HARATCH, du 1er janvier au 30 juin 1953 - page 46

ՕՐՈՒԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ
ՀԵՏ
Պ՚սաերքզմ
չյ պա շաօՆասԼէս
վե րքա ցաւ.
աւե
լի
քան
եօթլլ տարէ առաք։
Րայց աչխարՀ
չկրցաւ,
գտնել
իր տեւական
Հալասարակշռութիւնը
Հ Ընդ՜
Հակառա1լն
,
ապագան
բեոՅէաւորոլահ։ է
մաՀացու.
վտանգներով
է
Այս
անՀաւասարակշռոլթեան
առանցքը
կը
կազմէ
Գերմանէան : Մնացեալ
բ"լ"Ը
Հ՚"րցերը
եբկրո րգական կամ երրորդական
նշանակութիւն
ունին, եւ պատրուակ կը ծառայեն
Հիմնական
Հարցին
չքւրք
մզուած
պայքարը
քողարկելու
:
Արեւելքի եւ Արեւմուտքի
միքեւ
բացուած
վիՀին
բուն պատճառբ
գերմանական
Հարցն է ։
Խ • Մի"ւթիւնը
կը ձդաի
Համա շխարՀա
յին
տիրապեաութեան՝
րնդՀ • յեղափոխութեան
ճամ–
բով– Ասիկա
կը մնայ
երազ, եթէ իրեն Հետ
չունի
Եւրոպայի
սրտին
վրայ թառած
պարտեալ,
բայց
աՀարկոլ
Գեբմանիան : Անգլեւսաքսոնները
կը
վաիսնան , որ եթէ յարատեւ
ճնշումի
,
զրկանքի
եւ նուասաացման
ենթարկեն
Գեբմանիան
, եւա–
նոբ
վզին
փաթթեն
անէրագործելի
պայմաններ
եւ
պա րտագրո
լթիւններ
, կրնան
« բոլչեւիղմ
՚^ի
գիրկը
նետել
ղայն է
Րայց
զարմանալին
այն է , որ 3>րանսացինե–
բը, տռՀասարակ
, չեն Հաւատար
բոլչեւիկեան
աբշաւանէքի
մ ը : Զավւ-տղանցո
լթ իւն կը
նկաաեն
զայն, կամ վփճելիէ
Իրենց
Համար
միակ եւ իրա­
կան վտանգը
Գեբմանիան
է ։ Նախկին
վարչապետ
Պ– Փօլ Իհէնօ վերքերս
կ՚ըսէր թէ՝ «Հորիզոնի պա­
կասը արգելք
կ՚ըլլայ շատ շատերուն
նշմարել
« ռուսական
անտառ-^ը, .որովՀետեւ
աչքի
առքեւ
ունին « գերմանական
ծառը՝» : Այ՛* անՀեռատե
–՚
սութիւնը
կրնայ
աղէտի
մբ գուռ
բանալ։
«Շատ
Հաւանական է , որ Ամե ր իկա ցիներբ
մեր
անվերք
վարանումներէն
եւ ձգձղո
ւմնե րէն
գրգռուած ,
ուղղակի
զինակղո
ւթիւն
մբ
կնքեն
Գերմ անիո
յ
Հեա » ։ իսկ
«Ֆիկ"՚ռօ»ի
քրոնիկադիրբ
, Պ • Յ՛ան
Շլումպէբմէ
կբ լրացնէր Պ՛ Ռէնոյի
միտքերը ՚
« Ամերիկացիին
Համար
անըմբռնելի
է, որ մենք
մեգ կր վտանգենք թէ՛ ցամաքային
Եւրոպայի եւ
թէ մեր ա1՚գրծռվեան
ստացուածքներուն
՚ ^ է ք ^
յամառօրէն
կառչելով
կարդ մը տնտեսական
առա­
ւե լու թեանց
, ղո րս կ՝ո լզենք պաշտպանել
"Լաըլիկ.
Աարի
մէքէ Որեւէ
ողքամիտ
մարգ
կրնա՛նք
քու ՚՜
սալ , թէ մեբ Հովանալո
րութեամբ
կազմ ակե
ր -
պուած
լ^ւտ բութ իւննե բբ
կրնան
լուծել
որեւէ
խն–
գԻը
՚ Ֆրանսա
այն երկիրն է , ոբ
Հանգիսաւորա­
պէս
Հ րատտրա կած է «Մ աբդու եւ
՚Ր՚ազաքացիի
Ի բաու^ւքեե
բու
Ցա յտարա
րոլթիւն՚^ը
; Երբ կը
մոռնայ
զայն,
ինքզինքն է որ կ՚ուրանայ։
Ջի՛ կր­
նար միամամանակ
օգտուիլ այդ Ուխաին
իրեն
ընծայած
պատիւէն,
ի՛սկ
միւս կոգմէ
շաՀեր ա -
պաՀովել
ղայն
բռնարարելով
քաղաքացիական
քաքո ւթեան
գեղեցիկ
նմոյչ
մբն է այս։
Բայց այսպէս
մտածոզնեբբ
մեծ թիւ
մբ չեն կազմեր։ Մեծ մասբ
Գեբմանիան
կը նկա­
տէ «մառանգական
թշնամի՜»։
Ցառաքիկային
պի­
տի տանք
նմո յշներ , որոնց
Հեղինակները
սովորա­
կան
մ աՀկանացուն
եր չեն , ա
յլ նախկ
ին նախա՛ -
րարնեբ
, երեսփոխաններ
, Հրապարակագիրհեբ
,
գասախօսներ
, ելայլն ։
Աղգ՛
Կողովի նախագաՀ ել ակագեմական
Պ՛
էտուառ
էռիօ , մ օա վեց ամ իս առաք,
գե բմանա–
կան վտանղ բ
մ ատնան
շե լով
Հետեւեալ
միտքերը
կը
յայտնէր
.
<; կրնանք
օր մբ ղերմտնական
յարձակ ^
ման
ենթարկուիլ։
Բայց
քիուսիտ պէտք է գիտ -
նայ,
որ ինք եւս ենթակայ է նոյն վտանգին
։ Այս
•ոլղղոլթեամբ
խօսակցոլթիլն
մը , երկու
երկիբ–
%եբու
միքեւ,
չի կրնար անօդուա
բլլալ։
Միշա
կարելի է ՛խօսիլ » :
Իսկ
վերքերս
Լ
Յ
իյշք^
մէք
(1952
Գեկտ.) կը
Հրատարակէր
յօդուած
մը, ուրկէ կը
քաղենք
կարդ
մ ը Հատուածներ
.
«
խոր Հիմ թէ , մեզի
Համաբ
ամէնէն
Հրատապ եւ անմիքական
խնգիրը,
մեբ ելԳեբ -
մաննեբոլ
յա րտ բե րոլթիւննեբն
են ։ Այգ
Հարցին
լուծումէն
կախոլմ
ունի Եւրոպա
յի կառուցումբ
է
^թէ
ղինեալ վէճ մր ծագի
երկու
երկիրներուն
՚քիքեւ,
Եւ^րոպան
դարձեալ
պիտի
բռնկի, եւ ա -
քւաքին
առթիւ
Ֆրանսան է որ պիտի
ենթարկուի
քանդիչ
վտանգէն»
է
Ակնարկ
մը նետելէ եաք Աթալինի
«Բոլշեւիկ»
թերթին
մէք տպած
տեսութեան
, ուր « Հանճա* -
բափայթբ
կ՝րսէր թէ պատերազմ
մր շատ
ալհլՔ
Հաւանական
է դբամատիրական
երկիրներու
մի Հ
քեւ,
քան թէ այս վերք իններուն եւ
«րնկերվաբաձ
կան ճակատին
միքեւ, Պ֊ էոիօ կըշարունակէ
.
- « Մեզի կբ մնւս՚յ
Հսկել,
որպէս
ղի Աթա..
վխնի յոյսերը
չիրականանան։
Բայց
կոյբ
չբլլանք,
^ ^ ^ «
Տ Ա Ռ Ա
կրնան
վէ^եր
ծագիլ
սովետական
ճակատի
ընգ -
գիմադիր
մողովուրդներոլ
միքեւ
ւ
Արդ , Գերմա -
^իա առարկայ է
քաղաքական
ել
անաեսակա՚էք
անվերք սակարկութեանց
, Արեւելքի եւ
Արել -
մուտքի
միքեւ։ Երբ կը տեսնենք
անոր անտեսա -
կան արադ
վերելքը,
իմասաութի"
ւն է
վերա -
կանգնել
անոր
զինուորական
ումը։ Եւ երբ անոր
վերաղինման
Հարցը կը գրուի
, կարե լի" է չՀտ -
մակուիլ
իբական
սարսափով։
Մեր բարեկամնե -
րէն
ոմանց
լ^ւթացքը չատ կընմանի,
ել այս
բանը պէտք է յիշեցնել
իրենց,
վերքին
երկու.
պատերազմներու
միքեւ
իրենց
Հետեւած
քագա -
քականութեան
։ թող չմոռնան
Տէյվիսի
ել
Երնկի
ծբագիրները,
Հուվըրի
«մոբաթորիոմ»ը
(պարա -
քերու ել Հատուցումներու
վճաբման
յետա .
ձգում)
, որոնք
լայնօրէն
նպաստեցին
Գերմանիոյ
վերականգնումին։
Այսօբ,
անխոՀեմօբէն
, միել -
նոյն
ճամբուն
չե՛՛ն
Հեաեւիր։
իրենց
աչքեբբ
չե՛՛ն
գոցեր
արեւմտ.
Գերմանիոյ
մէք
կատարուած
կարգ
մբ քաբոզութեանց
, եբբ Նացի
արկած
ած՜ա -
խնգիրնեբը
կըներ կայացոլին
իբրել կարապետ -
ներ Հակարո
լշեւիկ
պայքարին
։ Արգէն
մրցում
մը
բացուած է Արեւե
լքի ել Արեւմ ուաքի
միքեւ,
աեսնելու
Համար թէ ով^ աւելի
լայն
ներում
պիտի
ըՀԷ պատե բաղմ ի ոճրագո
րծն երուն ;
« Գեբմ ան տնտեսական
ծաւալս ղականո
ւթ իլ -
նը անխուսափելի
Հետեւանք այգ երկբի
՚ Լ ^ ր ե լ -
քին,
սպառնալիք
մըն է թէ՛ Անգլիո
յ եւ թէ Ֆը ֊
րանսայի
» է
Շարունակելով
իր խո րՀ բգածութիւնե
ր բ ,
Լիոնի
ծերունի
քաղաքապետբ
կը գրէ տակաւին
.
< Վ^ե րաղարթնող
դերմ ան ազգա յնաակա -
նութ իւնբ որո՛՛ լ գէմ սլիտի
ուղղուի : Հա ւանա բա
ր
ոչ Ֆրանսա
յի դէմ , նախապէս
։ Բտ լց Գերմ աննե–
բր եր կ աբ պ ի աի չսսլաս
են
ղ է նք ի գիմ
ելռ
լ
Համաբ։
Պիտի
փո րձեն
ղինու
ղօբութեամ
բ վեբաՀաստա
- ,
տել
իրենց
մ իոլթիւնբ
, ել կամ վէճ մբ ստեղծե լ
Օտէբ
Նա յսէ
զիծէն
անգին
գանուող
Հողերը
1
աիերստանա
լու
լո (Աով % Ա քՍպէս սկսած
պատե -
բաղմ ի մբ պարաղա
յի՛ն , ֆրանսա՛
չի կրնար ան -
տարբեր
մնալ ;
«
Մ իւս
կողմէ , գերման
զինու՛որական
ումին
գոյոլթիւնբ
պատճառ
պիտի
Ր//այ , որ
«մողովբ–
գական
գեմոկբասի»
կոչուած
երկիրները
, ււաը -
ստփելով
գերման
• վտանգէն
, շաբունակեն
սեգ -
մուիլ
քիուսաստանի
շուրք
ւ
քան թէ
անձնատուր
ր լ Ր՛՛ւ Ա ովե տնե բ՛ու
լուծէն
ագաաագրուե
լու
իղ -
ձին » ։
Արդեօ՛՛ք, Պ • կոիօ
ըսել կ՝ուգէ , թէ Գերմա–
նիա շատ աւելի մեծ վտանգ է արեւել.
Եւրոպայի
մոզովուրգներուն
Համաբ,
քան
բոլշեւիզմբ :
— « Գա|ռվ Խ Մխւթեան, 1ւււս1ւրածանօթ– ի–
յւող՚ուՆթ-իէյն, է, ււր ււՆժեղ Գերւքաւնիա ւքը ւքսւհացոՆ
վտանգ է ա՛նոր հսււքար» :
<; Այսպէս
, « գրամատիրական՝^
աշխարՀին
պատկան
ին թէ «րն կեր վա րական»
, բոլոբ
ազգերու
չաՀբ
կը պաՀանքէ
այնպիսի
լուծում
մը տալ ղեր–
մանակա՚ն
Հարցին, որ, իրեն
արմանի
տեղբ գր՛ա՛­
ւելով
Հանգե
րձ , Գե րմ անիտ
՛Լախ
^երշնչէ
՛ո չ
ոքի
V ՛ ,
ի՛՛նչպէս,
ի՛՛նչ ձեւով
ել միքոցնեբով,
Պ*
էոիօ կբ մնայ
լուռ։
Իբրել
«Հուսկ
րանք՜» կը գո–
Հ՚անայ
բսելով •
«
ի ս կա սլէ ս խազազա սիրական
պիտի
կո չ -
•ուի ա լն քաղա քտկանութիւն
ը , որ պիտի
իրակա­
նացնէ
ա յս լո լծումը ՝
Բա
յց յաքորդ
յօդուածին
մէք կբ
գտնենք
լուծման
բանալին։
Լ
Յ
Ւ^տք/
խմրտգիրը,
Պ– Լէ^
Ամօն
իբ ընդարձակ
ներածականին
մէք կբ ղրէ *
Ի Հարկէ
Գերմաններուն
բնա քն քումբ չէ
ոբ կ՛՛առա քարկենք
։ Ոչ։ Ոչ ոք մեր մէք
1լ երազէ
Գերմ անն
եր բ պաՀել
անիծեալ
ցեղի
մը պա
յմ ան -
ներուն
մէք։ Պէտք է որ կարենան
ապրիլ։
Բայց
ապրիլ
, եւ ոչ թէ մեռնիլ
նոր պատերազմիւ մը
ձեռնարկին
մէք ։
Ի՛՛նչպէս
Հասնիլ
նպտակին։ Պ֊ Լ՛ Ամոն կ՝ա–
ռաքարկէ
երկու
Գեբմանիաներբ
միացնել
այմմ -
ետնլ սաՀմաննւե
րունւ
մ էք
( ա՛յսինքն
անգամ ատ -
եալ)
, ել անկէ
կազմել
չէզոք
ել ղինռաթափ պատ­
ուար
պետութիւն
մը, Արեւելքի եւ
Արեւմուտքի
միքեւ է
<; Ոմանք պիտի
աոյսրկեն թէ ցնորք է այս
լուծումբ
, քանի որ յատկապէս
ղէմ՝
Ատ
լան տ ե ա–
գլխաւոր
դաշնակցին
պետական
ել
Հանրային
կարծիքին
է
Ընդունելի
, տրամաբանական
եւ ի -
տէալ
լուծում
մբ պիտի
բլլա ր , եթէ միայն Ամե -
րիկացիներբ
ուղէին » :
Ուրեմն
Ֆրանւսա
չի" կրնար անկախ
ուղղու -
թեան
մբ Հետեւիլ
Աալանտեանի
գա
չին քին մէք :
իր կարծիքով
, եթէ Ֆրանսա րսէ
վճռական
« ոչ ՝»ը, Գերմսւնւիա
պիտի
չՀամարձակի
ստորա–
Գրել « Եւրոպականէ
րանակ»ի
ծրագիրը
, Անդլի ՛ս՝
պիտի
Հրաժարի
Գերմանիո
լ վերազինման
գաղա­
փարէն
, իսկ իյ . Միութիւնր
պիտի
փութայ բա -
նակցիլ
, չկոբսնցնւելոլ
Համար
քաղաքա
կան
պա
յ–
քտրբ ։
Պ՛ խմբագիրը
չրսեր թէ Մ •
ՆաՀանղնէեբը
ի՛՛նչ պիաիընեֆ..,^
ԹԱԹ.
Ի
(ՀԱՑ ՆԱՒԱԲԵԿԵԱԼԻՆ
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ)
ւ,^^ռ
^Շամփոչիոն՜»
շո(յէնաւ.|ւն մէջ կը ^
Խ ^ կ և
Մարսիլիայէն Պէյւաւթ կ՚երթար :
Ահա իր պաամա-թիւնը
նաւարեկութ1,^
ւքասին
(Ազգ^Կ.)
, , է ՝ , , .
Երկ՚"–լ–"բթԻ
"՚"––«"՛ ՚^""՛^
խ՚՚-ցէ՛^
յ ելայ
դիաելու
Համար
Պէյրութը.
ռ^ր
կ՚սրծէի թէ
<–«"՛^
էհ՚^Ք–՛ Նկաաեցի որ նաւա -
Հանգիստին
փոխարէն,մեր
աչքին ա Վ ե լ կը պար–
ղուէր
ընդարձակ
տարածութիւն
մը,
ալիքներ^ով
.բքապատոլած,
իսկոյն
վերտգաբձայ
խուցս գա­
նուող
բնկերոքս քով, .որ լիբանտնցի
էր , արթրն.
ցնելու եւ պատմելու
եղելութիւնը
:
կամրքակին
վրայ
ելանք ու ստ՚ոլգեցինք
սր
մնո
նաւընաւաՀանդիստէն
դուրս տեղ մբ կը գա­
նուի։ Այդ սլաՀուն էր որնաւբ սկսաւ
տարօրի -
նակ
ցնցումներ
ունենալ։
Որոշ էբ թէ ղ՝"Ի
կու­
զէ ին
կեցնել։
Ի դուր սակայն,
նա՛ւը արգէն
խը.
րեցաւ
աւադի
մէք,
աւելի մեծ ազմուկոէէ
մը :
Այգ
պաՀուն,
աՀազանդ
տուին եւ ճամ -
բոբգները
իրենց
գիշերանոցներով
կամրքակ
ելան
ու տեսան որնաւը խրած է ։
ՀրաՀանգոլեցալ
զատարար
գօտիներ
անցընել ել պաարասա
ըլլալ
նբր
Հրամանի
մը :
լ
Փոթորիկը
այնքան
բուռն էբ ու
ալիքհեբը
այնքան
ամեՀի
կուգային ու կբ զարնուէին
նաւի
կողերուն, որ նաւապետն իսկ չուարած էր թէ
ինչ
Հրաման աայ X
ՊաՀ
մբ ետք, սարսափով
տեսանք թէ
նաւսւն
մէքտեզէն
ճեղք մբ կը բացուի։ ԱՀ ու դողի մատ­
նուած՝ ոչ ոք փորձուեցաւ
իբ խուցը վեբագառ -
նալ եւ ղոյքերուն
մասին
մտածել։
Բոլոր ճամ -
բորդնեբբ
Հաւաքուեցան
այն մասին։ վրայ,
՛որ կը
կարծէին թէ աւելի ապաՀով է : Ալիքները
մեծ՜
թափոէԼ
մր նաւուն։
ղարնւուելով , ճեղքը
ՀետղՀե -
տէ կը լայննար
։
Այգ
էէլաՀուև , նաւակ
՛քր իքաւ,
՛որով կբ փոր–
ձեն
իրեն։ց ուեեցած
պտր՚սնբ
Հասցնել
ցամաքէ
Հակաււսէկ
նաւակին
շրքե/ուն,
անոնք
լողալով
յա–՛
քոդեցան
պա՛րանը
Հասցնել
ծուէափ ; Տամաքի
մո՝ -
Գ" ՛Լ՛՛՛՜Ը ՂէԼ
^՚ւ՚Բ
փ"Բ^էԲ Աք՛սբ "՛նւ ը քա շե լ ,
նաւէն
փբթաւ ու սլարանը
ինկաւ
ծով։
Նոյն՝ վարձը
կրկ­
նուեցաւ
քանի
մը ան-գամներ : Բայց այս անդա՛մ
նաւակնւեբը
շրքեցան ու ա յ դ փորձեր
ը
ան
յս՚քոգ
մնացինէ Հ
Տ եսանէք որ երկու
օգանւէէէլեր
թռ իչք Աը կ՚ս–
աւրրեն
մեր վերեւ,
անոնք ծրարներ
ձգեցին
վա
ր \
որոնէք նա լուն։ վտանգուած
մասին
՚Լրա ք
ինւկած
Րլլաղով, օգտակէսր
չեղան։
Ատուգուեցալ
թէ Օէէ֊
նութեան կբ փութան
։
Կէս
օր՛ուան մօտ, երբ ալիքները
աւելի ա -
մեՀի
դարձա՛ծ
էին , նաւապետը
յայտարարեց
թէ
ինքնավստաՀ
լոդալ
գիտցողներբ
ազատ
են լոդա–
էով
ցամ աք
ելլելու ;
Բանի
մը - իսումրեր
լողալով
կրցան
ցամաք
ելլել։
Շտեմարանները
ճեղքուած
ԸԱալով, մեր
շոԼրքը
ամբոդքոլթեամբ
ծածկուած
էր
մազոլ -
թով : Թանձր
վառելանիւթին։
տէորածոլթիլնր
րնգարձակոլած
բլլալով.
Հետագային
ոլբիշխում–
բեր
չկրցան
ծուԼ իքնել ;
Ես ալ քանի
մբ անդամ
փորձեցի
նետուիլ
ծով,
վստաՀելով
իմ ազատաբար
գօտիիս
ել բա -
լականաչափ
լողալ
գիտնալուս
։ Բայց
չՀամաբ -
ձակեցա
յ Հ
Մ աղութի
տարածութեան
ընդարձակումը
ա–֊
ւելի սաստկացոլց
ճամ բո բդնե րո ւՆ աՀ ու սարսա­
փը
։ կիներ
ոլ եբախաներ
, աղեխարշ
աղաղակ -
ներ արձակելով,
կուլային
ել երկինքի
օգնոլթիլ^
^Ը կը Լո^գրէին։
Աբաաճմլիկ
էր տեսարանբ
Հ
Նաւբ ՀետգՀետէ
աւելի ծռած
ըլլալով, ոչ ոք կր­
նար ոտքի
կենալ ու տեղէն
չարժիլ։
Բոլորն ալ
ծ՚ոէնէկի եկած
էին ու տեղէ
մբ կառչած՝
իրենց
յոգնաւէպառ
մարմիններբ
վեր պաՀելոլ
Համար
քուրերու
կատագոլթենէն
։
Անձրեւն ու կարկուտբ մէկ կոդմէն,
ծովո,%
ալիքները
միւս
կողմէն,
ամ բո զքո լթեամբ
թբբ -
քած
էին բոլոբ
ճամբոբդնեբբ
;
Այս
կացոլթիւնր
աւելի
ծանրացաւ
զիչեբ -
ուան
բնթացքին,
երբ բոլորս
թաղուեցանք
մթու­
թեան
մէք, անօթի, անպատսպար
ել
անօգնականէ
Անտանելի
անձկութեանս
մը մատնուած
էինք բո -
լորս։
Ցամաքէն
քանի մը Հարէլբ
մեթր
անգին
կը
գտնուէինք,
բայց
չէէնք
յա քողեր
փրկուիլ։ Վտ -
րը՝
շտեմարաններու
մէք մեծ
քանակոլթեամր
ուտելիք
կար։
ճամբորդներն
ալ ունէին
իրենց
սեփական
ուտելիքներր
, բայց
անօթի կը մնա -
յինք,
աբդիչուած
բլլալով
վտանգտւոր
մասեբը
երթալ
։ Մանուկներն
էին որաւելի կր գգտյին ա–
նօթոլթիւնը
ել էԼաքսի ճիչեբ
կ՚արձակէին՝
ոդ -
բերղ-Աէկանէ աեսարան
մը պաբզելռվ :
Առաւօտուն,
տեսնելոէք
Հսկայ
բազմութիւն
մբ Հաւաքուած
ծովափին
վրայ,
քիչ մը սիր^
ռինք, մաածելով
թէ անպայման ճար մը կբ գտ–
Fonds A.R.A.M
1...,36,37,38,39,40,41,42,43,44,45 47,48,49,50,51,52,53,54,55,56,...596
Powered by FlippingBook