Ց Ա Ռ Ա Ջ
Բացի
զ"յգ խմբագրա1լաններէ
, մեր
թերթին
մէշ Հ ր տ ա ա ր ա կ ո ւ թ ե ա ն
աուինք
ինչ
որ գ ր ո ւ ե ց ա ւ
Ամերի/չսւՀայ
Կրթական
Տանձնախումբի
կոչին
աււիթով։
Աւ
պ ի ա ի
Հ ր ա ա ա ր ա կ ե ն ք
նաեւ
ինչ որ գրուի
ասկէ
ե ա ք այս խիսա
կարեւոր
խնգրին
աորն
֊
չութեամԸ :
« Փրկութեան
գորհ
» մրն է մեր
առշեւ
գրուահր
: Ա ասնաւո
րարար
ամերիկաՀայ
գաղութր,
անկէ
անմիշասլէս
ե տ ք
նաեւ
ֆրանսաՀայ
, աււՀասարակ
ելրոպաՀայ
գ ա գ ո ւ թ ր
կորսնցնելու
վրայ
են Հայ
լեգ
ուի
պայքարը
, ուստի
Հայ ոգիի
պ ա յ ք ա -
ր ը ։
Աննիրալր
գ ե ռ Հասահ
չէ մեր
կողմերը,
բայց
կրնա
ք Հասնիլ
օբ մը։ Այժմէն
իսկ
անՀրաժեչտ
է ղօրաչարժ
յայտարարել
,
ոչ
միա
յն փ ր կ ե լու
^ամ
ար
անմիշական
վտանղի
ենթակայ
մեր գաղոլթները
,այլ
եւ
անոնք
, որոնց
գ ր ա ն
առշեւ
եկահ
կանգնահ
չէ գեււ
կ ա ր ք ե գ ո ն ա ց ի
զ օ ր ա վ ա –
ը ը իր աՀարկու
ղօրութեամր
:
Աենք
գ ե ռ այն Համ
ողում
ին ենք, թէ
ա–
մերիկաՀայ
գաղութը,
կ ա տ ա բ ե ա լ
ղինա
- •
րան
մը մեր մղահ
ռւ մղելիք
« ս լ ա տ ե -
րաղմ»ներռւն
Համար,
մարւՈւով
կ՚ապրի
Ամերիկայի
մէ2, բայց
Հողիով
կ՚՚ասլրի
Հայասաանի
մէ2։
Ւբ ին^ութեան
թուղ
թ ո վ
ամերիկեան
ք ա ղ ա ք ա ց ի է
,րա
յց իբ
հնոլնղով
Հա / է եւ Հա յաստանի
ք ա ղ ա -
քացի
:
Ե ր է կ , երբ Հայ ժողովռւրգբ
կը
կռուէր
իր
գոյութեան
Համար
, ամերիկաՀայ
քա
ղաքացին
իր տունն
ու ինքնաշարժը
Ամե
բիկա
ձգե ց , գ ն ա ց
Հա յաստան
ե լ
Հոն,
տ ր ե խ
Հ ա գ ա հ , կէս
կուշտ
, կէս
անօթի
,
ամէնէն
գ ա ժ ա ն
ս լ ա տ ե բ ա գ մը պատե
բագ
-
մեցալ
յանուն
իր երկրին
ու ժողովռւ
բղին
գ ո յ ա ա ե ւ մ ա ն : Վ ս տ ա Հ օ ր է ն
ն ո յ ն
բանը
պի
տի ընէ վագր,
այս անղամ
ոչ թէ կռուե
—
ք" I , ա
քլ
շէնցնե
լու
Համ
ար իր
Հա
յրենի
եբկիբր
••
ԱմեբիկաՀա
յ բ
առա2վ։ն
քաղաքացին
պ ի ա ի
րլլայ
ա ղ ա տ եւ ա ն կ ա խ
Հա յ ա ս տ ա
—
նի։
Ա
ինչ
ա յ գ , սակա
յն
սլիտի
գ ի տ ն ա
յ եւ
սլիտի
կարենայ
պաՀել
իր
ցեղայիՕ, դբոշ–
մը։
«
Ցեղային
գբոչմ
» ըսելով
մենք
կը
Հաս1լնանք
բո
լոր այն յա տ կանի ^ ե բ ը , ո -
բոնք
ժողովուրգ
մը կը ղանաղանեն
ուրիչ
ժողուխււրգէ
մը։
Ա Հ ա այս յաականիշնե
բը
սլաՀե
լու
սլսւՀ–
պ ա ն ե լու կո չ
մ ը ն է ԱմեբիկաՀա
յ Կ րթա
-
կան
Յանձնախումբին
բրահը
:
Յանձնախումբը
ճշգահ
է
ա ր գ է ն
իր
Հիմնական
նպատակբ
Հայ
լեզուի տա–
ըածումը եւ֊ լեցուի միջոցով եայ " գիի
գօրացումը ամերիկահայ նոր սերունդին
մէջ :
Ա յս
նսլատակր
իրագոբհելու
Համաբ
,
Յանձնախում՛
րը
ասլալինահ
չէ Աուրր
Հո
գիին՛
ւինտռահ
գ տ ա հ է միշոցներ
եւ
գոր—
հի
լհահ
ա չ խ ա տ ո ւ ն ա կ
, ե ռ ա ն գ ո ւ ն , կեն -
սունակ
ա ա ր ր ե ր :
Լեղուի
պայքարը,
՚ապա
նաեւ
ոգիի
պայքարը
շաՀելոլ
Համ
ար
ընարուահ–
* Գէ^Ք ^ե.րը ոչ միայն
սուր
ե լ Հատու
են ,
այլ
եւ
դործնական
եւ
ն պ ա տ ա կ ա յ ա ր մ ա ր ։
Ա ենք
ւլ ււե թէ բան մը չունինք
ա ւ ե լցնե
լիք
բոլոբ
այն միշոցնեբուն
վբայ,
որոնք
ձեռք
առնուահ
են Յանձնախումբին
կողմէ՝
«ա–
մ եբիկէօնացում
՝»ի գէմ
կռուելու
Համ աբ եւ
որոնք
«
ամ եր իկա
խօս
՝» բ Հայախօս
գ ա ր —
ձնելու
չ ա փ ուժ
ուՆին :
Կր
մնայ
ճամբայ
ելլել
ե լ գորհի
ձեռ —
նարկել
ոչ թէ գ ա ղ 2 Հ ա ւ ա տ ք ո վ ,
յաղթե
-
լու
կամ
պաբտռւելու
թէութեամբ
, այլ
լքիայն
յաղթելու
աննաՀանշ
կ ա մ ք ո վ :
Ջենք
կարհ՜եր
, ոս ցեղին
ձայնբ
լռահ
է
ամ երիկաՀա
յ նոր թէ
նո ր ա գ ո յ ն
սերուն
՝ -
գին
մէ2։
Ա յ գ ձայնը
մէկ–
օրէն
միւսը
չփ
Ննիբ
եւ մէկ
օրէն
միւսը
չի
մեռնի
ր : Բա
նի մբ Հաղա
րամ
ե ա է ^ ե ր ո ւ
պատմութիւն
ունի իր եաին
ել, կը յուսանք
, մեղմէ
ան
գին
պ ի ա ի
ե ր կ ա ր ա ձ գ ո ւ ի , եթէ ճակա
-
տաս
րուահ
է , ոբ օր մր մենք
ալ անէու
-
թ ե տ ն
սաՀմանէն
ներս
մտնենք
...
ւԼգդ
ըլլալու
Համար
գ ա ր ե ր պէտք
են •
"՚ՂԳ
Ը.1Լ
"՚լէ
գաղբելու
Համար
նոյնպէս
գ ա ր ե ր պէտք
են :
Հայ
աղգը
ամէն
օր «կը Հատնի»
,
բայց
եւ
ամէն
օր կ՝աճի
: ժամանակը
մեղմէ
ա–
ռահ
տ ա ր ա հ է տ ա ս ն ե ա կ
Հաղաբաւորնեբ
,
որոնք
կրնային
միլիոն
բլլալ
այսօր։
Այ"
միլիոնբ
կորսնցնելով
Հանգերձ
ա ղ գ բ
մ
ր–
նաց
անկորուստ։
Արքան
պղտիկցալ
թի -
ւով,
այնքան
մեհցալ
Հողիով
:
Ցեղին
ձայնբ
կր շարունակէ
խօսիլ
մեր
մ է շ ։ Տ կ ա ր
ա ր ձ ա գ ա ն գ մբ չէ ան, այլ ղօ–
բսււոր
կանչ
մբ :
Մելքոն
կիլբճ
եան
, կարճ
նշմ
արի
մ
բ
մ
էշ , Հետեւեալ
յատկանշական
մանբա
-
վէպը
կբ պատմէ
Գրիգոր
Աաե անի կ ե տ ն –
քէն
.
- « Օր մը,
՚Նիսի մէջ
, քանի մը րա -
րեկամներով նսաած աաեն, հայ1ցում
կ ՚ ը ւ –
լ ՚ ^ յ յ թ է իրենցմէ իւրաքանչիւրը ո՞ր աց–
ցէն եղած ըլլալ պիաի ուցէր, եթէ ծնելէ
աոաջ իլւեն խռրհսւրդ հարցուէր : Մէկը
կ
՚ըսէ անգլիացի, ուրիշ մը՝ ֆրանսացի ,
հրրոբգ մր՝ գերմանացի եւայլն։ կարգը
եկած է Օտեանի, անհամբեր են գիանա–
1ու, թ է ի՛նչ պիտի ըսէր։ Ան. մեղմ ժպիտ
մը շրթունքին վրայ . կը յարէ •
-— « Ո՛չ Ֆրանսացի, ո՛չ գերմանացի ,
ո՛չ Իտալացի, ո՛չ Անգլխսցի, այլ պիտի
սւգէի Հայ ծնած րլլալ, որպէսգի աւելի
աշխատանք տանիմ »:
Ն ո յ ն Օաեանը
,•—- որուն
անունն
ի"կ Հա
ւ ա ն ա բ ա ր
լսահ
չեն նոր սերռւնգի
ա ղ տ -
ՔԲ ,
Պարտիղպանեանի
մաՀուան
առի -
թով
իր խօսահ
գ ա մ րան
ականին
մէշ, կ՝Բ~
սէր,
ի միշի
այլոց.
« է ւ լալ ուշ դրէք,
հայրենիք մը՝ որ կայ ,հայրենիք մը՝ որ
իր փաււքին մէջ
կը
փայլի, դիւրին է ^ի–
րեւը »:
Ըսել
կ՝ուզէր
անչուչա
, թէ
գ ժ ո ւ ա ր է
սիրել
Հայրենիքր,
երբ ան ակար
է ու
ա ն փ ա ռ ունակ
:
Մեր
Հայրենիքր
տկար
է, այո՛,
բայց
ոչ
անվւայլ
է , ոչ ալ ա ն փ ա ռ ունակ
:
կրնանք
ըսել
ա ն վ ա ր ա ն
.-
Եւրոպայի
գ ր ե թ է
բոլոր
ա ղ գ ե ր բ
նոյն
այրուբենը
ու
նին.
Արեւելքի
յ.լ Արեւմուտքի
բոլոր
աղ
գե
բուն
մէշ միայն
Հայն
է, որ իր
սեփա
կան
այբոլբենը
ունի :
Արեւելքի
մէշ առաշին
քրիստոնեայ
ժո–
ղովռւբգը
մ ենք
եղահ
ենք :
Յոյներէն
ե ա ք մենք
ունեցահ
ենք Ո ս -
կեղտը,
երբ այսօրուան
քաղաքակիրթ
աշխարՀբ
թիթեղի
գարուն
մէշ
կ ՝ ա պ բ է բ
գ ե ռ :
Բիլղանգիոնի
գաՀուն
ամէնէն
աւելի
մեր
«վաքր
ահու^ն
էր, ոբ տ ո ւ ա ւ
կայս
-
բեր,
կայսրուՀինեբ
եւ մեհաՀամրալ
ղօ–
բ ա վ ա ր ն ե ր :
Ա ե բ
ճ ա բտա
րասլետո
ւթիւնր
կը
մրցէր
բիւզ
Հե
ա ն գ ա
կ
ան
\արտտւ։
ո ա
բապ1
ւթե
լ
Ե թ է
ուսուցիչ
չեղանք
, աշակեքւա
ալ
չեղանք
:
Ւնքնաղովութիւն
չէ , ոբ կ՝բնենք
:
Ոչ
ալ կ ՛ուղենք
ռլռեցնել
մեր
առաքինռլ
-
թիաՖէե
բ ը : Ոչ : կ՝ռւղենք
սակա
յ ն , որ իր
ճիշգ
ա ր ժ է ք ո վ
րմբոնուի
աշխարՀէն
մեր
առահր
եւ աշխարՀին
մեր տուահր։
կ՛՛ու–
ղենք
նաեւ
, որ մեր ունեցահ
քիչը
աւելի
եւս
չմանբենք
, չպղտիկցնենք
:
Հեռաբնակ
լիւկեր
մբ, ասկէ
չուր2
եր —
կու
ա ա ր ի ա ռ ա շ , անձնական
նամ
ակի
մ
ը
մէշ
կը գ ր է ր
մեղի.
-
« Հայ թերթը մեր
մեծագոյն մխիթարութիւնն է, մեր կա -
պը՛ դուբսի աշ՚խարհին հետ եւ մեգի ան–
դադար յիշեցնողը , թ է Հսէ՜յ ենք
,
Հա՜յ
ենք.
Հա՜յ ենք
թեբթբ
եկեղեցիի
ւլ ա ն գ ա կ ի
"լէ"
ա ռ տ ո ւ
իրիկուն
սլիտի
Հնչեցնէ
ա
յ ս
կան–
չր
Հեռուի
ե լ մօաի
մեր բոլոր
ա ղ գ ա կից -
ներուն.
« Հա՜յ ենք, Հա՜յ ենք.
Հա՜յ
ենք » ...
«Հա՛՛յ
ենք»
ըսել
Հիմա
մ օ տ ա ւ ո ր ա պ է ս
կը
նշանակէ.
— « Կր կոուինք Ժամանա
կի եւ տարածութեան դ էմ : Կր կոոլինք օ–
տալաւթեան դէմ : կը կոուինք ուծացման
դէմ
, նահանջականութեան դէմ , գաղթա
կանի հոգեբանութեան դ է մ ։ Կր կռուինք
Արեւելքի եւ Արեւմուտքի դ է մ ։ Մէկ խ
օո–
քով՛ կը կոյւլինք ամբողջ աշխաբհի դէմ» :
Կը
կռուինք
ոչ թէ որովՀեաեւ
կռուա
-
ղան
ժոգովուբղ.
ենք , ա
քլ ոբովՀետե
լ բս–
տ ի պ ո ւ ա հ ենք կռուիլ
մեր ին^ութիւձբ
,
մեր
Հոգին
պաՀել
կարենալու
Համար
;
Կբ
կռուինք
պաՀել
պաՀպանելու
Համար
մեր
անգրօշ
աղւլութիւնբ
« Հա^յ եմ» Բ"ելը
մեղի
Համար
ն ո յ ն ի– ՝
մ ա ս տ ր
ունի
այսօր,
ինչ իմաստ
ռր
ունէր^
« կենգանի՛՛
եմ»
ըսելբ
Աասունցի
Գաւի
-
թին
Համաը:
Հիմ
ա
եկահ
է ատենը
կռուելու
ո՛ չ թ է
թշնամիին
գ է մ , այլ մենք
մեղի
գէմ :
Եկահ
է աաենը
կռուելու
ոչ թէ
բռնու
թեան
եւ Հ ա ր ս տ ա Հ ա բ ո ւ թ ե ա ն
գ է մ , բ ա ն
տին
, աքսորին
եւ
կ ա խ ա ղ ա ն ի
չուանին
գ է մ , այլ ք ա ղ ա ք ա կ ր թ ո ւ թ ե ա ն գէմ :
Եկահ
է ա տ ե ն բ
կռուելու
ոչ թէ
մաբմ–
նաւոր
ստրկութեան
գ է մ , այլ
Հոգեւոր
ս տ
րկութեան
դէմ :
թ.
Կ^բնգունիմ
Ոքէ այս
յօգուահա
չարքիս
լ ^թացքին
շու բ բեոի
ք ա ռ ասուն
ա գ բ ի ւ բ –
ներէ։
իրականութեան
մէշ նիւթիս
տ ա -
րողութիւնբ
եղաւ
պատճառ
, քանի
ոբ կա
րելի
չէր ներկայի
վ ա ա ն գ ն ե բ բ
^չգել
մոռնալով
անցեալբ
: իսկ երբ
Հինբ
լաւ
կ՝ուսումնասիրենք,
լայն
չ ա փ ո վ
կրնանք
խռւսավւիլ
գալիքին
չարիքներէն
:
Ներկայիս
Համաբ
մասամբ
առաւելոլ
-
թիւն
մբնէ որ ունեցահ
ենք մեր Հ ի ն
գ ա ղ –
թականութեանց
սլաամ
ութիւնբ
, որմէ
կր
նանք
քաղել
լայն
գ ա ս ե ր :
Հոսկէ
իմ թ ա փ ա ռ ո ւ մ ն ե ր ս ՝ երբ
նկաաոո~
ղութիւններս
կ՚առնեմ
մեր
այսօրուան
իրականոլթենէն
, ղանոնք
բ ա ղ դ ա տ ո ւ -
թեան
դնելով
մեր
նախնիքներու
ասլ -
բահին
Հետ։
Ի ղուր կը կարհենք
թէ
Հինը
կրնայ
պ ա տ կ ա ն ի լ
միայն
Հինին
:
Աեղի
նման,
մեհ թոիչքներէ
դուրկ
ժողովուրդ
ներու
մօտ, կեանքը
կը քալէ
Հ ա մ ե մ ա ա տ –
բ ա բ
ն ո յ ն
դ ա ն դ ա ղ ո ւ թ ե ա մ բ :
Ապ"*ց"յց
ց ա ր դ ա ո ա հ
քաղերս
մեր Հ ի ն դ ա ղ թ տ կ ա –
նութեանց
չուր2
կ տ տ ա ր ո ւ ա հ
ն կ ա բ ա գ բ ո ւ –
թիւններէն
: Գարձեալ
ա պ ա ց ո յ ց մը ա մ ե –
րիկաՀա
յ նեբկա
յ գաղութին
եւ
երբեմնի
ԼեՀասաանի
Հա
յութեան
մ իշեւ
ե գ ա հ
պ ա յ ք ա բնե րու
նմ ան
ո ւթ
ի ւ ն բ : Ե թ է մեր
օրերուն
գատ
ուեր
են եկեղե
ցիներբ
,
կիս
ուեր
գաղռւթբ,
նոյնր
պ ա ա ա Հ ե բ է
Հ ի ն օ–
րերուն
: Աիա քն պղտիկ
տ ա
ր բ ե բութեամ բ :
Ա
յգ
օրերուն
թո
րոսովի
^ ե
ր բ գ գ ա ս աու
-
թ ե ա ն
Հրաւիրողներ
, ղանոնք
պ ա տ ժ ո ղ -
ներ
չ կ ա
յ ի ն
1^ ու այդ պատճառաւ
ալ կոր -
սուեցան
Միշին
Ե՚֊րոսլայի
մեր գաղռւթ
-
ներբ։
իսկ այսօր
տ տ ր բ ե ր
է ։ Այսօր
Հե -
ր ո ս ա կ ա ն բ
ունինք
: ԱնձնաղոՀներ՝
որոնք
բաբձբ
կբ պաՀեն
գաղութի
մբ ընգՀ • բա–
րոյականբ։
Հ ի ն
օրերուն
ալ
պայքարը
Հայկականին
եւ օաարամուտին
մէշ
եղահ
է
ուժղին
, բայց
ավւսոս
որ
Հեբոսականը
չէ
եկահ
մէշտեղ
:
/Սօսինք
պ ա տ մ ա կ ա ն
տուեալներով
:
Ուրեմն
երբ Ա ե լ ի ք ս ե գ
ԼեՀասաանի
ա -
ռաշնռբղ
պիտի
ընտրէր
թորոսովիչը
,
գաղութը
րմբոստացալ
ու բողոքեց
:
Ասոր
ղէմ,
1627
թ–
Յունուարին,
ղիչեր
ա -
տեն
, երրեմնի
մեր կաթողիկոսբ
,
ղադտ–
ն ի կաաարեց
թոբոսովիչի
ձ ե ո ն ա գ բ ո ւ -
թ ե ա ն
աբարոգութիւնբ
, Լվով
քաղաքէն
գուբս
վանքի
մբ մ է շ ։ իր այս կամ
ա յ ա -
կան
բնտբութիւնր
ս լ ա բ տ ա գ բ ե ց
գ ա դ ո լ -
թին
ու կիրքերր
սկսան
րոնկիլ
:
կեանքր
իր գարմանալի
խ ա գ ե ր բ
ունի
է
Այս
բնա
րութենէն
ճիշդ
երեք
ամիս
վեր2,
այսինքն
1 6 2 7
Մ ա ր տ
1^ին , կամենեց
քա
ղաքին
մէշ իր բնական
մաՀովբ
կբ մեռ —
նէբ
Աելիքսեգբ։
Այս սլատաՀարր
եթէ
կանխուահ–
ըլլար
երեք
ամիսով
, տ ա ր ր ե ր
պիտի
ըլլար
լեՀաՀայ
գաղութին
ճակա
-
տ ա գ ի ր բ :
ԲՒոբոսովիչ
կրթնահ
մութ
ուժերու
, ըս–
կսաւ իր սանձարձակ
գ ո
րհո
ւնէ
ութի ւ ն
բ ;
Հոս
աեղբ
չէ պատմռւթիւնբ
քրքրել
իր
ամբող2
մ անրամ
ասնութեանը
մէ2։
Միայն
ս ա չ ա փ ր
ըսենք
թէ , Հայութիւնր
լոել
,
եայն
իր պժգանքը
յայտնելու
Համաը
, ըս–
կսաւ
ո տ ք չկոխել
Հայկական
եկեղեցինե
րէն
ներս : Թորոսովիչ
Հրաւիրեց
կաոա
֊.
վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
միշամտութիւնը։
Վ է ճ ե բ ը
սկսան
լայն
Համեմ
ատութիւննե
բու
Հաս -
ն ի լ –
Միշամաեց
ո ս ա ի կ ա ն ա կ ա ն եւ ն ո յ ն -
իսկ
ղինուռբակտն
ուժբ։
Գաղութը
չրնկ
-
ճուեցաւ։
ԸնգՀակաոակն։
Լքեց
րոլոր ք ա
բաչէն
տաճարնեբը
եւ փայտս,չէն
տուն մը
վարձելով
չինեց
շարժուն
1սորան
: Գեղ -
շուկ
քաՀանայի
մը միշոցաւ
սկսան
Հ ո գ
կատար։.։
իրենց
Հարռսնեկան,
թաղման
հէսերը։
թոբոսո՚լիչի
թաթը
Հող եւս եր–
կ ա ր ե ց ա ւ ։
Պետական
ուժով
ղրաւեց
ա յ գ
ւիայտաշէն
Հաւաքավայրն
ալ։ Ալ
ալելի
ղարՀոլրելին
: 1 ա Հոկտեմբեր
24։ին ալ ,
առաշնորդբ
նե
ր կ ա յ ա ն ալուէ
կարմեղեան
-
ներու
ւէանքբ
,Հանղ.իսաւորապէս
աբտա
-
սանեց
կա թո
լ ի 1լն ե ր ո լ Հալաաո
յ
Հան։լ.ա
-
նակը,
ոլ անցաւ
Պ ա պ ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն կող -
մ ը ։
ԼեՀաՀայ
գաղութը
մնաց
ա ն տ է ր , ա–
ռանց
եկեղեցիի
, ա ռ ա ն ց
Հովուի
:
Այլեւս
Հայ
. եկեղեցին
տ ե ղ չունէր
պարղ
յ ո լ -
ղարկաւորութեան
մբ Համար
: Ա կ ս ա ն մե–
ռելնե
րոլ
գ ա գ ա լ ^ ւ ե բ ր
ձ ի ւ թով
հ ե։իե
լ , ու
ղանոնք
ամիսներով
պաՀելէ
վեր2
նկուղ
-
ներու
մէշ,
30–40ո/Հ
կր փոխաւլրէին
տար
բեր
քաղաքնեբ
, Հայկական
հէսով
Հողին
յանձնե
լու
Համաբ
ննշեցեալները
:
Բաղմ
աթիւ
էին Թորոսովիչի
նեցուկ
-
ները։
իրեն
կ՚օղնէին
նախ լեՀ
աշխարՀիկ
ո լ
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն
իշխանո
ւթիւննե
ր ր , լա -
տին
Հող ե ւորա
կանո
ւթիւնն
ու
մ ա ն ա ւ ա ն գ
Աիղիղմունգ
Գ. թաղաւռրը
(1537-1639)
Տ
իսկ
երբ Հայ. եկեղեցւոյ
ղաւակներուն
գ է մ
Հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ ե ց ա ն
պետական
օրէնք
ներ
ալ , սպառնտլոէԼ
դբաւել
կաթոլիկոլ
-
թԻ՛^
էԺդ"՚^"ղ
Հայերուն
ինչքերբ
ե լ
աքսորել
, Հայութիւնր
չուարահ՝
աեղի
տ ո ւ ա ւ
բռնութետնց
ե լ յուսաՀատելով
ըս–
կսաւ
խառն
ամուսնոլթիւններ
,
անոււսնա–
փ ո խութիւններ
կ ա ա ա ր ե լ ;
Աւ ա
յսսլէս
ա ս տ ի ճ ա ն ա բ ա ր
նօսբացալ
;
Անչուչա
բնդղիմադիր
ուժ կ ա ր ; Առա
քելական
Հայերը
դիմումներ
կը
կատա
րէին
լեՀ թ ա գ ա ւ ո ր ի ն , էշմիահնի
կ ա թ ո -
ղիկոսին
ե լ նոյնիսկ
Հռվմի
Պ ա պ ի ն մօտ ,
Բ ՚ " յ 9
մտաւորականռւթիւն
չկար
:
Այս
պայքարներէն
վեր2
ա Հ ա ղ ա ն գ ը
սկսաւ
Հնչել
բոլոբ
գաղութներու
դլվսուն
:
Յաշոբդով՝
եղրա կ ա ց ութիւնր
ՀՐ.
Բ Ա Լ Ո Ւ Ե Ա Ն
ԲԺԻՇԿԸ
•
֊ Կրնամ
Հ ա ս տ ա տ ե լ թէ ա -
մենաՀին
ա ր ո ւ ե ս տ բ
բժշկութիւնն
է ։ Աստ–
ուահ
երբ Ա դ ա մ
ի
կողէն
Ե ւան սաեւլհ Լց ,
ա ս ի կ ա
վիրաբուժական
ղ որհ ո գութի ւ ն
մբն
էբ :
ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԸ.
֊
Բայց
մ ի
մոռնար
որ
Աղամ
եւ Ա ւ ա
յ է ն ա ռ ա շ Ա ս տ ո ւ ա հ բս -
տեղհեց
երէ^ից
Հաստատութիւնը,
եւ ա -
սիկա՝
ճարտարապետական
գորհ
մ լ ^ էր •
Բ Ա Ղ Ա Բ Ա Գ Է Տ Ը
Գուք
երկուքդ
ալ կը
մոռնաք
որ ամէն
րանէ
ա ռ ա շ կ ա ր
քաոսը,
որուն
կ ե բ տ ի ^ ե ր ը
մենք
ք ա ղ ա ք ա գ է տ -
ներս են^
. • .
Հ ի ն
թչնամին
մեր մարմինը
կը ս պ ա ն -
նէբ,
բայց
անղՕբ
էր սպաննելու
մեր ^ս–
գին
:
Նոր
թշնամին
մեր մարմինին
չ ի դպչիր
է
բայց
Հ ե տ ա մ ո ւ տ է իչխելու
մեր
Հոգիին
վրայ :
Մեր
թշնամին
մեղմէ
կ՝առնէ
մեր
ունե–
ցահբ
եւ անոր
տ ե ղ
մեգի
կ ո ւ տ ա բ
ի՛ր
ու–
նեցահբ
:
Ա յ գ
նշանակէ,
որ մենք
կբ կռրսբն
-
ցնևնք
մեր
ղրոչմբ։
Գրոշմը
կորսնցնել
ամէն
բան
կորսըն
-
ցնել
է :
\
Մեր
Հայրեբր
շաՀեցան
արիւնոտ
յեղա–
է
մեբ^
գ ա ւ ս , կներուն
պ ա ր տ ք ն է
չաՀ
ի լ
անարիւնդ
յեղափո
խութ
իւնր
:
Առաշինբ
,աՀիլ՝
մեհ֊
յաղթանակ
մ ը ն
^ՐԿՐ"ՐԳԸ
չ՚՚՚^Իլ
մեհագոյն
յաղթա
-
նակն
է ։
Աենք
պէտք
է շաՀինք
ամէնէն
առա2
լեղոլի
պ ա յ ք ա ր ր
Ամերիկայի
մէշ,
Եւ֊բո–
սլայի
մէշ, աշվսարՀի
մէշ ամէն
տ ե ղ :
1950ին ,
Մ ա ր տ
, 24 - 26 ,
Հալէպի
մէ2 ,
մասնակցութեամբբ
2300
մարղիկնեբու
եւ
ի
ներկայութեան
աւելի
քան քսան
Հաղար
Հանգիսականներոլ
, տեղի
ունեցան
Հ՛Ա.
Ը. Մ՛ի
2 5 Հ ՚ 7 ֊
միշմասնաճիււլային
մբբ -
ցումները
:
Մարղիկնեբու
շքերթին,
երբ կաբղը
կը
Հասնի
Տ է ր Զօրի
, ուր մեր անՀամար
նա–
Հ ա տ ա կ ն ե ր ո ւ
աճիւննե
ր բ կը մնան
ան
թաղ
ոլ
ան
շ ի
բիմ
ե լ Ոկր Հայ մ անուկբ
ամ
էն
լեղուն
դիտէր
սակայն
չէբ գ ի տ է ր իր
մայ–
բենի
լեղուն,
խօսնակը,
յուզումով
ու
Հ ա ն գ ի ս ա ւ ո ր ա պ է ս
, Հատիկ
Հատիկ
բ ա ռ ե –
Բ
"Վ
1
կը
յ ՚ " յ " " " ր ՚ " ր է ր •
– « Տ Է Ր
ԶՕ՜ՐՆ
է–.
« ՏԷՐ
ԶՕՐԻ
Մ Ե Ր Տ Գ Ա Բ Ը Թ Ո Ւ Ր Բ Ե -
ՐԷՆ
ԶԵՆ ԳԻՏԵՐ
» • • •
Պիտի
գ ա յ օբբ, երբ մեր խօսնակնեբր
,
Համաւլգային
Հանդիսութեանց
ժ ա մ ա -
նակ,
ԳաղթաշվսարՀի
բոլոր
Հ ա լ ա շ ա տ եր
կիրներուն
մէշ , բարձրաձայն
, Հ պ ա ր տ ու
յաղթական
, պիտի
լա յտա
ր ա
րեն
ի
լուր
բոլոբին
— « Մ Ե Ր Բ Ո Լ Ո Ր Տ % Ա Բ Ը ՀԱ -
ՅԵՐԷՆ
ԳԻՏԵՆ
»;
Այսսլէս
պիտի
յայտարարեն
վաղր
Ա–
մերիկայի
մէ2, Եւրոպայի
մէշ,
աշխարՀի
բոլոր
անկիւննեբուն
մէշ,
ուր
Հայեր
կ՝ ապրին
:
Իյոբէն
Նար Պէյ , բ ա ն ա ս տ ե դ հ
Ա բ ր ա ղ ա –
նը, « Հայ ապրինք»
խ ո բ ա գ ր ո վ
ք ե ր թ ո ւ ա
ծի
՚^Ր
մէ2, կբ
գրէր.
«Հայ ապրինք, եղբարք, մարդկութեաՕ
Հայ կնքեր է մեգ պատմութեան էջր
1
Հայ անուամբ գմեգ կ՚ողջռւնյյն երկինք,—
Եղբա՜րք , Հա՛յ ապրինք» :
Հայ
ապրիլ
եւ Հայերէն
իսօսիլ,
այս կը
նշանակէ
Հայկ.
Գաա
շաՀիլ
:
Աենք
այս գտար
պէտք
է, որ շաՀինք
:
( Խմբ^գիական ՅՈԻՍԱԲԵՐի)
Fonds A.R.A.M
