Հ
8
ԱՌԱՋ>
ՊԱ ՏՄՈԻԹԻԻՆԸ
•
Հ^ւյ՛
իչսւ
անչալւ<ք– պաՀեա
, ղաթոռն
Հայ–
կաղնեայց».
աղօթք
մշ,
իղձ մր,
մաղ
-
թանք
մչլ , «// գարերէ
ի վեր
կը
հնչէ
,
յաակաւքուած
հայ
Հաւատքին
եւ. պեաա
-
կանու-թեան
, Հայ
Հոգիէն
բխած
ի
խ՛՛րոց
սրաի
պաղատանք
մր,
որ
յաւեբժօրէն
կր
կրկնուի
,
հա
յ
աղգին
գ ո յութիւնր
եւ
հայկական
մ չակո
յ թ ի ն անմաՀացսւմր
սլա.
հանչելով
։
ւքչակոյթր
կր սկսի
նախասլատմական
շբշանին՝
մեբ
թուականէն
տասնեակ
Հա
-
ղա րաւոր
տարիներ
առաշ,
ԷՏւրոպայի
եւ.
Ասիոյ
կցման
ղօաիներռւն
վբայ,
ոլբ
վաղնշական
գաբե
րուն
մ
աբգկոլթեան
ստուար
ղանգուած
մբ կր բնակէր
, իւրա
-
յաաուկ
լեղուով
, Հաւատալիքներով
եւ
մչա կութեամբ
: Մեր
մ շակո
յ թ ի ն
ծաղում
բ
ա
յգ
անկերպարան
զանգուածին
մ էշ
եւ
անոր
հետ
տեղի
է ունեցած
, ինչպէս
ցո
յ ց
կուտան
համեմատական
լեղուաբանու
~
թիւնբ,
նախապաամութիւնբ
, մաբգախօ
-
սութիւնն
III
ազղախօսութիւնր
:
Այ"՝
III յգսլէս
կոչուած
«նա խահնղե
ւրո
պական
չբ2անի»
մչակո
յ թ ն
է,
որուն
մնացորղնե–
րբ
գ ե ռ
մինչել
օրս
կ՚ապրին
հայ
լեղուին
,
հաւտաա
լիքնե
բուն
եւ
աւանղո
ւթի էննե
-
բուն
մէշ
:
Արիական
աղղերբ
( Հնգիկներ
եւ իրան
-
ւյիներ)
ամէնէն
առաշ
ղաա
ւէ
ւած
են Հնգ
-
եւրոպական
նաիսահայրենիքէն
ել հասա
-
րակաց
ւլանգոլածէն
հ եռանալով^
գիմած
են
՛լէպի
հարաւ
արեւելք
ել իբենց
այսօր
ուան
բնէսկավայրերր
գ ր ա ւ ա ծ
% 1՚սկ
նա
~
խահայե բբ
նէէւիւայ ո յնեբու
, ն ա խ ա գ ե ր
-
մ անաց
իներու
,
նա խա իտա
լաց
ինե ր ու
,
Գաղղվւաց
իներու
, Ա սլանիա
ց ինե
րո
լ
,
Անզ֊
լիացիներոլ
Լաւք
էնքն
տլ նախա
• • •)
հետ
գէէգի
արեւմ
ուաք
չուած
" ւ եւրոպա
Հաս
տատուած
են :
Հ՛"
յե՜բբ
, թ՚րակիա
ցինե
բու
եւ
Փռիււլացիներու
ազգակից
եւ
՚էրացի
,
նախայ ո յնեբու
Հետ
երկար
գ ա բ ե ր
չփոլմ–՛
նեբ
ունենալէ
՛Լեր 2 Հեչէսէէլոնաո
ււի
էէբէս ֊
յ ո ՚ է Փոքր
Ասիա
կբ
էիո
իսագրուին
ու
Հաթ
եան
ել Հիթիթեան
աիեզե րական
մ չակո
յ -
թին
աղզեցոէթիւնր
կր
կրեն;
Հնգեւրէւ
-
սլէէէ
կան
լեւլուն
առաշ
ին
անւլամ
՛լրի
առ
-
նուէսծ
է մեր
թո
ւա
կան էն
մ
օաալոբասլէս
երեք
Հա էլարամե
ակ
էՍէւաՀ՝
սեպաղիր
աբ–
ձանագբսւթեամբ
յ
Ա յ գ
աբձանագրու
-
թիւններուն
մէշ կան
Հարիւր
աւոր
բ ա ռ ե բ ,
որոնք
մինչել
այսօր
կ
՝աէ
։լբին
մեր
լեւլ
-
ուին
մ էշ ; Հա
յ
ցեղին
մ ա բ գա
խօս ա
կան
տիոլարր
իր վե բ2նական
նիչբ
ա յգ
չք2ա
-
նին
է սաացած
ել ղիտական
սէչխաբՀին
մէշ
ծանօթ
է
ա ր ւ ք է է ւ օ ի տ
բացէստրու
-
թեէոմբ
՚.
Հայերր
Կիլիկիայի
, Տի ՛ յ բ ա ն ա կե ր ա ի
եւ
Ե՚իրատ
- Տ ի ՚ լ բ իս
ի
էլ
՚ծով
եկած
են
ւիեբ2ա–
պէ"
վանա
յ ծովու
չրքանբ,
ուր
սլեաակա–
նոլթեամբ
եւ մշակոյթով
բարձր
Ուրար
-
տացինեբր
իբենց
Հետ
ձուլւսծ
ել պ ե ա ս ւ
-
թիւնբ
ձեռք
անցուցած
են
:
Աակայն
մինչել
ա յ գ , Հայերբ
ազգային
գիմագիծ
չունին։
Ցարգ
չէ
գ ա ն ո ւ ա ծ
ար
ձանագրութիւն
մբ^
որ ա յ գ գարերու
Հայ.
կական
մշակոյթին
Ու պատմութեան
մա
֊
"ին
տեղեկութիւն
աայ
:
Տ ր ա մ ա բ ա ն ա կ ա ն
է մտածել
թէ
մեր նտխտՀայրերբ
իրենց
չոպ՚2բ
բնակող
կիրթ
աւլգեբուն
նման,
թէ
պատմագրութիւն
եւ
թէ
զրակտնութի՚ն
ունեցած
են : Հայ
լեւլոլին
ճոխ
կազմ
բ,
քերակէսնական
թեքութիւնբ
եւ
բաոա
֊
գանձին
նրրազղած
ղանաղանութ
իւններ
ը
միայն
ու
միայն
մշակութասլէս
ղարղա
-
ց ա ծ
գրականութեան
մբ
շնորՀիլ
կրնային
գ ո յանէս
լ
յ
Հինգերոր,լ
գարուն
(Բ
. Ա.)
առա2ին
ա ն գ ա մ
կբ
յիչուի
Արմենիա
անունր
եւ
այնուՀետեւ
միշին
Ասիոյ
սլատմոլթիւնր
մաս
կբ կաւլմէ
Արմենիա
յի պատմութեան
,
իսկ
Արմենիա
յի սլատմ
ութիւնր
միշին
Ա–
սիոյ
ել արեւելեան
Եւրոպայի
պ ա տ մ ո ւ
-
թեան։
ԱյնուՀետեւ,
եբբ
պատմութիւնբ
նչանակալից
գբուագ
մր յիչէ,
^այ
աւլգբ ,
Հայ
իշխանութիւնբ.
Հայ
միտքբ.
Հայ
մ աբղբ
, ա յսինքն
Հա
յ
մ շակո
յթր՝
՛լ լ Ի " "
~
լոր
գ ե ր ո վ միշտ
երեւան
կուգան
, ել
այն
մ ին չեւ
այսօր՝
Հազարապատիկ
ձեւեր
ուէ
եւ կե.րպաբանքնե
ր Ոէէ
:
Տի՛՛ւրան
Աեծի
օրով
մչակութային
ա
-
մենաՀումկոլ
պատուաստումր
տեղի
է
ու
նեցած
: Պոնէոոսէն
մէւնչեւ
իյորտսան
,Կով–
կասէն
մ ինչել
Ե՚լէ՚պս՚ոս
աչէւէարՀակալած
էր
Տի ՚ լ ր ՚ ո ն : Հայ
թաղտւո
ր ր ոչ
միայն
« Աեծ
արքայ
Ասիոյ»
է, ՛Այլեւ
մչէսկոլ
-
թ ա կ ե բ ա
Հսկայ
միտք
մբ։
Ան
աչխարՀի
պորտբ
Համարուած
Հււոմ
մ ա յրաքաղա
-
քին
գէմ
կբ
կանզնէ
Հայոց
մայրաքազա
քբ
Տի՛ւ բանակերէո
եւ
զայն
մամագբաւէայ–
րր
էլլ^՚է
Հոոմէական
եւ յունական
՚իիլէ՛
~
սոփաներուն
, սլաամագիրնեբուն
,
մտաւո
րա կաննե
բուն
եւ
մ չակո
յ թ ի
բոէ՚՚Բ
սաեղ
-
ծաւլործնեբուն
: Տունական
եւ
Հռոմէական
մչէսկռյթէն
ետք՝
իրանեան
եւ
ասորական
միտքբ
րեզնտւորած
է ^այկ.
մչակոյթբ
մինչել
քբիստոնէութեան
մուտքբ
ել
Հայ
կական
տաւէերու
գ ի ՚ – ՚ " ր ՝•
Աեբ
պասլերբ
աստուածայ ի ն ներչնչոլ
-
մի
վերէէւղրած
են Հայկ.
այբուրենին
ծը
-
նունղբ
,որ
մեւլի
էէլիտի
բերէր
ղոյութեան
ւզատուանգ-էսն
, յաւերժանալոլ
էւրաւունք
,
մչակութային
գանձերու
իւբայատուկ
կա–
զէսպարոււք
ել վե
բ2աէէլէս
տզզային
գիմա–
գէ՚ե
: Գարաւոր
անցեալ
,
պետականա
-
ցում
, ազգային
գիմագիծ
,
բիւրեղացած
Հայ
Հալիներու
եւ մտքեբռւ
մէշ,
կառչած
Հայաստանի
լեոներուն
եւ ղաչտերուն
եւ
կո թողացած
երկա
թտզիր
մ
աւլաղաթներու
վբայ։
Ա չակութային
այղ. սխբաւլործու
֊
թիւններուն
Համէսր
կ՚աբժէր
թէ
արիւն
թաւիել
եւ թէ կեանք
ղոՀել։
Եւ մեր
սուրբ
նաէսնիքներր
նուիբարեբեցին
թէ
արիւն
եւ
թէ կեանք
-— Ալարայբի
ղաչաին
՚է-րայ
Հայ
աղղին
դիմագիծը,
մչակո
յ թ ը
եւ
Հո
գին
միչտ
անշարժ
պաՀելու
Համար
:
Աեծ
ղոՀր
մինչեւ
այսօր
ի վիճակի
է
եւ
սլիտի
չտրոէնակէ
աբգիւնաբե
բե
լ ,
քանի
Հա
յ բաււն
ու
ղէ՚րբ
կր
սաբս՚ւան
մանուկ
ներու
շրթունքին
վրայ
:
ՀաբստաՀարոլթեան
գարերուն
,
թէեւ
ճի.
Տաւլթոլթեան
կամարբ,
Հսկայ
մը
Ֆրանսայի
կրհքէ՚ն
նսաած՝
անոր
բռ
-
ցաճարճատ
էէիբաբ
կը լափէ։
Որկրամոլ
է
Աէլաւէէոլթէււնը.
անոր
իբրել
սնունւլ
ռւլ^ա–
կիղռւած
«Անծանօթ
Զինուո՛րէի
յիշատա
-
կէւն
Հռւրր
էէե րա բ ծ ա
բհ ելով,
իւրաքանչիւր
տօնակէստէսրութեան
ե բկէ՚ՐՐ
էր կենսա
-
նիւթր
կր թարմացնկ
, պատուոփ
աւղբելու
կամքը
կը Հաստատէ
:
X
Հերոսական
Հայրենիք,
խիզախութեանդ
ՀրգեՀին
վերեւ
փ ա ռ ք ի դ կամարբ
մինչեւ
երկինք
կբ
Հպի : Ա յ գ
կոթոզփն
ճակտին
քանդակուաքք
Հէքեաթներու
^Զմրոլթ
-
Տանկա՚՞ն
իր փիթխաբի
թեւերբ
կբ տարա
ծէ
արծիւնեբռւ
երամին
եւ
՚քյե մ ես ի սներռ
ւ
գլխուն
փերել
; %ուիբական
առիթներուն
,
աՀա
մենք
ալ թափօր
առ
թափօր
կուգանք
յիշատակիգ
բոցերէն
մեր
Հուլւռյն
շաՀեբբ
վեբարծաբ՚ծելոլ
:
Բացուէր
գռնակբ
սբտիս,
ես կաղամ
արս
մէկգի
կր նետեմ
: Բացհւէ
, գբիչ"
այսօբ
իմ սեփական
արեանս
մէ2
թաթխելռփ
"ւէաք է
որ
գրեմ։
ՈՀ , մի սարսռար
այդ–
ԱԼԷ."
,
մի սասանիր
% Բացուէ
Հ ա ն գ ա ր տ
,
բացուէ
Հսլաբտ
. սուրբ
է այն
կսկի^Բ
"Բ
պիտէւ
բղկէոէ
քեղ : Պանգէստութեան
մշու
շին
մէշ
գոնզռւլած
արիւնս
պէտք
ռւնի
թարմանալու
այս
Հրեղէն
յուշերով։
Բաց–
՛՛ւէ , .բացուէ
, աՀա
ծուխի
զոլլանեբու
մէշ
կուչ եկած
մօրաքոյրս
: Լուռ
,
Ք ՛ ՛ ՛ Ր
կտրած
: Բէ
չ անգին
, բանտէն
եկած
ծրա–
րին
մէ2,
արիւնաներկ
ճ ե բմ ա կեղէննե
բո էն
՛էրայ
միսի
կտորներ
կան
փէսկած
: Ա՛՛էս ,
աննման
,
աստուածային
Յարութիւնը
ւէլատառ պատառ
կը բզկտեն
:
Աօրաքոյբս
անչարժ
կբ
նայի
: Արցունքբ
ցամքած
է
աչքեբէն։
Հքուր2
բոլորր
Հաւաքուած
կէւ —
ներ
կ՚ապտակեն
զա
յն
որպէսղի
կարենայ
Լ՚"Լ
: Ոչ,
մի ... ի զուր
մի չարչարէք
այդ
պէս։
Այս
՚էիչտբ
՚լեբի՚էեբ
է
մարդկային
ա պր ո ւմնե
բէն
: Լացն
ռ լ չիւանը
կեանքի
սովռրական
կչռոյթին
կը պատկանին
։Ար–
տասոլքբ
...
աղի
2ուրի
ա յ գ
ծիծաղելի
՚էեղեղբ
, անտեզի
թ ե թեւսո
լիկութի
լ ն
մբն
է այս պաբագա
յ ի ն : Ա ի , մի չաբ չա րէք
:
Անմ էսՀնե ր բ պէտք
չունին
լացի
- Ա օրա
-
քո
յբս
ան չ ա րժ , արձան
է գարձեր
: Գի
-
մ ացի պատէն
կէսէսռւած
Հա յել ի ն «Ա
ատեր
Տօլոռօղա»ի
ղլուխ
գռբծոցբ
կբ ցոլացնէ
։
Բսան
տարի
առաշ
,
«ԱլլաՀ
, ԱլլաՀ
»
գոռացող
խուժանբ
լեցուեր
էր
Տէր
13ո
-
րէնի
աունր։
ԱլլաՀ
ի միշնռրգ
մ ռ լլան
,ն
ո յ ն
Աստուծո
յն քաՀանան
իր տան
սեմին
վբայ
էր
խողխռզեբ
յ
վ ե ց
ռրբուկներ
թեւեբոէն
,
իբ
թալանռլած
տանբ
մ էշ ա յ բ ի
էբ
ւէնա–
ցեբ
Եբիցկին
Բռւրոլկս
։ Վ/սրգն
երեսին.
պետականութիւնը
կր տկաբանայ
,
ր ւ ւ լ յ ^ ^
աղղային
գիմագիծն
ու
մչակոյթբ
անվը–
թար
կբ
մնան։
Կիմ
^կեան
չլվանին
տեղի
կ՚ունենայ
Հայկ–
մչակո
յ թ ի
վերաղաբ
-
թօնքբ,
որ
մեղի
կբ
չնորՀԷ
Նաբեկացիի
պ է ս
Հաղսւագիւ՚ս
՚իիլիսոփայ
բանառ
-
տեզծ
մբ։
Մինչ
Ե՚-րոպ՚ոյի
Խաչակիրներն
իրենց
արկածա
էսն դ ր ա կան
արշաւանքնե
-
րռվ
փոքր
ասիական
քրիստոնեայ
մշա
կոյթներուն
կործանման
պատճառ
կը
ղառնան,
Կիլիկիոյ
Հ ՚ " յ
աունր
կը
մնայ
միակ
քրիստոնեայ
կղղին
, որ
թնքղինքը
շր2աւղատռւած
կը
՚ոեսնէ
արաբ
,
սելճոլղ
եւ
օսմանցի
էէոհմակներովՏեսայ
կուգայ
անկումի
շբ2անբ։
Հայ
կաթողիկէներու
կամաբներոէն
տակ,
ք ա ն գ ո ւ ա ծ մատուռ
-
նեբու
մէ2, պատառռտուած
Արտերու
եւ
Հոգինեբոլ
խորեբէն
գէ՚գի
/""V,
երկինքբ
կր
բալ՚ձբանայ
Հա քոց յաւիաենական
ա–
՚լօթրբ
• « Աիչ՛"
անշարժ
պաՀեա"
. . .» :
ԸնգՀանուր
պատուՀասի
գաբերն
են
։կաբ–
ծես
թէ
« լուսաւորչի
կանթեղր
»
պիաի
մ արիւ
:
Աակայն
կր
լսուի
յաւիաենական
ազօթ
քր
.
«Միչտ
անչարժ
պաՀեա»
: Հայ
ազ–
դլկ
ու մշակռյթր
պէտք
է աւլատագրուին
:
Ֆրանսական
արքունիքէն
մինչել
Աատ–
րասի
Հայ
խռճաներռլ
պալատներբ,
Պա—
ւարէւո
յ ղ.զեա1լներէն
մինչել
Պետրոս
Ա
ե–
ծի ապարանվկե
ր բ Հայ
աւլատաղրութեան
սուբՀանղակներբ
կ՚երթեւեկեն
, օտարնե
-
բու
օղնութեամբ
Հւս
յ ազդն
ու
մշակոյթբ
միշտ
անշարժ
պաՀելու
գիտալոբու
-
թեամր։
Մէսիթաբ
Աեբաստացէւն
Վ ե ն ե
-
տիկեան
կղզիի
մը վբայ
կբ ծուարի
Հայ
աղւլն
ու մչակոյթբ
միչտ
անշարժ
պաՀե
լու
Համար
; Հայաստանի
ռրբւսցած
լեռ
-
ներն
ու դաշաեբբ
կբ խայտան
Հայդուկ
-
նեբու
ներկայոլթետմբ
: « Աայնր
Հնչեց
Կր՚լբռւմի
Հայոց
լեռնեբէն
-
:
Հեռունե–
բէն
արձէսգանդր
կբ
լսուի
:
«Տուր ծհււքդ եղբայր, — Ժամ է կա.1ւգ–
նելու, — ժամ է ժամանակ — Ոտքի ել .
լելու : — Հասել է արղէն Հայե՚րիս օբ -
եաս,– Լինել չլինել մեզնից է կա;|ս -
ուած » :
« Մեղնից
է կաէսուած»
Հայ ա ղ գ բ
պէտք
է վերշնական
քայլ
մբ աււնէ
, իր
ինքնու
-
թիւնը
վերստին
գտնելու
եւ
յաւերժացնե–
լռւ
Համար.
Աւ
Հայ աղգր
բերաւ
իր մե -
ծադոյն
զոՀբ
տուայտանքներով
ել զա
֊ ՝
լարումներով
^ եր1լեքի
կամարները
քան
-
դող
կանչեբոէէ,
խելազարռլթեան
խնզռլ–.
քոէէ
եւ արՀամարՀոտ
վսեմռւթեամր.
բե
րաւ
իր ԶոՀբ՝
օրՀնութեան
եւ
պազաաան–
քի
՚էերէին
կոչր
դողաՀար
շրթունքնե
-
բուն
,
ի չսէ ան չ ա բժ պաՀեա
» :
Եւ
յետոյ
յարեալ
վեՀօրէն
դամբանէն
խ ա ւ ա ր
:
1 9 1 8 / 5 ՛
իր պետականացման
Հեա, ստա
ցաւ
նոբէն
իր ազգային
գիմազփծբ,
ապ
-
բելոլ
ալիշբ
,
ս ե ր ն գ ա գ ո րծելո ւ էոենչն
ու
կարռզութիւնբ
^
սերունւլներր
կրթելու
պարտքբ
եւ ազգային
մ չակո
յթբ
նռր
պա
֊
Հանշնեբոփ
ռսկեղօծելոլ
շնռրՀքբ։
Մէչտ
անշարժ
պաՀեա՛՛
:
ԱԳԱՐԱՄԱՆԵԱՆ
1
ւն ւլէւ
սլ՛
ւմ էէ
Կէ
գե՚լեցէկ
գլխուն
մոխէր
ցանած
,
քաշաբար
տքնած
էր
Ան,
մինչեւ
ռբ ո բբե բ բ
Հասակ
էէն
նետած
փեր2ասլէս։
Բանէ
մբ
տարէւէ
ի վեր
արգէն
Տարութէւն
Տէր
Խորէնեանբ
վերաղ՚սրձեր
էր Այնթապէւ
գոլէճէն
,գբէս–
կան
առաշէւն
մրցանակաէ։
Ա
իշա
՚լեաքէ
անՀամ
ար
աստղերբ
Ուրֆայ ի
տափարակ
տանէքներուն
փ ք ՚ ՚ ս յ
՚ է ՚ ո ւ լ
կոլզ/սյէն
Ոսկե՜–
բե բան
Տարութէ՛ւն էն
ճառեբբ
բոցափառե–
լու
I Արծէւներու
Հո յլէ՛ն
գլուխն
անցած
ինչ
արշաւ
էր Ա՛յգ գէպէ
Արեւ
. . .
։ՈւբՀա–
յասաանբ
լոյսէ՛
Հեգեւլէ
մբ պէս
կբ
փբփը–
րէր՛
Եւ աՀա
ղարձեալ
օձբ կբ փաթթուի
եղ
նիկի
կռզերուն
:
1 9 1 օ յ
ժամանակի
անիծ
եալ
մէկ
Բ2Ի2Ր^
որ ամօթի
ամենասեւ
կը–
նիքոփ
պիտի
խարանէր
լանշքբ
երկրա
-
գռլնգի
: 1 9 1 5 :
Ապրիլեան
զոՀերէն
փերք ,
25
յունիսին
Եգեսիոյ
րնտրանին
բանտե
-
բու
մէ2
քանակռծռւմի
կ՚եթարկուի
:
Գի–
չերն
ի բուն
, կառաւէարական
նուաղա
-
խումբբ
իր
ղոոռւմներռւն
մէշ
կր խեղդէ
.
մաբտէ՚բոսնեբուն
աղաղակներբ
:
Ոչ
մէկ
մատնութիւն
: Ա ինչել
Հաւախօս
երեք
ան
ղամ
Տէրն
ոլրացոզ
Առաքեալնեբր
եր1լնքի
մէ2
արմանք
զարմանքի
են
եկած...։
X
« Ա ե ր Հ ա պ ա , Խալիլ
չափուշ
:
թ՛ող
տուր
որ
սա
կեավուրներէն
առնելիքներս
զանձեմձ:
Պաբոն
Բին
Հեա
<
.
եօթբ
՛սարի
աււ
՚սշ,
շերմուկներու
կայա
նին
մէշ
Փ • քաղաքին
,
որուն
անունբ
պիտի
չյայտնեմ
,
կր էւլաակէսնի
յիչա
,
աակնեբու
՛ոյն
Համրտնքէւն
, որոնք
դըժ .
ուար
կը մոււցուին
% Փարիէլ
վերագաոնս,
-
լռվ
, աւելի
քան
երեք տարի
առաշ
, ես
չէի
դ ա գ ր ե ր անոր
մասին
մաածելէ
, սսլասե
-
լո՛է պատմութեան
վաէսճանին
:
կեանքի
՛էեր2ալոյսին
Հասած
ա յ գ
մէոբ,
գը , բեռնաւոր
Հւէւբսէոութեամբ
ել
կրէկա–
պատկուած
էիի
լիւէուէւա
յ ի
մը
իմ էսցւսկա
^
նութեամր,
առանձնութեան
դարմանը
կը
էինտռէբ
գիւղի
մբ թարթաւիանքին
մէշ
^
մէ՛նչ
ես
միչէո
եբքան է՛կ
բէսն
սո բ՚էելուս
,
մեծ
վէոբձաււութեան
մը գասերէն
օէլ -
մասին
միայն
կբ մտածէի^
^ " յ ն
տուել
ատ
եւու
(1)
ՊԱՐԳԵԻՈՒՀԻ
ՕՐՖԱ
(Շար.),
ե^ ցեբեկէն
։էեր2
<աճելի
պաՀեր
ան .
ոսնեքով
։ Մեր
էսօսակցոլթիւնբ
միչա
ֆբ.
րանսերէն
էսեզի
կ՚ունենար,
թէեւ
է՛մ
մե
ծանուն
էսօսակիցս
վեց
ա ա բ բ ե ր
լեղուներ
կբ խօսէր
եւ կր,գրէր
•• Ա՛^
ֆր՚"՚""եր1,նր
կբ
խօսէր
ճչղոբոչ
եւ կոճկուած
ձեւով
մբ
,
միչտ
ալ
իր միտքը
ար՚ոայայտելու
Հա
-
մաբ
էէէմէսգբակէսն
բան՚սձեւբ
էէնէոռելով.
եբր
ռճրաղործ
մը կր գ՚ոաեն
,
ղէստարան.
ներբ
1^ր՛՛են
4ւնոշ
մ ա ա
կայ»։
Երբ
դ է պ ք մբ կը պաաաՀԷ
ա յ գ եբկբէ
մէկ
քա–
ղէսքէն
մէ2,
սլատչէէէճ
է ր ս ե լ ։ ֊
Անղլէա–
ցէնեբուն
մ ՛էէար
կայ
.լոբծէն
մէ2»։
Այս
սկղրունքէն
չէբ
ուզեր
Հբամարէլ,
ել
շատ
քէչ
անգամ
կբ
սէս՚սլէր
•
իբ
կեանքէն
էգատմութէւնր,
ղոր
էնծէ
պատմեց
քանիցս
, չատ
պարղ
էր :
Տ՚՚՚Անր–
չոբս
աարեկանին
Ե՛ւրոպա
կբ
զրկեն
՚ լ է ՚ ն ք բ
ուսէսնելռւ։
Ա՚լի՚ռալի
էր սկզբնական
չբբ–
շանին։
Օր մը գոլէճին
մեծաւորը
մէկ
կոզմ
կը քաշէ
՚ լ ի ն ք ը եւ
կ՝ըսէ–
— Տգաս,
եթէ
այսէղէս
շարունակելու
Ը Ա ա ս , պիտի
չկրնանք
երկար
էէլաՀել
քեզ
ալստեղ,
պիաի
ստիպուինք
ետ
ճամբել
։
Տակաւին
ամիս
մր
ունիս,
որւզէսւլի
ցոյց
տաս
բարիկամեցոգութէւնգ
• • •
» :
Ետ
ճամբուելու
ամօթանքբ,
ծննղա
-
վայր
ւէերագարձէն
էր
կրեԱ՚ք
նռւ՚սսէոա
-
ցումբ,
տյնպէտէ
բարերար
ազգեցութէէնւ
մբ
կբ
՛լործեն
էր
՚էրայ
ոբ,
ոչ
մէայն
կը
յ ՚ " 2 " ղ ի
էր
յետա՚Ո՚ացութէւնր
ւչարմանել,
այլ
Գլով՚՚բ
էլ՚ոնցնէ
էբ ղասլնկե
րնե
բուն
է
Ամէն
կոզմէ
քտշալեբանք
ել շնոբՀաւո
-
րռւթէւններ
կբ տեղան։
Իբ ամբող2
կեան
քի
րնթացքին
անոնցմէ
էէլիտի
էէլաՀէր
բղ -
՛լացուած
ե ր ա էստ աղիտռ
ւթեան
մը
յիչք՛՜
տակը
:
Ուսումը
լրացնելէ
՚էեր2,
ինք՚լինքբ
կը
ղանէ
է– քաղաքբ,
ուր գարձեալ
կ՝ունե
-
նայ
դժուարին
սկղբնաւո
րո
ւթիւն
մը
,
նուա՚էաացումներ
, ծաղրանքի
նշաւակ
կբ
ղ՚սււնէէէյ
, ու ասիկա
էւր մերձաւոր
աղղա
-
կանն եր էն : ԱյսուՀանգեբձ
, ճամբայ
կ՚ել
լէ,
ու
թէել
ղերոյէն
մեկնած
,
շնորՀէււ
ւլործ էէ էսոր
Հաս կէէէ ցոզութեան
եւ կազմա–
կեբպչական
յաակռւթէ՚ւններռւն
, կբ
տի
րանա
յ
մեծ
Հէսրստ
ութ
եան
, երբ
կբ
կոր
-
ծանէ՛ , իր դոբծէ՛
բնկերոշ
գալաճանոլ
-
թեամբ։
Կբ
Հեռանայ
է. քաղաքէն
, էոար–
բեր
ուղղութիւն
մբ կբ
բռնէ.
ու
Հոն
դարձեալ
ել խիսա
աբէսդօրէն
կր ւէերա
-
Հաստատէ
իր
ւիայլուն
գէ՛րքը,
երբ
ծանբ
Հիւանդութիւն
մբ,
որուն
լբ2ութեան
մասին
լիակէէէտէսբ
ղէսղավ,ար
ւքը կբ
կաւլ
մէ ,
կուէէայ
բախել
իբ
գուռը։
Այն
ատեն
կը մտածէ
վեր2նապէս
ք ՚ ս չ -
ուիլ
ղործէ
, եւ իր ամբռղ2
Հաբստռւթիւ
֊
նը
Հայ
որբերու
մչակոյթին
նռլիբելու
վսեմ
կաղիրը
կբ
յղանէսյ
.
Երբ
վ՚ռքբ
էի
եւ աղքատ,
կ՝ըսէր
ինծի,
ամէն
մ ա բ գ
կբ ծաղրէ
ր ՛լիս,
«կ՛արժէն
բ այսչափ
ու
-
սում
առնել,
բեռնակիր
մը միայն
րլլալու
Համար»։
Ոչ ոք եբեսս
կր
նայէր,
կը
նտխբնէոբէին
կիս՚սշէսարՀիկ
կիներու
ըն -
կերակցութիւնբ..
Հիմա
ռր Հաբոէստ
եմ
եւ
ծերացա՛ծ,
ամէն
մարզ
կ
.իոբձէ
ինձի
մօտենալ^
օ գ ո ւ ա մը քազելռլ
գիտաւոբու.
թեամբ։
Աակ՚սյն,
ես
ձեզի
կ՚ըսեմ
թէ
ո
-
չինչ
.զիտի
ձգեմ
՚սզգ՚սկաններոլս
,
տմէն
ինչ
պիտի
նուիրեմ
Հայ
որբերու
օգնու
-
թեան
գոբծին
. . .» ։
ա
^ի
ամտնռրին
, մթչ
կը գանուէի
իը
բնակած
երկրին
մայբէսքագաքը,
փ,ոլթա–
ցի
իրեն
ներկայացնել
նոր տարուան
շնոբ
Հաւո
բո
ւթիւննե
րս •
Այս
Հսկայակալլմ
մարգբ
ալերակոյտ
մը
երեւցաւ
աչքիս։
Վրւսս
թողռլց
էիլոլգ–
մասն այն տպաւո
ր ութ
իւն բ , ինչ որ էր
Նա
էսագաՀ
Րողփէւթը
Եալթայէ
ղպրձին։
Ըսի
իրեն
Պարոն
^ սլէաք
է խնամէք
ղ.է,ք
ձեզ
։ Մ՚սսնագէաներ
կա)լ. այս, երկրին
մէշ
,
կրնան
ձեզմով
զբաղիլ
. . .» .
Հակառւսկ
ղղուշութեանս
, ղղայուն
լարին
դպած
էի։
ք
Fonds A.R.A.M
