HARATCH, du 1er juillet au 31 décembre 1953 - page 166

« 3 Ա Ռ Ա Ջ ^
Ը ԻՆ։ ՈՐ
ի/քքբ Փաբսկաստանի վեբջիԱ դէպքե­
րուն աոթ-իւ, այս յօդուածաշարքին կար–
^ր փռ|Նելով, սաորեւ կը հրատարակենք
անոր պեաական - քաղաքական մասը , իբ^
րեւ լուսաբանոՆր-իւն օրուան անցուդար ֊
ձին
Պ ա բ ս 1լա ս տ ան է իրաւակաչւգբ ււաՀմա -
ն ա գ բ ա կ ա ն մէաււչետո ւթի ւ ն է ; Անկաս -
կահ յԼաամնաց երկիր է գԼււ : Բայց օ տ ա բ
միշամտութիւննԼրբ մշաական են եղահ՝,
ե ր կ ա բ տասնամեա1քներէ ի ։էեր :
Այդ միքամ տութիւններ բ եղահ– են ոչ
միայն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն , " ՛ յ լ ե ւ երկրի ներքին
եւ վ ա ր չ ա կ ա ն դորհերուն մկլ֊. իր աշ -
իւաբՀադրական դէրքին բե րում ով , մաս -
նաւորասլէս երկու մեհ երկիրներ Ռ ո ւ –
ս ա ս տ ա ն եւ Բրիք ֊ կայսրութիւնր ան–
միլականօրէն մեհ Հետաքրքրութիւն ց"յց
աուահ եւ մեհ ՚^ՐՅ՚^կէցեր են եղահ։ իսկ
վերտին աշխարՀամարտէն ետք, ա ս պ ա ր է ղ
նետուահ է նաեւ երրորդ Հսկայ ում մբ,
Ա իացեալ ՚քյաՀանզներ : Բայց պարսիկ
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն եւ մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն լսարանին ,
Հեաեւելով դ ա ր ա ւ ո ր րմրռնումնեբուն , ա–
նողոք պ ա յ ք ա ր սկսահ է օ տ ա ր մ իշամտու­
թեան եւ աղդեցութեան գէմ : ՛Բանի մբ
ա ա ր ի ա ռ ա շ , Ղ^ավամ Ա ուլթանէն
մինչեւ Ա ո ս կ ո ւ ա դնաց, սիրաբանութիւն
բրալ իր Հիւսիսային Հարեւանին Հետ ,
ր ա յ ց վե րադարձին նախ Ատրպատականբ
ա ղ ա տ ա ղ րեց , եւ ապա խ ո ր Հ ր գ ար ա ն ա -
կան ճարպիկ մէկ ռ ա ղ մ ա խ ա ղ ո վ
Ռ ո ւ ս ա ս –
ա ա ն ր վ ա ն ե ց երկրի Հիւս • նաւթաՀորե -
րէն : ւ՛սկ ա/սօր ալ , Ա ո ս ա ա ե ղ ն է որ եր­
կու ա ա ր ի ս ա III2 Անդլիացիներբ քչեց ե բ կ ­
րի Հարալային նաւթաՀորերէն :
Պ է ա ք է բնգունիչ թէ Պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ի
մէշ բան մբ փոխուահ է ։ Այս եբկիրբք
ներկա յ ի ս իբ աղղ • ղարթօնքբ կ՝ապրի , որ
ղեռ բիւրեղացահ չէ , բայց " ՛ յ դ ճամբու
վբայ–, մեհ՜ տարահութիւննեբ կտբահ է է
\ ա ւ թ ի աղղայնացումբ այդ ղարթօնքի
ամենացայտուն աբտայայտութիւնբ ե -
ղաւ : էքլ Ա ո ս ա ա ե ղ բ գ ա ր ձ ա ւ այդ շարժ––
ման խորՀրգանշանբ : Գինովութեան շըր ֊
շանի մբ տկանաաես եղանք։ Ժ ո դ " վ ր դ ա -
կան Հսկայ ցոյցերէն եւ մամուլի կաաա -
ղ ի պայքարէն վեր2, խնղիրբ Հ ա ս ա ւ Հոն,
Որ անղլիական Հ ի ւ պ ա տ ո ս ա րաննե ր բ
փ ա կ ո ւ ե ց ա ն , ասլա ղ ե ս պ ա ն ա տ ս ւ ն ր եւ
՚"յղպէս գ ի ւ ա ն ա գ ի ա ա կ ա ն յարաբերու -
թիւննե ր բ խ գ ո ւ ե ց ա ն երկու եբկիրներու
մ իշեւ : Այսօբ , իրանեան Հոգի վ ր ա յ ,
՚ք^էկ Ա^՚ււէացի չէք կրնար գանել։ Ասլա -
Հովոլթեան հ)որՀո,բղի ե լ Լա Հէ ի մէշ,
ուրիշ գ ի ւ ա ն ա գ ի ա ա կ ա ն բանակցութիւն -
ներու րնթացքին , Ա ոսատեղի Հմայքբ ա–
՚ ֊ ե լ ի եւս բ ա ր ձ ր ա ց ա ւ : Բայց դուբսի աշ—
խաբՀի մէշ վ ա ր կ շաՀելով մէկտեղ, ե ր կ ֊
րին մէշ, ներքնապէս , « Ագգ– ճակատ »բ
ճեղքեր ունեցաւ ե լ Հակամաբտութիլնբ
ծ՜այր տ ո ւ ա ւ Ա ո ս տ տ ե ղ փ ե լ իր գլխաւոր
գործակիցներու միշեւ, ինչսլիսին են
• Բ ա չ ա ն ի , Բաղայի , Ա ա ք ք ի եւայլն։ Վ ե ր–
2ինս կբ Համ արուի քարիւղի ա ղ գ ա յնաց -
ման Հերոս ; իբրեւ ամբո խավա ր , Ապա -
տ ա ն գ ն ա ց ե լ Անդլիացիներբ վ ռ ն տ ե ց
ղանգոլաածյին ցո յցե րով : Հ ա կ ա մ ա բ ա ո ւ –
թիւնբ սկսաւ խ ս տ ա ն ա լ նաեւ վարչապե -
տին , կրօնա պ ե տ ի ն ե ւ վ ե Հ ա պ ե տ ի ն մ ի -
շեւ : Ա ս տ ի ճ ա ն ա ր ա ր լ^դդիմագիբներու
խմբակ մբ գ ո յ ա ց ա ւ , ոբ վեբ2ին ամ իսնե–
բուն սկսաւ սւժեգ ք ն ն ա դ ա ա ո ւ թ ե ա ն են -
թարկել օրուան կառավարութիլնբ , մաա­
նանշելով երկրի տ ն տ ե ս ա կ ա ն ք ա յքա յ ո ւ –
մբ...
Մ ո ս ա տ ե գ ի կառավարութիլնբ գ լ խ ա ւ ո ­
ր ա բ ա ր , երկու ա ն գ ա մ տկարացաւ, ս ա -
կայն բնգգիմագիրնեբբ , պ է ա ք եղած կո -
Ր՚՚Վր չունեցան իշխանութիւն ր գ ր ա ւ ե -
լու : Անցեալ տ ա ր ի , Տուլիս ՚ճին , ԹեՀ ֊
բանի վւողռցներուն մէշ եւ խորՀրգաբանի
առշեւ պ ա ա ա Հ ե ց ա ն արիւնաՀ եղ ցոյգեբ :
Եբկոլ Օր ա ռ ա շ , իշխանութեան գլուխ ե–
կ ա ծ էբ Հալամ Աալթանէն : Ան կբ մտա­
նէր «կարգի Հրալիրեթ Ազդ՛ ճակատբ» եւ
թերեւս լեղու գտնել Անգլիացիներու Հետ։
Ա՛ե իր եաին ունէր վեՀ ապետր եւ բ ա ն ա –
որ չքաշուեցաւ կրակ բանալ ցուցա -
րարներռլ ՚ Ի բ ա յ , եւ Հարիւրաւորներ բս -
պաննուեցան կամ վիրաւոբուեցան : Աա ֊
կայն վ ե Հ ա պ ե տ ի ն 2իգերբ չկրցան դ ի մ ա –
^ " ՚ լ այս տ ա գ ն ա պ ի ն եւ նորէն Ա ո ս ա տ ե ղ բ
կանչեց իշխանութեան գլուխր եւ անոր
յանձնեց Ա,լգ. պ ա շ տ սլանութեան նաիսա–
Պ Ա Տ Մ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Հ Ա Մ Ա Ր
ՏԵՍւԼԿՑՈԻԹԻԻՆ ՄԸ
ԹՈՒՐՔԻՈՅ Վ-եՐՋԻէ, խԱԼԻՖԱ
ս Պ ՏԻհւ ւյէճԻՏԻ ձԵՏ
(ի –եւ վեբջին մաս)
Մ ո ւ ս թ ա ֆ ա Բէմալ սուլթանութիւնբ
շնշած էր : Ապտիւլ Ա է ճ ի տ ն ա խ ո ր գ Աուլ­
թան Վ ա Հ ի տ է ա տ ի ն ի յաշոբգե լով Աուլ -
թանի տ ի տ գ ո ս է ն գ ր կ ո ւ ա ծ ե լ միայն խա­
լիֆայի անուն ստացած էր : Բայց եւ
այնսլէս վ տ ա ր ո ւ ա ծ էբ Թո՚֊րքիայէն 24
ժամուան մէշ, ա ռ ա ն ց արքունական Հարս–
տոլթենէն բան մբ միասին աոնելու :
Առաշին տաբիներբ կ՚ապրէր՝ Եգիպաո–
" Ի 1 Առւրիոյ Հնդկաստանի Հարուստ իս–
լամներուն օգնութեամր : Բիչ վեր2 իր
միակ աղշիկր կնռւթեան տ ո ւ ա ւ Հ ա յ տ ա -
րապատի Նի՚լամին գաւկին, որ ա յ գ խ ն ա ­
մութեան առթիւ խալիֆային Հ ա գ ա ր
սթեր լ ի ն ի ամսաթոշակ մբ կ ա պ ե ց ։ Ապ -
" ՛ ի ւ լ Ա է ճ ի տ այս թոշակով ա պ ր ե ց ա ւ մ ին–
ձե՛– իր մաՀբ :
^էրԻֆ ՚իաշա , իբրեւ իր քեոայրբ ա գ ա տ
մ ո ւ ա ք ունէր խալիֆա յ ի ն մօա : Իրմէ
խնդբեցի որ ներկայացնէ ղի" եւ տեսակ -
ցութիւն մբ ս ա ր ք է :
Օր մբէւ ալ խտլվւֆան սուրճի Հ բաւիրեց
՛լիս : Գէմքով ծանօթ էր : Պոլսէն դիտէի
Համբալբ % Թուրք արքայաղուննեբուն ա -
մէնէն ե լ ր ո պ ա կ ա ն ա ց ե ա լ բ կբ նկատուէբ :
Յք րանսերէն դ ի տ է ր , գ ա շ ն ա կ կ՝ածէր , կը
նկարէր : Բ ա ղ ղ ա տ մ ամ բ մ իւս կա յսեբա -
ղուննեբուն , ղեղագէմ էբ , բարձրաՀա -
ս ա կ ե լ բարեձեւ , քիչ մը թոթով : Ա պի ~
տակ փ ա ռ ա ւ ո ր խալիֆայական մօրուք մը
ձ գ ա ծ է.ր : կարմիր ֆէսբ գլխէն չէբ Հա -
ներ երբեք :
Ա ո ա2փն ա ն գ ա մ ն էր որ վ ե Հ ա պ ե տ ի մ ը
կը ներկայանայի , Հ ո գ չէ թէ գ ա Հ ա դ ռ ւ բ կ ։
Շէրիֆ փաչա ն ա խ ա պ է ս գաս տ ո ւ ա ւ ինձ,
պէտք էր երիցս «թէմէննտՀ» րնել եւ «է–
ֆէնտիմ/"/» պատուանունը գ ո ր ծ ա ծ ե լ ;
Երբ ներս մտանք գ ա Հ լիճէն , թ ա ւ շ ա -
պատ բաղմոցի մը վրայ ն ս տ ա ծ է ր ՝ Հ ա ­
զ ի ւ քարզ անքի արտա յտ յտութիւնս րրի »
Հրամայեց որ գէմբ գ ր ո ւ ա ծ աթոռին վբայ
նստիմ եւ խօսք ա ռ ա ւ :
Մեր մեծ - մօր ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ի ն
թոռն ես եղեր : Փ ե ս ա ս քու մասիդ Հա -
մակրանքով խ օ ս ե ց ա ւ : ԳոՀ եմ քեղ տես՛՛–
նելուս։ Ի ՛ ՛ ն չ կ՝բնես Հոս Նի"ի ՚քէ2 :
Պ ա ա ա ս խ ա ն ե ց ի թէ ինչպէս Հաղարաւոր
Հայեր ե լ կար՚լ մբ Թուրքեր , ես ալ ղոՀն
էի Մ ո ւ ս թ ա ֆ ա Բէմալի , ե լ Թուրքիա վե–
բ ա դ ա ր ձ ս անկարելի է ա ռ ա յ ժ մ : Ո ր ո վ
ե կ ա ծ Ֆ ր ա ն ս ա Հ ա ս տ ա տ ո ւ ա ծ եմ ե լ ներ -
կայիս կբ րնակիմ Վիլֆրանշ : Հոն՝ Տիկին
՚Բէօլէեանին մօայաճախ կբ տեսնեմ ա ր ք ա –
յաղուննե րբ եւ փ ա փ ա ք ե ց ա յ անձամբ
ճ ա ն դ ա լ իրենց վ ե Հ ա փ ա ռ պետբ , որուն
Համ րաւբ իմ ա ց ա ծ էի Պո լսո յ մ էշ : ԱյԳ
պատւոյն արժանանալու Համար խորին
շ^արՀակալութիւնս յայտնեցի եւ որքան
«ալա թռւրքա» ք ա ղ ա ք ա վ ա ր ա կ ա ն բ ա ն ա –
ձեւեր ոբ գ ի տ է ի ՝ շռայլեցի :
Շատ կ՝իմանամ Ա՛ատամ Բէօլէեանին
անունբ, բսաւ։ Աւ^իւ կին մբն է, մերին–
ներբ շ ա տ կբ գ ո վ ե ն : Ե ս ա ր գ է ն Հայերբ
կբ սիբեմ ու կբ գ ն ա Հ ա տ ե մ : իմ անձնա -
կան ր՚ք՜իշկ" 1 Ակի՚-ատրէն, Տոքթ. Աեղ -
րոսեանն էր։ Հօրս, մեծ - Հօրս մօա եւ
բո լոր ն ա խ ա Հ ա յրեբուս եւ մ ե բ արքունի­
քին մէշ միշտ Հայեր ունեցած ենք, որոնք
Հ ա ւ ա տ ա րմ օրէն ծառա յած են մ եղի եւ
մեղմէ գ ն ա Հ ա ա ո ւ ա հ եւ սիրուած են :
- Գուք իԴչ գ ո ր ծ կ՚ընէիք Պոլիս :
-— Լրաղբոգ էի, Փարիղ ալ տ պ ա ր ա ն ու­
նէի ե լ թերթ կը Հ ր ա տ ա ր ա կ է ի :
Աօնքեբբ պ ռ ս տ ե ց : «Լբագբողնեբբ չեմ
սիրեր, իրենցմէ չեմ ախորժիր», բ ս ա ւ :
Հայկական խլբտռւմներոլ ե լ անոնց Հե -
տեւող դէպքերուն առթիւ. Հայերէն թեր­
թեբբ կ ա ր դ մը խօսքեր դրին բերանս :
իբրեւ թէ ըսած բլլամ ոբ՝ եթէ ՖաթիՀ
Աուլթան ՄԷՀմէա նախաՀայբս , Պոլի"Բ
գրաւելէ ՚էեբ2 , երկրին քր իսաոնեանե ր ը
շ ա բ գ է բ կամ բոնոլթեամբ իսլամ ացնէբ ,
թուրք տգգը չ ա ա մը փորձանքներէ ա ղ ա տ
մնացած կ ՚ Ը լ Ր ՚ ՚ Բ ՚ Ա ո ւ ա է , չինհոլ է , ես
երբեք այգպիսի յայտարաբռլթիւն մը չեմ
ըրած :
« Աակայն ճիչգը խօսելով , մեր քրիս -
տոնեայ Հ պ ա ա ա կ ն ե ր բ վեր2ին 150 տ ա ր ի –
ներու րնթացքին շ ա տ մբ դժուարու —
թիւններ պաաճառեց ի ն մեղի , մ իշամտու–
թիւններ յաբռւցին ե լ մեր մեծ կայսրու —
թիւնբ ոչինչ սաՀմ աննե բու վ ե ր ա ծ ո ւ ե —
ց ա ւ : Ջեր Հայ «քոմիթաճի»նե րն ալ նո յ ն
էՀամրուն ե լ ն ո յ ն ն պ ա տ ա կ ի ն Հ ե տ ե ւ ե ց ա ն :
« Քապահաթ քիմտէ՞», (ո՛՛վ է յանցա–
ւո րբ) Հա րց ա կ ա ն ո վ եզր ակա ցուց :
֊ Կը թոյլաաբէ^ք որ աղաաօբէն խօ -
սիմ։
= Հ^՜3> ^՝^՜3^ (Հտբկալ) , ղոչեց : Ե"
ա ղ ա տ իսօսողբ կբ սիրեմ :
Ե ս ոչ Հ ի ն պատմռւթիլնները, եւ ոչ
ալ քաղայչական անցեալ ՚էէպքերր քրքրե­
լու ե կ ա ծ եմ Հոս։ Աակայն քանի ոբ Ա ե ր
ՎեՀափառութիւնբ կ՝ակնարկէ քրիստռն -
եայ Հ պ ա ա ա է ^ ե բ ո ւ ն խլրտումնե րուն , խ ո –
նաբՀաբար դիտել կ ո ւ տ ա մ թէ Թուրքիոյ
իսլամ Հ պ ա տ ա կ ն ե ր ն ալ , Առնաւուտներն
ե լ Եէմէնի ա ր ա բ ժողովոլբդնեբն ալ, շ ա տ
ա ն գ ա մ ն ե ր խլբաահ են : Ասոր սլատճառը
պետական սլա շտօնեանե րոլ քմաՀաճ եւ
անիրաւ վերաբերումն էր ա յ դ ժողովուրգ–
նեբուն Հ ա ն գ է պ : Տ ե տ ո յ , տիբասլեաեալ
ժողովոլրդնեբ՝ ա ղ ա տ ա տ ո ւ թ ե ա ն եւ ինք–
ն ա վ ա բ ո է թ ե ա ն բ ա ղ ձ ա ն ք ու տենչն ունին
բնականօբէն : Բ ա քց ա յ գ բաղձանքը ու
փորձը, վ ե Հ ա պ ե տ ն ե բ ո լ ե լ իրենց կառա­
վ ա ր ո ւ թ ե ա ն կողմէ՝ անմեղ ռւ անղօր այ–
բերու , կիներու ե լ երախանեբռլ շ ա բ դ ո վ
ե լ իրենց տունն ու տեղր րնա^շելռվ
սլատժելբ ոչ միայն արգա ր ա ն ա լ ի չէ ,
այլեւ ոճիր է մարդկութեան ու սլատմու­
թ ե ա ն ա ռ ^ ե ւ :
^ՏՂ բն ապշումներ ուն մէշ թուրք
վ ե Հ ա պ ե տ ն ե ր ը եւ արքունիքը ուղղակի
ՕԳՈՍՏՈՍԵԱՆ ԱՍՈԻԼԻՍ
Մեկնի՜լ, փախչի՜լ, ապրած ք ա ղ ա ք է գ ,
թ օ թ ա փ ե լ պաՀիկ մբ քեզ սնուցանող բայց
եւ տանշող ա չ խ ա տ ա ն ք ը , ֊ ^ ա Հ ա ա ր ձ ա -
կուրգի իմաստը, նոր օրերու բմբռնռլ -
մով։ Լեռ ու ծովափ, սիրով կր դ ա ռ ն ա ն
քեղի մտերիմ, երբ ք ս ա կ դ առռյդ , քեղի
կ՝ԸԱայ օգնական։ Բայց եբբ գ ր ա մ ա ս լ ա -
ն ա կ գ վ ա ր ա կ ո ւ ա ծ է ՛ " Հիւծախտէ , այն
ատեն, մեկնիլբ քեղի Համար չէ եւ կբ
մնաս Հոն ուր որ ես ...
Հ ա կ ա ռ ա կ տ ն տ ե ս ա կ ա ն յարաճոլն
տ ա գ ն ա պ ի ն , վ ի ճ ա կ ա գ ր ո ւ թ իւնր Հ ա ւ ա -
նաբար մեղի աւետէ թէ այս տ ա ր ո ւ ա ն
մեկնուլներուն թիւր աւելի է քան անցեալ
տարիներուն : կրնաք վ ս տ ա Հ բլլալ թէ
յառաշիկայ տ ա ր ի անոնց թ ի լ ը աւելի շ ա տ
Ր Ռ " ՚ յ =
Այս լ^կալեալ սովորութեան -— թէ ոբ -
քան ճչմարիտ է, ղաղանիք Փարիղոլ ե լ
գ ա ղ տ ն ի ք քսաներորդ գ ա բ ո ւ մենք
վ ա ր ժ ո ւ ա ծ ենք արդէն ուրիշ մարզերու
մէշ եւս։ Այսպէս , երբ յանկարծ , սովո -
բ ա կ ա ն է գուբս տաք մբ կամ պ ա ղ մբ բնէ ,
կբ գրեն, այսպիսի տաք կամ ցուրտ չէբ
պատաՀած ա Տ է ն կամ Ո5Տէն ի վեբ։
Մինչգեռ, ա պ ա Հ ո վ ա բ ա ր , նոյնքան տաք
կամ ցոպւտ բրած կ՛՛ ՐԱա ր ի բ ա կ ա ն ի ն մ էշ ,
Հինգ կամ տասբ տ ա բ ի առաշ. . . Բայց ին–
չո"՝՛– զարմանա լ մ ի թէ խաբէութիւնբ յա­
տուկ է միայն դ ի ւ ա ն ա գ ի տ ա կ ա ն կամ ա -
ռ ե ւ ա բ տ կ ա ն աչխարՀին : Զէ՛՛ որ ա ս ա ղ ա ֊
դէտնեբն ալ մարդ էաԼլնեբ են ի ՚Լեբ2ոյ :
... Մայրաքաղաքին անտառներն ու
գ ա լ ա ր ա ղ ա ր դ պարտէղներբ , գ ե ղ 2 կ ա կ ա ն
Հանղաբաութիւն մբ կ՝լ^ծայեն մնացող
Փարիղցիներուն : իմ կարղին, քայլերս
կ՚ուղղեմ Պիւթ Շոմոնի բարձրաՀայեաց
սլաաասխանաաոլ չեն ել ոչ ալ Համ ամ իտ
եղած են : իսլամ ժողովուրզն է որ քրի"–
տոնեաներոլ յեղափո խութեան ՚էէմ ինք -
նա պ ա չտ սլանութեան դիմած է , եւ տեղ -
տեղ ցաւալի շափաղանցութիւենե բ գոր -
հսւահ են երկու կողմ էն ալ , ըսաւ Արտ -
նեղած :
բարութիւնն ալ, մինչգեռ մերժած էր ե -
րեք օր ա ռ ա շ : Այդ օրր , վւոդող իշաւ Թ՛"––
տէի ամրող2 կազմ ակերսլոլթիւնբ ։Բ ա ղա–
ք ա ց ի ա կ ա ն կռուի ս ա ր ս ա փ ի տակ , վ ե Հ ա –
պ ե տ ն ու Վ ա ւ տ մ բ տեղի տուին։
Մ ո ս ա ա ե ղ փ կառավարութիւնը , երկ -
բոբդ ակար պաՀը ա պ ր ե ց ա ւ այս տ ա բ ի ,
Փ ե տ ր ո ւ ա ր 28ին ։ Մ ո ս ա տ ե ղ կաղմակեր -
պած էբ վ ե Հ ա պ ե տ ի ն երկրէն մեկնումբ :
՚Բաչանիի եւ րնդգիմ ա գ ի բնե րո ւ թ ե լա -
գ ր ա ն ք ո վ , ժռղռվբդաէլան Հսկայ ղան —
գ ո լ ա ծ ն ե ր Համ ակրանքի ցո յցե ր կատա րե­
ցին կա յ ս . պա չ ա տ ի աււշեւ եւ Հ ա ր կ ա դ բ ե –
ցին ա ր ք ա ն դուրս գ ա լ եւ յայտարարել
էւլա շտօնասլէ ս թէ ինք չ ի Հ ե ռ ա ն ա ր երկ —
րէն : Ամբոխի մէկ մասբ , յ ա ռ ա շ ա ց ա ւ
ղէպի Մ ո ս ա տ ե ղ ի րնակարանը : Գուռները
խ ո բ տա կ ե ց ի ն ե լ ներս մտան : Ա ինչ ա յգ , ՝\
ծԼրունի վ ա ր չ ա պ ե ա ր կբ յաշողի ւիիժա - |
մայով ս ա ն դ ո ւ խ է մբ վ ա ր ի^ել ե լ ապաս­
տանիլ մ օաակա յ Թբում լ ն ի 4։րդ կէաի
շէնքը, այնտեղէն Հասնիլ սպայակոյտի
կեգրոնբ եւ ապա , ա պ ա ս տ ա ն ի լ խորՀրգա—
բանը՝ միշտ «փիժամայ»ով : Այստեղ ,
կծոլ թթու աբաայայտութիւններէ վեր2,
լ ^ գ գ ի մ ա գ ի ր պ ա ա ղ ա մ ա ւ ո րնե ր բ , մ ասնա—
լոբարար Ա աքքին , իրենց պաշտսլանու -
թ ե ա ն եւ երաշխաւորութեան տակ Ա ոսա­
աեղբ կբ տանին իբ բնակարանբ • • - ( Բ ա ­
ն ի մբ ամիս ա ռ ա շ խոբՀբդարան ապաս —
տանած էբ նաեւ լ ^ գ գ ի մ ագիբնե բուն վար­
չ ա պ ե տ ա կան թե1լնածուն , ղՕր . ԶաՀետի ,
որ ս ա ր ք ե ց վեբ2փն գաւբ) :
Այս ա ն ն պ ա ս տ սլայ մ աննեբուն մէշ,
բնգգիմագիրնեբբ գ ա ր ձ ե ա լ անՀրաժեշտ
քաշութիւնն ու Հ ամ ե ր ա շխո ւթիւն ր չունե­
ցան ի շխանռւթիւնբ դ ր ա ւե լու : Այն ու -
Հեաել կբ սկսի խորՀբդա ր ա ն ա յ ի ն քո՛չ -
քչուքր • • • Կ՚լ^տրուի ութ Հոգինոց յանձ­
նախումբ մբ, որպէսղի կարելի րլլայ Հաշ­
տ ո ւ թ ե ա ն եզր մը գտնել նախ վարչապե -
տին ե լ արքունիքին ե լ ապա խ ռ ր Հ բ գ ա բ ա –
ն ի միշեւ։ Ութի յանձնախումբին կաղմած
տ ե ղ ե կ ա դ ի ր բ կբ պա բ ռ ւնա կէբ սաՀմ անա–
գրոլթիւնբ խախաոգ կարգ մբ կ է տ ե ր , ինչ
որ ք ա ր գայթակղութեան դ ա ր ձ ա ւ : Ր ն գ –
դիմաղիբները ոչ միայն մեբժեցին քուէ—
աբկել , ա յ լ ե ւ խ ա փ ա ն ա բ ա ր կ ե ր պ ո վ ԹեՀ­
րան էն Հ ե ռ ա ց ա ն Ղ^ոմ ե լ խորՀրգա բանը
կ ա տ ա բ ե ա լ ամլութեան գատապարտուե -
ց ա ւ , մեծամասնութիւն չ գ ռ լ ա ն ա լ ա է :
Մ ի ն չ ա Րէ , տեղի կ՚ունենար բնգՀ . ոս­
տիկանապետ ղօր. Աւչարտուսի առելան -
դումն ե լ սպանութիւնբ, ղոբ կառավա —
րութիւնբ շարժանկաբի ձեւով ներկայա­
ցուց մամուլի եւ ձայնասփիւռի մէշ, պա–
տասխանաաոլոլթիւնր բ ա ր դ ե լ ո վ լ^ղգի -
մադիբնեբուն վրայ։ Ալ նաեւ, ա յ գ օբե -
բուն, անձնատուր ե գ ա լ ե լ ԹեՀրան ա -
ռաշնոբգուեցաւ Բախթիաբի ապստամբ
ց ե ղ ա պ ե տ ն ե ր է ն Ապոլլ կասեմ : Այս երկու
գէ՚զքեբը, նորէն նոր բարձրացուցին Ա ո–
ս ա տ ե ղ փ կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն Հեդինակոլ -
թ ի ւ ն ը ։ Եւ այսպէս , աւելի սրուեցաւ ներ­
քին պա յքա բ բ ;
(ՄնացԽսլը յաջորդով) ]ցԱ^^
֊ — • կ ՚ ՚ ո լ ղ ե մ Հ ա ւ ա տ ա լ թէ Աուլթանները
ե լ Արքունիքը Համամիա չէին սպս/նդնե -
բուն։ Բայց ի ն չ ո ՚ ^ ւ , ոչ մէկ ատեն, ոչ մէկ
ա ն դ ա մ , ոեւէ մէկը, Հ ր ա պ ա բ ա կ ա ւ ձայն
չբարձրացոլց այ դ ոճիրներուն գ է մ : Ա յ գ
լռութիւնը Համ ամ տութիւն թ ա ր դ մ անուե—
ց ա ւ Հա յ ժ ո ղո վո ւր գին կողմ է ե լ ա յգ
դաււն ղդացումով լեցուած է ան՝ ղժբախ–
աաբար :
Ալս ե լո յթիս չ ս լ ա տ ա ս խ ա ն ե ց Խալիֆան ,
ե լ խօսս՚կցութ իւնը լնդմԻ2ե լութ Հրամ ան
բբալ որ թ ր ք ա կ ա ն սուրճ ե լ շաքարեղէն
բերեն :
Ե ս ալ խօսակցութեան նիւթ ը վախելու
Համաբ , Հարցուց ի թէ յ ո յ ս ունէ՛՛ ր օր մը
կրկին Թուբքիա ւ է ե ր ա դ ա ռ ն ա լու
֊ Անկարելփ բան չ կ ՚ ս յ , ինշալլահ, ը–
սալ : Ե թ է այդ օրին Հասնիմ, ա Հ ա Հոս
սեղանիս վ ր ա յ տ/՚արակ մբ կբ տեսնես :
Անոր մէշ 120 յօդուածէ ^բաղկացեալ
սաՀմ ա ն ա գ ր ա կ ա ն նոր կանռնաղի ր մը
ս լ ա ա ր ա ս տ ա ծ եմ : Այս ա ե ա ր ա կ ը թեւիս
տակ, նախաՀայրեբուս Հողբ պիտի վերա–
գտքլնամ : Հոն՝ Ազատութիւն , Հ ա ւ ա ս ա -
րութիւն , եղբայրութիւն (ֆրտնսեբէն
բ ա ռ ե բ ո վ ) պիտի տիրէ , ամէն մաբգու.
Համաբ արգարութիւնբ պիտի րլլայ , բո­
լոր երկրէն Հեռացու^երբ սլիաի վ ե ր ա -
ղառնան, իսլամ - քրիստոնեայ եղբայր
սլիտի բլլան :
« ինչպէս րսի, ես Հայերր կբ սիրեմ ,
կբ դ ն ա Հ ա տ ե մ : Անոնք դործռւնեայ ե լ օ գ ­
տակար տարրն են թուրք Հայրենիքին։
Մ ա ա ա մ Բէօլէեանին բարել բբէ ԱՏւ
Հիմա մեր «մուՀաճիբ» բնաանիքին չ՛""՛
բարեկամութիւն ցոյց կուտայ։ Օր մբ ի–
բեն պիտի այցելեմ եւ շնոբՀակալ բլյամ :
՛լ մեր տռւնին ճամբան սորվեցար
Գուն ^ լդ.–՜0~՜1՛
Հիմա, գուռը բ ա ց պ ի ա ի գ ա ն ե ս միշա քե­
ղ ի Համար» :
Երից" «թէմէննաՀով» Հրաժեշտ առի եւ
մեկնեցա / Թուրքիոյ ՚/եր2ին վեՀասլետ -
խալիֆա Ապտիւլ Ա է ճ ի տ էֆէնտիի ասլա֊
բանքէն :
Բայց այն տպաւորութիւնը կրեցի թէ
ինչպէս րոլոր մեհ ու պղտիկ , պ ա չ տ օ ն ա -
կան ու անսլաշտօն Թուրքերր , իրենց վ ե ր ­
շ ի ն վ ե Հ ա պ ե տ ն ալ, իր ա ք ս ո ր ա կ ա ն կ ե ա ն ­
քին մէշ իսկ, երբեք խ ՚ լ ճ ի խայթ չունէր
որ ամբող2 Հայութիւն մբ շ ա բ գ ո ւ ա ծ ,
բնաշնշուած էր իր ցեղակիցներուն արիւ–
նոտ ձեռքերով :
Հ Ր Ա Զ Ե Ա Ց Տ. Ն.
Fonds A.R.A.M