Յ Ա Ռ Ա Ջ
        
        
          ԻՆՋՊԷՍ ԿՍԶՍ՜ՈՒԵՑՍՒ
        
        
          Դ Ա ՚ ե Ի է
        
        
          Ո
        
        
          0.1
        
        
          բ.
        
        
          Ո՛ք ք՚եք այս երեք բաժ ա՛ն ո ւմն ե րր 1լր
        
        
          կաաարեն
        
        
          աարրեր
        
        
          ձեւով
        
        
          մր–
        
        
          Ներկայ ես (մուա փրէզան ) ,
        
        
          ղոր մեր մէշ
        
        
          կր սաեղծեն
        
        
          ներքէն եւ աբաաքէն
        
        
          ղղայա—
        
        
          բանքնեբր
        
        
          ։
        
        
          ք^ացակայ ես(մոնա փասէ) ,7"/՛
        
        
          ՚ ^ ^ Ր
        
        
          ՚ ^ է ^
        
        
          կր սաեղհ-են
        
        
          յիշատակներր :
        
        
          Եթէ մեր եսր
        
        
          բաւլկանար
        
        
          մէաքն
        
        
          ներկայ
        
        
          եսէն ,
        
        
          սլէաէ
        
        
          սւնենայէնք
        
        
          յաբափոփոէւ
        
        
          ես մր,
        
        
          բայց
        
        
          յէԼողութէւնր
        
        
          մեղ կր կասլէ անցեալէն եւ
        
        
          մեր սլաամութեան։
        
        
          Ուրեմն եթէ
        
        
          «նեբկայ
        
        
          եսր» կր սաեղծ՛ուէ
        
        
          ղղա յարանքնե
        
        
          բով ,
        
        
          « բացակա
        
        
          լ եսր» կր սաեղծ՜ուէ
        
        
          յ է չաա ակ
        
        
          նե բուէ :
        
        
          Ապագայ ես (մուա ֆ ի ւ թ ի ւ ր ) ,
        
        
          այսէնքն
        
        
          այն մարղր
        
        
          ղոր կ՝ոլղենք
        
        
          դառնալ
        
        
          ,
        
        
          "՛ՅԷ
        
        
          խօսքով՝
        
        
          է րական
        
        
          ութ ենէն վե ր
        
        
          ^"՜է^ Լ"՛՜
        
        
          աենչր կամ էաէալէ
        
        
          մր Հասնելու
        
        
          ճէդր ,
        
        
          որ երբեմն
        
        
          մարղր կր ՚Ա՚կէ
        
        
          է րական ու -
        
        
          թեան
        
        
          ղւլ ա յութ ենէն , եւ
        
        
          ան է րական
        
        
          էն
        
        
          աենչութ կր սաեղծէ աթաաբանական
        
        
          վէ–
        
        
          ճակ
        
        
          մր (Պ՚՚՚էարէդմ)
        
        
          : Բանէ
        
        
          թօսքն ան -
        
        
          ցաւ աթաաբանական
        
        
          վէճակէն
        
        
          ,
        
        
          ՅԷԼ^^Ք
        
        
          նաեւ
        
        
          եսէն
        
        
          ^եղքուէլր
        
        
          , կրկնուէլր
        
        
          (աէ -
        
        
          տուպլրման)
        
        
          եւայլն
        
        
          ։ Այսքանր՝
        
        
          Հասաա -
        
        
          տելոլ
        
        
          Համաբ թէ բա՛բդ է եսէն կամ ներ–
        
        
          անձնական
        
        
          կեանքէն
        
        
          Հոդե բանութ
        
        
          էւնր :
        
        
          Աակ՛
        
        
          ա յսքան
        
        
          րացաարութէւն
        
        
          կր
        
        
          բաւէ առ այժմ
        
        
          ։ Բէչ ետք, այդ
        
        
          երեւոյթ–
        
        
          ներր ւղէտէ փնտռենք
        
        
          Գանէէլ
        
        
          Վարուժանէ
        
        
          ստեդծաղո
        
        
          րծութէւննե
        
        
          բուն մէշ :
        
        
          Ա յժմ , երկու
        
        
          թօսք
        
        
          եւս ՝ ցեղէ
        
        
          մ ասէն %
        
        
          Բէչ աոաշ
        
        
          րսէնք թէ
        
        
          րՍկերա
        
        
          յէն
        
        
          ե ս ե ր ն
        
        
          են սր կր ղարղացնեն
        
        
          ցեղայէն
        
        
          ղէտակ -
        
        
          ցութէւնր
        
        
          , ցեղա
        
        
          յէն
        
        
          դե րաղանց
        
        
          ութեան
        
        
          զղացում
        
        
          մր՝ օրէնակ
        
        
          ։ Այս ձեւով , ցեղա
        
        
          յէն տարրր կր գառնայ
        
        
          ենթակայական
        
        
          տարր
        
        
          ։ Աակայն
        
        
          ցեդր
        
        
          ունէ նաեւ կենսա -
        
        
          բանական
        
        
          , Հ ոգե բնա թօսա կան
        
        
          (փսիքօ -
        
        
          ՓիգիօլօԺիք) ,
        
        
          նո յնէսկ
        
        
          փսիքօշիմիք
        
        
          րա -
        
        
          ցաարութէւն
        
        
          մր ,
        
        
          այսինքն թէ
        
        
          արինԹի
        
        
          կլ|ւմայ^1ք
        
        
          աբտա յա յաութէւնն
        
        
          է
        
        
          $եղր ՚–
        
        
          Այսօր "րոչ է թէ արեան
        
        
          քիմիական բա -
        
        
          փոփոթութիլններ
        
        
          Հողեկան
        
        
          զանազան վի–
        
        
          ճաէլեեր կր ստեզծեն : Երր ներծոր
        
        
          դե՛ր–
        
        
          ձերր կամ կարղ
        
        
          մր
        
        
          Հ իլանգութ
        
        
          իւննե բ ր
        
        
          կ ր
        
        
          փսխեն
        
        
          «ներքէն
        
        
          կլիմաԿւ» , կր փոխ -
        
        
          ուին
        
        
          նաեւ մեր ա րտա
        
        
          յա յտոլթ
        
        
          իւննե ր ր
        
        
          X
        
        
          Այնսլէս ալ ցեղեբր
        
        
          կենսա բանական - քէ՜
        
        
          մէական
        
        
          աարափւեբ
        
        
          են , որոնց կրած փո–
        
        
          փոիսութիլնր
        
        
          կ^անգրագառնայ
        
        
          իրենց
        
        
          Հ ո–
        
        
          դեկան արատ յա յտութեանց
        
        
          ՛իրա յ :
        
        
          Հա յ
        
        
          Յ^ՂՇ^ *>րինակ, րտրգ աաբագ
        
        
          մրն
        
        
          ( ֆ ռր–
        
        
          միւլ) ,
        
        
          Հէն քազաքակրթութեանց
        
        
          եւ Ժա—
        
        
          աւանդութեանց
        
        
          Համադրութիւն
        
        
          մր , իր
        
        
          մէշ՝
        
        
          իւրացնելու
        
        
          (ասիմիրսսիօն)
        
        
          անսաՀ
        
        
          ման կարողոլթեամբ
        
        
          մր օժաուած
        
        
          ՚.
        
        
          Այժմ
        
        
          նե րքին եւ արաաքին
        
        
          մ իշավա
        
        
          յ -
        
        
          րերու ա յս տեսութիւնր
        
        
          վարձենք
        
        
          սլաա -
        
        
          իտէալներոլն՝
        
        
          աչթ ատաւորասա կան
        
        
          լնա–
        
        
          լ
        
        
          որում ով, ու կր մ արզէ իբ
        
        
          «ապառնէ
        
        
          եսր»
        
        
          1
        
        
          հյուսափելով
        
        
          այլեւս
        
        
          նոր բաժանումնե ֊
        
        
          է՛է* կ՝ուզեմ
        
        
          նիւթեբր
        
        
          ներկայացնել
        
        
          յա-
        
        
          տակագիծէ
        
        
          ձեւով %
        
        
          ՄԱՏԵՆԱԳՐԱԿԱՆ
        
        
          ԲԱԺԱՆՈՒՄ
        
        
          . ֊ Ֆը -
        
        
          րանսացի
        
        
          է ս է յ ի ս թ յ ՛ ^ ,
        
        
          Պովէ ,
        
        
          քնարերգու–
        
        
          թիւնր կր Համարի
        
        
          պատանեկան
        
        
          սեռ ,
        
        
          դէլցազնե
        
        
          րգութ
        
        
          իւնր
        
        
          եբիտասաբղ
        
        
          ական
        
        
          սեռ,
        
        
          պօ է ման՝ չափաՀասութեան
        
        
          սեռ :
        
        
          Աակայն
        
        
          Վարուժան
        
        
          այնքան
        
        
          բազմալար է
        
        
          եւ վաղաՀաս
        
        
          , ոբ քնաբեբզութենէն
        
        
          յան —
        
        
          կա րծ
        
        
          կ՝ անցնի
        
        
          ղիւցտւ^ե
        
        
          րգութեան
        
        
          , եւ
        
        
          դի ւցազնե րղո ւթենէն՝
        
        
          պօէմային
        
        
          , առանց
        
        
          կանգ առնելու
        
        
          Հանղրուաններուն
        
        
          վբայ ։
        
        
          Սարսուո.1ւերՀ»
        
        
          (տպուած
        
        
          1906^5»,
        
        
          Վենե–
        
        
          աէկ) առաւելապէս
        
        
          քնարերդութէւն
        
        
          է
        
        
          1
        
        
          Ցեղին սիրտը (1910,
        
        
          Պոլի) եւ
        
        
          Հ ե թ ա –
        
        
          Հա
        
        
          լ քնաբե
        
        
          րւլ ութեան
        
        
          կտիսարզ ական
        
        
          զ է մքե րէն մէ կն է ր ՛Լար ուժ ան , որ կարճ
        
        
          ատենէն
        
        
          , մեր ւլբականութեան
        
        
          պատմոլ
        
        
          —
        
        
          թեան
        
        
          ՛է էշ րարձր
        
        
          ՛լիրք մր գրաւեց
        
        
          ։
        
        
          Մեր
        
        
          ւլ րական
        
        
          Հ ո րիղոնին
        
        
          վր՛ս
        
        
          յ , Վա
        
        
          րուժան
        
        
          իրա կան
        
        
          լա յտնութիւն
        
        
          մր եղաւ :
        
        
          Աժտուած
        
        
          րանասաեղծի
        
        
          խառնուածքուէ
        
        
          ել
        
        
          ւս
        
        
          ՚ա աու ր տաղանդով
        
        
          , իր քնարի
        
        
          լաբեբր
        
        
          օծուած
        
        
          էին ՜՛այ բնաչխարՀի
        
        
          ցօղերով եւ
        
        
          մ ա բդկութեան
        
        
          ե բաւ^ե բով ու աառտպան–
        
        
          քուի։ Գասաէլան
        
        
          լեւլոլի տաբուստ
        
        
          չաքլա -
        
        
          թէն
        
        
          յ
        
        
          էն չե լ ա րղ իական
        
        
          պա ր ղո լթ ի ւն , իր
        
        
          սաեդծադործ
        
        
          ութ իւննե բուն
        
        
          մ՛էշ դրաւ
        
        
          ւս–
        
        
          ռինքեալ
        
        
          , ղիլթա1լսւն ել առնական
        
        
          չո՚-նչ
        
        
          մր։ իր փոթորկայոյզ
        
        
          ներտչիսարՀր,
        
        
          վա–
        
        
          բակիչ
        
        
          զղացոլմներն
        
        
          ու
        
        
          մարմաբակեբտ
        
        
          սլատկերներր,
        
        
          է՚որքէ եւ ձեւի կատարե —
        
        
          լութիւն
        
        
          մր բերին։
        
        
          Վաբուժանր ^երմ
        
        
          հայրենապաշտ
        
        
          մրն էբ։ Հայ Հողի
        
        
          թս՚ի -
        
        
          չութ իւնն
        
        
          ունէր
        
        
          իր կոլրծքին տակ Ի
        
        
          ՚լս՚֊ր չէ ,որ իր բարեկամներէն
        
        
          մէկին
        
        
          ուղղած
        
        
          նամակի
        
        
          մր մէշ, կր գրէր՝
        
        
          « . • . Հայրենիքր
        
        
          ղմեզ մեր անձէն
        
        
          թիստ
        
        
          Հեռացուցած
        
        
          է ; Պէաք է մեր սրտին
        
        
          նրչ–
        
        
          թաբնեբր
        
        
          ՝ որոնք երեք
        
        
          միլիոն
        
        
          ժոզովուր–
        
        
          գէն
        
        
          մէշ բաժնուած
        
        
          են , Հաւաքել, կեդ —
        
        
          ր ոնա ցնե լ մէկ կուրծքէ աակ եւ զգալ էր
        
        
          սեփական
        
        
          կեանքր , ղոնէ , նուաղ
        
        
          ժամա -
        
        
          նտկուան
        
        
          մր Համար է սէր արռւեսաէն ,
        
        
          է սէր կեանքի
        
        
          երդին
        
        
          4 , .» :
        
        
          Աբգաբեւ
        
        
          , Վարուժան
        
        
          , թոր Հաւատքով
        
        
          եւ «եղեգնեա
        
        
          յ ղրՀով՝
        
        
          երդեց
        
        
          Հա
        
        
          յութեան
        
        
          փառքն ու մեծութէւնր
        
        
          , առանց
        
        
          մեղան -
        
        
          չելոլ արուեստէ եւ կեանքէ
        
        
          պաՀանշնե -
        
        
          բուն
        
        
          Հ
        
        
          Սարսուււներ^ւ»
        
        
          Ցեղին Սիրտը , Հ ե թ ա 
        
        
          նոս երգերՀ5*
        
        
          մէնչեւ
        
        
          Հացին երցր ,
        
        
          Վա -
        
        
          բուժանէ
        
        
          քերթուածնեբր
        
        
          վեՀութեան
        
        
          ել
        
        
          կատա րե լութեան
        
        
          աաբաղ
        
        
          մր ունէն : Ան
        
        
          ղիտէր, կր զգար, ոբէբ թռովայոյզ
        
        
          Հո -
        
        
          գէն , մ էա
        
        
          յն կատա րե լութ էւննե ր
        
        
          պէտէ
        
        
          ճանչնար : ինքնավստաՀ
        
        
          էբ : իր րազմե -
        
        
          րանգ քնարէ
        
        
          լարերը
        
        
          , սրաէ արէւնով
        
        
          էէն
        
        
          ներկուած
        
        
          Հ
        
        
          Տակաւին
        
        
          ուսանող,
        
        
          3
        
        
          Տունուար
        
        
          1908 -
        
        
          ին , կանէն կր գրէր
        
        
          Գեղարուեստէ
        
        
          թմբա–
        
        
          ՛ւէբ գ՛
        
        
          . ճ ^ * – " ^ ՛ ^ " ՛ ^ / ՛ ՚ * • • •
        
        
          Գեռ ա/սօ/է
        
        
          կր վխտան
        
        
          Հնավաճառ
        
        
          րտնասաեղծներ
        
        
          ,
        
        
          որոնց ապբանքներր
        
        
          ոչ
        
        
          տաղաչափութեան
        
        
          ել
        
        
          Հայեբէն
        
        
          լեղուի
        
        
          փառքր
        
        
          ունին, ոչ ալ
        
        
          դեդաբոլեսաի
        
        
          չնորՀքր
        
        
          ։ Անոնք, ես կր
        
        
          կարծեմ
        
        
          , կր ստեզծեն
        
        
          առանց
        
        
          էրենց ա -
        
        
          րիւնին
        
        
          , մինչղեռ
        
        
          ճչմարիտ
        
        
          րանաստեզ -
        
        
          ծ ութ է ւնր մ արտի րոս ութ իւն մբն է , ամէն
        
        
          րաոի
        
        
          մէշ սրտին
        
        
          կաթիլ - կաթիլ
        
        
          արիւ -
        
        
          նումն է սաեղծե
        
        
          լր : ... Ո՚-ստի , կլւ
        
        
          թնդ–
        
        
          բեմ իմ րոլոր
        
        
          լՐւթեբցու^եբէս
        
        
          , ոբդեռ իմ
        
        
          ա րւ աո աշին
        
        
          քայլե բուս
        
        
          մէշ , իմ անկա -
        
        
          րուլութիւնր
        
        
          ինծի
        
        
          անդբտզտբձնեն
        
        
          , եւ
        
        
          ե՛ւ ինծի տաւտաաբիմ
        
        
          պիտի
        
        
          րլլամ
        
        
          ՚ ժ ա յ ո ի ն ցարնել քնարր . երր ւսն մե ծ չէ» :
        
        
          կաաարե
        
        
          լութ եան
        
        
          ղղ ացոլմր
        
        
          մտասեւե
        
        
          —
        
        
          ռում
        
        
          դարձած
        
        
          ,
        
        
          Վհուկր
        
        
          խորաղրով
        
        
          քեր
        
        
          թուածին
        
        
          մէշ, ղարձեալ
        
        
          կ՝ անւլ բա ղ առնա
        
        
          յ
        
        
          իր առաքելութեան
        
        
          : ՎՀուկ
        
        
          մր, իր ափր
        
        
          րռնած
        
        
          , երեք
        
        
          ճամ բա
        
        
          լ կր ղ ու չակէ : Ա–
        
        
          ո աշին ե լ երկրորգ
        
        
          ճամրան
        
        
          սլէ տք է քքեէ
        
        
          եւ րնտբել
        
        
          ե ր ր ո բգ ճամրան
        
        
          , կ՝բսէ
        
        
          Երրորդ. ճամրան է երկնքէն ,
        
        
          Պարղ է, թ ո ի չ ք ներդ սեփական
        
        
          Մինչ ե ւ աստղերր սիրտըդ այր ե ն ՛
        
        
          Շարունակէ՛ դուն ա յ դ •նամբան :
        
        
          Եւ^ ղարձեալ,
        
        
          ուրիշ նամակի մրմէշ ,
        
        
          րագձանք
        
        
          մր կր
        
        
          յա քանէ ,
        
        
          րսելով
        
        
          .
        
        
          « կ՝ուզեմ
        
        
          , ապագային
        
        
          , մայրերուն
        
        
          նուէ–
        
        
          րել
        
        
          Հղօր երգ մր, որ Հայրենէքբ
        
        
          ինծի պէս
        
        
          աբարած
        
        
          մ ր ծնած
        
        
          րլլա լուն
        
        
          ղ ոնէ
        
        
          չ՚էրղ -
        
        
          շայ» :
        
        
          Արզ եօ՞ք կտրելի է յաւակնութեան
        
        
          վե -
        
        
          բաղբել ալս ա բաա
        
        
          յա յտութ
        
        
          իւննե
        
        
          լ,ր : Բր—
        
        
          նա՛ւ
        
        
          երբեք։
        
        
          ՈրովՀետեւ
        
        
          աստուածատուր
        
        
          աաղանդներր
        
        
          , ոլնկնղիբ
        
        
          իրենց
        
        
          ներքին
        
        
          ձա յնին , յաւակնոլթիւն
        
        
          նկաաոլածնե
        
        
          բ ր
        
        
          կր վե բած
        
        
          են
        
        
          իրականութեան
        
        
          Եզերարաթտ
        
        
          Ե • Ջարենց
        
        
          ,
        
        
          1919^^ ,
        
        
          թօ–
        
        
          սակցոլթեան
        
        
          մր լնթացքին
        
        
          , գրեթէ
        
        
          ,
        
        
          նոյ–
        
        
          նիմասա աբտա յա յտութիւն
        
        
          ունեցաւ իր
        
        
          ապագայ
        
        
          ստեղծաղո
        
        
          րծ ութեանց
        
        
          մասին :
        
        
          Իրաւ եւ վաւերական
        
        
          բանասաեդծնեբու
        
        
          նախազզացոլմ
        
        
          , որ գիտեն
        
        
          էրենց
        
        
          ՂԲէէԲ
        
        
          ՀրդեՀի
        
        
          վերածել
        
        
          X
        
        
          Վարուժանէ
        
        
          Հացին երդր
        
        
          անկէլնա -
        
        
          ղարձ
        
        
          մ ր եղաւ ։Ւ բ մ էլս ե րկեբր , մ ասնա–
        
        
          յ
        
        
          ւորապէս
        
        
          ՀեթանոՍ երց երր ,
        
        
          մաաւորա
        
        
          պատկան
        
        
          էէն։
        
        
          Մէնչզեռ
        
        
          Հացին ե ր ց ր * ՚
        
        
          ժոՀ1Ու/րդաւ^՚"՚^Կ՜"^
        
        
          ՚
        
        
          Վարու՚/աՆ
        
        
          քէ՚-դէ
        
        
          զաւակ էբ , էնչպէս շատ մրմաաւորա -
        
        
          կաննեբ : \քնած Աերասաէոյ
        
        
          Բրզնէկ
        
        
          գէւ–~
        
        
          ղր, ապրած
        
        
          Աքէսէ օրօրներով ել րաժնած
        
        
          ––այ դեզշուկի
        
        
          ճակաաազիբր
        
        
          : իրր
        
        
          նոյն
        
        
          եբկրամասի
        
        
          զաւակ, տակաւին
        
        
          աչքեբոլս
        
        
          առշեւն են Ալիսի
        
        
          Հովտի
        
        
          թութ ոլթիկ
        
        
          – յ
        
        
          չաճեցնել
        
        
          Վարուժանի
        
        
          սաեզծագոբծոլ
        
        
          - կան
        
        
          թեանց
        
        
          վրայ
        
        
          Ա) Վարուժան
        
        
          բնութեան
        
        
          դրկին
        
        
          մէշ կր
        
        
          մարզէ իր զղա յա րանա կան Հ ոգե բնա թօ -
        
        
          սոլթիլնր
        
        
          ,
        
        
          ֆիղիքական
        
        
          եսր , ղոր կ՛՛տն–
        
        
          ռլանէինք
        
        
          «նեբկայ
        
        
          եսր»,
        
        
          այն ոբ ենթա–
        
        
          Հոդե է նեբտձնտկանութեան
        
        
          ։
        
        
          Բ ) Մ թի թար եան
        
        
          մթնո լոր աին
        
        
          մէշ կր
        
        
          Հաղորդուի
        
        
          Հ ա յրենի
        
        
          անցեալին
        
        
          ,
        
        
          Հա
        
        
          յոց
        
        
          մչակոյթին
        
        
          անցեալ
        
        
          փառքերուն
        
        
          ,
        
        
          ցեղային
        
        
          Հեթանոսական
        
        
          Հին կեանքին Հետ , – ու
        
        
          րեմն կր մարզէ էր «անցեալ
        
        
          ես՝»րւ
        
        
          Գ^Ե՚-րո՚դական
        
        
          միշավա
        
        
          լրին մէշ կրծա
        
        
          նօթանայ
        
        
          մ արգկա յնական
        
        
          Հ
        
        
          ի ւ մ ա նիթ է բ )
        
        
          նոս երդերձ՛ (1913,
        
        
          Պոլէս),
        
        
          գիւցազնեբ -
        
        
          գութ
        
        
          ԷւՆ :
        
        
          Հացին երդր (1921,
        
        
          Պոլէս)
        
        
          պօէմա
        
        
          ։
        
        
          Հայկական
        
        
          նոբ
        
        
          Մշակականք
        
        
          մր։
        
        
          Այստեդ
        
        
          մ եր Վի րգ իլի ո սն է ան , ինչպէ ս րսուած է
        
        
          յաճախ
        
        
          ։
        
        
          Վարուժանի
        
        
          ստեղծտդոբծութեան
        
        
          մ էշ
        
        
          գոյութիւն
        
        
          ունին նաեւ երկու ենթակա
        
        
          յա–
        
        
          ւմնե,
        
        
          Սահմանադրութեան նոր
        
        
          բ ա բ ե ւ մ ՚ ա լ
        
        
          տանք • • • : •
        
        
          Ալ– ա նմիշապէ
        
        
          ս
        
        
          Կեցցէ՛ , կեցցէ՛ , կ եցց է միշտ
        
        
          Ացդ ու Ս ահմանա դրութիւն :
        
        
          ի՜նչ կր խոսաանայ
        
        
          այս ԱաՀմանա -
        
        
          գրութիւնր
        
        
          մեղէ
        
        
          Գո՛լ
        
        
          ալ, Հայաստան, սիրուն հայրենիք,՛,
        
        
          Ալ այս ուհե տ ե ւ մի սրգար լրոիկ ,
        
        
          Զի ա՛լ քու ո ր դ իք նոր ո դւո վ բերկրե ալ ՛
        
        
          Զք ե ց հարս կ ՚ ո ւ ց ե ն տեսնել ցարդարեալ :
        
        
          Ալ մի՛ լար .մայրի կ , լացդ ի պար փոխէ,
        
        
          Ե
        
        
          Լ ձայնով քաղցրիկ որ դ ւ ո ց դ եր դ է
        
        
          Կեցցէ՛. կ եցցէ ՛ , կ եցցէ ՛ միշտ
        
        
          Ացդ ու Ս ահմա ն ա դ ր ո ւթիւն։
        
        
          թ՛է էնչ ձեւով
        
        
          կ՛՛ուզէն
        
        
          Հա
        
        
          յասաանր
        
        
          տեսնել
        
        
          «Հարս
        
        
          զարդաբեալ
        
        
          »
        
        
          ղարձեալ
        
        
          կր մնայ տարտամ : ՊաՀմր միշոցր
        
        
          կր
        
        
          լեցուի
        
        
          «ազգ» ել «միութիւն»
        
        
          աղաղակնե
        
        
          րով, - բա յց ոչ մէկ բանաձեւ
        
        
          ազզա
        
        
          յին
        
        
          իաէալի
        
        
          մր Համար
        
        
          , ցեղային
        
        
          յարութեան
        
        
          մ ր Համ
        
        
          լ
        
        
          ՛բ :
        
        
          Կ՝ակնարկեմ
        
        
          պատմական միջավայրին :
        
        
          Վարուժանի
        
        
          կեանքր
        
        
          կ՝ իյնա
        
        
          յ ա
        
        
          յնպիսէ
        
        
          չրշանէ
        
        
          մր մէշ, զոբ կարելի է
        
        
          անուանել
        
        
          փոթանցման
        
        
          չրշան ,
        
        
          Հայկական
        
        
          եռուն
        
        
          հեանք մր կր ստեղծուի
        
        
          յանկարծ՝
        
        
          Ասմ .
        
        
          Ա աՀմանաղ
        
        
          բու թեան
        
        
          Հռչակում
        
        
          ով ,
        
        
          մ ինչ
        
        
          ւ՚՚ատլորականի
        
        
          իր նեբաչթաբՀր
        
        
          կր
        
        
          լեցուի
        
        
          Համամա
        
        
          րզ կա յին աղա
        
        
          ղ ա է լ Ա ե
        
        
          բով : ՛Հայ -
        
        
          կական
        
        
          կեան քր
        
        
          եւ
        
        
          Հ ամ ամաբդկա
        
        
          յին
        
        
          կեանքր
        
        
          րռնած ենիբ քղանցքէն
        
        
          , մին աշ
        
        
          կոզմէն
        
        
          , միւսը ձաթ կոզմէն։
        
        
          Տեղային
        
        
          աաոապանքր
        
        
          կր Հրամ ա յէ երգե
        
        
          լ
        
        
          զին,ք
        
        
          միայն,
        
        
          մինչ
        
        
          ա
        
        
          չթատաւո րական
        
        
          տ ա ռ ա
        
        
          -
        
        
          պանքր կր Հ բամայէ
        
        
          երղել
        
        
          մէա՛
        
        
          յն դէնք ՚
        
        
          Վարուժան
        
        
          , կատարեալ
        
        
          տազանգով
        
        
          , կր
        
        
          Հաշտեցնէ
        
        
          երկու
        
        
          բելեռնեբբ
        
        
          :
        
        
          Հետաքրքրական
        
        
          է Հետեւեալ
        
        
          պատկերը
        
        
          ,
        
        
          որու
        
        
          մասին
        
        
          զբտծ
        
        
          են չաաեր :
        
        
          Մ ինչեւ
        
        
          ^ք)ական
        
        
          թ ո լտ կաննե բ ր , մեր
        
        
          մտաւորա
        
        
          կաններր
        
        
          չ ե ն
        
        
          զիաեբ թէ ի նչ
        
        
          կ^ոլզեն
        
        
          իբրեւ
        
        
          Հայ։
        
        
          Աբովեան
        
        
          կամ
        
        
          Մ թէ–
        
        
          թաբեան
        
        
          , (պէտք է ղիտնալ թէ Աբովեան,
        
        
          ա յ ն
        
        
          ռրկր կազմէ
        
        
          նա
        
        
          թ ա
        
        
          գ ո ր բադեան
        
        
          խա—
        
        
          է
        
        
          ֊ր , կր կրէ Մխիթարեաններռւն
        
        
          ազգեցու–
        
        
          թիւնր)
        
        
          , Հայկ ու Տ իզրան
        
        
          կ՛՝ե րազեն , -
        
        
          թաղը կամ արքայական
        
        
          Համեսա
        
        
          զաՀը
        
        
          նուիրական
        
        
          իտէալ
        
        
          մրն է անոնց Համաբ ։
        
        
          0
        
        
          ա ե ա ն ն ե
        
        
          բու Ա աՀմ անաղ բութ իւնր
        
        
          կ՝ե ր–
        
        
          ՛լէ « ազդ », « սիրուն
        
        
          Հայրենիք»
        
        
          , «Հա -
        
        
          յաստան»
        
        
          ,
        
        
          ս ա կ ա
        
        
          յն գ եո
        
        
          չ ա տ
        
        
          տարտամ
        
        
          են
        
        
          տլսւնկութիւննեբր
        
        
          ,
        
        
          Արիք, Հ ա յ կ ա դ ո ՚ ւ ն ք , յ ա ո ա յ ընթանանք , (Մնացեալը յա ջ որ դ ո վ )
        
        
          Գուրեան
        
        
          կարծես կր վաթնայ սբ «ադ–
        
        
          դ»ր յանկա րծ կր բոցավառ
        
        
          ի
        
        
          ցեղա
        
        
          յէն
        
        
          կէրքով
        
        
          մր, պատմական
        
        
          թանդավառոլ
        
        
          —
        
        
          թեամբ
        
        
          մր, ուկր յորդորէ •
        
        
          Հարկ չեն մեցի նիցակ , ե ւ ո ա ր ո ւ վա–
        
        
          ոօդ •
        
        
          Իր ա ւ ո ւնքի , սիրոյ . լ ո ւ ս ո յ ենք կարօտ–
        
        
          Ե ղբ ա յր ո ւթ ե ա նՀ ա յն կըյ ե ն ո ւ , ոչ թա դի,
        
        
          Բոնէ ձեոքէն որ շունչ աոնէ հ ւ հ ո դ ի ։
        
        
          Գուրեան գէմ է թադալորութեան
        
        
          եւ ա–
        
        
          ղաաաղբական
        
        
          կռիւներուն
        
        
          : Ան կր գոՀա—
        
        
          նայ լոյսով եւմչակոյթի
        
        
          ագատութեամբ
        
        
          :
        
        
          Շ– ՆԱՐյ-ՕՒՆԻ
        
        
          Ձ Օ Ն
        
        
          Եղէ դնե այ ց ը ր չ " վ եր4՚՚91՝ փաոքեր ,
        
        
          — փեցի ըն ծ ա ՜ յ . իմ հայր ենիք ֊
        
        
          Սօսեաց անտաււէն էիցայն կրաբեր • • •
        
        
          — ՚ք^եցի ր ն ծ ա ՜ յ , հին հայր ենիք—
        
        
          Եղէ ցնե այ ցրր չ ո վ ե րց ե ցի քուրմեր ,
        
        
          Ընդ հղեգան վաղ լ » ՚ յ ս ելանէր :
        
        
          Եղէքյնեայ ցըրչ ո վ երց ե ցի կարօտ,
        
        
          — Զեցի ը նձ ա ՜ յ . հ ա յ սրսնդուխտներ —
        
        
          Ան աարաշխարհիկ բ ոյս ի մ՛էր ծըղօտ • • •
        
        
          — Աեցի ըն ծ ա ՜ յ , հէ դ պանդուխտներ —
        
        
          Եղէ ցնե այ ցըր չ ո վ ե բ դ ե ցի հարսեր ,
        
        
          Ըն դ եղեցան վաղ ո՜ղբ ելանէր :
        
        
          Եղէ դնե այ գըրչով ե րց ե ցի արիւն ,
        
        
          — Ցեցի ըն ծ ա ՜ յ , սուրի ցոհեր —
        
        
          Ան ծլա ծ էրմոխրի մէջ իբր ե ւ կրնիւն. • -
        
        
          — Զհ((ի ր ն ծ ա ՜ յ , կրակի ցոհեր—
        
        
          Եղէ ցնե այ դրրչով եբ դ եցի վ է րք ե ր ,
        
        
          Ընդ եղեդան փող
        
        
          " ՚ ՚ ւ լ բ ելանէր :
        
        
          Եղէ ցնե այ ցրրչ ո վ որբ տ անս երդ ե ցի ,
        
        
          — ՝Ր՝եցի ըն ծ ա ՜ յ . հայր ալեհեր —
        
        
          Ցամքա ծ աղբիւր էն մեր ցայն յօ տ ե ցի ,
        
        
          — ՚ք^եցի ըն ծ ա ՜ յ , մ ա յր կարե վ էր—
        
        
          Եղէ ցնե այ ցրրչ ո վ օճախս ե րց ե ցի ,
        
        
          Ընդ եղեդան փող ծուխ ելանէր :
        
        
          Ու պ այք ա ՜ր, պ այք ա ՜ր, պ այք ա ՜ր երդեցխ
        
        
          — Ձեցի ըն ծ ա ՜ յ .հայ մարտիկներ —
        
        
          Գրիչս եղաւ անթրո ց սրտերու հնոցի ,
        
        
          — Ձեղի ր ն ծ ա ՜ յ , քաջ մարտիկներ —
        
        
          Եղէ ցնե այ ցրրչ ո վ վ ըր է ժ ե բ դ ե ցի ,
        
        
          Ընդ եղեդան փողբոց ելանէր :
        
        
          Գ՛ ՎԱՐՈՒԺԱՆ
        
        
          ,
        
        
          նեզ
        
        
          Հայութեան
        
        
          սրաապարաբ
        
        
          բաղմ ու -
        
        
          թիւններր
        
        
          , իբենց
        
        
          այլազան
        
        
          յատկութիւն–
        
        
          նւ րով :
        
        
          Տակաւին
        
        
          , պատանի
        
        
          , քէւ՚քէ
        
        
          ււերմակ
        
        
          ճտմբանեբուն
        
        
          վրայ ցանած էրէք՛ երազ -
        
        
          ներն ու թռովքր։
        
        
          Խոբապէս
        
        
          զրսչմոլած
        
        
          են իր մտքին
        
        
          մէշ Հայրենի
        
        
          գեզագալաբ
        
        
          է^ա էաերն ու անզաստաննեբր
        
        
          , պարտէզ -
        
        
          ներն ու այզինեբր,
        
        
          կալն ու կուտր , քբտ–
        
        
          նաթոր
        
        
          մշակներն ու վար ուցանր :
        
        
          Գիւ -
        
        
          դական աշխատանքի ե ւ հայր ենի դաշաե–
        
        
          րու քրմական խորհո ւր դն է ,
        
        
          որկր բերէր
        
        
          ան
        
        
          ։ ԱՀա Հայ զեղշուկր
        
        
          , որուն « րբղոտ
        
        
          կուրծ քին աակ
        
        
          Հ ողին սիբտր կր բաբա -
        
        
          խէ% , աՀա սեյմնացտնր
        
        
          , որուն
        
        
          խորունկ
        
        
          զողնոցր
        
        
          լի է «աստւլատատ
        
        
          ցորեններ"՛ի»
        
        
          ,
        
        
          տՀա
        
        
          Հնձուորներր
        
        
          , թեղանիքներր
        
        
          սօթ-
        
        
          տած , իրենց
        
        
          զեբտնղ
        
        
          ինե բով
        
        
          «ցոբեննե -
        
        
          բուն
        
        
          մէշ կ՝րնկզմին
        
        
          »
        
        
          ու կր Հնձեն : Եւ–
        
        
          կ՝ ե րգեն .
        
        
          Հ ո ւ նձ ք կր ժ ող վ ե մ մանգ աղո վ
        
        
          — Լուսնակր եարս է,
        
        
          Ակօս ակօս ման գալով ,
        
        
          — Սիրածս հարս է :
        
        
          Ապա , կ՝երղէ
        
        
          խոփն ումաճր , կամն ու
        
        
          ՚աափանր
        
        
          , Հովուի
        
        
          սբինզն ու
        
        
          սայլերու
        
        
          ճոինչր
        
        
          , կալերն ու դէ ղերր ,
        
        
          մարազներն
        
        
          ոլ շբազացներր
        
        
          , աղբիլրներն
        
        
          ու ամ բաբ–
        
        
          ներր , երանն ու ՀացաՀատիկի
        
        
          րուրգերր
        
        
          է
        
        
          Գիւզացին
        
        
          , Հոսելին
        
        
          ձեոքր , կուրծքն
        
        
          ալ
        
        
          տուած
        
        
          Հովերուն
        
        
          , կ՝եբւլէ անզագաբ •
        
        
          Ցորենին հետ , հատիկ հատիկ ,
        
        
          Կը թափի ցօղն իրիկուան գ էջ ,
        
        
          Ու կ ՚ ը ղձ ա յ երգն երանութեան ,
        
        
          ֊ Երնէ՛ էրան . երնէ՛ էրան
        
        
          Յա ր դը քեցի , մեղի ցորեան :
        
        
          Անոնք , որ ապրած ու տեսած են ղէւ֊––
        
        
          ՛լական այգ երանութեան
        
        
          սլաՀերր,
        
        
          սար–
        
        
          սուռով
        
        
          պիաի
        
        
          յիչեն այդ նկարչտզեդ աե–
        
        
          սարաններր
        
        
          , որ Վ-սրուժան կր պաակե -
        
        
          րացնէ վարպետի
        
        
          ղ րչով
        
        
          տ
        
        
          Բառասունե
        
        
          րեք տարի է անցած ա յն օ–
        
        
          քէէն , երբիր քնարր
        
        
          լոած է րնգ մ իչտ ։
        
        
          Աակայն,
        
        
          լաբեբր կբ Հեկեկան ղեռ ժա —
        
        
          մանակէ
        
        
          աարածութեան
        
        
          մէշ եւ մեր սէր—
        
        
          աե րէն կր թափանցեն
        
        
          ներս :
        
        
          ԶոլսաՀատութեան
        
        
          մթին
        
        
          նոպայի
        
        
          մր
        
        
          պաՀուն
        
        
          , Հաչաութեան
        
        
          եզր կը փնտռէ ր
        
        
          մաՀ ուան .աե ս ի լքին Հետ ելկ^աղազակէր
        
        
          ՚
        
        
          Յո ւ ս ահա տ ո ւթիւնն օրէ օբ ղիս մահուան
        
        
          հետ
        
        
          Կ՚ընտելացնէ • թ է կ ՚ ե ր թ ա մ ի՜նչ ճ ամբա 
        
        
          յ ո վ