Վ էյ^Ին ՊԱՏմՈՒԹՒՒՆԸ
Լիէ
-ք - Անտբէ
Մարսէլ
մեւԱէ ձգահ էր որո
չել
դասախօսութեա՛ն
թուակռ՜եր
,
բայց եւ
այնսլէս
ՀԷՐ
էրնար
սսլասել
անո րո չո։ թեան մէք :
ք՛ Վ.^Րէ"յ–> չնոբՀի՛–
Հայէանուչ
թորոսեանէ
,
^աքուլեցանք
արամագրելի
սրաՀ մր ունենալ Ա ո ր–
սլոնի մէշ,
1951
Յունուար
2&խն
Համար :
Վերք
տալու
նսլաաակով
Հէն ու տգեգ
սովո -
րութեան
մը, փոխանակ
սեգան
մր գնելոլ
Հանգիր
սասրաՀին
գրան
առքեւ ու գրամ
Հաւաքելու
« ա գ ՛
քատաց
պնակի–»
ձեւով
,
մանաւանգ
Սորպոնի^
մէք,
ոլգեցի որ Հրապարակ
Հա՛նենք
200
աոմսակ,
իրրեւ
^սլաաւո
յ աոմ
ս» եւ մ ուտքր
յա
յտարարել
ագատ
:
ՀձՄրեւմուտք»ի
խմրագիրը
խոստացաւ
^այգ
տոմսերը
սսլառել
լսարանին
մէք։ Տէր - Յա
կո բեան
էն խնգբեցի
տոմսերբ
տպել ձրի,
«յանուն
ագգո
ւթեան»։
Այսպիսի
կարգագրութիւններու
Համար
, սա
կայն , Հարկ
ե գ ա ւ քանի մր խո
բՀ ր գ ա կցո ւթիւն ,
սրճարաններու
մ էք , երեկոներր
: Եւ խոքՀ էլ ո բ կը
խուսափէի
սրճարաններէն
,
գասաէսօսոլթիւն/նե
-
րէն,
խորՀրգակցոլթիլններէն
,
օ ՜ ,
կորսուահ
մամեր : Եւ խ"ւ՛լ
) փերքապէս
, որ յաճախ
չյար
գուեցան
մամագբոլթիւններն
ալ :
Հիւանգ
եմ
ա բկահի
մր Հետեւանքս
փ որ պատաՀեցաւ
էի ոնի՝
մէք
՚. Հոգեպէս
պակսահ
, խանգափառութիւննե
-
րուս
յետ
էն
կաթիլը
ցամ քահ
, «ա չքգ ի՛՛նչպէս
է»
Հարցնող
սբտցաւ
րարե կամն
եր ուս պա տաս
խանե–
լ է ն
յոգնահ
, (Հաճելի՛՛
բան է յ ի չ ե լ ցաւ մբ կամ
գմբախտութիւն
մր գոր դուն
կ^ուղես
մոռնալ)
,
երբ
էԼերքապէս
ամէն
մամանակէ
աւելի
կարօտր կը
զգա
յի
մենութեան
կամ ճգնարանի
մը , փաղէ՛ մտ–
մագբութիւննեբուգ
, ձդէ՛
գորհգ եւ ղրաղէ
ուբի–
չփն
գորհոփ
յաճախ
ապաբգիւն
սպասումնեբոփ,,.՝,
\յ
լ
ես որ մանկոլթենէս
է փեր սուխւ բ ո լ թ ի ւ յ ն ր–
քահ
եմ , մօրս խրաաոփ,
օրս փեբ լուհե
լ
անկոդթե
մտնելէ,
փեբմակր
գլիուս
քաշելէ
ետքբ
ե լ
իբրեւ
եբկբորգ
անձ՝
Հարցնել
ինհի թէ «ի՛՛՛նչ
րրիր այ ֊
սօր»
, (յետոյ
աղօթել
բայց այդ Գ"Բ^Ը
մօքս
ձգտհ եմ չատո^նց՝) , կր ղդայի թէ կր
պղտիկնայի
անւկողինքւս
՚քէք,
Հարցումիս
գիմաց
ոչնչանալոփ
,
^չին
բան մր գաոնալոփ
,
«հ՚էԼ-՚յտէ՜՛ ,
քնացի՛ր
Հ ի–
էէա,
ապո՚ւշ»
ըսող
ձայնէ
մը ամօթաՀաբ
:
քհէման
սրճարանին
փեբնա
յարկը,
՚ոլչ
երեկո
յ ի ն , նմ ան տխուր
սպառում
ի մր պաՀուն
, նշմա
րե
ցի որ քիչ անգին
, անկիւ՛ն
մբ , խո րՀ ր դ ա կցո լ թ ի ւ ն
կր կատարեն
րաբեկտմնւերս
,
՚քյուպար,
ՅոփՀան
-
նէսեան.
Մարգիս
Տէօքմէճեան
, Վադարշ
Մ ե լի՛ք -
եան,
կարհեմ
Հտյոց
եկեղեցիին
փերարեբեալ
պատմութեան
մ բ առթիւ : Հետաքբքր
ուեցան
թէ
ինչո՛
լ
կբ սւղասեմ
, ելեկտրական
լոյսերոլ
տակ
ո րոնցմ
է չ ա ա կր խ" րչէ
ի ՚
•
Պատանեկութեանս
տիրացու
, Հիմակ
ալ
Հոգաբարձո՛՛ւ
, չէ՛ , չէ՛
յ
՝"՛է ատոր
Համար :
Տխրութեանս
մէքն իսկ կատտկելու
այս ցան
կութիւնը
ուրկէ՛՛
ց ուր :
Ե
Լ սակա
յն ,
չրս
ի
է
կա -
տակս
կեբա
յ ու լբքութեամ
բ , տրտմոլթեամբ
եւ
քէաոնա
ւթեամ բ սլատմեցի
ամէն։ բան
Հ
Երեքը
միաբերան,
ն ո յ ն
անկեդհ
ո ւթեամ բ՝՝ ,
րսին
•
Որ եւ է ձեռնաբկի
մէք, որեւէ
գորհի Հա -
մաբ,
ղո ր դուն կբ ստանձնես
, երբ նիւթական
ին–
–դիբ
կայ՝
նիւթականի
Հողը ձգէ մեղի։
Ատիկա
^մեր
դոբհն է :
Ս • Տէօքմէճեան
ուբիչ
առթիւ
մ լ ն ալ րրահ էբ
^ ^ ։ ն ձ
նոլն։ առաքաբկր
;
Լա
՛լ
, ըսի , Լիւք - Անտրէ
Մ աբսէլի
դասա–
խօսո
ւթենէն
ետքր
սլէտք է կազմ
ակե
րպե
լ Հաց -
կե րո յ թ մը; Ատիկա
գուք
կազմակեր
պե ցէք : Յե -
–յոո
յ , գաստխօսութեան
օրբ սլիտի
կաղմուի
յանձ
նախումբ
մ ր , ո բ նիւթական
միքո ցնե բ պիտի
սաեղ–
•հէ Հայ մ շակո
յ թ ի ն
նուի բուահ
Հատո
րին
Համ ա ր՝
նախաձեռնութեամր
ՇՅ.հւ61Տ
Տս(1^ :
Եւ այդ օրը
սգիտի
յա յտա
րա
բեմ թէ գուք կրր ստանձնէք
ա
յգ
~Հոդր
, Համ աձա՛՛յն էք :
Համաձայնութիւն
յա յտնեցին : Նուպար
Յոփ–
–Հաննէսեան
րսաւ
միայն թէ կաբճ
ճամ բո բգու ^
թիւն
մր ունի
կատարելիք
գէպի
աբտասաՀման,
ու
Տլը փերագառնայ
ճիշգ
Յունուար
2,Տին , երբ
տեղի
..պիտի ո ւնենաբ
գասա
իսօսո
ւթիւն
ր :
քւքնդբեցի որ անպայման
նեքկայ
գտնուի
, Հոգ
ձէ
1մէ նոր վե րագա
րձահ
, ճամրո
րդութենէն
յոդ–
.յն,ահ ։
Երեքդ կ ուզեմ
տեսնե
լ սրաՀին
մէք ներ ֊
/լայ՝
ա յգ
օ.որ , անկէ
ետքր ձեր ուսերուն
փրա
յ
պիտի
ձգեմ
ամբոզք
բեռր։
Իյանգտփառ
մեկնեցանք
;
Հասաւ
դասախօսութեան
օրր։ Ոչ մէկ տոմ -
յւակ
հախուահ
էբ նախապէս
: Ա րաՀ ին գրան առ
քեւ՝
քորի - սեղան մր, փբան
քանի մբ
Հաբիլր -
նոց։
Ա՛՛խ,
«Արեւմուտք»,
որո՛՛ւ
փայել է
ասանկ
.յք
ուտք :
Փայլուն
չէ առաքին
տպաւո
րութ
իւնս
.
Յան–
կարհ
երեւցաւ
ժան։ Պալար, որ նռր կր
Հասնէր
Մարսէյլէն
: ժողովուրդր
կուղայ
կաթիլ -
կաթիլ,
առնանալէն : Պար չկայ,
ձիաբչաւ
չկայ,
ա չ ալ
ՀԱրչին - մալ - ալան» կը խաղան,
այստեղ,
Աոր–
Այց մը վաէղապև&իԱ
(ԻՐ
ՄԱՀՈՒԱՆ
ՏԱՐԵԳԱՐՋԻՆ
ԱՈ-ԹԻԻ)
26 Մարա 1933.֊
Այսօբ,
մամը
՛ձին,
Պիւլ -
պիւլեան
երկու
քոյրերուն
եւ Աստղիկին
Հետ վար–
գապետին
այցելութեան
գացինք։
Վերքին
պա~.ուն
Պ– ՀյաՀմուբատեան/և
ալ մեղի
միացաւ
տի1լնռքը
Հետ :
Հիւանգներոլ
այցելութեան
մամբ
•արդէն ան
ցահ էր երբ Հասանք
Վիլմիւիֆ
եւ երկար
բանակ–
ցութիւննեբէ
վերք
միայն
կարելի
եդտլ վաբգա
-
պետր
տեսնելու
արտօնութիւն
ստանալ։
Հիւանդանոցի
տնօրէնր
Համողելու
Համաբ,
Հարկ
եղաւ
Շ-ա
Հմ ոլրատեան
բ ներկայացնել
իբրեւ՛,
վ ա ր գ ա պ ե տ ի ն
մտե
րիմներէն
մին, որ ՚ն-ոյն
օրն։ ի՛սկ
^
Հասահ
է
ր
Ամերիկա յ է ն եւ քանի մր մամ
վերք
յ
պիտի
մեկնէր
կրկին
աբտասաՀման
:
|
Վերքապէս
մեղ առա^։ռրդեցին
վարդապետին
*
գտնուահ
չէնքբ : Մ տանք
Հիւբանոց
, եւ Հ
իւանդտ–
սլաՀ մբ ղնւաց վ ա ր գ ա պ ե տ ի ն
իմացնելու
ոբ
Հիւբեբ
եկահ էին
իրեն։
Շ աՀմ ռլրատեան
, որ տարիներէ
ի վեր չէրաե
սահ
դինքր
, սկսաւ
մ ատՀոգութեան
նչաննեբ
ցո յց
տալ :
ԱլէմչաՀ
, բսալ,
իմացայ
որ վերքերս
վ ա բ–
գապետր
իբ Հ ի ն բարեկամնե
բ բ լալ չլնգունիր
, ա–
ւելի լաւ է չերեւամ
եւ դոլբսբ
սպասեմ : Եթէ
տրամ ադրոլթիլԱ
բ լաւ րլլայ,
կանչէ, ես կուգամ
:
հքօսքբ գ ե ռ չէբ աւարտահ
, երբ
վարդապետը
վբայ
Հասաւ եւ էն առաք
Շ աՀմ ո ւբատեան
բ տես -
նելով
, ուրախութեամբ
մօտեցաւ
իրեն եւ «Արմէն
,
ա յս դո՛* լ ես , ո՛* ւ ր էիր ա յսքան
ատեն»
բսելով
գրկեց
ղինքր
ե լ զարմ անալի
լի չռզ ութեամ
ր
մ բ
լուրեր
ուղեց
, անուննւե
բ տուաւ : Յետո
յ ,
կաբղաւ
բոլո բս աքր Համ բուրեցինք
եւ սեղանի
մր
չուրք
նստանւք
միասին : Վարդապետր՝
իրեն
ուղղահ մեր
Հարցեբուն
կր պատասխանէ
ր երրեմն
խիստ րտ -
նաւոբ
կերպով,
բայց
յաճախ
մեղի
Համար
բոլո -
բովին
անՀասկնալի
լեղուով
մր, զո ր մենք կա -
տարե
լ աւզէս
Հասէլնալ
կբ ձեւացնէ
ինք :
Աո անց րնղ մ իք
ելո լ՝ երկար
մ տիկ
ըրինք եւ ի
փեր քո յ խօսա կցո ւթեան
նիւթր
փոխելու
Համ տ ր
Հարցուցի՛նք
կատակով
, «վարգապե՝՛տ
, ՇաՀմոլ
^
բատեանւր
քանի^
տարեկս^՝
էլ բլլա / • ինք կր պնգէ
որ դեռ
45
չկայ»։
քքինւդալով^
^՚Րէէ
ԷԼ
կենայ,
կ^ասի։ թէ գ ե ռ չէ հնռւել»
րսաւ ու
չաբունակեց
կատակել։
Յետոյ
սկսաւ
մեղի
Հաքբականւ
իւբաա -
նւեր տալ.«գուք
բաբի
պէպէքներ
, երեսնիգ. ոբ այս
պէս
բարի
րլլա
ք , ձեր տոլնեոռւ^է
մէք
մի՛ութիւն
Կ*րլլայ,
ապա թէ ոչ բնւաանւիքբ
կր քայքայուի
»:
վ ա բ ղ ա պ ե ա , Հարցուցի
, ի՞Լչսչէս
կ՝սնցը–.
նէք ձեր մ՚սմանակբ,,
կր կարդա՛՛ք,
կբ գրէ՛՛ք, կք^֊
շաբունակէ՞՚ք
ձեր թանկաւլին
աշխաւոանքբ
;
՚,;
Ոչ որքան
ատեն։ որ Հոս մնամ
, կինս, ղա^
՚ւակներս
չառ՛նեմ ու նորէն/
տուն տեղ չբլլամ, չեմ
կրնար
աշխատիք։
Հոս զեռ չատ
գորհ
"ւնիմ,
չսւա
զինուորներ
կան , րոբՈլու^ե
ո ենւ , ես
բոլորին
վբայ
ւղ1տք է Հսկեմ : Աշիսատանքբ
հանբ է, շատ
գմուար
է, չատ։
Գուք որ եկ՚սք, նոբէի; աւար
տեր
, րայց
դուք քիչ ուշ եկաք, ես կանաւիւ
վեր–
քացուցի
եւ այգպէս
լաւ եղաւ,
կրցանք
տեսնուիլ;
Ուրեմն
արդելյւ
^ ր լ լ ՚ ^ ն ք ձեո
ւլոբհեբունւ,
վարզապետ
, Հիմա
երթանք եւ նւորէն
կոււլան՚ք
: Ե–
թէ
զբաղահ
չ բլլաք
, դարձեալ
այսսլէս
կբ տես
նոլինք »:
Վ^ս։ բղա պետը
մ եղե
րնկեր՚ա ցաւ մ ինւչեւ պաբ -
աէզ : ՇաՀմուրատե՚սնն
ու եո
կրկինր
ու
կրկին
Համբուրուեցանք
Հետր եւ օբիորզներբ
ն/որէն աքը
Համբոէ
րեցին։ : Վարզասլեար
յանտձ
՜1աոարեց
որ իր
կողմէ
բարեւ
տանին։
«քերթէնքէլէներուն»
:
Երբ
Հեռացանք
մեր ռւիսաավայրէն
,
րոլսրիս
աչքերր
խոն։աւ
էին :
՚Ր-սան։ տարիէ ի վե,, չէի տեսահ
վաբդապետր
:
(Յ՚աււաւջ, 27-10-935) ՜ ՜
Գ-Ա.
ԱԼԷՄՇԱՀ
պոնի
Հպարտ
սրաՀներուն
մէք : ԱյսուՀանգերձ
կր
լեցուի
սրաՀր։
Ա . Գոլյռւմ
ճեան կբ կատարէ
բա
ցում
ը Հա
յեր
էն; Ե ր ի ա ա ս ա ր գ Վ ռ ա մ
Գույում
ճեան
կը
կարգայ
գրաւոր
ճառ մր : Եւ խօսքր կր
տրոլի
Ժան
Պալարի
, սր իր մեհաբանքը
կը յայտնէ : Յե
տոյ
գաշնակաՀա
բութիւն՝
Օր՛ Տ իրսւՀի՛
Աառալի–
եան։ի
կողմէ : Եւ աՀա Լիւք ^ Անտրէ
Ա աբսէլ :
Գունատ
•.ու բարակ
ա յս երիտասարդը
կրնա՞ր
մի–
թէ
դառնալ
բոցավառ
մորենի,
• ի^նչ
յոլդոլմ,
ի՛՛ն՛չ
կենդանութիւն։
ԱրաՀբ
փրփրեցալ,
տեղէն
չարմեցաւ։
Գասախօսութի^ւն
,
այսպէս
էլ րլ -
լա
յ : Աննաիսրնթա
ց խանգափառութիւն
մր ստեգ -
հուեցաւ։
թաւ ձայնոփ
մր, աբեղայի
ձայն,
Լիւք-
Անտբէ
Մարսէլ
, սեւ Հաղահ
, դաբձահ
է
երիտա–
ս ա բ գ
Գրիդոր
Նաբեկացի
մը , որ կ^աղօթէ
, կր
փրփրի
) կր տագնապի
: թէ կր փերլոլհէ
, թէ փկա–
քոլթիւն
կուաայ։
Ժողոփուրգին
խսնգափառոլ
֊
թիւնր
Հասահ է իր գագաթնակէտին
: կբ յաքո
ր գ է
Իփ
0՝էսիէ
) ֆրանսացի
երիտասաբգ
երգիչ
մբ, ոբ
կ՛՛ե ր գ է
...
Հա յեբէն : Ր առեր
ուն
Հ՛ն չում
ը ,
ձայնին
աղդա
յնութիւնբ
, եղանակին
Հա բազատո
ւթիւնր
անաէթւկալ
մը մեզի
Համաբ,
այնքան որ ոչ ոք կը
Հաւատա
յ թէ ֆրանսաց
ի է երգոգը
,
քա^
ղցբ
,
քա՚՚ղցր,
քաղց րաքա*
զցբ
ձայն մր, որ կր
թրթռա–
ցլնէ
Հայրենակարօտ
ո ւնէ^գի
րնե րո ւն
սիրտր ;
Հրաչք
թուեցաւ
չատերուն
: Ոչ ոք կրնար
եբեւա
կա
յ ե լ թէ պիտի
դինոփնար
սբտազեզութեամբ,այգ
օրր.
Հայ Րանասաեղհութեան
Օրբ Առբպոնի
մէք,
ինչպէս
յայտաբաբո
ւահ էբ : Ոչ ոք կրնաբ
եբեւա
կա
յել թէ պիտի
երքանկանար
ա յդքան
յափչտա
^
կութեամբ,
Հպարտոլթեամբ
եւ
Հայոլթեամբ
:
Վերքապէս
ոչ ՛ոք կր սպասէր
այգքսն
քաղցր
անա
կնկալներու։
Եւ աՀա բեմին
փյւայ՝
Հայկանռւչ
թոբոսեան,
ա^ որ Փաբիղի
սրաՀներր
փլցնել կոլ
տար
հափաՀարութիէններոփ
ու դզբգաւլին
\)\%ե -
րոփ
,
մողոփուրգր
կա րհես
կարօտցահ
էր
Հա
յ
երամչտութեան
այս
պարիկբ։
Այն օրբ, Աորպոն
գարձաւ
Հայկական
տաճաբ^
միւռոնուեցալ
Հայ արուեստին
չունչոփ։
կատար
եալ
աստուահացում
մ լ ն էբ որ կբ
կատարուէր
Հալ
Հանճարին
: Նեբկաներէն
Տ. ^ՕքՏԱՃ ,
ֆրան ֊
սացի
երամիշտբ
, որ կոյր է, յայտարարեց
թէ
«ինհի ա յնւսլէս կր թուէր թէ կր գտնուէի
հոփի մր
դէմ
յանդիմ
ան , եւ ալիքներր
մ ո լեղնու0եամբ
կր
նետուէին
գէպի
ինձ, ձեր հա փտՀա
րո լթիլնւն
երուն
մէք
կարհես
կը տեսնէի
ներկայութիւն
մը
բաղմա՛
Հաղար
Հայերու,
ցեղին
Հոգին էբ որ կը սաւառ -
նէր
) ՚>՚"^ բանաստեզհութեան
ււղին էր , որ կ իք ՜
նէր
Հանղ
չելու
Համա
ր ձեր հափա
Հարո
լթեանւց աա–
լիզերուն
վրա
^ » 1
Բեմէն կբ նչմարեմ
Նուսլաբ
3
ովՀ՚սն՚նէսեանը
։
Ուրաիւացա
յ որ եկահ է իբ մամ ա դր ո ւ թե ան։ ,
յետ։ս։լ ա յին Հաստատեցի
ո բ
եյւ րեք յուսա
ի՛ա ր չր՜
բաւ
ղիս անձնուիրութեան։
տեսակէտով
:
ԱԼՔ"՚Լ
վւնտռեմ ու կբ դտնեմ
նւաեւ Ա ա բ։լիս
Տէօքմէճեա
-
նր
ե լ Վաւլաբշ
Ա ե լիքեանբ։
Ուրախացայ
, ք ա ք ա –
լեբուեցայ։
կբն.ամ
աշխատիլ
ասոնւց Հեա,
Ր
՛՛Ի*
կրնամ
վսաաՀիլ
որեւէ
Հանրային
գորհ 1
Ուստի
Հրապարակաւ
յայտարարեցի
թէ կաղ–
մ ուահ է առմամեւս
յ յանձնախումբ
մբ , ա յղ.
երեք
անձեբով։
Մօա օրէն
պիտի
կազմակերպուի
Հ ՚ ո ց ՜
կերոյթ
մր, ի պատիլ ժան Պալարի եւ
Լիւք-Անա՜
րէ
Մարսէլի,։
Այդ Հացկերոյթին
մէք, պիտի բն -
գտրձակենք
յանձնա
խում բէնւ
կաղմր,
՚ լ Բ " ՚ ղ
^ Լ " ՛ –
Համաբ
փառաւոր
Հատորի
մր
Հրատս։ր՚ոկսւ
թեամր :
Հանդէսէն
ետքբ
, գոլրսր
կբ
շարունակուի
խանգավառութիւնբ։
Բոլոբր կր կրկնեն
ն ո յ ն
խօս՛
Քքլ՛
Լաւ գորհ է ասիկա,
շաբունակեցէք
է
Ոմանք
կ՝ րսէին.
Կրկնեցէք
այս դասախօ
-
սոլթիլնը,
(կր խռբՀէինք
կազմակերպել
նաեւ
դասախօսո,
թիւն մբ Հայ երամչտոլթեան
մասին >
Լիւք - Ան՛որէ
Մտրսէլ
երամիշտ
է միամամա
-
նակ) :
Խ ա ն դ ա վ ա ռ
խօսակցոլթիլննեբր
դ՚սցինք
չա -
բռւնակել
մօտակայ
սրճարաններս
ւ ն մէք,
մինչեւ.
գիչեր :
ինհի կբ մօտենայ
անհանօթ
մր եւ
կարհ^եււ
մարգարէութիւն
մր րն.էր՝ բսաւ
«Այսքան
խան–
գավտռութիւն
սաեղհելէ
ետք, շատ ղէշ գորհ մբ
կատարահ
կ՝բլւաք՝
եթէ Հմտյաթափ
լ՛նէք
ֆրան֊
սացի այս բարեկա.ռերբ
, չկաբենււոլով
արժեցնել
տրուահ
յոյսերն
ոլ
խոստումնւերբ
»:
Տէ՜ր
Աստուահ,
արդ
.եօք
Հմաքաթա՚՞վ։
բնւելու
Համար
զանոնք,
նո քն իԼ կ վ^տացնձ
լռվ
մեզմէ Հե֊
.լացնելո՛՛ւ
Համար էբ ^ որ այս
աննախրնթաց
խանգավառ
ոլթենէն
ետքբ՝
խաչակրութիւն
մը
րացուեցաւ
մեր ձեոն.սրկին. ղէմ :
Վէ^Ը,
սկսաւ, այս անդամ
բաղէ ի բ ա դ :
ՆԱՐԳՈԻՆԻ
Fonds A.R.A.M
