^^^^06. 15-70 ԳիՏ 7 Փբ • Շ.Շ.Ր.քՅա 1678^
1950 Եբէքշարր-ի 28 Մ ա ՚ Տ
26ԲԴ ՏԱՐԻ - 26–
Ւյ*.6113–՚եոր շրջան, թիւ 1524
հյմքւագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕԱ֊ք^Ը
Ոբքան կբցած
ենք Հեսւեւէլ
, աէւաքին
օբէն իսկ
լայն աեղ բռնած՛ են քաղաքական
աեսութ
իւննե բ բ՝
Հայկական
մամռլլին մէի
Գեռ
համիտեան
շբքանին
, ՚կոլսոյ
թերթեբԸ
տեսակ
մբ ղսլբոց բացած
էին այս ճակատին
վյբայ։
Կբ
քան ա յին ոչ
միայն
կաբելի
եղածին
չափ շաա «աբտաքին
լուբ»
թխել,
Հ թայմղ »,
«
^հյլի
Թէլէկբաֆ»
,
Փբէսէ>
թաբգմանել
"ԲԸ
^րին , այլեւ
ս իւնակնե բոփ խմբաղբա
կաննե բ ,
տեսոլթիէձւնեբ
հբատաբակել
։
Առաքին
տեղբ
կը բռնէբ « Բիլզանղիոն»բ
,
որ ամբողք
էքեր կբ
լեցնէր։
Իբ տէր եւ տնօրէնը,
Բիւզանգ
՚Բէչեան
, կա֊
աարեալ
համ ա յնագիտաըան
մըն էր ա յս
ճիւ֊ղին
մէք։ Աե րտած էր նոյնիսկ
արքայական
ղեբգաս —
տաննեբու
ազգականական
- մառանգական
կա -
"լեբը,
ինչսլէս եւ ելմտական
-
սեղանաւորական
առն
չո
լ
թ իւննե ր ը ;
«Մ անզումէ՝»ի
արտաքին
քազաքականո
ւթիւ -
^Ը ԿԸ ՚Լ"՚ԸԷԸ
Եր • Տէր Անգրէասեան
, որ
վարքին
սլահուն
գերմաներէն
ալ սորված էր,
ասսլաբէզ
կարղալով
իր վարպետին
յ
« Սուրհանղակ
» ունէր
Լիոնքէն
(՝Բերուիյէէ
Լիմոնճեան)
, որ
10 15
շարունակելի
տեսութիւն–
ներ կբ հասցնէր
Ա՚արոքի կամ Ա ուաանի
մասին :
Պտրբեբարար
կ՝ա շվսաաակց
է ր նաեւ
Տիրան
՝Բէ -
լէկեան։
(Երկուքն ալ միեւնոյն
նիւթերբ կր մշա
կէին հայատառ
իժբքաբարբառ
թերթի
մը «ճէ -
րիտէի
Շարգիէ»ի
մէք) :
Աւելորգ է բացատրել
թէ՝ այս
«քազաքական»
համաճարակին
գլխաւոր
պատճառն
այն էր ոբ ,
մարզիկ
ազաա
չէին
ամէն
նիւթի
մօտենալու։
Զափազանց
սահմանափւակ
էբ հորիզոնը, իբ -
րել
հետեւանք
բա ր բա րոսակտն
կարգուսարքի
մը :
Գրա^քննի^երբ
չորս տԼքոփ կը հեաեւէին
յե
տին
յօգուածին
եւ լուրին : Զեռագիրներբ
տող առ
տող կր կարգային
, գրաշարին
յանձնե
լէ
առաք։
Հրաաարակութենէն
փերքն ալ ուրիշ
քննիչ -
ներ,
լրտեսներ
, կր մաղէին
թերթր։
Որեւէ աաեն,
փորձանք պակաս չէր թերթին
կամ
խմբագրին
գլխուն :
Այնպէս
որ , կրթական
- եկեգեցական
խբն-
գիրներուն
, հարս - կեսուրի
յա րա բե րո ւթեանց ,
Մ եծ
Պահքի
խո
րհո ւբգնե բուն կամ
Օբմ անեան
ի
քարոզներուն
փերլուծումէն
փեբք,
խմբագիրնե
-
բուն կր մնար
քննել
միքազգային
կացութիւնր։
Այսպէս ալ շա րունակուե
ցաւ
մ ինչեւ
1908
Աուլիս , երբ Օսմ . Աահմանաղրոլթիլնբ
որոչ ա–
զաաոլթիւն
կ՝չնծայէբ
, աբգիացնելու
, բաբձրա -
ցնելու
համար
մամուլին
մակարգակը
;
«Ազատամարտ»ն
էր որ հարթեց
ճամբան ,
չաբաթաթերթ
«Ազգակցի
թոթովանքներէն
վերք :
Շարժում
ր ծա ւա
լած էր արգէն
, չնորհ
իւ նո–
րահաս
երիաասարգոլթեան
մբ,
կուսակցական
կամ անկախ :
Եւ. երբ,
1915- 1918/
Աարսափներէն
վերք ,
մնացոբգներր
վերսկսան
աչյսաաանքը
Պոլսոյ
մէք,
իրենց գլխաւոր
ճիգն եղաւ հետգհետէ
լնդլայնել,
աւելի
բիւրեղտցնել
նոր ուղին :
Գմբախաաբար
այս չբքանն ալ երկար չտեւեց :
Զորս աարի
վերք
, ազգովին
ղարձանք
տա -
րագիր։
Հարկադրուեցանք
նոբ բոյնեբ
հաստա -
աել , ի սփիւ ռս աչխաբհի : Եւ նոր
փառաբաններ
մչակոյթի
,
դպրոց,
մամ
ուլ եէն ՚ %
Այսօր
չկայ
Հայկական
գազութ
մր ոբ
չունե
նա
յ իր թերթը
, ՛սմ ենօրեա
յ կամ
պարբերական
Շատերր
տասնամեակներ
բոլորած են
արդէն։
Ուբիչներ՝
դեռ պատանեկան
չրքանի մէք :
Ալստեդ
անոնց
ուգզութիւնը
կամ բովանգա -
կութիւնբ
չէ որ պիտի
քննենք,
այլ յատկանչա
֊
կան
սլա րագա
լ մ ր , որ ախատն չանի
մ ր ապաւո -
րութիւնր
կբ գործէ է
Նոյնիսկ
հարեւանցի
ակնարկ
մր պիտի բա ~
ւէր,
հաստատելու
Համար թէ նորէն ի պաաուի է
քազաքական
տեսութիւնը
, եւրոպական
ափերէն
մինչեւ
\մայր՛
Արեւելք
, Հիւսիսային
կամ Հարա
ւային
Ամերիկա :
Հդսանքէն
փա րակուած
են ոչ միտքն տարէց ֊
ներ,
այլեւ
երիտասարդներ
: Աչ միայն
պատաՀա
կան աչխատակիցներ
, այլեւ
մնայուն
խմբագիր
ներ։
Աւանդութի՞ւն։
Աոփորամոլութի՞լն
:
յալնօրէն
բտցատբենք
թէ ինչ րսել
կ՝սւզեն,թ
է
Շ
,0
Ր Ը
0
Ր Ի ն
ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ
ԱԱՀՄԱՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
ՄԸ
Ամերիկացի
բարձրաստիճան
ա յցե լու
մ ը
Թոլրքիո
յ մէԼ Հաւնելիք բաՆ չէ գտեր եւ
եկեր
՚է*"ցնբ
Ս աՀմանադրութեան
Հաւնեբ է ։
Շատոնց
կորսնցուցած
ենք զարմ անա
լու
ընգո ւնակո ւթիւնը,
մանաւանգ
երր խ^՚ղլ՚բը
ԿԸ
վե բաբեր
է մեր երբեմնի
ծննդավա
յր րե : իայց այս
՛է էկը
Բ"
լո ը ի դ բերանը բաց ձգեց անչուչտ
:
Ս խիթարակտն
կէտ մը գտայ
սակայն
, - ֊ Աեբ
բարեմ
իա
Եանքէն
, թուզփէի
էԼբայ կարդացած
է
թրքական
Ս
ահէէ
անադրոլթրւնը,
ո ը կարծեմ
ԷԼուի–
ցե ր իականէն
Օրինակուած
է : Եւ բւրնին
քուրերը
վազած է, այս յառաքգիմական
օրէնքները
տեսնե
լով
) ՛է իչտ
թոլղիժի
Վբա
յ • • . ա յնքան
մոզովբղա
-
վար ո ւ մ աբդկա
յին
, որ կրնա
յ նախանձը
չաըժել
Սեծն
Ամերիկայի
;
Այմմ պաչտօնտտաբին
կը մնայ
երթալ
ի ր եր–
Կիրը եւ փառա բանե
լ ի բ կարդացած
Ա աՀմ
անա
-
դրութեան
չնո բՀած
անսահման
տղաաութ
եան եւ
մոզոփյւդապետութեան
բարի^^եբը
I
ձ,ետա քրքիր
ճամ բո րղը
երկու
առիթ
փախ -
ցուցած է սակա
յն , ա յդ
սաՀմանագրութեան
ղործնական
բարիքները
գնահատելու
համար։
Առաքինին
,
11)15/
Սարսափներուն
թերեւս
չատ եբիտասաբգ
է ը եւ պիտԼւ չկարենար
գնաՀա–
աել
այն նուրբ
փարպեաոլթիւնը
որով
«սահմա–
նադրա կանօրէն»
փճացուցին
մէկուկէս
միլփոնի
Հասնող
փւոքրտմասնութիւն
մը%
Րայց « միլլի » չարմման
Հետեւանքով
Հաճը–
նի , Ուրվ՚այԼւ
, Ա արաչփ քարդը
ե լ մ անաւանգ
Ի զ –
՛է ի ր ի սպանդը
պիտի
կարենար
աբձանադրել
ի ր
ճաւէ բորգի
յուչա տ ե տ րին
մ է ք , մ ասնաւոր
գնա -
Հաաանքով։
Աւ <ձՎարլրք»Լւն ատեն վազելով
պիտի
գար
Լ^՚ուրքիա,
աչօք—րացօք
տեսնելու
համաբ Հա
զարաւոր
Հայերու
ե ւ ուրիչ
ոչ—իսլամնեբու
դ ը ը –
խ ո լ ն սարքուած
աւարը։ Ա իչա
Համաձայն
ԱաՀ -
մ անադ րութեան
:
ՍՕՍԻ
ԵՐԵՒԱՆՆ է ԻՕՍՈՒՄ
•ԲՍԱՆ ՆՈՐ ԳՊՐՈՑՆԵՐ
պիաի
չինոլին Հա -
յասաանի
մէք
1950/5՛
, ^է^ԳԸ մայրաքազաքին
,
15Հ^
միւս քագաքնե
բուն
մէք։
Երեւանի
համաբ ծր–
րագրուած
գսլրոցական
չէնքե
ր բ պիտի
րլ/ան
բազ–
մա յարկ : Շ րքաննե բուն մէք պիտԼւ
կառո
լցո
լին
նաեւ
բնա կա րաննե ր՝
ո ւսո
ւց ի չն,ե բու
Համ
աը :
.ՃԱՏՐԱԿԻ
(յաիսմատՀ)
մրցումներ
տեղի ու -
նեցան
վերքերս
Հայաստանի
մէք։ կը
մասնակցէին
լաւագո
յն խաղացուլնե
բը : կարգ
մ ը
խաղացոզնեբ
յետադա
յին պիտի
մ ասնակց
ին
Համ ամ իոլթենա
-
կան ճատրակի
մրցումներուն
:
ԳԻԻ՚ԼԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ
նախարարութիւնը
նա -
խապատրաստական
ա չխատանքնե
ր
կը կատարէ
գարնանացանը
յաքոզապէս
կազմակերպելու
Հտ -
մար : Բոլոր գիւգական
վայրերու
մէք պիտի
սար
քուին գասա խօսութ
իւննե ր ել զրոյցնեբ։
կոլխոզ–
նիկնեբոլ
Համտր
պիտի
ցուցադրուին
չարմանը—
կարներ , թատերախտղեբ
եւ Համերգներ : Գիւգե–
րը պիտի
երթան
գիտնտկաններ
, դերասաններ
,
երգիչներ
ու նուագածուներ
, երդաՀաններ
ու գը^
բութեր ել պիտի
Հրաաարտկուին
պատի
թերթեը
:
ՊՈԼԱՈՑ
ՎԵՐՋԻՆ
ԹՎԹԱԲԵՐԷՆ
ԱԵԲԱՍՏԻՈՏ
-ԲԱՆԳՈՒԱԾ
ԵԿԵՎԵՑԻՆ
-
« Մարմարա
» (20
Մտբտ) կը գրէ թէ վարչապե–
աութ իւնը
Հ բամ ա յած է անմ
ի քական
^յնութիւն
կատարել
Աեբասաիոյ
մայր
եկեղեցւոյ
քանդումի
մասին։
Հրամայուած
է յեաաձգել
փլատա1^եբուն
եւ
Հոզփն վաճառումը
որ պիտի կատարուէր
Աաբտ
ՅՕին :
ՓԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐՈՒ
ՎԵՐԱԳԱՐԶԻ
օրինա -
էէ^Ը եթէ վաւերացուէր
, Ա արտ
24։էն սկսեալ պի
տի կրնա յին
թուրքիա
վերադառնալ
փափաքող
-
ներբ,
ինչպէս կր գրէ նոյն
թերթր
(19
Մարտ) :
Ազգ • մողովր
լո ւծո
ւե ց ա
լ
մ աբտ
24/5» :
Տեղեկու
թիւններ կը պակսին
վերքնական
որոչման
մասին։
I.
՚ ֊ յ - ֊ –
թՈՒՐ-ԲԻՈՑ Ագգ– մողովին
լուծման
աոթիւ,
նախագաՀ
իսմէթ
ինէօնիւ ճառ մր խօսելով, ան
Հբամեչա
ղտաւ
Ծերակոյտի
մը
Հաստատումը։
Նոր
րնտրութիւններր
պիտի կատարսլին
Մայիս
14/5, :
1՝*նլպհս պիտի պտէպեճ
աՎԽիկևաԱ
զիԱաՎ^Խքդ
ՀԱՄԷՆ
ԶԳՈՒՇՈՒթԻՒՆ
ԶԵՈ-Բ ԱՌՆՈՒԱԾ է»
Հրատարակուած
տեղեկութեանց
Համաձա
յն ,
այսօբ - վաղը
Պիզերթա
Հթունուգ)
կը
Հասնի
* Տիքսմութ»
չոգենաւը
, քառասուն
օդանաւեր բե
րելով
Մ • ՆաՀանգներէն
: Եւրոպայի
փերազինման
ծրադրին
Համաձայն
, Ֆրանսա
պիտի ստանայ
200
միլիոն
տոլարի
զինամթերք
եւն–,
որոնք
ՀետգՀե
աէ պիտի
Հասնին :
Համ ա յնափաբ
կուսակցութիւնը
եւ
Աչխատանքի
Գա Աակցութիւնր
լնդհ • գործագուլ
յայաաբա
-
րած
էին երէկ,
երկուչաբթի
, րոլոբ
նաւաՀան -
գիսանեբուն
մէք, բողոքելու
Համար
«պատերազմի
պատրաստութեան
ղէմ»։ Այս կարգի
ցոյցերը պի
տի սաստկանան
ՀետղՀետէ
, ինչպէս կը յայտա -
րարեն
Համայնափար
թերթեբր
:
կառավարութեան
նե րկա յացուցիչները
կը
հաւաստեն
թէ «ամ՛էն
գգուչութիւն
ձեռք
առ -
նուած է եւ թէ Համայնավարներր
պիտի
չՀամ ար
ձակին
լրքօրէն
խանգարել
ղինաբարձ
նաւեբու
պաըպումը »ւ
թեբթերը
կը ղրեն թէ ստուարաթիւ
զինեալ
պաՀակնեբ
պատրաստ
կր սպասեն
գլխաւոր նա -
ւաՀանգիսաներուն
մէք կամ չրքականերբ։
Ամէն
աեգ ալ արգիլուած
է նաւաՀանգիստնե
ր բ
մտնել
առանց
զինուորական
արտօնադԼւ
րներու
Մինչ այս մինչ այն, խլբաումնեբր
կը չարու–
նակուին։
Աեթի մէք (Հարաւ. Ֆրանսա)
ուր աչ -
խատանքբ
գադրած
է
48
ժամէ իփեր, սաղաւար–
տաւոր
պաՀակնեբ կր Հսկեն
քարափնեբուն
փբայ։
Մարսէյլի
մէք անակնկալ
գործագուլ
մը անչաբ–
մութեան
դատապարտեց
ութ նաւեր
2250
"*–դե -
ւո րնե բոփ որոնք
Հիւս, Ափրիկէ
պիտի
երթային
:
ԸնդՀ • գործադոլլԼւ
առթիւ
բացառիկ
մ
իքոցներ
ձեոք
առնուած
են նաւաՀանգսաին
մ
էք
:
Շաբաթ
օր երկու
բանուորներ
յա բձակում
կրեց ին բան -
թոզ^՚ե
րէ
, երբ կր փո բձէին
աչԼսաաիլ : Մէկբ փի–
րաւորուեցալ
գանակի
Հա բուածոփ
մ ր :
էսթաքի
մէք տլ երկու
Հոգի
փի րալո րուեցան
բանթոզներու
կոզմէ :
՝^ Նախկին
ռազմ Լ՚քլնեբր
մոգով մր սարքած
է ին Նիսի
մ
էք
: Ցետոյ
Հ րապա րակա
յԼն
ցո յց
մ բ
ստրքուեցալ
ՎԼ։քթո
ր - Հիւկօ պողոտա
յին ՛Լրա յ ,
խավւանելով
երթեւեկր։
Ոսաիկանութիւնր
մ
իքա–
մ աեց : ԸնգՀարում
ի
մ բ Հետեւանքով
վիբաւո
ր -
ուեցան
ո ս տ ի կանն ե ր եւ ցուցարարներ
: Համ
այ -
նավար երեսփոԼսան
ՎԼ՚րմիլ
Պարէլ ծանր
Հարուած
ս ր ստացաւ
դլուխէն է
^ « ծ թ է
օգւԽւթիէՏր
կէճատհք,
&ետեւաէէքբ՝
պտտԽ՚տզ՚մա
ՆտԼստդաՀ
թրումլն
գիր մբ ուզզելով
երեսվւ՛
ժոզովի
արտաքին
յա րա բե րո ւթեանց
յանձնաժո
-
զովի նախագաՀին
, ագգարարեց
թէ «որեւէ կա—
րեւոր
գեզչ
Մաբչըլի
ծրադրով
նախատեսուած
վարկերուն
մ
էք
պատճառ
պԼւտի
ըլլա
յ
ե ր րո
րդ
ա շփսարՀամ արտի
մ ր» : Հետեւաբար
կր
պաՀանքէ
նո յնութեամ
բ վաւերացնել
կառավարութեան
պա—
Հան քած
գոււէ՚տբը
,
3375
մ իլ • տոլար : Ա յս
առթիլ
կբ բացատրէ թէ Մ • ՆաՀանդներր
Հարկադրուեցան
մասնակցԼւլ
երկբորգ
Համ տ շԼսա րՀա
յին պատերազ—
մ Լն , որովՀեաել
կոնակ
գաբձուցած
էին աշխար
Հի մնացեալ
մ ասին : Վաւերացնելով
կառավարու–
թեան
պաՀանքած
վարկը
, ԼսորՀ րդա րանր
^մ
եծ
հարուած
մը Լւքեցուցած
պիտի
Ըելայ Լ՛ նպասա
խաղազութեան
դատին» :
թրում
րն
անՀ րաժե
շա
Համ տրած է ա յս ազ -
գարա բութ
իւնր
ուզզե
լ , նկատելով
ոբ խնա
յոգռւ–
թեան
կուսակիցները
էլ՝ուզեն առ նուագն
500
մի–
լիոն տո լար
զեգչե
լ նախատեսուած
վա րկե րէն :
- « Մենք
չենք կրնաբ
մեկուսի
ապրիլ յա -
րաբերական
Հարստութեան
եւ առատութեան
մէք։
Զենք կրնար անտեսել
ուրիչ
ժողովուրզներու
սաի–
պոզական
Հոդերը,
անոնց անկախութեան
սպառ -
նացող վտանդները։
Աեբ զինեալ
ուժերբ
կրնան ո֊
րո չ չափով ապաՀով
ել
մ եբ
պա չտ պանո ւթ ի ւն ը ՚
բայց մեր ազգին եւ բովանգակ
մարդկութեան
ի–
րական
ապաՀովութիւնր
կրնանք
ձեռք
բերել կա
ռուցանելով
աչխարՀ մր ուր մաբգիկ
կարենան
միասին
ապրիլ խագտզո
ւթեամբ : ՝^Եթէ ամբո
ղք
ու
թեամ
բ չգործադրուի
նախատեսուած
տնտեսական
ծրագիրր,
անդարմանելի
վԿւտսներ
յառաք
պիտի
գան։
ԱնՀրամեչա
է աբագ
չարմիլ,
նոր յոյս
եւ
կորով
ներնչելու
Համտր
մոգովուրգներուն
որոնք
ամէն տեզ կը քանան ապաՀովե
լ իրենց տնտեսա -
կան անկախութիւնբ
եւ քազաքական
տզատութիւ֊
նր : Համ ա յնավաբոլթիլնբ
կբ չաՀագո բծէ
աղքա–
տութԼււնբ
, թչուառութիւնբ
եւ
անապաՀովոլ
-
թիւնբ » :
՝^ Զօր՛ տր կոլ ճառ մբ խօսելով
Մարսէյլի
մէ՝)
, ըսաւ
. «Ֆրանսան
Հակառակ
չէ ամերիկ -
եան
օգնութեան
, րայց
չուգեր
Ամ ե բ իկաց
ինեբուն
գրպանը
մանել ։Գտնոլելով
սովետական
զանգուա
ծին ել ամերիկեան
զանգուածին
միքեւ,
Ֆրանսա
յի ղերր պիտԼւ
ըլլայ վերաՀաստատել
Հաւասարա–
կչոէ • թիւնը եէ վերտկաղմել
Եւրոպան»։
(Լուրերտւ շար ունակ II լ թ ի լ 6^ կարդա| դ.. է յ ^
Fonds A.R.A.M
