« 3
Ա Ռ
Ա Զ ^
1Ո
0 »
ԻՐ Ա ՆԸ ԻՆԶՊԷՍ ՈՐ
բ. ՍձԳ. ԿեՍՆՔ եՒ ԴՊՐ8Ց1.եՐ
Իրանի
Հայ
ժողովոէ.րղր
րաժնուած
է
երեք
թեմերու։
Ատրպաաականի
, թ ե Հ ր ա
ն ի
ե լ Ջուղայի
\իրանա
-
Հնղկսւսասւնի
թեմ
ր)
: ժամանակին
այս
ե ր ե ք
թեմե
-
րէն
, ամ ենա
րաղմ
ա մ ա ր գ
եւ
գ ո րհ՜ո
ւնե
ան
եղած
է Աարպաաականի
թեմր,
իր
կորովի
ե լ
արժանաւոր
ա ռ ա ^ ո ր ղ
Մելիք
թ ա ն գ –
ե ա ն ո վ •
Ա ո ալին
եւ
ե րկրորգ
Համ
ա շ խ ա ր Հ ա
յ ի ն
պաաե
րաղմնե
ր ր
մեծ
փ ո փ ո էսութիւննե ր
յաոալ
ր ե ր ա ծ
եւ
մեծ
աեղաշարժ
ստեղ
-
ծ ա ծ
են
Հայկ
. ղանղուածներոլ
ր ն ա կ ա
-
վա
յրե
րուե
մ է^ : Նե րգաղթի
ժամ
ա ն ա կ
,
Աարպտաականէն
մեկնած
են
3000
Հայեր
ե լ կարգ
մր
շրլաններ
ամայաէյած
են : 0—
րինակ
, Մակու
եւ
շրշակայքր
,
մինչեւ
1918^
կ՝ապրէին
Հաղարէ
աւելի
Հայեր
:
իոկ
այսօր
Հաղիւ
4 - Օ
աուն
ա ր Հ ե ս ա ա
-
ւորներ
մնացած
են
Մ ակու
:
Ղ,արատաղի
կարղ
մր
դի՚֊ղերր
ամայի
են , իոկ
եւ
ո
֊
մ անք
ալ
թուրքերով
լե՜ցուած
: Ա
յգ
շրր–
չանին
մ է լ ներկայիս
կ՚ապրին
Հաղիլ
1200
Հ ո ղ ի ։
ՇԱՀՓՈԻՐԻ
նախկին
Ա ա լ մ ա ս ա
շր
լանի
մէլ,
մինչեւ
ներղաղթր
(1946-47)
կ՚ապրէին
մօա
երեք
Հաղար
Հայեր
,
իոկ
այժմ
կր
մնան
միայն
8 ֊ 900
Հողի
։ Ա ա լ
մ ա ս ա գ ա ւ ա ո - ի ա ղ գ – ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն
գ ո ր ծ ե –
՚ րր
կր վարէ
գ ո ր ծ ա կ ա լ ա կ ա ն
խորՀուրգր
^
որ
կ՝րնտրուի
գիւղական
ներկայացու
-
ցիչ^յերէն
,
^ " / " ՚
ա ա ր ո ւ ա ն
ժամ
ա ն ա կով
:
Հքրլանի
Հովփւն
է
Ա ե ս ր ո ր
քաՀանան
։
Հաֆթուան
ե լ ԱաՀլամ
գիւղերու
ա ղ գ ՛
գպրոցներր
պ ե ա ա կ ա ն ա ց ո ւ ա ծ
են
:
Բայց
կան
մէկ
- մէկ
Հայ
ուսուցի^եր
,
որոնք
Հայերէն
լեղուն
կր
ղ ա ս ա ւ ա ն գ են։
Ա աւ
-
մ ա ս տ ի
շրլանի
քՍոորովա
գ ի ՚ ֊ ղ ի մ է լ
կ՚ապ
րին
500
Ասորիներ
:
ՌԸՋԱՅԻէԻ
~
նախկին
Ուրմիա
֊
շր–
լա
ն ի
ն ե րկու
էւ
իւղե
ր լչ
Գե ա
ր տ ա
սչա ա
Լւ
Հյա
խիչեւսւն
-
թ ա վ ւ ա , ղուա
Հայարնակ
են
,
մօա
ՏՕՕ
^ոգի
I
իսկ
միւս
բոլոր
գիւ
-
ղեւաւն
մէլ,
Հայերր
կ՚ապրին
իյաււն
թուրքերու
եւ
Ասորիներու
Հեա
• Ռ ր ղ ա
-
յ ի – ,
քաղաքին
մ է լ կ՝ապրին
500
Հայեր
֊.
.Ունին
մէկ
եկեոեպի
եւ
մէկ
ռ ա Հ ա ն ա
ւ
Ագգ.
ղոլրոց
չկայ։
Ա ե ծ
գիւղեբոլ
մէ^
կան
, պեաական
տ ա ր ր ա կ ա ն
ղպրոցներ
,
մէկ
֊ մէկ
Հա,
ուսուցի^երով։
Այս
չրբ–
լան
էն , ներղաղյթի
ժ ա մ ա ն ա կ ,
Հ ա յ ա ս ա ա ն
մե1լնեցան
մօտ
800
Հոգի։
Աւրմիոյ
շյլր
-
լանի
բոլսր
գիւղերր
կր պ ա տ կ ա ն ի ն
թուրք
կ ա լ ո ւ ա ծ ա տ է ր ե ր ո ւ
: Գիւղացիներու
ղչվսա–
*֊որ
ղրաղումն
է
այղեղործութիւնր։
Կալ–
ոլածաաէրերլ,
այս
մասին
մ է լ բաժին
չու
ն ի ն ։
իսկ
մնացած
տ շ խ տ տ ա ն ք ի
եւ
Հասոյ
թի
մէկ
երրորգր
կալուածատէրերուն
կր
պ ա տ կ ա ն ի
:
թԱԻՐԻԶԸ
Ատբպատականի
կեղրոնն
է :
Այստեղ
կ՝ասլրին
մօա
օՕՕՕ
Հայեր,
տ ե ղ ա –
ւսրուած
երկու
թաղերու
մ է լ
՚Լալա
եւ
Լիլաւա
: իւրաքանչիւր
թաղ
ունի
իր
ե
-
կեղեցին
, Ա • Ա ս տ ո ւ ա ծ ա ծ ի ն
եւ
Ա • Աար
-
ղի"
՝• Շ ո ՚ ֊ Ր լ մէկ
գ ա ր
ա ո ա լ , Աարպատա
-
կանի
թեմի
կեգրոնր
Ա
. թ ա գ է ո ս
Ա ո ֊ ա ք
-
եալի
վանքն
էբ,
ի"կ
անկէ
ի վ ե ր
վա
-
խ ա գ ր ո ւած
է
թալրիղ
Ներկայիս
Ա ղ գ
. Աոալնո
ր գ աբանբ
աե
-
ղտւորուած
է կեգր.
գ պ բ ո ց ի
շէնքին
մ է լ :
Առա
լնո
բղա
կան
տ ե ղա
պա
Հ ն
է
կա ր ա
-
պետ
աւագ
ք ա Հ ա ն ա
յ Ա անուկեան
: Ն ա խ
կին
աղղ
. մեծագոյն
գ՚ղր՚՚ՅՐ
Հայկաղ
-
եան
- թ ա մ ա ր ե ա ն
պ^
տ ա /ւասա
ռո
լաւ։
՛՛է
է ։
Հայերէն
գ ա ս ե ր
չկան։
Ա ր ա մ ե ա ն
ղբպ–
բոցի
շէնքին
մ է լ Հ ա ս տ ա տ ո ւ ա ծ
է
ՀՕՄի
գ պ ր ո ց ր ,
մօտ
150
աշակերտներով։
Ա ե բ
լ^կեբներոլ
լանքռվ
կ ա ր գ ի գ ր ո ւ ա ծ
է
նա
եւ
«Ռոստռմ
» գ ր ա գ ա բ ա ն ր ։
իսկ
մինչեւ
1936
թալրիղ
ունէր
երկու
տ ա ր ր ա կ ա ն
եւ
երկու
մ ի ^ ա կ ա ր ղ
ղպրոցներ
, շուբլ
2000
ա չ ա կ ե բ ա ն ե բ ռ վ
: Ունէր
նաեւ
Ա գ ա մ ե ա ն
ա գ գ
. թտարոնր
: Գպրոցներր
վւակուեցան
Րբղա
ՇաՀի
վ ա ր չ ա կ ա ր գ ի
օրով
:
Ատբպատականի
Հայոց
ա ղ գ
. ե կ ե գ ե
-
ց ա կ ա ն
գործերր
կր վարէ
թ ե մ ա կ ա ն
Խոր–
Հուբգր
, ռր
1լ լնարուի
ամ
բողլ
թեմ
ի ն
պ ա տ գ ա մ ա ւ ո ր ն ե ր ո ւ
ժողովէն
: Մ այիս
ա մ –
րնե
րոլ
լնտ
բութ
իւնր
ատւ։
տմ
աւո
սուն
սլ
կ ա տ ա ր ո ւ ե ց ա ւ
, նոր
թեմ
ականր
ընտ
րելու
Համար
: Գ ա ւ ա ռ ի
մ է լ անցան
մեր
թե1լնա–
ծունեբբ
: կը
մնար
ընտրութիւնր
ա ւ ա ր
-
տել
թաւրիղ
քաղաքի
մէք։
Ջինռւորական
կացութեան
պատճառով,
մերոնք
կը
Հար–
կաղրուին
յե՜տաձգե
լ
որոշ
ժամ
ա ն ա կ :
Ոա
յ ց
այս
գ ե տ ն ի
վրայ
ինչ կ ե ղ տ ո տ
պ ա յ
քար
սկսան
մեր
Հակառակորղներբ
:
«Վ^ե–
րելք»
անունով
ք ո ՚ - ր լ ի
կ ա ո
ր
մ ր կր
Հբա–
տ ա ր ա կ ռ ւ ի
Հայ
թուտէականներու
կող
—
մէ
: Մեղք
այս
գ ե գ ե ց ի կ
բառին,
որ
նա–
Հ ա տ ա կ ո ւ թ ե ա ն
կ՝ենթարկուի
իր
ղղուելի
բ ո վ ա ն գ ա կ ո ւ թ ե ա ն
բերումով։
Անոնք
,
փ ո խ ա ն ա կ
թաւրիգի
Հայ
ժողովուբգի
ի
-
ր ա կ ա ն
վերելքին
ծառայելու,
Հ ա ն գ ա ն ա
կութիւն
կը կ ա տ ա ր ե ն
Ռումանիռյ
« Ֆ ե ս
-
թիվաթին
իրենց
Հայ
եւ
թուրք
պ ա տ գ ա
մաւորները
ուղարկեքու
Համար
:
կ՝ռւղսն
մնացած
Հայկ
. վ ա ք ր
իկ
ածուն
ալ
,^ան
-
գե
լ , տրորԼ
լ իրենց
գաղէոն
ի
մ ամուլուք
,
թռուց
իկնե
րով
, թո ւա
է
ա կան
սաբսավավ
եւ
վւէշավարեան
«գեմոկբատիղմ՝»
խ ա ղ ա –
լ՛՜՛էք • • • Հտկսւռա՚ւ
աւս
րոլորրն
,մեր
Հա
—
լ ա տ ա ւ ո ր
ընկերներն
ու
Համակիրները
ոչ
" ՞ ^ ^ ՜ճւ՛ ՞ ՚(–
1<.–
՚ * ՛ ՜ * —
• • օ - ^ ^ ւ
^էԱէյգաԱէաՀս/անման
ե լ
մչ ա կ ոյ թ ի
՚էերելքի
Համար
:
թաւրիղ
քաղաքին
Հայ
ա ղ գ ա բ ն ա կ ո ւ
-
թեան
գիմագիծն
ալ փ ո խ ո ւ ա ծ
է ներկա
-
յ ի ս
յ
Բ ա գ ա ք է ն ա ս տ ի ճ ա ն ա ր ա ր
կբ
Հեռա
-
նան
՚ է է ս լ ի
թե-Հբան
կամ
այլուր։
իսկ
մեկ–
եռղնեբու
տեղը
, գ ա ւ ա ռ է ն
նորե1^եր
կու
գ ա ն
կր
լեցնեն
: Ալ
գարմանալի
չէ
որ
մեր
մ շակո
յ թ ի
երբեմնի
ա
յ ս
շէն
ոստանը
,
թաւրիղբ
, այսօր
, նուաղ
լւնակչոլթիւն
ունի
, քան
նոր
ս տ ե ղ ծ ո ւ ա ծ
Ապատանի
գաղութր
:
թէՀՐԱՆԻ
մ է լ եւ
շ ո ւ լ
՚ լ ը ,
այժմ
կապ
-
բին
մօ՚ռ
40
Հաղար
Հայեր։
Իբրեւ
պ ե տ ո ւ
թեան
մայրաքաղաք,
բնական
է որ
իր
մէլ
պ ի ա ի
կեղրոնացնէ
Հայկ.
կեանքի
գլիսա
֊
ւոր
աղղակները
եւ
ընղՀ
•
ղ ե կ ա վ ա ր ս ւ
-
թ ի ւ ն ը ։
թեՀրան
նոյնպէս
պ ա տ ղ ա մ ա
-
ւո
րնե
բու
միլոցաւ
կ՝ընտրէ
իր
թ ե մ ա կ ա ն
քՕորՀուրղը
չորս
տ ա ր ո ւ ա ն
Համար։
թեՀ
րանի
թեմին
մէլ
կը
մտնեն
\աղսւին,
կփ–
լան
, Հ ա մ ա տ ա ն
, Մ՚^լայեր
,
ԲիրմանչաՀ
ք ա ղ ա ^ ե ր ո ւ
Համայնքները
: թեՀրանի
եւ
թԼՀբանին
ե ն թ ա կ ա
յ գ ա ւ ա ռ ն ե ր ո ւ
Հայկ՛
գործերու
րարձրաղոյն
օբկանբ
թ ե մ ա
-
կան
ԱորՀուրգն
է : կան
նաեւ
Հ ո գ ա բ ա ր
-
ձութիւն
, ծնողակտն
խորՀուրգ
,
ծ խ ա կ ա ն
տուրքի
յանձնաժողով
եւն.
:
Ներկայ
թեմ
. ԽորՀուբգը
ընտրուած
է
1948^
՚Լ^Ր՜
լը
, Համաձայնական
ց ո ւ ց ա կ ո վ
մը եւ
վա
ւ ե ր ա ց ո ւ ա ծ
ե լ օրՀնուածԳրամբեան
ե պ ի ս
կոպոսի
կողմէ
, իբրեւ
ժառանղութիւ^ւ
ս տ ա ն ա լ ո վ
ն ա խ ո ր գ
« յ ա ռ ա լ գ ի մ ա կ ա ն
»
թեմ
աակնէն
խոչոր
պարտք
մբ
եւ
մ չ ա
-
կութային
կաղմալոյծ
վ ի ճ ա կ
մը ;
Անցեալ
տ ա ր ի ,
թեմ.
ք1քորՀուրգբ,
Պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ի
երեք
թեմերու
Հ ա մ ա գ ո ւ
-
մար
Հրաւիրեց
: Բանի
մը
օր
տեւող
այս
պատկառե
լ ի
ժողովը
խղճմ
աՕրէն
ղըա
-
ղեցալ
այս
երկրի
Հայ
Համայնքի
եկեղե
-
ց ա կ ա ն , կ ա լ ո ւ ա ծ ա կ ա ն
,
մ չակութային
եւ
ուրիչ
կարեւոր
խնգիրնե
րով
,
նպատակ
ունենալով
Համագործակցութիւն
ե լ ներ
-
գ ա հ ա կ ս
ւթիւն
սաեղծել
երեք
թեմերու
աղղային
ղո րծե
բու
մէլ։
Այս
Հ ա մ ա գ ո ւ
-
մ արէն
լձւտրուած
ղանաղան
յանձնա
-
խումբեր
մ ինչեւ
ա
յ ժ մ , բարեխղճօրէն
կը
կ ա տ ա ր ե ն
իրենց
վ յ ՚ ա յ
ղրուած
պարտա
-
կանութիւննեբբ
: Բայց
այս
գեղեցիկ
ք ա
յ –
լ բ ն
իսկ պաաճառ
դ ա ր ձ ա ւ , ռր մեր
Հակա—
ռակոբդնե՜րը
վայնասռւն
բարձրացնեն
,
բնտրութիւն
պաՀանլեն
եւ
մինչեւ
կաթող,
միլամտութիւն
Հբալիբեն
:
կաթողիկոսը
սկսաւ
Հե՜ռագիբներոլ
Հեղեղ
մը , « ա պ օ
-
րինի»
յա յ ա ա ր ա րե
լով
թեՀրանի
թեմակ.
խռ
րՀ
ուրդը
ե լ անո
ր
Հրաւիրած
Համ
ա
-
գումարբ։
թաւբիղի
առալն
.
վւոխանռրգ
կ ա ր ա ս լ ե ա
ք ա Հ ա ն ա
յ է ն պտՀանլԼց
իսկոյն
թեՀրան
մեկնիլ,
լուծել
թեմ.
հյորՀոլր–
ղԸէ
նոր
բնտրութիւն
կ ա տ ա ր ե լ
Լ լ
այսմա–
սին
տեղեկացնել
ներքին
գործերու
ն ա խ ա
րարութեան
..
. Առալն.
տ ե գ ա պ ա Հ ը
ա ր
-
գք՚^Ր
պաաճառաբանոլթիւններոփ
, իմաս
-
տութիւն
ունեոալ
չ գ ո ր ծ ա դ ր ե լ ո ւ
կ ա թ ո
-
ոիկոսական
այս «ֆերմանբ՛»
. . . Բայց
որ
սլէսզի
քեր
ըՆթ1.յ.^..^էր^
աւձլի
յսաակ
աեսն^.%
իրտկանութիւնը,
այսինքն
տես
-
նեն
թէ
ինչ աւերներ
գ ո ր ծ ա ծ
է
նախորդ
Բեմականը
ե լ ինչ
՚թրելք
ա ր ձ ա ն ա գ ր ա ծ
է ներկայ
թ ե մ ա կ ա ն
բ,
տ ա ն ք , կաբգ
մը
թիւեր
:
ա^ին,
պետական
Հրամանով
փ ա կ ո ւ ե
ցան
Հայոց
գսլբոցնե
ր բ ։
1942^*,
միայն
կրթական
ն ա խ ա ր ա ր բ
թ ո լ ա տ ր ե ց
Հայ
.Հա
մայնքին
ունենալ
վ ե ց գ ա ս ե ա ն
տ ա ր ր ա կ ա ն
ղ՚ղբոց
• Մեծ
խ ա ն գ ա վ ա ռ ո ւ թ ե ա մ բ , առա
լին
տարին
իսկ
, « Գ ա լ թ ե ա ն »
դսր՚ոցբ
ու
նեցաւ
700
ա չ ա կ ե բ տ
: Տեսուչ
կբ
նչա
-
նակուի
տ ո ք թ
. Վ - Հախնաղարեանբ
:
Աս–
աիճ ա ն ա ր ա ր
աչակե
րանե
բու
թ ի լ ը
կ՝ ա
-
ւե^այ։
Ե՛–
կը
սկսին
նոր
գպրոցներ
ր ա ց –
ուիլ
ք՚սղաքի
ծայրամասերուն
մ է լ ։
Հ ի ՛ ֊ –
սիսային
արուարձանին
մ է լ կը
րացուի
«Գտնայի–»
զսլբոցը
որ
1943/՚1«
կը
Հաչուէր
120
ա չ ա կ ե բ տ
, իսկ
այսօր
ունի
600
Հ ո ղ ի ։
1949^1–,
Հէշմաթիի
թ ա ղ ա մ ա ս ի
մէշ
կը
րացուի
«ՇաՀազիղ»
անունով
գ՛զրոց
մը
:
Բելաաապատի
ե լ Ֆիչերասլատի
չո՚֊Բ^
Հիմնուեցաւ
« Ա բ ո վ ե ա ն »
Գ"էՐ"ՑԸ
•
դպբոցը
քանի
քանի
ա ն գ ա մ ն ե ր
յարձակ
-
ման
ենթարկուեցաւ
Բէլատապատի
Հայ
թուտէականներու
կողմէ
:
Շատ
ա ն դ ա մ
2 - 300
Հոգիո՚լ
կին , տղայ
, ե ր ի տ ա ս ա ր գ
թ ո ւ տ է ա կ ա ն ն ե ր
ոււլեցին
խուժել
գ պ ր ո ց ը
եւ
գրաւել
, բ ա
յ ց , պ ա տ ի ւ
մ
եր
ուսուցիչ–
ներուն
եւ
մեր
ընկեբնեբուն
: Գ ի մ ա գ ր ե
-
ցին,
յամառեցան
ե լ գոլբոցը
այսօր
կը
Հաչուէ
300
ա շ ա կ ե ր ա ն ե բ
ե լ ա շ ա կ ե ր տ ո ւ
-
Հիներ
: Եւ պետական
արտօնութիւն
ստա
ց ա ծ
է :
Բողոքականներն
ու կաթոլիկներ
նո
յ ն
պ է ս
ունին
իրենց
գոլբ՚՚ցները
, որոնք
կը
կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ ի ն
ա ղ գ .գպրո
ցնե
բու
ծ ր ա դ ր ո վ
ե լ
կբ գ ո ր ծ ա ծ ե ն
միեւնոյն
ղասագիրքերը։
՚Լեբլեբս
Բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն ը
բ ա ց ա ւ
«Նոլ
–՚
պ ա ր »
անունով
գ պ ր ո ց
մ
բ ։
Միա
յ ն
մ ե բ
8
ա ղ գ
. գպլացներու
մ է լ
կ՛ուսանին
երեք
Հաղար
ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր
, եւ
ա շակե
բտուՀի
-
նեբ
80
ուսուցի^երով
ե լ ուսռւցչուՀինե
-
բով
: Հայկ
. գպրոցներու
կրթ՝
ծբագիրը
կը
Հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն է
պեաական
գ պ ր ո ց –
ներու
ծրագրին
:
ՇնորՀիլ
վերոյիշեալ
աղգ.
մարմիններու
յ ա ր ա տ ե ւ
ճիգին
,
կա
րելի
եղաւ
1951
- 52
տարե
շրլանին
բ ա
-
նալ
մի^ակաբղ.
ղո
յղ.
ղպրոցներ
ու
Լմանչ
եւ
աղլիկ)
առալին
գ ա ս ա ր ա ն ն ե ր բ
;
Բ ա ց ի
Ղ,աղուինի
, Հ ա մ ա տ ա ն ի
, Ապատանի
Հա
յ կ
.
ղպբոցներէն
, դ ր ե թ է
բոլոր
քաղաքնեբու
եւ
Համայնքներու
Հայկ.
կրթարանները
վ ւ ա կ ո ւ ա ծ
են , դ պ ր ո ց ա կ ա ն
շէնքերբ
դ ր ա ֊
ւուած–
Մինչեւ
իսկ
վարձքեբբ
չեն
վ ճ ա ր –
ուիր
:
1941
Շ ա Հ ր ի վ ա բ ե ա ն
դ է պ ք ե ր է ն
մինչեւ
1948^
,
ամբողլ
եօթը
տ ա ր ի ,
ժ ա մ ա ն ա
-
կաւոր
եւ
իրենք
իրենց
նշանաեովի
մաո
-
միններ
կլմիտծնի
պատռւիրա1չներու
Հեա
,
ոչ
միայն
մէկ
թիղ
նոր
Հող,
նոր
գասա–
րան
մը
չաւելցուցին
եղածին
վրայ,
ընգ
-
Հակառաքլն
փճացռւղին
կամ
իւրացուցին
աՀագին
չինանիւթեր
, գոյքեր,
Հե–։ւտքսօս
,
ժամացո
յ ց ,
ր ն տ գ ի ա ա կ ա ն
ա շ խ ա տ ա ն ո ց
բ
:
Նոյնիսկ
ոլգեցին
գ պ բ ո ց ի
շէնքը
գ ր ա ւ ի
դնել,
ուսուցիչներու
թռշակներշ
վ ճ ա ր ե –
լու
Համար։
Ե՛֊
այսպէս
վատնեցին
աւելի
քան
մէկ
միլփոն
րիա
լ ,
այսինչ
^ինդ
մի
լիոն
ֆրանք
(Ֆրանսայի
մ է լ ալ
օրինակ
-
ներ
ունինք)
: Բայց
աւելի
լալ
է
ներկայա
ցնենք
Հաշուեքննիչ
յանձնախումբերէն
ս տ ո ւ գ ո ւ ա ծ
թիւեբբ
:
քցԱ՚ք^
Կ Ա Ր Գ Ա Ց Է Բ
ԵՒ
Տ Ա Ր Ա Ծ Ե Ց Է Բ
« Յ Ա Ռ Ա Ջ Վ
Հ Ա Յ Ա Ա Տ Ա Ն Ե Ա Ն
ԳՐԱԿԱՆՈԻթԻԻՆ
Ա Գ Ա Հ Ը
*
Հ ի ն
ժամ
ա ն ա կ
մ ի Հարուստ
, չատ
Հա
-
բուստ
մ ա ր գ
է
լփնում
: Ունենում
է
ը ն -
գ ա ր ձ ա կ
Հողեր,
մեծ
ա ն տ ա ռ ն ե ր
,
պալա
տի
նման
դեղեցիկ
տներ
, տ ա ւ ա ր ի
ու
ոչ–^
խարի
բաղմաթիւ
Հօտեր
եւ
ո ւ գ տ ե ր ի
կա–^
բալաններ
: Ունենում
է
անթիւ
- անՀա
-1
մար
ծ ա ռ ա ն ե ր
ու ս պ ա ս ա ւ ո բ ն ե ր
, որ օրն
ի*
բուն
աշխատում
են նբա
Համար
եւ
նբա\
տները
լինում
ամէն
բարիքով։
Րայց
Հարուստը
դարձեալ
գոՀ
չ ի լ ի ֊
ն ւ ՚ ւ մ
. նա
ցանկանում
է
աւելի
Հ ա ր ս տ ա
-
նալ
, ունեցածը
կրէ^ապատկել
, տասնա
-
պատկե
լ.
մ ա ն ա ւ ա ն դ
սիրում
է ոսկի,
գե
ղ ի ն
ոսկի
Հաւաքել,
լ ց լ ^ ե լ
իր
ստու1^եբը
ե լ
նա
յ ե լ
ու
ղմ ա
յ լ ե լ
նրանց
փայլով
:
Ո՛–
չարոՇւակ
մ ի միտք
է անում
, թէ
ի՛՛նչպէս
անի,
որ
ա յ գ ն պ ա տ ա կ ի ն
Հասնի։
Եւ
մ ի օր է լ ա Հ ա
լսում
է,
որ
ա ա ր ո ւ ա յ
մ է լ
կայ
մ ի դիշեր,
երբ
Լէյլփ
եւ
Մէլնուն
"ԻբաՀարների
աստղերը
արեւելքից
եւ
ա–
րեւմ
ուաքից
գալիս
Հանդիպում
են
մ ի
ակնթարթ,
Հ ամբուբւում
մի ա ն գ ա մ
եւ
նորից
բաժանւում
: Աւ
եթէ
, ասում
են ,
"՛յգ
Դիչեր
, ա յ գ
պաՀին
մարդ
սրտի
ցան
կութիւնը
յայտնի
երկնքին
, կը
ս տ ա ն ա յ
ինչ
ոլգում
է
։
Նրան
ասում
են , որ
այդ
գիշեբ
կոչւում
է
Համբարձման
գիչեր
։
Եւ
ա Հ ա
այն
օրը,
որին
պիտի
Հեաեւէր
Համբարձմ
ան
գի
չե
րը
, Հարուսաբ
պատ
-
րաստռւմ
է աղբիւրի
լրով
լիքր
մ ի թ ա ս
ու
մ ի
Հայելի
եւ
սպասում
գիշերռւան
:
Երբ
օրբ
մթնում
է
եւ
ժողովուրդը
,
օրուայ
ա շ խ ա տ ա ն ք ի ց
յոգնած
, քուն
է
մտ–
նում,
եւ
եբբ
լուսինը
բարձրանում
է
բո–
լորակ
ու
պա
յծառ
եւ
ամ
էն
կողմ
լռու
-
թիւն
է
իլնում
ու
անդորր
,
Հարուստբ
դուրս
է գալիս
իբ
տնից
եւ
մեն
-
մինակ
գնում
է դ է պ ի գ ա շ ա բ :
Ջրով
լփ թասը
եւ
Հայելին
ձեռին՝
նա
.բարձրանում
է
մ օաիկ
բլուրի
գ ա գ ա թ ը
,
ո ր տ ե գ ի ց
ե.ր ե ւո ւմ
է
ամբող^
եր1լնակա
-
մ՚սբր
Հո րիգոնից
Հորիղոն
ա ս տ ղ ե ր ո վ
գ ա ր դ ա ր ո ւ ա ծ
:
Նայոլմ
է Հարուսաբ
այդ
պ ա տ կ ե ր ի ն
ու
ղմա
յ լ ո ւ մ
:
-—-
Բոլոր
այս
աստղերբ
ոսկի
գ ա ո ն ա
յ ի ն
ու
իմը
լինէին
, մտածում
է
նա։
Ապա
լ^տրում
է յարմար
մ ի տեղ
եւ
լ յ ՚ ո վ
լ ի
թ ա ս բ
ղնում
այնպէս
, որ
լուսինբ
եր ե ւ ա
յ
՚^էէԸ.^
Ի"Կ
^ " ՚ յ ե լ ի ն
է լ ալ
ձեռքռվ
բոնոլմ
այնպէս
, որ
լուսնի
աբտացո
լում
բ
թասից
եբեւայ
Հայե
լում
, որպէսղփ
,իբ
կաբծի
-
ք ո վ ,
տեսնի
ամէնը
ինչ
կ ա ա ա բ ռ ւ ե լ ո ւ
է
երկնքում
ա յ գ խորՀրդաւոր
գիչեբբ
:
Ու
ա
յ ս
բոչորն
անելուց
յետո
յ ՝
նա
ան
թարթ
ա չ ք ե ր ո վ
նայում
է
Հայելուն
եւ
Հետեւում
լուսնի
լ^ւթացքին
;
՚ Հ յ ր ա ն
ասել
էին,
եթէ
այս
բանեբ
ը
ճշդոլթեամբ
չկա–
տ ա ր ի ,
փոր^ը,
այսինքն
իր
սրտի
խլ^
-
դիրքր
յայանելբ
, չփ
յալողոլի
;
էլ
նա
ա չ խ ա ա ո ւ մ
է
ամէն
բան
անել
այնպէս
,
ինչպէս
ասել
էին
:
Ու
նա
յ ո ւ մ
է
ա յղպէս
մինչեւ
խոր
գ ի
չեր
, երր
ամէն
ձայն
ու
չշուկ
լռում
է
առ–
խարՀում
: Նրան
թւում
է
,որ գ ե տ ե ր ն
ան
գ ա մ
կ ա ն գ
են
առել
ու
չեն
Հոսում
:
ԵԼ
յանկարծ
այդ
լռութեան
մ է լ
եբկնա–
կամարը
լուսալորլում
է մ ի պ ա յ ծ ա ռ
լո
յ –
սով
, աւե՜լի
սլա
յծառ
քան
լուսինն
ու
աստ
ղերը
, եւ
բնութիւնը
ղաբնթում
է ու
սկը–
սում
է խօսե
լ , լեռներ
, բլուրներ
,
ան
-
ա ա ռ ն ե ր
ռւ ծ ա ռ ե ր
կ ա ր ծ ե ս
լեղու
առած
ողլունռւմ
են
միմեանց
ու
ժսլտում
՚ " յ Գ
պ ա յ ծ ա ռ
լ ո յ ս ի տ ա կ ։
Ա է կ
է լ երկնքի
Հա–
կառակ
ծայրե
րից
երկու
ա ս տ ղ
սիրա
—
Հարնեբ
Լէյլու
ե լ Մէ^՚ունի
ա ս տ ղ ե ր բ
կայծակի
ա ր ա դ ո ւ թ ե ա մ բ
գալիս
են իրա
—
բու
դէմ
ե լ
Համբուբ
ւում
աստղային
կա
-
րօտի
ղրնգոցով
Հարուսաբ
, գարմանքից
ու վ ա խ ի ց ,
թէ
կարող
է յանկարծ
կոբցբնել
սրտի
ցան
—
կութիւնբ
յայտնելու
վայրկեանը,
Հայե
-
լ ի ն
գցում
է ձեռքից
եւ բացականչում
•
Ա ս տ ո ւ ա ծ
, ինչփ
ձեռ
ա ա մ
, թ ո գ
ոսկի
դ ա ռ ն ա
յ , ոսկի
....
Ա ս տ ո ւ ա ծ
, ի Հարկէ,
կ ա տ ա ր ո ւ մ
է
նրա
խնդիրքը,
որովՀեաեւ
ճիշգ
Ժամանակին
է ասում
։
^"Դ.
"՚յնէգէս
լ ի ն ի ,
լսւում
է
մ ի
Ու
\տա
-
էարուսան
ուրախ
-
ուրախ
շ ւ
պում
է տուն,
որ
կնոլբ
յայտնի
իր
բ ա խ –
ա ա ւ ո ր ռ
ւթիւնը
:
Բ ա
յ ց
նրա
ուբախութի՛նը
այնքան
մ ե ծ
է
լփնում
, որ
նախ
քան
մ ի բան
ասելը,
գրկում
է կ ն ո ^
ու
Համ
բուրում
:
Համբու
րում
է եւ
յանկարծ
վ ա խ ե ց ա ծ
ե ա
ցատ
-
կում
, ինչպէս
օձից
խայթուած
. կնոլ
փ ո –
խարէն
առլելբ
կանգնում
է մ ի ոսկէ
աբ
-
ձան
: Այսինքն
կինր
ոսկէ
արձան
է կըա
-
րում
:
Հարուստբ
վչաից
ուզում
է մաղերբ
սլո–
կել
, բ ա
յ ց
մագերը
ոսկոլ
են
փոխւում
եւ
խոգի
մաղերի
պ է ս
ցցւում
գլխին
:
Ա յ գ
տեսնելով՝
Հարուստը
տխրում
,
գարա
է անում
մ ի քանի
օր,
մինչեւ
ան
-
գ ա մ
Հրաժարլում
է ուտելիքից
, կ ե ր ա կ
-
րից
: Բայց
ի Հարկէ
երկար
չէր
կարող
ս ո վ տ ծ
մնալ
: Մի
օր
է լ ցանկութիւն
է .
յայանում
, որ
մ ի բան
տ ա ն
ուտելու
;
\քառաներն
անմիլապէս
ա ե ս ա կ
-
տեսակ
ո ւ տ ե
լիք
ել
խմիչք
են
բերում
, ղնում
են
առալին
:
Նա
ա գ ա Հ ո ւ թ ե ա մ բ
վյւայ
է
պրծում
նախ
Հա
ցին
:
Բայց
Հացը
ձեռն
է առնում
թէ
չէ
,
տեսնում
է Հացը
դ ա ր ձ ա ւ
ոսկի
:
Զեռ
է տալիս
միւս
ուաելիքներին
,
նոյ–
նրն
է կ ա ա ա ր ւ ո ւ մ
: թէ
ամաններբ
, թէ
նր
բանց
մէլի
ո ւ տ ե լիքր
դառնում
են
ոսկի
է
ինչի
է լ ձեռբ
գպցնում
է , բոլորբ
ոսկոԼ
են
փոխւում
:
Ալ
ոչինչ
չ ի կարողանում
ուտել
:
Ու
ա յ գ պ է ս
էլ,
ամէն
կողմից
ոսկով
չ բ լ ա պ ա տ ո լ ա ծ
, մեռնում
է ք ա գ ց ի ց :
ԱՏ.
ԶՕՐԵԱ\
Fonds A.R.A.M
