2
        
        
          Յ Ա Ռ Ա Ջ
        
        
          Ա Պ Ո Վ 1 1 1
        
        
          8 ե 1
        
        
          10.խ 1ԱՑԱ.Ս8Ա1Ի ՄԷՏ
        
        
          43
        
        
          աաքէիներ են անւյելւ , ալւդէն ,
        
        
          սւ
        
        
          յն
        
        
          թուէս1չանէն
        
        
          ասդին
        
        
          ,եչ։բ մարդույ մէկ մա
        
        
          սին
        
        
          ւէա յրագութիւեր
        
        
          ,
        
        
          չմ ոռնանք
        
        
          նաեւ,
        
        
          միւս
        
        
          մասէւն անաա ք քե բութ
        
        
          իւն
        
        
          չլ ,
        
        
          յ՚"ւի -
        
        
          աենական
        
        
          վի չա ի մէք ձղեւյին
        
        
          Հայութիւ
        
        
          -
        
        
          նբ ,
        
        
          սոլւէի
        
        
          մ աանեէյին
        
        
          եղ ոչ
        
        
          մ իա
        
        
          յն
        
        
          իբրեւ անՀաա՝ այն
        
        
          իբոդոլթեամբ
        
        
          ոբ
        
        
          մեղմ է իւբաքան
        
        
          չիւր ր
        
        
          ս բաա՚^աաո
        
        
          բ
        
        
          մ բ
        
        
          կորսնղոլղած
        
        
          է ծա՚եօիժ սպանդին
        
        
          մ էք ,
        
        
          այլ եւ իբբեւ
        
        
          Հաւաքականութիւն՝
        
        
          այն ի–
        
        
          բողութեամբ
        
        
          ոբ թչնամին
        
        
          ուղեղ
        
        
          էսոբտա–
        
        
          կել մեբ ադդային
        
        
          ողին,
        
        
          ռբոլ պատմա -
        
        
          կան՛ կաբեւո
        
        
          բութ իւնբ
        
        
          ( էւքփորյՅ֊անս իս–
        
        
          յթ֊Օր|ւք)
        
        
          Հասաատուած– է
        
        
          անբռնաբարելի
        
        
          եւ
        
        
          Հրաչալի
        
        
          մչակոյթով
        
        
          մր, ինչպէս ել
        
        
          անՀաւատալի
        
        
          աոկունութեամբ
        
        
          մր՝ եբր
        
        
          գարերբ կբ էսռնարՀին
        
        
          , ողքոլնելոլ
        
        
          Հա -
        
        
          մաբ այս ՛սրաչքը :
        
        
          թէ
        
        
          ո՛րքան խոր է
        
        
          ՛էի չաբ , թէ ո՛ բքան
        
        
          մեծ է սուդբ,
        
        
          ապաղոյւյբ ա յե է որ
        
        
          43
        
        
          աաբիներ
        
        
          .են անղեբ
        
        
          , բա
        
        
          յղ , ամ
        
        
          էն
        
        
          Հայու
        
        
          սբտի
        
        
          մ էք , ա յն տ սլա ւո ր ո ւթ
        
        
          ի ւն բ կր մնա
        
        
          յ
        
        
          կա բծես թէ դեռ եբէկ էր որ կաաա րուե -
        
        
          ցաւ աՀաւո ր ողբե բղութ
        
        
          էււն բ :
        
        
          \Լյս ո ւՀ անդե
        
        
          րձ , ցաւ է
        
        
          էսոսաուէանիլ
        
        
          ոբ եթէ ամէն
        
        
          Հայու
        
        
          սրտի մէք ղեռ կբ
        
        
          կոատայ
        
        
          կոկիծբ,
        
        
          նոյն
        
        
          կսկծուն
        
        
          ՚էէւար
        
        
          չկրցաւ
        
        
          միացնել
        
        
          բոլոբ
        
        
          Հայեբր
        
        
          երկրէն
        
        
          ներս ելեբկրէն
        
        
          դուրս,
        
        
          Արեւելքէն
        
        
          մինչեւ
        
        
          Արեւմուտք : Աղղային
        
        
          սոււլբ անՀաաա -
        
        
          կան
        
        
          սուդ
        
        
          մ ր րլլար կարծես կամ Հատ -
        
        
          ուածի մր սուղր
        
        
          միայն ,
        
        
          մէկր
        
        
          ուրա -
        
        
          ցաւ
        
        
          միւսին
        
        
          լալու
        
        
          իրաւունքր
        
        
          , Հատուած
        
        
          մր
        
        
          յան ց ա ւո
        
        
          րն ե ր ր փնտռեց ոչ թէ ղուբ -
        
        
          սր , ա յլ նեբսբ՝
        
        
          ուրիչ Հատուածի
        
        
          մ ր
        
        
          ղո բ–
        
        
          ծունէութեան
        
        
          մէք։ Աւ սուդբ ոչ միայն կր
        
        
          չա բունա
        
        
          1լուի , այլ եւ կր խորանա
        
        
          յ : Ա -
        
        
          պացոյցի
        
        
          կարօտ չէ թէ թչնամին
        
        
          չուղեց
        
        
          ոճէւբ դործել
        
        
          միայն
        
        
          քան ակա
        
        
          յին
        
        
          չափանի–
        
        
          չով
        
        
          , ա յլ եւ առաւելապէս
        
        
          աղդա
        
        
          յէ՛ն
        
        
          ողէւն
        
        
          խեղդելռւ
        
        
          Համար ;
        
        
          Փ
        
        
          Ա
        
        
          ՛լոցին մէք կօչիկ ներկող կամ լե -
        
        
          մ ոն ծաիսող
        
        
          աննչան
        
        
          արարածնեբու
        
        
          պէւտի
        
        
          վերածեմ
        
        
          ,
        
        
          մ ի լ լ ի է թ ի պէլլիԱիղ
        
        
          պիաի ր -
        
        
          նեմ
        
        
          Հա յեբր , րսաւ
        
        
          թալէաթ
        
        
          տ
        
        
          Պարղ խօսքաթ
        
        
          Թուրքր
        
        
          էլուղէր
        
        
          բսել–
        
        
          Աթէ
        
        
          չյաքողիմ
        
        
          քաբդել
        
        
          բռլոբր
        
        
          , -
        
        
          այնպէս
        
        
          պիտի
        
        
          րնեմ որ Անաց որ դա ցր
        
        
          չկարենա
        
        
          յ
        
        
          մտածել
        
        
          պաամական
        
        
          էւր էլա րե ւո
        
        
          րութեան
        
        
          ել
        
        
          աղղային իբին^^յաապութեան
        
        
          մա —
        
        
          սին
        
        
          է
        
        
          Հասա՝ ւ արդեօք իբ նպատակին
        
        
          , ոբ
        
        
          սէլսանք ուրանալ
        
        
          իրարու
        
        
          արմէք
        
        
          ,
        
        
          իրար
        
        
          քալ՚գել
        
        
          բարոյապէս
        
        
          :
        
        
          Ափսո՛՛ս,
        
        
          այսօր, մեբ ՚էէ՚չաին մէք կր
        
        
          նչմաբենք
        
        
          ուրիչ
        
        
          վի չա
        
        
          մբ,
        
        
          Ապրիլեան
        
        
          սուղին
        
        
          մ էք կր տեսնենք
        
        
          ո՚-րիչ
        
        
          սուդ
        
        
          մ ր ,
        
        
          ~
        
        
          Հա յոց
        
        
          մ էք սաեղծուե
        
        
          բ է
        
        
          Հ իւանդոլ -
        
        
          թիւն մր, կաբմիբր
        
        
          էլուրանայ
        
        
          կապոյ
        
        
          —
        
        
          աին իրաւունքր
        
        
          , կապո
        
        
          յար
        
        
          էլ ուրանա
        
        
          յ
        
        
          կաբմէւրին
        
        
          իրաւունքր,
        
        
          առանց
        
        
          խորՀելու
        
        
          թէ
        
        
          ծիրանի
        
        
          ղօտի
        
        
          կաղմելու
        
        
          համար
        
        
          պէաք է քով քովի
        
        
          բերել
        
        
          կաբմիբր
        
        
          , կա -
        
        
          պոյտր,
        
        
          նաբնքադոյնր
        
        
          , րոլոբ
        
        
          ղոյնեբր
        
        
          է
        
        
          ճի՞
        
        
          չղ է րսածս թէ ոԼ :
        
        
          Թոյլ տուէք որ Հաստատեմ
        
        
          :
        
        
          քյբկ՚՚ւ
        
        
          իսօսքով պատմ ութիւնն
        
        
          լ^եմ
        
        
          Ապր
        
        
          ի լեան
        
        
          ս գաՀ անդէ սնե րուն
        
        
          կաղմակեբպութեան
        
        
          ։
        
        
          Առաքին մեծ պատերազմէն
        
        
          ետքր, Հա—
        
        
          յեբր,
        
        
          Հայէլաէլան
        
        
          Հանբասլետութեան
        
        
          մր
        
        
          կաղմ ութեամ բր
        
        
          խանդավառ
        
        
          առանց
        
        
          բացառութեան
        
        
          , այս սգաՀանգէսր
        
        
          էլր էլա–
        
        
          աաբէին մէկ սիրտ մէկ Հոգի,
        
        
          «ազղէէն կէ
        
        
          սբ՝
        
        
          մ է՛ւս էլէսին
        
        
          յ ո ւղա ր էլա ւո ր» ,
        
        
          ինչպէս
        
        
          էլրոէբ Ան որ գ ե ռ նոր րամնուեցալ
        
        
          մեղ—
        
        
          մէ
        
        
          է
        
        
          Նոր վարչաձեւի
        
        
          մր
        
        
          Հաստատումէն
        
        
          ետքր,երբ
        
        
          դարձեա՜լ
        
        
          փորձուեցաւ
        
        
          ինչ որ
        
        
          չա՜տ
        
        
          անւլամ
        
        
          փորձե ր էր նչանաւոր
        
        
          Պապր
        
        
          Ալէ՛ն,
        
        
          մեր աղգային
        
        
          տենչերուն
        
        
          «մեղ -
        
        
          քր»
        
        
          փեբաղրել
        
        
          Հայութեան
        
        
          մէէլ մասէւն ,
        
        
          -
        
        
          Հէււսէւս դարձան
        
        
          ոմանց
        
        
          աչքեբր
        
        
          , վա բ–
        
        
          կաբեկելու
        
        
          Համար մեր աղգային
        
        
          տենչէ։ -
        
        
          բր՝
        
        
          կարմիր Պապր
        
        
          Ալի՛ի՛ մր Հետ ղաչ -
        
        
          նակցած
        
        
          ։ ՊաՀ մր , այսնոբ գա չնա կէւ ց ր
        
        
          եւս
        
        
          ,
        
        
          "Բ յեղափէոէսա կանի պէւտաէլ ալ կր
        
        
          էլրէ հւ ղրէլեալէւերու
        
        
          անունով ալ էլր խօ
        
        
          սի , իւրացնելով
        
        
          Պապր
        
        
          Ալիին
        
        
          ՛իր "վւա -
        
        
          կանտի
        
        
          ձեւերբ, ոչ միայն
        
        
          քանաց տար -
        
        
          անքատել եւ բաման
        
        
          բաման
        
        
          քնւել Հա -
        
        
          յութի՚-նր՝
        
        
          "եգիկի պէս փչրել՚ւ՚է,
        
        
          մեղքեր
        
        
          վերաղբելով
        
        
          մէկ մասին,
        
        
          նիւթապէս
        
        
          օ -
        
        
          մանդաէլելով
        
        
          ոմանց
        
        
          էս ուլի դան
        
        
          ութ
        
        
          եան
        
        
          ,
        
        
          քաք՛ս
        
        
          լեր ուէմ իւն
        
        
          րեծայելով
        
        
          այլոց
        
        
          Հողե
        
        
          կան
        
        
          անՀանզստութեան
        
        
          , այլ ել ո՜վ
        
        
          ղաբՀուրանք,֊
        
        
          մեր ղլէսուն
        
        
          ՚էրայէն
        
        
          ձեռք
        
        
          երէլարեց
        
        
          սուլթաններու
        
        
          Պա՛ ՝
        
        
          Հ
        
        
          Ալիին մա–
        
        
          ռանդո րղնե բուն ել արդի
        
        
          լեց
        
        
          Ապրիլեան
        
        
          - սգաՀանգէսներ
        
        
          էլաղմ ա էլե ր ոլե
        
        
          լ նոյնիսէլ.
        
        
          . •
        
        
          աբտասաՀմանի
        
        
          մէք : Այս տրամադրու
        
        
          -
        
        
          թեան
        
        
          միացան
        
        
          մ ա րդի
        
        
          էլ ,
        
        
          որոնք « քեռի
        
        
          սիրելոլ»
        
        
          մարմաքով
        
        
          վարաէլոլած
        
        
          է է՛^ 1
        
        
          աւելի
        
        
          քերմ եռանդ քանՀէւն
        
        
          էքմիածնական
        
        
          մր, որ էլրսէր
        
        
          . «ՕրՀնեցէք
        
        
          քիսին ոտքր» :
        
        
          Ե՚լր՚ս՛յբ
        
        
          , լաւբան է ղօրաւոր
        
        
          քեռի մր
        
        
          ունենա
        
        
          լբ , ինչպէս
        
        
          էլ րսեն՝
        
        
          արղա
        
        
          րացնե–
        
        
          լու
        
        
          Համար
        
        
          իրենց
        
        
          րէւթացքր։
        
        
          Բայց է՞^է
        
        
          էլբ
        
        
          ն չանաէլէ պա չտե
        
        
          լ : Զէլլ՚ցանք
        
        
          Հասկցնել
        
        
          թէ
        
        
          կրնայ լալ մարգ
        
        
          բլլալ
        
        
          Բեռին,
        
        
          նոյն
        
        
          իսէլ օղ աակա ր՝ մամ անակի
        
        
          մ ր Հա՛է ար ,
        
        
          Բ
        
        
          ՝",է9 րնղոլնեցէք
        
        
          ոբ օտա՜բ է , քիչ մր
        
        
          վերա պաՀ
        
        
          ութի
        
        
          ւն ՝.
        
        
          Այ՛լ, օբեբուն էր, որ Ջ. Ա.Ա
        
        
          իութիւնր
        
        
          քանիցս
        
        
          ղա րն ո ւե ցաւ ա յն կաղմ աէլե բպու
        
        
          թիւննե
        
        
          բուն Հետ , ռրռնք
        
        
          էլբօնքի
        
        
          ւէերա -
        
        
          ծած
        
        
          էին «քեռի պա չտե
        
        
          լր» , կր
        
        
          չարմէին
        
        
          Բեռիին
        
        
          Հրամանով,
        
        
          կ՝ իւրա ցնէ ինԲ
        
        
          եռի
        
        
          ին
        
        
          քաղա քաէլան
        
        
          ութ
        
        
          իւնր ,
        
        
          աղղին
        
        
          մէէլ
        
        
          Հատուածբ գէմ Հանել
        
        
          միւս Հատուածին
        
        
          :
        
        
          Ջ. ր.Միութիւնր
        
        
          երբեք
        
        
          չՀարցուց այս
        
        
          մարդոց թէ է՛՛նչ էր սլատճառր
        
        
          , որ Ապ -
        
        
          րիլեան
        
        
          սգահանդէս
        
        
          չէբ տօնուեր
        
        
          Հ^այաս—
        
        
          աանի մէք, ինչպէս չիառնուիր եւ այ -
        
        
          սօր : Աաանէլ
        
        
          րաբձր
        
        
          քաղաքականութիւն—
        
        
          նեբով
        
        
          դբաւլելոլ
        
        
          մ սւ սնաւլէւ տ ո ւթի
        
        
          ւն ր կր
        
        
          թռդրւնք
        
        
          մեբ պոլիտիկոսնեբուն
        
        
          եւ եսլիս–
        
        
          կւճղոսներուն
        
        
          , բայց
        
        
          չէինք
        
        
          կրնաբ Հան -
        
        
          գոլրմե
        
        
          լ որ կաբղ
        
        
          մ ր դիտոս ֊ պիտոս
        
        
          մարղիէլ,
        
        
          Աաբքս եւ էնգէլս
        
        
          Հոլովելով
        
        
          ւղւսնիր - Հաց ծամելու
        
        
          ձեւով
        
        
          , դա
        
        
          յին
        
        
          իսանղարել
        
        
          արտասա՛հմանէ։
        
        
          մէք
        
        
          գործելու
        
        
          մեր
        
        
          իրաւունքր
        
        
          , ինչսլէս
        
        
          չէինք
        
        
          կրնար
        
        
          Հ անգուրմ
        
        
          ե լ ոբ եպի սէլոպոսնե ր ր
        
        
          կարծէին
        
        
          թէ աք — Համբոյրի
        
        
          Համար է որ էլր պաՀ–
        
        
          պանուի ա յս
        
        
          մ ո ւլո ւէո
        
        
          ւր գր
        
        
          մ ոռցած իր
        
        
          գո լութեան
        
        
          նպաաակր
        
        
          , ԹրքաՀայ
        
        
          ՚իատր :
        
        
          Ա եր բա իսոլմնե
        
        
          րր չատ յոգնեցուցին
        
        
          եւ
        
        
          սպառեցին
        
        
          մեզ : Բայց
        
        
          պատէււն
        
        
          ունիմ
        
        
          յա յտա րա բե լու թէ Զ • Ո •
        
        
          Մ
        
        
          իութեան
        
        
          էլւսղմակե րպած սգաՀ անդէսնե
        
        
          ր ր ,
        
        
          Փարիզի
        
        
          մէք,
        
        
          Աարսիլիոյ
        
        
          մէք,
        
        
          Աթէնքի
        
        
          մէք ,
        
        
          Հալէպի
        
        
          մէք, Պէյրութի
        
        
          մէք,
        
        
          ԳաՀիբէի
        
        
          մէք,
        
        
          մինչեւ
        
        
          Պուէնոս - Այրէս
        
        
          ,
        
        
          կր մնան
        
        
          ՚լ֊աղոլթնե
        
        
          րու մէք կաղմա կե րպո ւ^ած Հան—
        
        
          դէսնեբուՆ
        
        
          ամէնէն
        
        
          փառաւորրՀ–՛
        
        
          ամէնէն
        
        
          տպաւորի
        
        
          չր
        
        
          ,
        
        
          ամ էնէն վա
        
        
          յե էուչր
        
        
          է
        
        
          Պատերաղմ
        
        
          էն ետք երեւցան
        
        
          նոբ սուի -
        
        
          բեր
        
        
          , նոր փրկի^եր :
        
        
          Ուրախալի էբ մեղի Համաբ , նախ ,տես
        
        
          նել , որ Ապրիլեան
        
        
          սդաՀ անդէ
        
        
          ս խանգա -
        
        
          րելու
        
        
          առաքելութիւնն
        
        
          ունեցող
        
        
          էլաղմ ա -
        
        
          էլե բպութիւննե
        
        
          րբ , մ ոռնալով
        
        
          իրենց
        
        
          ։լր -
        
        
          րած
        
        
          էսմ բագբա կաննե
        
        
          բր , յօգուածնե
        
        
          ր ր ^
        
        
          թռոլցիկներր
        
        
          եւ քէ լլէ կէօզո
        
        
          լթ
        
        
          ի ւննե ր ր :
        
        
          այս
        
        
          անգամ
        
        
          ախոյեան
        
        
          ղարձած
        
        
          էին Ապ
        
        
          րիլեան
        
        
          սդաՀանգէս
        
        
          սարքելոլ :
        
        
          Աենք
        
        
          չՀաբցոլցինք
        
        
          , դարձեալ
        
        
          , թէ ինչո՛ւ
        
        
          կր
        
        
          տօնէք,
        
        
          Հիմա,
        
        
          ցանուցրիլ
        
        
          Հայութեան
        
        
          ՚^էք՝ "է՛ Օփիւո-ք կբ կոչուի
        
        
          ախրօրէն ,
        
        
          ել չէք տօներ
        
        
          Հոն՝ ուր Համա
        
        
          խմ բուած է
        
        
          Հայութիւնր,֊
        
        
          փա՜քւք Ասւոուծոյ
        
        
          ,
        
        
          այմմ
        
        
          երեսբ
        
        
          էսա չա էլնքելու ա ր աօ՚է։ ո ւթ
        
        
          իւ1ւ
        
        
          ալ
        
        
          ստացած
        
        
          արղէն։
        
        
          Այսպէ՞ս
        
        
          կլ՛
        
        
          Հասէլնաք
        
        
          ՀՀմիւսսնականութիւնր»
        
        
          , խո,ոի Համ ունե
        
        
          ցող
        
        
          բառր, որ մեւլի
        
        
          ղբէլոլեցալ.
        
        
          սւ^Հյէ՚ա –.^
        
        
          նին
        
        
          միւս
        
        
          կուլմէն։
        
        
          Բուն
        
        
          չր"է՚նք
        
        
          ,
        
        
          ձւլեցինք
        
        
          որ տօնեն :
        
        
          Աաէլայն
        
        
          , ցաւով կր
        
        
          յա յտա րա րենք ,
        
        
          սիրելի
        
        
          Հայրենակիցներ
        
        
          , թէ էլատաբուած–
        
        
          սղաՀանգէսնեբր
        
        
          դարձած
        
        
          էին
        
        
          ^ք|ւթ–|ւ(ւկ ՚.
        
        
          Ոչ միայն կապ .չունէին մեր սուղին Հետ,
        
        
          մեր
        
        
          մ եռե
        
        
          լնե րուն
        
        
          յիչաաակին
        
        
          Հեա , մեր
        
        
          աւլւլույին
        
        
          տենչերուն
        
        
          Հեա, այլեւ
        
        
          իմաստ
        
        
          ալ
        
        
          չո
        
        
          ւէւ է էւն
        
        
          ե րեէլո յեան այն ե րեք
        
        
          մւսմ ե–
        
        
          րր–,
        
        
          ղորս էլր իւլէին
        
        
          մ ողովուր
        
        
          դէն :
        
        
          Բեմին
        
        
          ՛էր՛ս յ մա րգէլա յի՛ն ցուցաՀ
        
        
          ան գէս
        
        
          մ բն
        
        
          է ր
        
        
          այդ
        
        
          սդաՀանղէսր,
        
        
          օտաբ
        
        
          մարդիկր
        
        
          ա լնքան չատ
        
        
          էլրլլային
        
        
          , որ էլր թուէր թէ
        
        
          ց ե ղա բան ո ւթ ե ան
        
        
          դւս սա էսօս ութ
        
        
          իլն
        
        
          մ բ
        
        
          - սլիաի էլաաա րէէւն
        
        
          կա՛լմ ա էլե րպի չնէա րր
        
        
          բեմ
        
        
          Հ ունե լով
        
        
          նմ ո լ՛նե բ : ժամ անակ
        
        
          մ ր
        
        
          «
        
        
          մ էւա սնա էլան ութ
        
        
          էււնր » բեմՀւսնեց մի
        
        
          այն
        
        
          յա բանուա՚ււութ
        
        
          իւնւնե ր բ ,
        
        
          անՀամ
        
        
          րաո.
        
        
          մ րե աւ այս,
        
        
          կրօնքի
        
        
          ներէլալացու–
        
        
          ղիծերբ եւ սդաՀանղէսր
        
        
          դարձաւ
        
        
          թաւլ —
        
        
          մ անական
        
        
          Հանդէս : Յետո
        
        
          լ ական քա
        
        
          լուր
        
        
          ե ւլան ք բանա կց ո ւթ
        
        
          ի ւենե լւ ո ւ ,
        
        
          ս ա կա ր էլո
        
        
          ւ—
        
        
          թիւննե
        
        
          րու
        
        
          , պա
        
        
          յմ ւււնադր ո ւթ
        
        
          ի ւննե բու , էւ
        
        
          ՚էերքոյ
        
        
          անՀամ աձա յնռւթեան
        
        
          պատմու -
        
        
          թիւններու՝
        
        
          Ապրի լեան սդաՀանգէս
        
        
          էլաղ–
        
        
          մ աէլե րպե
        
        
          լու
        
        
          առթ
        
        
          էււ : կա բծես
        
        
          ազգի
        
        
          մ ր
        
        
          պատգամ
        
        
          աւո
        
        
          րնե ր ր եկած էինպայմանա -
        
        
          ւոբ ուե լու
        
        
          ուրէւչ
        
        
          ազդի մր պատգամ ա -
        
        
          ւորներուն Հետ : «Ա է էլ մեղմէ,
        
        
          մէէլ
        
        
          ձեզ
        
        
          մէ՛» : կր վախնային
        
        
          իրարու
        
        
          զիքոլմ
        
        
          լնւե–
        
        
          լէ , կր վարանէին
        
        
          խօսք տալու
        
        
          մէկուն
        
        
          էլամ միւսին , Հ ե տա
        
        
          քր
        
        
          քբ ո լած
        
        
          չէէ՛ն թէ
        
        
          բանա խօս ր մ տաւո րական
        
        
          պատրաստոլ -
        
        
          թիւն
        
        
          ունի՞ րանմր րսելու
        
        
          Համար այս
        
        
          մոդովոլրղին
        
        
          պատմութեան
        
        
          կամ աղղա —
        
        
          յէ՛ն տենչերուն
        
        
          մ ասին : կ՛՛ուղէ ին
        
        
          մ
        
        
          իսլյն
        
        
          Հասէլնալ թէ «մեղմէ՛՛ է թէ ձեղմէ
        
        
          » :
        
        
          Աե–
        
        
          ռելներուն
        
        
          յէւչատաէլին վրա լ իսօսէ։լու ի -
        
        
          րաւունքր
        
        
          էլ ոլղէին
        
        
          բամնե
        
        
          լ իրենց
        
        
          մ իքեւ
        
        
          ,
        
        
          յի չե ցնե
        
        
          լո վ ինչ ոբ պատաՀած
        
        
          է Տ է՛սու ֊
        
        
          սի դեռ խա
        
        
          չին
        
        
          ՚էրա
        
        
          յ •
        
        
          «Բամանեցան
        
        
          դՀանգերձս
        
        
          իմ
        
        
          յիւրեանս
        
        
          , եւ ի
        
        
          ։էերայ
        
        
          պատմուճանի
        
        
          իմ ո յ վիճաէլ
        
        
          արկին» :
        
        
          Զկրցան
        
        
          բամնել,
        
        
          սակայն։
        
        
          ԶՀամաձայ–
        
        
          նեցան ելրանա
        
        
          էլց ոլթէ։ւններր
        
        
          էսդուեցան
        
        
          %
        
        
          Զ. Ո– Միութիւնր
        
        
          , որ , տեղի
        
        
          չտալու
        
        
          Համար նոբ կռիւներու,
        
        
          ղրաղած էբ Ա՜այ–՛՛*
        
        
          րերու
        
        
          Օրուան
        
        
          տօնաէլաաարոլթեան պատ—
        
        
          բասէոոլթեամբ
        
        
          միայն, չէբ էլրնար որր
        
        
          թողուլ
        
        
          Ապբի լեան սգաՀանգէսր
        
        
          : ԱՀա թէ
        
        
          ինչո՛ւ
        
        
          որոչեց
        
        
          ՚էերք
        
        
          դնել
        
        
          ՜մեղմէ,
        
        
          ձեղմէ
        
        
          Հոլուէներոլն
        
        
          եւ քեբաէլանական
        
        
          այլ բար–
        
        
          գոլթեանց
        
        
          X
        
        
          Զ. Ո. Միութիւնր,
        
        
          այսսլէս՝
        
        
          երկու տարի է , կր ստանձնէ
        
        
          տօնել ար -
        
        
          մ ան ա ւո ր ա պէ ս ինչ որ աւանդ
        
        
          ութիւն
        
        
          ղարձոլցած
        
        
          էր իրեն,
        
        
          յանուն
        
        
          աղղա
        
        
          յէւն ո–
        
        
          ՛լիին որմէկ է, յանուն
        
        
          Հայութեան՝
        
        
          որ
        
        
          մէկ է , յանուն
        
        
          Հայրենական
        
        
          մեր
        
        
          Հողին՝՛՜՞
        
        
          ոբ մէկ է, իբրեւ
        
        
          կ աղմ ակե րպո ւթիւն
        
        
          մ ր
        
        
          "Ր
        
        
          ՚ " յ Գ
        
        
          ^էկէ Տ
        
        
          ղուրս չի ճանչնար
        
        
          ուրիչ ՝
        
        
          թիլ..
        
        
          Ո՛ /՛է՛չնե՝ ր ալ էլ՚ոււլեն
        
        
          տօնել ,
        
        
          թ՛՛՛Լ
        
        
          տօնեն։
        
        
          Աենք
        
        
          ուրաէս
        
        
          էլ րլլանք՝
        
        
          է՛ թէ Ապ–
        
        
          րիլեան
        
        
          սւլ ա֊, աէււլ է ս ւոէլնեն
        
        
          էլաղմ աէլե լւ -
        
        
          պյէլթիւններ
        
        
          , որոնք
        
        
          իրենց
        
        
          «չէղոքութէււ
        
        
          նր» կամ «ւէ՚իււ/սն՚սկանութէււնբ
        
        
          » Հաս -
        
        
          տսււոելոլ
        
        
          Համւոր
        
        
          կր վւււ էււէւային
        
        
          մաս —
        
        
          նաէլցիլ
        
        
          աղդա
        
        
          յէւն
        
        
          սուգին
        
        
          ՚" յն պատճա
        
        
          —
        
        
          ռով որ չ ի տօնուէ՛ր
        
        
          •էոն
        
        
          ւււր
        
        
          պէ՛տք
        
        
          է
        
        
          աօնուէւ
        
        
          ,
        
        
          Հւսյւսստսւնէ։
        
        
          մէք։
        
        
          Թ՚՚՚լ
        
        
          ՜՛աս —
        
        
          կղ՚՚՚լլ՛
        
        
          էասէլնւսյ։
        
        
          Թող օաարն ալ ՝,ասէլր -
        
        
          նա
        
        
          յ թէ ինչու՛
        
        
          Հսւ յութիւնբ
        
        
          Հ ալ ե
        
        
          լ ի ն
        
        
          կապլլւած՜
        
        
          է յիչատակի
        
        
          " ՛ յ ո էանդէսէւն
        
        
          Հ
        
        
          Մեր
        
        
          մէւռե^երուն
        
        
          յ ի չատա
        
        
          էլւ։ ւթ մ ենք
        
        
          կ՛՛ու—
        
        
          ղԼնք
        
        
          էլենդանւււ
        
        
          էմիւն աալ
        
        
          մ ե լ։
        
        
          մ եռե
        
        
          լէւ ե —
        
        
          բուն
        
        
          աղղային
        
        
          տենչերուն
        
        
          : Ա եր մԼռելէւե
        
        
          —
        
        
          ր։։ւն
        
        
          ումաէ
        
        
          էլոււլենք
        
        
          ՝,ասնէ։լ մեր աւլւլա
        
        
          —
        
        
          յին
        
        
          էււոէալէւն : /• ղուբ չէ ոբ
        
        
          Օէլիւսթ՜Բոնթ
        
        
          կ՝Ր"է • «ՄեռելնԼբն
        
        
          ենոր էլր
        
        
          կառաւիարԼն
        
        
          ողքերր» : Հ ՛լօ՜ լ՛ են , ^՚Լօլ՚^լ՛
        
        
          , մեր
        
        
          մեռել–
        
        
          նեբր,
        
        
          աւելի
        
        
          ՝*՚լօր քան աքն ուլքելւր , ո —
        
        
          բոնք
        
        
          էլանդնելուի
        
        
          աքն Հռղերուն
        
        
          վրայ
        
        
          , ո—
        
        
          բոնք կր պատկաէւէւն
        
        
          մեծ մէէռԼլնԼբուն
        
        
          , ռ—
        
        
          րոնք
        
        
          նո
        
        
          յն
        
        
          մ եռե
        
        
          լնե
        
        
          բուն ոս էլո
        
        
          բնե
        
        
          րով են
        
        
          ՝> ա ս ա ա ա ։։ ււ
        
        
          ոն,բ
        
        
          նո քն մեռել
        
        
          —
        
        
          մխ
        
        
          ներուն
        
        
          աբԼամր
        
        
          մէւա
        
        
          յն
        
        
          ւլ ալ։ ձած Լն սէւ
        
        
          րե
        
        
          լի եւ նոլիրաէլուէւ
        
        
          , էլ ա րւլ
        
        
          էւ լէւն
        
        
          ւէերւսր
        
        
          —
        
        
          ծարծէէլ
        
        
          անււնց
        
        
          քէւչւստաէլր,
        
        
          յիչեէ
        
        
          անոնց
        
        
          անձնա
        
        
          ւլո
        
        
          Հ ուէմ է։ ւնր , փառա րանե
        
        
          լ
        
        
          անււնց
        
        
          իաէալր
        
        
          ;
        
        
          Ար՛ւ
        
        
          
            ,
          
        
        
          որպէս
        
        
          ւլէ։ ցոյց
        
        
          տանք
        
        
          օտա
        
        
          ր էւն ,
        
        
          ռր
        
        
          էսորթ
        
        
          թե
        
        
          լաղ
        
        
          րանքնե
        
        
          բուէ՝
        
        
          արուեսաա—
        
        
          կան
        
        
          ե ր կպառա
        
        
          կութ
        
        
          ի ւննե ր էլոլդկ
        
        
          ււաեղ—
        
        
          ծել մեր
        
        
          մէք.
        
        
          Որպէս
        
        
          զի ղոքց տանք մեր
        
        
          Հայրերուն
        
        
          ու
        
        
          մ ւււյբերուն
        
        
          , քո
        
        
          յրե բուն ու եղբա
        
        
          յ ր ն ե —
        
        
          բուն
        
        
          որոնք
        
        
          ինէլան
        
        
          սռւրաի
        
        
          էլամ
        
        
          Հուրովդ
        
        
          Եփբաաի
        
        
          մէք էլամ Աեւ ծովին
        
        
          մէք , լեռ -
        
        
          ներուն
        
        
          ւէրայ կամ անապատի
        
        
          աւադներուն
        
        
          վրա
        
        
          ք , անթաւլ Լւ ան
        
        
          չ ի րիմ ,
        
        
          Թէ
        
        
          մէւնք
        
        
          էալւսաարիմ
        
        
          էլլւ մնանք
        
        
          մեր
        
        
          մեռելներ
        
        
          ւււն
        
        
          յիչատակիէ։
        
        
          , անոնց
        
        
          ա ր գ ա
        
        
          ր
        
        
          տենչԼրուն
        
        
          Լլ սււլօթք
        
        
          ղարձած
        
        
          իաէալին,
        
        
          Կր
        
        
          էսնղբեմ որ Հայոց
        
        
          ամբողքականոլ
        
        
          —
        
        
          թեւսն
        
        
          պաՀա՛ն
        
        
          քբ
        
        
          դարձնենք,
        
        
          ձայն
        
        
          բ՛՛՛բ
        
        
          —
        
        
          ձրացնԼնք
        
        
          եւ յայաարարԼնք
        
        
          Հրապարա
        
        
          —
        
        
          էլալ
        
        
          .
        
        
          Ապրէլ
        
        
          Տասնբմէկբ
        
        
          պէտք է
        
        
          տօնԼլ
        
        
          նաեւ
        
        
          Հայասաանի
        
        
          մէք :
        
        
          Հո՛լը եւս պէաք է խօսէ։ : Վա՜յ աքնմո–
        
        
          զուիուրզին,
        
        
          որ էլ^ապրէւ
        
        
          ձււ։ լնադուրկ
        
        
          Հո -
        
        
          ղ ի
        
        
          ւէրայ, իր սէլլւԼլինԼբուն
        
        
          , էւբ սլաամոլ—
        
        
          թեան
        
        
          , իր
        
        
          մ չակութա
        
        
          լէ՛ն
        
        
          մառւսէւղոլ
        
        
          —
        
        
          թեանց
        
        
          ձա քնր
        
        
          չունե ցող
        
        
          Հողերու
        
        
          ՛էրա
        
        
          յ :
        
        
          &.
        
        
          ՆԱՐԳՈԻՆԻ
        
        
          Ջանա՜նք շտկել ա ւերա ծը,
        
        
          ձղ տ ի ՚ ն ք
        
        
          լեղնել րաքյուած վ ի հ ը ։ Ի՞նչ են
        
        
          աղղերը
        
        
          աււանց
        
        
          ղրա կ անութե ան, արուեսաի —
        
        
          մշ ա կ ո յթի ; — Աղգ չեն ա ր գ է ն ։ Տ գ է տ
        
        
          ու րիրտ մա ր դ կ ային հւոմալսմրումներ են
        
        
          մ ի ա յ ն ։ Ն ի ւ թ մըն են աոանց
        
        
          հո գ իի :
        
        
          ՚հիւշ>ական հա րս տ ո ւթիւնր
        
        
          ա րժէ ք ա ւ ո ր
        
        
          է, ր ա յց անհունապէս ա ւ ելի թւսնկարժէք
        
        
          է
        
        
          Հողեւոբ
        
        
          ,
        
        
          իմացական հա րս տ ո ւթիւնր :
        
        
          Մ. ՎԱՐԱՆԳԵԱՆ
        
        
          ՄԵԾ Ե1.ԵՌՆԻՆ
        
        
          ՛Բառասուն ել Լ րեք
        
        
          տարի
        
        
          է
        
        
          անցեր
        
        
          Մ եծ Ե ՛լե ռն
        
        
          ի թուականէն
        
        
          , որուն
        
        
          ենթար
        
        
          կուեցաւ
        
        
          անխտիր
        
        
          ամրոդք
        
        
          թբքաՀա
        
        
          յ ո ւ —
        
        
          թիւնբ
        
        
          X
        
        
          Գբեթէ
        
        
          ամ էն
        
        
          չրքաննե
        
        
          բու
        
        
          քա րղե
        
        
          րէն
        
        
          ւէերապլ։։։։լնեբու
        
        
          րերնէն կամ ՚ լ ր չ է ն չատ—
        
        
          քէ՛
        
        
          չ
        
        
          իմ ւսցանք
        
        
          կանէսամ աածռւած
        
        
          Հա
        
        
          յա -
        
        
          քէ՚նք
        
        
          քարդերուն
        
        
          պատմութիւնր
        
        
          :
        
        
          իսկ
        
        
          գիլցաւլնական
        
        
          Աասոլնցին
        
        
          , որ
        
        
          դարերու
        
        
          րնթացքին
        
        
          ղլուէս չէբ ծռած ե —
        
        
          կո՛լ ու ՛չաղող
        
        
          րռնաւորներուն
        
        
          ,
        
        
          է
        
        
          ՛՞նչ
        
        
          բրաւ
        
        
          աօին
        
        
          ։
        
        
          Ա ասոլնցինե
        
        
          բու
        
        
          կռէւլնԼրուն
        
        
          եւ քա րդե–
        
        
          բուն
        
        
          աէլանաաեսներ
        
        
          նե րէլա
        
        
          յ ի "
        
        
          էլր ՛լրա -
        
        
          նուին
        
        
          հւ • Հայաստանի
        
        
          սաՀմ աննե
        
        
          բուն
        
        
          մէք,
        
        
          ղրեթէ
        
        
          ՀալԼլոլ
        
        
          ՚ է ր ա յ ։
        
        
          Անոնք
        
        
          ի ՛էի–
        
        
          յն
        
        
          լլերմարդ
        
        
          -
        
        
          կա
        
        
          յին
        
        
          դո
        
        
          յամ արտր ,
        
        
          Հ Լ րոսական
        
        
          էլռիւեԼ–
        
        
          րր երբ անօթի ու ծարաւ,
        
        
          լԼոնւերու
        
        
          եւ
        
        
          իսլւնաւ
        
        
          քարայրներու
        
        
          մէք, ւլիմաղ՚սն
        
        
          ամ–
        
        
          րողք
        
        
          9
        
        
          ամիս : իսէլ
        
        
          սւիիւոքի
        
        
          մէք մատի
        
        
          վրաք
        
        
          կար
        
        
          Լ լի է
        
        
          Հա
        
        
          չու
        
        
          Լ լ անոնց
        
        
          լնւ կ եբ -
        
        
          ներր : Այս վերքիննԼրէն
        
        
          է Գոմաց
        
        
          ՚էանքի
        
        
          չրքանի
        
        
          Յ՚ս՚լթ
        
        
          ղիւղացի
        
        
          Լասիոթաբնաէլ
        
        
          Պ՛ Զաքար
        
        
          Աուբատեանր
        
        
          , այն
        
        
          մամանաէլ
        
        
          21
        
        
          տարե կան , ւսկւսնատես
        
        
          ու մ
        
        
          ասնաէլէ՚ց
        
        
          Գոմաց
        
        
          վանքի մէք ամրացութւԼբու
        
        
          կռի —
        
        
          լին։
        
        
          Անոնք Լլ ւէանքր
        
        
          լ ք Լ լէն
        
        
          յԼաոյ ,
        
        
          լԼռնԼրու
        
        
          մ էք չա
        
        
          բ ո ւնա էլած են
        
        
          էւնքնա -
        
        
          պաշտպան
        
        
          ութեան
        
        
          կռիւնԼրր
        
        
          :
        
        
          Օր մր իրԼն
        
        
          Լ ւ ուրիչի մր կր
        
        
          վիճակուի
        
        
          լեռնեբէն
        
        
          իքնել Տիդրանակերտի
        
        
          ղիւղԼբր
        
        
          քիչ մբ ուտելու
        
        
          պաշար
        
        
          գտնԼլռլ
        
        
          Համար
        
        
          սուէաՀաբ
        
        
          եբԼխանԼրուն
        
        
          : Բայց
        
        
          ղիւզի մբ
        
        
          մ էք կբ ձԼրրակալոլի
        
        
          էւբբեւ
        
        
          զինուորական
        
        
          փախստական
        
        
          եւ կր տարուէ։
        
        
          Տ ի։ք բանա —
        
        
          կԼլւտէւ
        
        
          ւլէւն ու։։ րական բանտր ; /•
        
        
          ՚էեբքոյ
        
        
          ւլաղատէւ
        
        
          Հրաչքով :
        
        
          Ամ փ ււվ։ Լ լուէ , դրէ։
        
        
          էլ՝ առն1։մ
        
        
          Ա աս ունէւ
        
        
          1914 - 1910^
        
        
          դէպքերու
        
        
          էլոիւնԼբուն
        
        
          եւ
        
        
          քարղերուն
        
        
          սլատմո ւթէււննե
        
        
          րր :
        
        
          1914/՛
        
        
          աչէւան
        
        
          , ղօրաՀաւաքէ։
        
        
          մւսմ անաէլ
        
        
          թուրք
        
        
          էլառա ւէա բութ է։ ւնր
        
        
          էւբ պա չտօն ե
        
        
          ու–
        
        
          ^եբր կր ՚լրկէ
        
        
          ղինուռր
        
        
          պաՀանքելոլ
        
        
          • Բա.– ^
        
        
          ։լէ։ ^անէ։ մր ւլէւլդերէ
        
        
          , ղրեթէ
        
        
          մ եծամ աս– |
        
        
          նւււթեամբ
        
        
          մ ե րմե
        
        
          ցին
        
        
          , առւսրէլե
        
        
          լւ։։ի
        
        
          թէ
        
        
          էլինուորական
        
        
          աարիք
        
        
          ունւԼցոզ
        
        
          թլայ , թէ
        
        
          1 904/՛
        
        
          էլոիւներ
        
        
          ուն
        
        
          բէւ թաց քէւն կոտո րուե -
        
        
          ց՚սն , մնաց ածէ։ ե րր
        
        
          ։լ է։ն ո լ։։ լ։ ւս էլան տարի -
        
        
          քէն վար կամ վեր են , ա քնոլէս որ
        
        
          20—45
        
        
          տւս րԼ կւսն
        
        
          ղին
        
        
          ուռ րցու
        
        
          չունէւնք :
        
        
          Այս՚՚լէ " կ՛"րճ ու էլտրուէլ
        
        
          ձեոն։։ւնս։
        
        
          քն
        
        
          ճամբոլ
        
        
          էլր լլնէէւն
        
        
          թւււրք
        
        
          պա չտօնէ, անե
        
        
          ր ր :
        
        
          Բա
        
        
          րձ րսււլո
        
        
          քն ~,ր։։։մանի
        
        
          մր
        
        
          Հւււմւսձւոքն
        
        
          էլ՛, "Ր Աասունցէւներու
        
        
          ւէրայ
        
        
          անմ՚աբղ -
        
        
          էլւս քէէնէսսաութէււննեբ
        
        
          չէէ՛ն
        
        
          ւլործաղ րեր ,
        
        
          էւնչււլէս
        
        
          էլբնէին
        
        
          անոնք
        
        
          ուրիչ
        
        
          չրքանի Հա–
        
        
          լութեան
        
        
          վբայ,
        
        
          զօրակոչի այգ օրերուն :
        
        
          Թո՚րքերր
        
        
          ՚ի՚սրսլԼ՚ոօրէն
        
        
          Լւ անուչոլ -
        
        
          թԼամբ
        
        
          կր վարուէին
        
        
          Ա ասոլնց
        
        
          ինե
        
        
          բուն
        
        
          Հետ
        
        
          , որպէսդի
        
        
          չրլլայ թէ անոնք
        
        
          նԼղուին
        
        
          Լւ
        
        
          ՚լէնքէւ
        
        
          դիմԼն,
        
        
          ւէաղաՀաս
        
        
          կԼրպռվ
        
        
          քւււ—
        
        
          րր
        
        
          չ ՚ լ ե ն
        
        
          իրենց
        
        
          ծ րաւլի
        
        
          ր բ :
        
        
          1914^
        
        
          ՚էերքեբր
        
        
          կրէլին
        
        
          կուղան
        
        
          Թուրքե֊
        
        
          Բր այս անւլամ
        
        
          էլբ պա~,անքեէւ
        
        
          ւլէնքերր ,
        
        
          այն
        
        
          պատբոլակով
        
        
          թէ բանակր
        
        
          չատ
        
        
          ՛էէն -
        
        
          քի պէտք
        
        
          ունի :
        
        
          իչիստններր
        
        
          մամ
        
        
          անաէլ
        
        
          էլոււլեն
        
        
          , որսլէ ս
        
        
          ։լէւ
        
        
          մէւ
        
        
          ւլո վէւ
        
        
          Հ լւաւիլւէ.ն
        
        
          րոլոր
        
        
          իչխաննե
        
        
          րր
        
        
          խոր
        
        
          ՝է
        
        
          բդակցելաէ
        
        
          պատասխան
        
        
          մր
        
        
          տալու
        
        
          Համ
        
        
          ար :
        
        
          րսլէ "ւլէ՛
        
        
          թ իւրսւմ
        
        
          ւււցւււթէէւն
        
        
          չրլ՜
        
        
          լ ա յ էՈէէէն
        
        
          ։լ իւ։լ
        
        
          մ ա րւչ կր ւլր էլեն
        
        
          Հ րու -
        
        
          Հանւլ տա լւււէ որ ոչ մէկ սաս ո ւնց
        
        
          ի էւբ
        
        
          ղէնքր
        
        
          պէտք չէ յանձնէ
        
        
          ։ Մ ինչ այգ , իչ–
        
        
          էս ա ն ն ե–ր ր այս սլ է ս
        
        
          սլ ւււ տաս իսան
        
        
          կուաան
        
        
          թ ւււբք
        
        
          էւլւււչտօն ե ան Լ բուն : Եթէ մեղ չլ՛
        
        
          լ՛–
        
        
          քապատող
        
        
          քիւրտ
        
        
          ա չէւրէթնԼլւր
        
        
          իբենց
        
        
          ւլէնքե
        
        
          ր բ էլառա ւէա ր ւււթ Լան էլր յանձն
        
        
          են ,
        
        
          մենք ալ էլոււոաէւք :
        
        
          Նաէս
        
        
          Հաւայւեղէք
        
        
          Բ էււրտե
        
        
          բու
        
        
          ղէ նքերր
        
        
          ;
        
        
          Մ Լնք մԼբ մէ՛ ք՛՛ց -
        
        
          նե բ ււ փ
        
        
          էլ ՝ է։ մ ա նա նք որ կառա
        
        
          ւէա բու
        
        
          թէււնբ
        
        
          ղէնք
        
        
          էլր րամնէ
        
        
          ա չ ի րէ թ
        
        
          եէ։ ր ո ւն
        
        
          Եթէ
        
        
          զէնքէ։
        
        
          սլէտք
        
        
          ւււնէլ։
        
        
          , ինչու
        
        
          ՛Բ ի լր տ է. ր ո լնէ
        
        
          ւլէնք կր րամնէ բ : Եթէ մեր
        
        
          ւլէնքերր
        
        
          տանք, մեզչրքապւստուլ
        
        
          աչիրէթնԼբր
        
        
          մԼղ
        
        
          Հում - Հում
        
        
          ւլ՝ուտւ.ն : Միթէ
        
        
          ՚սյս
        
        
          լեոնէ.–^
        
        
          բուն մէքմւսրէէ
        
        
          էլարո՞ւլ է աոլրիլ
        
        
          աոանց*.
        
        
          զէնքի :
        
        
          \
        
        
          Աքս
        
        
          ւ։։նղւււմն
        
        
          ուլ, էւնչպէս
        
        
          ՚լօր՚սէլոչէլ
        
        
          առ–
        
        
          թիլ
        
        
          Թուրքէ,ր
        
        
          բ չեն էււզէէբ
        
        
          էււստոլ
        
        
          թէ,ամր
        
        
          վարուիլ
        
        
          եւ կրէլին կբ մեկնէւէ։
        
        
          ձեռնււլ -
        
        
          նւււ էն :