17. քՀսշ
ՕՅաշտատ
֊ Ր^1Տ (13)
€
Վեցամս.
800 ֆր–, Տար– 1600, արտ– 2500 ֆր •
I
ա.
008. 15-70
Գին 7 ֆր • Շ.Շ.Բ.Ր5ՈՏ 1678-63 ^
1950 Ուրբաթ 24 ՓԵՏՐՈԻԱՐ
^ ^ ^ ^ ^
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26«
ձա166
Ւ1օ.
6086֊՚Սոբ
շրջան թիլ 1497
(քԵՐ
ծՕՍ՚ԲԸ
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻՍԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0 Ր Ի ն
ԱԼԵԿՈԾ ԵհՐՈՊԱՆ
Ո՜րքան
վրգ"վիչ
լո՚-րեր՝
ամԼնօրեայ
մամու.–
լին
մէշ–. իլ. աշվսարՀի
րոլոր
մասերէն
,
քաղքԼնի–
գրամաաիրական
կոչուին թէ րանուորա
֊– գի՛֊ -
գացի ական
Ան շոլշէո
աւելի
մանրամասն եւ
վաւերական
ա ե ղե կո ւթ ի ւնն ե ր կ՝ իմ անանք աղատ
երկիրներու
՝ մասին,
ուր սլատասիաանաաոլ
գէմքեր
կր լր՛" -
ոնեն
մ ամ ուլին
ել անթե լին
Հաղորղ ահ՜
լուրե
րր :
Յաճախ
ալ իրենք
են ""Լրիւ՚րր
ամէնէն
ծանրակշիռ
յա յտնութեանց
Հ
ինչ կր վերարերի
Համատիրական
,
րոլշեւիկ–
եան
երկիրներուն
, մարգիկ
Հարկագրուած
են
Հա–
նե, ուկնե ր լո ւծ ե լ , ա ւե լի կամ նուաղ
շոնւգա
լից
լուրերու
ժխորին
մէ^
յ
Աակաւաթիլ
թղթակիցներ
միայն կր գրա -
նուին
Աոսկոլայի
ել
" ՚ ֊ ր ի չ «գեմոկրաա»
մայրա
քաղաքներու
մէջ,
ենթակայ՝
խիստ
գրաքննու -
թե ան մր -
Միւո
կողմէ,
ՀետղՀետէ
աւելի կր
սեղմուին
օղակները՝
օտար գեսսլանութեանց
եւՀիւսլատո -
սարաններոլ
չ"*–բջ
I
Արգարեւ
, չատ քիչ րան մնացահ՝ է
երբեմնի
գիւանագիտական
առանձնաշնորՀներէն
: Բռլշե -
է իկեան
պԼտռւթեանց
ամէնէն
կրտսեբր կամ չա–
վւաւորն
անգամ օտաբ Հսլատակներ կր ձե բբակա–
լէ ու կբ գատէ
իբրեւ
լբաես
: ՛կո յնիսկ
գեսսլան -
ներ
ել Հիւպատոսներ կրճամբէ առանց ա^ - ձտխ
նա յելոլ :
Ապացոյց՝
Զեխոսլովաքիո
յ ,
ԼեՀաստանի ,
^ունգարիոյ
, Պուլկարիոյ
, Ո-ումանիոյ
մէջ սար -
քուած գատավ
ա բութիւննե
բ ը , որոնք
պատերազմ
կրնային
պայթեցնել,
տարիներ
առաջ :
Ղ՚եռ երէկ էբ որ 1ք . ՚քյա Հ անղնե բ ր խղեցին
ի–
րենց գի լան ա գիտա/քան
ք արա
բերութիւններր՝
Ա ո—
ֆիտյի
Հետ ,
բազմաթիւ
ազգաըաբռւթէւՏ^եբէ
*1յո յն խզում ր կը նախատեսուի
Հունգա
ր իո յ
Հետ
, ուր Ամերիկա
ց ի
մ ր
գաաապարտուեցալ
Անգլիացի
մ ր՝
13
տարի
րան տար
կու թեան
։
կաբգ
մր շրջանակնե
բու մէջ կը կարծեն թէ
Ա եծն
Ո րիտանիա
յ •սրմ աբ
չի գատեբ
խզում ր ,
որպէսղի
ամէն
յալաբերութիւն
չկտրուի
կարմիր
ղծէն
անգին
է
•
Ա՛ ոսկուան
ել իր ա ր բանեա1լէւեբ բ տկարռւ -
թեան կր վ ե րազրեՆ
այս խոՀՓմ ո ւթ իւնւ բ :
Թերեւս այգ է պատճառր
որ Ա • ՆաՀանգնե -
բու նախագաՀ
ր եւ արտաքին
նախարարը
վճռա -
կան
խօսքեբ
կ՚արտասանեն
շաբթէ
շաբաթ ;
*
Երկուքն ալա յն տեսակէտն
ունին թէ որքան
ղօրաւոր
րլլտն,
այնքան կրնպաստեն
խազաղոլ -
թետն գատին
;
Մինչ
այս
մինչ
այն, խլրտումներբ
կր ծաւտ–
լին արեւմ տեան Եւրոպա յի
բոլոր
երկիրներուն
մ էջ , ներքին
կաբզուսաբքբ
խտխտելու
, աղգա
յին
պտշտպանոէ
թիւնր
խավւանելոլ
, տնտեսական վե–
րականգնու
մր կասե ցնե
լու
Համ աբ :
Միշտ
նոյն
Հոսանքն է որ կր վարէ
այս չտբ–
ժումներր
, Համ աձա յն կանխորո
չ ծբագրի
մր :
Մ.Հա թէ ինչո՛ւ քաղաքական
խնգիրներ ալ կր
^ պղտոըեն
արՀեստակցական
պա Հ անջնեբր
, րնգ ՜
Հան
աԵուր
ղո րօ-ագոլ^ւե
բ
Այս
ղ ո րծո
լ ն է ութի
ւնր
մ ասնաւո րապէս
աչքի
կր զարնէ
իտալիոյ
^ Ֆրանսայի
ե լ Հարեւան եր -
կիրներու
մէջ,
որոՀ՚ւք
արեւմտեան
Եւրոպայի
ոզ—
նա յա ր բ կր կազմեն :
Որքան
ալեկոծ
վիճակ
մբ ներկայացնէ
Ա՛յս
եբկրամ ասր
, ա յնքսւն նպաստաւո
բ կր Համ
արուի
Համ ա քնավա րութեան
Համ ար է
Որքան
ծաւալի եւ երկարաձգուի
ջլամարաբ
,
կբ ակսւբանայ
Եւբոպան,
քաղաքական
, տնտեսա—
կան
թէ ղինուոբական
տեսակէտով :
Այս աոաջագբո
ւթեամբ է որ
իւրաքանչիւր
^րհր Ւ Ւ"12.^*՜ՒԿ Հ՛Ա յ րեն ա ս ի ր ո ւթ ի ւն կր նկատէ
կազմ ա լուծե
լ իր ի՛՛կ
Հտ յրենիքին
պ ա շտսլանոլ
~
թիլեր,
որպէսղի
չկարենան
գիմագրել
Հոսանքին
կամ
ճակտա
իլ Խ - Միութեան գէմ . . .
իրենւլ
բանաձեւին
Համաձայն
, ալսզոբծու
—
նէութիւ
նր նշանակէ
պայքաբ
խազա
զո ւթեան
Հա–
մ ար :
Ի՛՛նչպէս
կ՝Ր1լար , եթէ նոյն
«խաղազասիրա
կան» եղանակր
փորձէին
կարմիր
գիծէն
անզ ին ,
ուր
անՀամ ար
մ ի լիոննհ
ր աղատոլթիւնւ
կ՚աղտ -
՛ու ատ
են;
ԱՆԱԱՆԱԿԱՆ
՛հիմ ացի
շո շ" ր թնե ր ը նորէն
արիւն -
քրտինք
մտեր
են , իրենց
ուզած
իմ աստր տալու
Համ ար
1921
Փետրուար
\ Տի Համաժռզովբգական
ըմբոս
տութեան :
ինչպէս
միչտ , այս անգամ ալ գլխիվայր կր
շրջեն պատմ ութիւնր
:
Երեւի
լուը
չու)։ին ոչրո լշեւիկ
Ոո րեաննե
բու
ռուսե
րէն , ՝Բ աջաւլԿէո ւն ինե րո
ւ Հա յերէն
վկա
յու -
թիւններէն
, ոչ ալ Անգրկսվկտսի
Երկրտյին
կոմի
տէի
ել ս՚֊րիշ
բազմաթիւ
ականտտեսնեբու
պատ —
մոլ թիւններէն
է
Լուր
չունին
նոյնիսկ
1920
21/
գէպքերէն
X
Այն աստիճան
որ , կր կարծեն թէ կարսը
եւ
ԱրտաՀանբ
կոբսնցուցած
պիտի
չրլլայինք
, եթէ
Հայաստանբ
խորՀրգային
զարձած
բլլաբ
1920
ապրի
քին,
Աղրրէջանէն
անմիջապէս
վերջբ •••
Ուրեմն
չեն գիտե բ թէ կարս -
ԱբտաՀանր
« բնկեր » Մ. ՚Բէմալի
ծախուած
էին
1918
Մարտ
4/\7ին,
Լենին–
Աթալինի
ձեռքով;
Տետոյ,
1920^
"՛յգ ճակատագրական
օրերուն
չէ՛"ր "ր կը խմրագրուէր
Աեվռի գա^ագէւրբ ,
ստորաղրուելու
Համար Օգոստոս
10/5՛։
Եւ իրենք
ալ
նոյն գանագրին
կառչած
չե՛՛՛ն այսօբ :
Ուրիշ
զ իւտ
մր՛
Տարգանոցր
կ^ուզէ
Համո—
զել թէ Փետրուար
\ Տր յատկացուած
էր «գաշնակ
մ արղ ասպաննե
բր բանտէն
ազատելու»
;
Ընթերցող, կր ճանչնա՚՚ս այգ «մարգասպան -
ներր» ; Մէկր
ողբացեալ
ՑովՀ
՚ Բաջաղնունին է ,
որուն
«անելիք
չունի»ն
անսպառ
գրամ ագլուխ
մ ր
գարձած է իրենց
Համար
,աւելի
քան
25
տարիէ
ի վեր ;
Միւսներր կբ կոչուին
Լեւոն
Շանթ,
Նիկսլ
Աղբալեան
, Բ՛ իշխանեան.
Աւետիք
ԱաՀակեան
Լ Հայքէ ԱբրաՀամ
, նախագաՀ
Հ • Հ ՚
ԽորՀբդտրա–
նի) , Բժ. 6– Տէր Գաւթեան,
Ռ՛
Գարրինեան,
Բժ
.
Աէ Ղ,աղարեան
(որ քետոյ
իրենց
վւարախը՚յ
մտաւ)
, Վ . Բարայեան
եւն
. տ
Ջեղի կրթողում
եզբակա ց ութ
իւնբ
ՎԱՀԷ
ԵՐԵՒԱՆՆ է ԻՕՍՈԻՄ
՚Լ՚՚՚Գ
Կեն
՚ ՚.
ՀԱՅՊԵՏՀՐԱՏԸ
լոյս
բնծայեց՝
«Հայ
ժողո -
վրգի
Հէքեաթներ»
ժողովածուն
; Գիրքր
խմ բա -
՛Լ րած է ֆի լոլոզի ական
(^բանասիրական)
գիաու -
թեանց
թեկնածու
Արամ Ղ^անալանեանր
: Կր բաղ–
կանտյ
երեք բաժիններէ
.
—
1, Հրաշապատում,
որ
կբ ներկա յացնէ
ժողովուրգի
կենցաղբ
, աղգա
յին
գասակարգային
պայքարի
ձեւերն
ու մեթոտներ
ր;
Գրական
կերպաբներբ
աշխատաւորներ
են ՚
2՛
Իրապաաում,
որու
նիւթր
(սիւժէտ\) կբ կաղմեն
անցեալի
ղա սակա րգա
յին
յա րա բե բութիւննե
ր ր ,
ՀարստաՀարումներբ
եւ շաՀագո
րծմ ան
մ իջո
ցնե–
ՐՐ՛ ^՝
Ժամանակակից հէքեաթներ
Հոկտեմ -
բերեան
յեգա փոխս ւթիւնր
որփոխեցերկրի
կար
գու
սարքր
ել մա րգո ց Հոգե բանո
ւթ իւն բ \ Այս բաժ
ինր
չէ կազմ ուած
Հայ ժողովուրգի
աւանգո
ւթիւննե -
բով,
այլ կապուած է ժամանակակից
երեւո
յթնե–.
բու Հետ ; Իբրեւ
լաւագոյն
նմոյ^եբ
կտրելի է
յիշել
«Լենին» եւ «Օխտնախպեր»
ժամանակակից
Հէքեա
թնե ր ր ;
ԳԻՏՈԻԹԵԱՆՑ
ԱԿԱԳԵՄԻԱՅԻ
«Միկբոբիռլռ–
գիական
սեկտորր»
( մ ան բէա բանական
բաժին՛)
Հրատարակեց
«Մ ԷԿր" րէ՛^ լո գիական
ժոգովածու »
Հատորր,
որ կբ պարունակէ
18
գիտաՀետաղօտա—
կան աշխատանք1ւեր
, կատարուած՝
1949/5՛։
Աչ -
խատոլթիւ1ւներու
մեծ մասբ նուիրուած է
Հայաս
տանի
Հողերուն
ուսումնաս
իրութեան
, իսկ մնա -
ցածր
գիւղատնտեսութեան
այս կամ այն
ճիլզին;
՚Լքշանաւո ր է աղուտ
Հողերու
ուսումնասիրական
մ ասր , ուր գիտական
մ իջոցներ կր
պարղուին
,
ա քգ Հողերէն
աղբ վերցնելու
եւ մշակոլթեան
Հա
մար պիաանի
տա րածութ
իւննե ր ստանալու Հա -
մ աբ է
ԵԿԱՄՈԻՏԻ
ՏՈԻՐԲԵՐՈԻ
յայտտրաբութեան
Համ ար
սլայմ տնաժամ
նշանակուած
էր
մ
ինչեւ
Մարտ
I :
Ելմտական
քանձնաժողովր
միաձաքնու -
թեամր
որոշեց
պաՀանջել
կառավ արութենէն որ
Ոքա յմ անաժամ
յլ երկարաձգուի
մինչեւ
Մ արա
31 :
Մամոլր։
ալ կր ձայնակցի
այս
աէւաքարկթէւ
ԲաճոՆոոսկաԱ
խ^^տու\^&ևէը
եւ ուփչ
ձագեք
ԾԱՆՐ ՊԱՏԻԺՆԵՐ
ՎՆԱԱԱՐԱՐՈՒԹԵԱՆ
ԳԷՄ
Նախարարական
խորՀուրգր
Գշ՛ օր վաւերա -
ցուց գատական
նախարարին
մէկ
օրինագիծը, "Ր
կը ծանրացնէ
պատժական տնօ
բ ինութ իւննե
րը՝
^րԿւ՚թ
ապաՀովութեան
գէմ կատարուած
ա -
րարքներոլ
առթիւ
։
Օրինագծին
տրամագրութեամր
,
խցարգելու
թեան
պիտի գատապարտուին
այն
Ֆրանսացիներր
կամ օտարականները
որոնք
«բռնի
եւ
Հաւաքական
գործողութիւն»
կր գրգեն պետո ւթեան
գէմ , կամ
կր վ)ւասեն
աղգային
պաշտպանութեան;
Միեւնոյն
ատեն
իրենց
ուժբ կբ պաՀեն պատժական
օրէնքին
59, 60
ել
77
յօգոլածներբ
որոնք մաՀապատիժ
կր
տրամագբեն
որոշ պարագաներու
մէջ;
Խցար -
գելութեան
պիտի դատապարտուին
նաեւ անոնք
որ
գիտակցօրէն կբխախտեն
բանակին կամ
ազգին
կորովբ,
վնասելոլ
Համաբ աղգ՛
պաշտպանու -
թեան
։
Ժողովէն
վերջ, տեղեկատու
նախարարր՝ բա
ցատրեց
թէ ներկայ
օրէնքներբ
խստօրէն կր պատ–
ժեն
, նոյնիսկ
մաՀապատիժ կր նախատեսեն
զին
ուորական
պիտոյքներու
ոչնչացման
Համաբ։
Նոբ
օրինազիծր
չի փոխեր
այս տ րամ ագրո
ւթ իւննե բ ր,
այլ կր ձգտի պատժել ոչ միայն
անոնք
որ վնաս
ներ կբպատճառեն կամ կ՝ո^չացնեն
, այլ եւ «ա–
նոնք որ ինքնակամ կր մասնակցին
Հաւաքական
արարքներու
, գ ի ւր ա ցնե
լո ւ Համ աբ
վնասարա -
րութեան
եւ քանգումի
գործոզո
լթիէններր » :
Նախարարը
յա յտնեց
նաեւ թէ 77րդ
յօդուա
ծին պիտի
կցուի
նոր տրամադրութիւն
մր, պատ–
ժելոլ
Համ ար
«ա
յն ոճրապարտ
արաբքներբ
որոնք
կր
ձղտին խափանել
աղգ՛
պաշտպանութեան
սպասարկոլթեանց
գո րծունէո
ւթ իւնր » :
կառավա
րութիւն
ր ուրիշ
օրինագիծ
մրն ալ
պատրաստած է , ոբ կը փոխէ
մամուլի
օրէնքին
(1881
Յուլիս
23)
կարդ
մր
տրտմադբութիւնները,
որպէսղի
թերթերու
մէջ երկրորգ
տնօրէն
մրն ալ
պատասխանատու
Համ արուի
, եթէ բուն
տնօբէ -
նբ անգամ է խորՀրգարանին
է
Երէկ արտակարգ
ժողով
ղումարեցին փա–
րիղեան
շրջանին
մ ետազազորձ
ական
րանո ւո րնե–
րր,
քննելոլ
Համաբ
լնդՀ • գործադուլի
ծրաղ իրր :
Առ
ա յժմ աշխատանքբ
գտգրե ցուցած
են
58.000
բանուորներ
, մէքն
րլլալով
Ռբնոյի
(34.000
Հոգի)
եւ
ուրիշ
21
Հաստատութեանց
բանուորներբ։
ԸնգՀ • գոբծագու.լի
պարաւլտյին
,
շարժումին
մ իաղած
պիտի
րլքէսն
400.000
բանուորներ
: Գո ր -
ծատէրերր
մ իշտ կր մ եբժեն
երեք Հաղար
ֆրանքի
պաբգեւբ
, առաջարկե
լով
միա յն
Հ ինգ աո
Հարիւր
յալի լում
է
Աշփւատանքի
Գա էակցութիւն
բ կր
շարունակէ
նոր
քսլբտումներ
սարքել
, Փարիղի թէ գաւառտ -
կան
կեգրոններու
մ էջ ; Պ րէսթի պետական
պաշ
տօնէութեան
80
առ Հարիւրր
որոշեց
գտգրե
ցնե
լ
աշխատանքբ
, իրենց
յատուկ
բացառիկ
նպաստր
ջնջուած
Րէէալով :
Ջո րեքշաբթի
օբ ժամ ր
\ էն
5
ա
շխատանքր
դագրեցուց
ին
Փարիղի
խանո
ւթ սլաննե ր բ , աոաջ– \
նո րգո ւթեամր
Տնտեսական
ճակատի
,
րողո քելու I
Հ ամ ար
տուրքերու
ծանրութեան
գէմ ; Գոլռնե - \
բուն
վբայ
փակցուած
է բ յա յտարարութիւն
մր ,՜՝–^
որ կրբացատրէր
ցոյցին նպաաոակր : Մ իաձա քնու– ՚
թեամբ
քուէարկոլած
բանաձեւ
մբ կրբողոքէ
98
միքի՛՛՛՛լ
ֆրանքի
նոր տուրքերուն
եւ վարչական
-^
տնտեսական
կամաքականոլթեանց
ղէմ, կրպա -
Հանջէ կրճատել
պետական
ծտխքերր
եւն՛
ԱամայԹավաէՈՆթհսէԱ դեԱ
ՆախագաՀ
Թրում
րն քաղաքական ճառ մբ խօ
սեցաւ
Գշ ՚ օր , ճ ՚ ՚ բ ճ Ուոշինկթրնի
ծննգե ան
տա—
րեգարձին
առթիւ,
սլաբզելով
Մ ;
ՆաՀանղներուն
քազաքականութիւնր
բոլշեւիկեան
վտանդին
դէմ : ԱՀաւասի/չ
Հիմնական
կէտեբր
.
1 •
«Համայնավարութիւնր
ղռրծիքմբն է ղին
եալ աշխարՀակտլութեան
ռբ կր ջանայ
բռնի տա–
րածեք
իբ աղգեցութիւնբ»
2.
Եթէ
իբական
Համաձայնութիւն
չզոյանայ
Հիւլէական
զէնքերու
Հսկողութեան
մ ասին , Հետելանքր
պիտի
ՐԼԷ*^յ
կեղծ
Համաձայնութիւն
մր որ պիտի
աւելցնէ
,ոչթէ
պակսեցնէ
Հ իւլէական
ուժին
գործածութեան
վ բ–
տանղներր՝
քանդիչ
նպատակներու
Համաբ .^–
3 •
ԱշխարՀի
ապաՀովոլ
թեան
ել
խաղաղութեան
յո յսե
րր կբ կայանան
ազատութեան
եւինքնա
վ ա ֊
րոլթէէան
աճմ ան , տարածմ
ան
մ էջ >
4 •
Աղատ
կաո ավա
բութեանց
պաՀպանում
ր եւ
զօրացում
բ
կախում
ունի սնտեսական
Հաստատուն
պայման ֊
ներէ , իսփիւռս
աշխարՀի
: Այս երկիբր պէտք է
լրացնէ
իր
օգն ո լ թ ի ւն ր Ե՚֊րոպա
յի վե
րականղնու–
մ ին եւ յետամնաց
երկիրներու
ղա րգացմ ան
Հ ա -
մ ար
; .
՚ւ^ախազաՀր
միեւնոյն
ատեն
Հտսկցուց թէ
ի Հարկին
«բոնի
ուժով
պիտի ճակատ
ին Համա
յ–
նավարութեան
դէմ» : Բացատրելով
Ատլանտեանի
(Լութհ^ու շարու1յակութիլ8|ւ կաթգա՚լ գ. է յ )
Fonds A.R.A.M
