ՏՈՄՍԵՐ
ԲԱՆԱՍՏԵ՚՚ղԾ
Թկ
Բաբեգործակռ՚նի
նախկթս
վարիչ -
ա՚եօբէ՚նր,
Ապնուամեծա՜բ
Տիար ՎաՀաՆ
Մալէզեան, որ Հինգ
վեց աաբիէ ի վեր Միլեբկբականի
գեզածիծ
1֊.
ււյա– ՚
ափերուն
վրայ
կ^անցբնէ
իր կեանքին
վերտին
բինեբբ,
շուկայ
ելած է՛՛, բարեսէր
«աղգսյյին»ի
մր ծախելու
Համար
Հայասաանի
գրոշմաթոլզ
-
թեբոլ
իբ «բնաիբ » Հաւաքածոն
՚.
Ե՞եչ
մեզքս
սլաՀեմ, երբ «Ասիացի^ին
ււիւնա՛
կբ տեսայ
առաուն
կանոլիւ
տակաւին
գրաչա -
րին
ձեռքն էբ
չՀաւաաացի
իր սլատմ ութեան
է
Մ աքէս
անցաւ որ զՀՐողբ ան սլա աճառ
«Հայաստա
նի թչնամի՜Տք՚ւեբէն
մէկն է, այսինքն
Ղ՚աշնակցա -
կան մբ ել«մի վատ աեսակի պբովոկատոր
» եւ
սուտ
մլՐւ է գլորեր
I
Եւ սակայն
, բացի
«Հայասաանի
կոչնակ»ին
3 ո ւնո լար Յի թիւբ եւ ա չօք - բա ցօք տեսա
յ որ
Ասիացին
ստախօս
շէ • •
.
Ալո , Հայոց
ազգին
նախ
կին բանաստեզծբ
, նախկին վէաստաբանբ եւ նախ
կին «վա ւ֊ի չ - անօրէն բ» յաճախորգ կբ փնտո էիւբ
լՐւտիր Հաւաքածոյին
Համար, որ
ի՛նքն է
բսոզբ
«արմ՜անի է Հայաստանի
թանզարանին՝»
• • ֊
Աոա9ին
անգամն։ է ոբ կբ լսեմ թէ Հայոց
ազ -
զին բանաստեղծներէն
մէկր
մե՚ծս՚Համբաւ
Հայ–
րենասէր ,
յտնգգնութիլնբ
եւ լրբութիւնբ
կ ու–
նենայ
չուկա
լ Հասնելու
Հաւաքածոյ
մբ,ոբ
անղամ
մբ եւս կր կրքլնեմ
,ինք կբ նկատէ
Հայաստանի
թանղարանին
արմանի :
՝ք՝"՚ձ՛ ճաթէ , այգ Հա–
րաքանւակ
վաճառում
, աբտածո
լ
մ , արաբ . եւրոսլ •
ռսկե
ր չո ւթիւն՛
, ճա չէ/քրան , սափր
ի չ,
կօշկակարի
աբՀեստանոց
, գերձակ
ել շրջուն
նկաբի^եբ
յ
Ներկայիս
բնւգՀ • թիւր
350
անՀատ։
Ազգա
յին տեսակէտով
ոչ մէկ յոսսագբ
ի չ ե -
բելոյթ
, Ամէնքն ալ թմրած
են ՀՄարսիլիոյ աղգ •
կեզր . վարչութիւնն
ալ մոռցած է մեզ է
Նոբածին–
ներ
ուեինւք առան՚ց
մեռոնի
։ Ասկէ ՚առաջ
կաթոլիկ
եկեզեցին– կբ կատարէր
կնունք,
պսակ ,
թազռւմ
եւն՛,
բայց աաենէ
մբ ի վեր մեր քրիստոնէու -
թիլնբ
վիճելի կբ սեպոլի կարգ
մ բ կզերականնե -
բու
կոզմէ, կբ պաՀանջեն
իրենց
մկրտոլթիւնբ
եւ
Հազորգո
լ Բ-իւն՚ր։ ,Անճարնեբբ
՛կբ
գիմ
են
բոզլքքա -
կանւնձերուն
որոնք
սիրով
1լ լողունին եւ
քարողով
կր զովեն
մեր առաքինութիւհնե
ր ր
՚ • •
Եբրել կապ եւ մ խ ի թա րո
լ թ իւնւ , երբեմն
Հե -
ոաւոր
աղդակիցներոլ
այցելոլթիւնբ
կբ
վայելենք
փոխագարձելովէ
Գլխագիր
ազզփն Հետ բուն կա–
պբ
դիրն
է ։ Հյաաեբ կբ ստանան «Տառա^»
,
«Հայ–
Բոյ՚ք– ^ ••
ԱՆՇԷՆ
ԿԱՐՕՏՈԻՆԻ
ԾԱՆՕԹ
Անոնք որ կ՚ուզեն
պատմ
ութիւն
ԳԲ^՜ի
կրնան
օդաոլիլ
«Տառաիի
Հետեւեալ
թի -
ւերէն,
ոբպէսղի
Ալմեբիոյ ավւ մբ գազոլթբ
մո
ռացութեան
չտրոլի
.
10
Մարտ,
5
Մայիս,
3
Աեպտ՛,
1931 : 29
Տուլիս
1932։ 19
Մայիս
1933։
23
Մայիս
1935։ 5
Փետրուար
,
17
Մա,իո
1938։
22
եՓար.
1940։ 25
Մարտ ,
27
Մարտ
1947։ 19
Մարա
1949։
ւաքածոն
500
տոլար
չաբմեր։
Ուրեմն,
Հայոց
ազ
գին ա յս մեծ բանա
ս տե զծ ր ,իր կեանքին
ՑՅրք
աարին,
Հայաստանի
թանգարանին
500
^"Գ
ՐԼԼայ
1000
տոլարի
նուէր
մր րնելոլ
քաշութիւ–
նբ
չունի
• . .
Բանի մր աարի աոաջ, այս ափերուն
՚քր"՚յ
մեռաւ
նկարիչ
Յէէթվաճեանբ : Ունէր
նկարներոլ.
Հաւաքածոյ
մբ։ Կբ պատմեն թէ վճռապէս
մեբ՝–
յ՜ած էր ծախել
զայն օաար թանգարանի
մր, ոբով
Հետեւ
ուիստ բրած էր ո՝բ իր ղործերբ պէտք է փո
խագրուին
Երեւան : ԵԼ փոխագրուեցան
: Ֆէթ ՜
վաճեան
կրնար , նուազագո
քն
, 10.000
տոլար
բս–
աանալ ա յգՀաւա քածս
յին
Համ ար ։Բա յց
,՚նաիսբնտ–
բած էր Հաց-պանիրով
ապրիլ
ութսոլնւբ
անցած
՜էբ
եւ օաարին
չտալ բանմբ, զոր կբ նկատէր
«Հայաստանի
թանզաբանւին
արմանի • • •» :
Բազգաաեցէք
Մալէղեանբ
Ֆէթվաճեանիէն
Հետ
...
Միամիա
^թերցոգբ
պիտի բսէ
Եղրայր ,
ալ
էրկան։
1լ բնէք : քտեգճ մարգբ
84
տարեկան։ է :
ԱԼ չի կրնա՛ր աշխատիլ
, ի՛՛՛նւչսլէս սլիաի
ասլբի • • •
- Պատասխան
Մեծարգո
լ Տիար ՎաՀան Մա -
լէղեանւ աա րեկան
5000
աո լար
կենսաթո
շակ կ^բ" -
աանա
լ Բարեգործականէն
: Ուրեմն
, չքաւոր
, ազ–
քատ
մէկբ չէ եւ կրնւա ք իւր Հաւաքածոն
ն ուի
րել
Ե րեւան։
ինւ ; Բա լց , Մալէւյեան
, ցամքած
Հոզիով
ել
աղքատ
սբտու/ մաբգ
մրն է . իր
«Հայաստուն։ասի–
րութիււնւբ»
՚աՀաւասիկ
500
տոլար
ալ
չարժեբ :
, աւս մարգն էր որ «ծակա՛չք
անօթի
ներ»
։։լոռա՚ց
մեր աքն։ մտաւորականւն/եոանւ
երե -
սին,
ոբոնւք
5000
տոլարի
եկամուտ
չունէին •••
Երաւ, ծիծաղաշարմ–
ղաւեչա
մր պիտի
րլլա
յ ,
եթէ
Հաւաքածոն։
դնւէ «մ–ան։էոով, մաՀբաի
ու ժան–
դով»^ 1ւն։ք զ ործածեց
ո/յղ րսւռերր
մեղի
ղ էմ ,)94։7–
ինւ՝\ յօոհնոէտծ
Գո։շն՛ո։կցական՛
մր իբ քիթի՚նւ
բե՜ր -
նին
ն։եաէ
500
տորսրր
ել Հաւաքածոն
զրկէ Երե -
լան
. . է
Թերեւս \այգ օրր կարմբի*
կարմրիլ
չգի՚ո -
ցոզ
չորուցամաք
խանոլթսլանբ
...
ԵԻՐՈՊԱՑԻ
Գ ա է ւ ա թ ե
գա\
ԱՀԻԱՋԻ
(էյուղիսաան
, իրան)
հայ
գաղութբ
"ք
Կւ՛
բ՚՚՚ղկանալ
200
բնտանիքէ
, մեծ գո րծու -
նէութիւն
ցոյց տուած է վերչե րս կբթ •
գործին
մ էջ : Նա իոկիռ
զ պբո ցական
շէնքբ խա րիոու
լ է ր մէկ
երկու
մութ
ղասարռէններուք
; ՚ Հին եւ նար Հուլա -
բա բձո
լ թիւնն երբ Հան գանակո ւթեամ
բ չի։նած են
օ
քին ակե
լի գպրո ցական
շէնք մբ որ
Ս^ւլաաանէն
վերք երկրորգն
է ։ Հյ"ււոո։ի
։։լիտի կառացոլի նա
եւ ե րկրո ր գ
յա
րկ ր
ռւն։ ենա լու
Համար
վ ե ցգասե
ան։
գպրոցական
շէնք մբ։ Գպրոցբ
ունի ելեկար.
լոյս,
առողջ
^ " ՚ – / ՛ 1
բնգարձակ
մաքուր բակ : կ՝ռւսա -
նին
140
աշակերտներ
ել ա շակեբտուՀ
քւ
Գպրոցբ
կբ ղործաղրէ
ԹեՀրանի
ազգ. գպբոցնւերու
Ոլ -
սուէէնւական։
ծրաւլիրր։
Տասբ աշակերտնւեր կբ քա–
ճախենւ պետական
գպրոցնե
րր եւ մ իա յնւ
ճաշերէն
վեբ
կ՚երթան
Հա
յկ • գպրոց
մէ քմէկ մամ մա
քրենի
լեղուն
սորվելու : Գպրոցբ
ունի
երկու
ուսոլցչու^
ՆԻՒԹԵՐ
ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ
ՀԱՄԱՐ
Ա Դ ^ Ե ք Ս Ա Ն Դ Ր Մ Ա Ն Թ Ա Շ Ե Ա Ն
ԹՈՇԱԿԱՒՈՐ
ՈՒՍԱՆՈղՆԵՐ
Այո
բանր շատ յաճախ էբ պատաՀում
նրան ՝» Հ
Այստեղ կբ վերջացնեմ
Ա ՚ Աարուխանի
զյ՚քից
մէջբեբոլմներ
ուր գեռ այնքան
շաՀեկան
գբուած–
^՚եբ
կան
Վերջացնելէ
առաջ
երկու
խօսք Պ •
Ցովսէփ
Մանթաշեանի
մասին է
Անցեալ
Ն"յեմբերին
իրեն
ա՚յցելոլթես^ն
գնա
ցի
մ ի քանի
որոշ տեղե կո լ թիւննե
ր
իմ անալու :
Զգիաէի որ Հիւանգանոց
փոխաղրուած
է
ԼՆե -
կեր) : Միւո
օր գն՛ացի
Հիւա՚եգանոց :
Երբ
լոեց թէ պիտի
գրեմ
Հօրբ մասին,
ճշգե–
լով
€Այսօր»ի
սխալներր, շատ գոՀ մնաց։
Տետոյ
յոլղոլելով
Հարցուց թէ կարելի՛* է որեւէ
ԼՈ՚^ր
առնել
իր Հօբ եւմօր գերեզմաննեբի
մասին :
՚ Աղ՛ Մանթաշեան
ել իր կինբ
Հանգչում
էին
ւ
^իֆլիղի
վանքի
մայր
եկեզեցոլ
գաւթում
իր շի
նել տուած
Հոյակապ
մատուռի
մէջ։
Վանքի
մայր
եկեզեցոլ այգ գաւիթ
բ Հայկ. պանթէոնի
Հանգա
մանք
սլնէբ
։ Մանթաշեանից
աոա9 այգ
գաւթում
թաղուած
են ղօրավարներ
Հոռիս
Մելիքով, Տով -
Հաննէո
Լագաբեան
, Արշակ Տէր *Լուկասով
, Բէն–
բրլգԱան,
Ալխազեան
, Շելկովնիկեան
,
ք^ԻֆէԻզի
քաղաքագլուխ
Պօղոս
Իզմիրլեանյ,
բարեգործ
Մկր
աիչ
Աանաոաբեան
, Անգրէաս
Աբծրունի
,
եպի0 -
I
կռպոսներ
եւն . : Տեաո
յ
տէր եւ տիկին
Մ անթաշ–
եաններ :
ինչպէս
յայտնի է, րոլշեւիկնեբր
քանդեցին
Թիֆլհզի
^այ եկեզե ցին. ե բ բ , մօտ
20,
եթէ ոչ աւե
լի
(25
եկեզեցի կար) եւ նբանց
շարքին
մայր ե -
կեզեցին
որ երկրորգ
էջմիածին էր կոչլում,
երեք
մարմարեայ
խորաններով
եւ երեք
ւլմբէթներով
•
Բոլշեւիկներբ
քանդեցին
նաեւ
շիրիմներբ եւ Աան–
թ ա շե աննե ր ի
ղ եզեցիկ
մատուռր ես ինքս
տեսած
եմ երբ գեռ նոր շինուած
էր :
Այս
րոլորբ
լռել է Պ՛ Տովոէփ
Մանթաշեանցբ,
ուստի
Հարցրեց թէ կարելի" է որեւէ լար
առնել
կաթոզիկոսից
կամ ուրիշ
ծանօթի
միջոցով,
իմա
նա թէ ուր փոխադրուած
է իր ծնողնեբի
աճիւն։րւ
Ի՛՛նչ կարող
էի րսե/
շիրիմների
Համար
, երբոզ -
ջերի մասին
անզ ամ դմռւաբ է լուր առնել
...
Տիկին
Գաբիեա
Մանթաշեան՛ց
մեռած է
1909
Հոկտեմբեր
18/5՛, 53
տարեկան,
Բեբլինում
եւ
մարմինբ
փոխագրուել
է Թիֆքհ"
Աղեյէսանղր
Մանթաշեան
, ծնած՝ է
1842
Մարտ
Յին Թիֆքի -
զռւմ , մեռած է Պեաերբոլբպ.
1911
թ– ա։>,րիք \9 հն :
ԱՐՄԽՆԱԿ
ԿԱՐԱՊԵ^Ա^
(6
եւ վերջ)
ԶԱ՚ՏՆԵՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԱՆՏԷՐ ԳԱՀՈՒԹ
ՄԸ
ՌՈՄԱՆ
Այ" փ
"ՔՐ
դաղութին
պաամաւ -
թիւ
-նբ
կր սկսի
\924էն : Այն ատեն
Հայերբ
աննբ–
շան
թիլ
մբ կբ կազմէին,
բայց
յետոյ
աւելցաւ ,
չնորՀիլ
կօշյւկի եւ կաշիի
գործարաններուն
:
Հ
,ա՝մ–
բանքի
աճումին Հետ, ունեցանք
Հ ՛Տ ՛Գ •
Կ"րք՚Ղ.
մբ,
Ջոմոլ1իք ել ուրիշ
Միութիւններ։
Ո՚ոմանբ
սկիզբէն
ի
վեր ունեցած է իր դրպ -
րոցբ։
Այմմ այգ մխիւթարանքէն
ալ ղրկուած
ենք։
Հակառակ
Հ. Տ– Գ: ջանքերուն
: կապո
յա
^ա ՜
է1Լ՝
" ՚՛
մեծ գեբ կր կատարէ
այս գււրծին
մ^ջ,
յէե–
կուսացսւծ է : Նոբ Աեբունդն ալ չի գոբծեբ : Մար–
ղական
իսում բ ալ չունէինք։
Աալաթիոյ
կբթ՛
Մ ի–
ոլթիլնբ
գոյութիւն
ունի անոնով : կարմիր Խաչ
մր
նոյնպէս : Գաղութբ
զրկուած է նոյնիսկ
Հոգե
ւոր մ
խի
թարոլթենէ :
Ո՞ւր պիտի
յան՛գի
այս թմբութիւն
բ : Ա •
ԾԻԾԱՂ
ԱՆՆԻԿ
Խեղճ մարգբ մէկ
ժամէ ի վեր
կոբսնցուքքած
կէս ոսկին կբ վ/ևտոէ, ել չի կբբ .
նար գանել :
ԱՐԱՄ.— Ան շուշտ
չի կրնար,
որովՀեաեւ ես
գաայ
... :
ՀԱՏՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ
Տբասլիզոնյի
նաՀանդի
Հայր.
Մ ք՛ո ւթեան
բնդ–
Հանոլր
ժողովբ
, աեէլի ունեցաւ Գեկա. \^ին , կէ՜
բակին ,
քՀշցՇՈէ
սրճարան
ին։ վե րն։ա յ՛" ր կբ , ն՛ա խա–
դաՀո ւթեամ
բ
Պ՜՛
Ե
ր"
ւանգ
Տա
րո ւթիւնւե ան ի ;
Տ՚ողովբ
լսելէ վերջ
Հ բաժա րեա
լ վա
ր
չութես^
բարո յական
եւ նիէ^քժական
Հա շւււետուութ
է ւնբ ,
1 )
իւր նիւթական
կարողոլթեան։
չափով
Հս*յ
մանուկներ
ուղարկել
օդաւիւ ռխութեան
Հայկ. կ"^
յաննեբբ
: Նախապատուոլթիկն
՚ր
միշտ վեբապա -
Հելով
իր Հա քբենակիցնեբուն
:
ւ
; 2)
Ջ/եռնարկել
Տ ո ւշամաէոեանի
մբ Հրատարափ՛
կոլթեան։
: Նախ՚աս/ատբաստական
•աշխաաանք -
նեբբ սեսած
են։ արդէն՛
;
՚
ւ ՚
•1
1, 3)
Տօնւել
աւելի
աքժանւավ ա լել կե ր ոլո վ
«Պոն–
էսոսցինե բուն
ՕրՖբ–,
Մայիս
\7ի կք՚րակին :
Ժ՛ողովբ
չորս
Հ ոգինոց
մա րմ ին
մ
բ
կազմեց
(Պ • Պ–
Երուանգ
^իլՀէրեան
, Բարսեղ
Աէբճան -
եան , Թա0ու
լ Ւնճէեան։
, ՎաՀազն
Մ"՛
թաֆեա%)
քննելու
Համար
Հրաժարեալ
վտրչոէ թե՛՛ւն
Հաշիւ
ներ
բ
: Տեաո
լ ղսւղտնւի քուէար
կո ւթեամ
բ ինտբբ -
տւեցալ
՛ն ո ր
էի
ա՛ր չո ւթի
էնւ բ^ .–
Պ. Պ–
Շ աւ ԷՆ Ւնճէեան,
Գարուն
Խ սւ թան
ս՛ ս -
եան
, Եզոէ արդ Անդ
բ է աս եան
, Հա քկսւկ Ծ "՛՛ո
ու ր -
եէսն , Պօղոս Մաքխասեան։
, կարաոլետ
ֆէաշեանւ.
Խա՛չիկ
Սղաճանեան
, Համբարձում
Խէսնէւոււէնւեան
I
(Դ֊ն-լաՏ)
ԿԻՐԱԿԻՆ
ԱՆԳԼԻՈՏ
ՄԷՋ
Գրած
էինք թէ Անգլիոյ
երեսփ
. ժալովբ
57/ք
գէմ
281
ձա յնով
մե րժած է ւիո խե
լ կ ի
րակնօրեայ
Հանգիստի
պայման/ներր,
որոնք
Հիմնուած
են
\625ի ել
1780/
օրէնքներուն
վրայ :
ԴաՀլիճբ
չէղ՚՚ք
մնացած էր այս Հարցինւ
մէջ,
-
՛երեսփոխանն
ե րբ ազա՛տ
էէն
քւյլէ տալու Հա -
֊մաձայն
իրենց
խղճին՛։
–՚՝ Այսպէս
ու րեմն , կիրակի
օր սրճաբս^եներբ
պի
տի գոց ուին։ որոշեալ
ժամ ե բուն : Գոց են։ թատ -
բոննեբբ։
1932/"1
օրէն,ր մբ տեղական
իշխանու -
թեանց կբ ձգէր
սինեմանեբբ
բանալ կամ գոցեէ
է
32
^Օր
կր գոցուին։ Եւ սակայն
եկեղեցի
գտց՛ող -
ներուն
թիւր պակսած է . . .
Նոր չէ ա յս պայքաբբ., պատերազմ
՚։ առաջին
ամիսնե բուն
ցո յցեր
սա բքոլեցան
, կիրակին «ա - ,
ղատ»
օր
Հռչակելու
՛Համար։
Աղջիկներ
թափօր
ներ
կազմեցին
փողոցներու
մէջ։
Երեք տարի ետք,
ուրիշ
ազջիկնւեր
վւողոց
իջան,
պաՀան։ջելով
ան-
փոփոխ
պաՀել
օրէնքբ
, դոցել
թատրոննւերբ
եւն . :
Բաբենոբոդիչներբ
վճռած
են նոր
միջոցներ
փոբձել , Հակառակ
իբենց պաբաութեան
:
Թեթեւ
ծան րութեան
փրօֆէսիօնէլ
կռփամ
ար–
՚**ԷԿր^
Փիէռ Սարգիսեան
որ բուռն
ծափերու
ար
ժան՛ացաւ. Տուն։ է––լար 2,5ին
, պէաի
երթււ։
յ Տ ի՛ ւթ ի՛ խ
ԼՋուիցե
ր իա)
մրցելու
Համաբ
՛Լ ո յնւ
գասակարզկն
իտալացի
ՐՁ
1
Ո
1
գէմ Հֆեար.
1 1 ) ։
^
Այս
մրցումին
յաղթական
բ պիւտի
ճակատի
Մարտ
%ին Զ"^էտ^րէ"յ
թեթեւ ծա : ր ՛֊ ւթեան ա -
խոյեան
Շօէք1ւՈՏ^
գէ՛^ •
Հս; յրաոլե տե՜ան։ի ետեւէն,^ նոր կէս ծան «
րութեան
կռփամարտիկ
մր կբ Հասնի Գազապբ -
լանքացի
, Նատիրկ^ան։ , ո.ր Ֆրանսայի
«ամաթէօք^–
նեբու
ախո
յենու թեան
1/4
ֆինա
Ա։
մրցումնե
ր ՜
մէջ
ՀՎէոն) ,
շէէ
՚Հած
է , բրւռն
կռիւէ
մր ե՛ւ–
էոլ
առաւ
ելութհամբ
ՆՅ.ՈՅւ՝ց
>է
>ճի ՚լէմ՛
՚՜՛
X
Կարպիս
Զ^քաբեան՝
Տ|
գէմ
մրցելէ աոաջ, սլիտի ճաե՛
ւէէմ : իսկ
8
Փետ րո՛ տ ր՛։՛՛՛
աէկ
0հ« Ր 7 /
ղէմ, Պ–
Զռէցէբիաե
թեան՛
անղամ
Բիլիճեան
փայլ
ցերիոյ
մէջ :
Օրլէան
Ա՛ւ
եէսն
(յ^V^Զ Օւսեշ) յ
կէաերով։
— Սարզլ
Fonds A.R.A.M
