ք « Ա ա 1925,11.Շ.Տ.376.2Տ
17. 1<ս« Օաոշտատ - Բձ1<1Տ (13) ^V1^է^օ: էՕԼՏտՇ
Վեցաւքս • 1100 ֆր • , Տար • 2200 . Արտ
• 3000 ֆր •
7է1. Շ08. 15-70
Գի6 10 ֆր–
Շ-Շ-ք–
ք Տ ք »
1 6 7 ^
յշսժւ 30 Օշէօե« 1952 ՀիԹգշարբ-ի 30 ՀՈԿՏՆՄՐԵՐ ^
28րդ ՏԱՐԻ - 28« ձռոէտ
6904–՚Նււր շրջաւն թիւ֊.23X5
ՄԵՐ Խ՛ՕՍ-ԲԸ
խմբագիր՝ է՛ ՄԻՍԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ՀԱՏԿ. ԳԱՏԸ ԵՐԷԿ ԵԻ Ա800Ր
. ՆԱԵՒ ԿՈՄԻՏԱԱԻ
ՀԱՄԱՐ։
Տսւս՚Նբեօթբ
սւաբի
է սւնցեբ , Հոկա.
26/
ոէյ%
ՖՐԱՆՍԱ եԻ ԱՄԵՐԻԿԱ
Ուոչինկթբնի
սչեաական չբ^անակնեբբ
կը նը^
կաաեն ոբ ֆբանքեւամեբիկեան
յաբաբԼբութեանց–
ծագաձ– թիւբիմացութիւննեբը
կրնան ցրուիչ,.
ոբբ յայտաբաբո
լին Ֆրանսա
յի Հանղէպ Ա իացեալ
Նս՚Հանղնե
բու
քաղաքականութեան
աեւական
տուե ա լնե բր ;
ՆախաղաՀ
Օրի" էի եւ ուբիչ պեաական
մաբ–
գոց վեբշեբս աբաայայաաՆ
գանգասէէւեբր նկաախ
ունենալով,
1լ բսեն թէ , բնաբական
պայքաբր եւձ.
Ազգամո
ղո վ ին վիճա բան ութի ւննե բը պաաճառ ե -
ղահ՜ են ոբԱմերիկա իր պաչաօնական աեսակէտ - -
ներր չէ կրցահ պարղել : ԱՀա այգ մասին
ձեորն–
Հաս չրշանակնեքոլ
կաբհիքը :
Լ –
Ամերիկայի
քաղաքականութիւն
բ արեւ
•Հ֊.
մաեան Եւրոպայի
մէ^ է եւ կր մնայ
Հիմնուահ
Ֆբա՛նսայի
վրայ, անաեսական
, քաղաքական
եւ^^
ղինուոբական աեսակէաով : Եւրոպայի պաչապա–
Հայկական՛ ՚Իաաբ այն ձեւով չի ներկայանար
այոօր , ինչպէս եբէկ ;
1878
^5՛
մինչեւ
1952
րաղմաթիւ
փուլերէ
ան -
.ցահ է մեբ Հաբցբ ;
Ամբողշ
40
աարի «Բարենորոգումներ»
անունր
տուահ էին մեբ աղգին
փարիչները
Հայկական
՚*իաաին ;
Անոնք կը Հետապնղէին
«կեանքի,
ինչքի եւ
պատուո ք» ա պա
Հ
ո
փո
լթի
ւն Հա յա բնակ գաւառնե -
բուն մէշ :
Երբ գեռ չունէինք քագաքական
կուսակցու -
թիւննեբ , մեբ եկեղեցական
պետեին էին , որ յա -
նունւ Հտ ք ժողոփուրգին
Հա յկական Ղ՛ատ կրՀե -
աապնղէին
ներքին ել արտաքին ճակատներու
փը՜
Պոլսո յ պաար իւաբքեերր Բաբձրագո
յն Ղրան կբ
ներկայացնէին
«թաղ բիր»՝ն եր՝
խնգրելոփ
փերշ
աալ գաւառի
Հա յութեան
ՀարստաՀաբութեանց ^
«բարենւորող.ումնեբ
»ոլ
ճամրոփ, ինչպէս կր խոս–
տանաբ Պերլինի գա
չն ա գր ին
61
րգ յօգուահբ
ւ
Խրիմեան
Հայբիկ
մինւչեւ իսկ կր պաՀանշէբ ,
որ արեւելեան/ նսւՀանղնեբու
իսլամ
բնակի՛չներն,
ալ օղաուին բարենորոգումներէն
, ձեբբաղատուե
-
լու Համար կաշառակեր կաո ափա րի ^եր
ու եւ ըն -
չաքաղց սլա շտօնեանւե բո
լ
կե գե քո ւմնձ ե ր էն
՚,
1878/՛^.՛
Ներսէս Վ^արժապեւոեան պատբիաբքր
,
Խրիմեւսնւ
Հայ է՛իկ ել Խ" րէն
եպս . Նա րպէ
յ ղլխա՛
ւոր գե րակա տա րնե
րնւ էին՝ Հայկական
Հարցր Պեր
լինի ժողով ին ներկա յա ցնւ ելո
լ
Համ
ւ
Օասսրոօզբ
տաբբ
^
"•"^"^՚՛
\ V
նութեան
րմրռնում բ Գերմանիոյ
մասնակցու ֊
օրէն ի վեր երբ աղգովին
կ՚երթայինք
խոնտբՀիլ
^
ֆ^^Տնսակա1
հՀումո^ի
: Ամերիկա իր
Վարռասւետիւն գագաղի/ն
առշեւ :
՚^, , ^
, \ ո,
5
Ս Րւ է,
*
. # բլ Հ ք լ րւօ
ւ ւ Լ քիակատաո
Հալանոլթիւնր
տուաւ
աՆոր
: Այ)երի–
Հաղուագէպ է
ոչ
միայն մեր մէշ,
այլեւ
աւելփ
ԼէՀ
^ Հ ^ ^ ^ լ ^ ^ ^ ^^ի մր տարիէ ի վեբ
գոՀու -
՝
կրօնապեանձեբբ ձախողեցանւ
իրեն ց ձեռ —
ձ 1ն
մեհ աղգերու Համար , ունենա
լ գէմք մը ալ
պատմութեան
անցահ, ոբ կենգս^նի
րլլայ իր ձայ
նով, իր սրտին Հարաղատ րաբախումով,
իբ յո յ ^
ղերով : Միչա ՚էառ՝ ամէն տոլնի մէշ, ամէն չրր -
թոմնքի
վյւայ եւ ամէնուն
սրտին խորը
է
Այգ սակաւաթիւ
գէմքերէն
մէ1լն է կոմիտաս
,
որուն արեւր եթէ խալաբեցաւ
չարաչուք
առտու։
մբ,
բայց իբ երգով մնաց յաիտենապէս
պա
յհառ
բոլոբ Հայ Հոգիներու Համար ;
Ու երբ առտու մր իր աճիւնր
փոխագրեցին
Հա յաստան , յաղթանակի
օբ մ ր եղաւ
տարագիր
Հայութեան
Համար որ իբ սրտէն մասնիկ մը կը
ղրկէր Վաբգապետին
Հեա
, իբ արցոլնքոփ
, մա
նաւանգ իբ կենսատու
ալիչոփէ
Տի՚չատակ
մբ չէ Վ^աբգապետր մեղի Համաբ :
Անոր գէմքբ,
կայհկլտուն
աչքերբ,
լայն
հիհագը,
աչխոյժ չարմումներր,
միչտ ալ կենգանի են ղին
քր գոնէ մէկ անղամ տեսնողին Համար ՚.
Ե
Լ մենք միչտ կր լսենք իր յաղթական
«Մո -
կաց Միբղէն», իր սրտաճմլիկ
«Տէր
ողորմեան »
կամ ւոխրանոյչ
«Անւտունին» ՚.
•••
Աղղր
Է՚"ՐԳ՚"Ց
1^
Ք
անչուչտ
,
^"՚ՐԻգԻ
Հայոց եկեղեցւո
յ
Հ ողա բա րձո ւթիւնր ա յս
տարի
ալ րտրեՀաճեր է ՀոդեՀանգիստ
մր սաբքել
«(ւաէւ
կոմիտաս իւ Համ ա բ» ։
Ուրեմնէ, միչտ « ի միշի այլոց», ինչպէս
ուբիչ
պատմական
դէմքերոլ կամ դէպքերու տաբեդաբ -
նարկնւերուն մէշ, քաղաքական
կուսակցութի^ճէ–^՜–^
նւերն իշան Հրապարակ %
/^թաղ.րիր»ին ու բու բվառին
յաշոբգեց
Հրա —
ցա՛նն
ո ւ
ռումբը ;
Զէւթ՚՚՚նի
ու Աասանի ս\պս ատմ
րո ւթ իւէւնե լւբ ,
^ոլսոյ
ցոյցերր, Պանք Օթոման՛ի ղրաւումր
, Երլ՜
տրղի մաՀափորձը
եւ այւ յեղափոխականէ
ձեռ -
նարկնւեբ կոչուահ
էին
61,ք՚յք–
լօւլուահի
երաչխ՚ս -
լռ
ր փեց մեհ ս/ե
տոլ
թեա՛՛ն ց
ո լ
չա դր ո
ւ
թ ի ւնւր Հրա ^
առթիւ ;
Աւանդական
՜կարգուսարքը
խանգարուա^հ
կ՝ բլլար
, կամեկամուտ
ի աղբի՛՛ ւր մբ կրպակսէր
,
եթէ Փարիղի Հա /ոց եկեղեցին
լատ կա՛պէս ձի^ա -
էււռկիէ
արա րողո
լթիլք
^ւ
մը սարքէ ւ։ *Լաբդապ
Համար
ոյյռւ1։
սլաաարա՚լի
քա ղղ բաՀն
չիւ1։
ալյւքնե–
րր ե^աբձագանւղեն
իր
կամարներուն աակ,
ամէն
առթիւ;
՜
ԱՕԱԻ
թեամր եւ Հ իացում ոփ կրՀաստատեն
Ֆբանսայի
փեբականղնում ր ամ էն
մ արդի
մ էշ Հ
2.
Ամերիկեանւ կառափարութիւնբ
միչտ խոս
տոփանահ է որ Հիւսիս. Ափրիկէի
մէշ տղդայն.ա -
կան
նեբչնչումներոլ
յա րո ւցահ Հարցերու կար -
գագբութիւնր
կլ^նւայ կատա բուի
լ
ֆրանսա
յի եւ
ա յ դ
ժող ոփ ուդնւերոլ
նւեր կա յտ ցուց ի ^– երուն
մ իշեւ,
բանակցութիւննե
բոփ ; Աղգամողովին
մէշ թու -
նուղի Հա բցին օրակարգ
անցնելուն
ի նպա ստ ա -
մե րիկեան
քուէն չնւչանակեբ ռր ա յգ
տեսակէտը
լքուահ կամ փոխուահ էէ
3.
Ամերիկեան փարի^երբ
լիոփին դիտակ են^
Ֆրանւսա յի
հան բ
ղոՀ ո ղո լթեանւց
Հնղ կա չինի
պա չտ պան ո ւթ ե անւ Համար : Այս
մ ասին
Միացեալ
ՆաՀանւղնեբու
Օղն ութի ւնր պիտի Հասնի ;
Նաեւ գիաել կբ տր՛ուի Ամերիկայի
մէշ թէ
Ֆբանւ ս այի
դէմ ամե բի կաց
իւ պետակ ա՝ն
մ ա^ոգոց
կարգ
մ ր աբտա լա լ տ ո ւթ ի ւնն եբ ր մ աս կբ կաղւՏ՚են
լնտ բական
ւղա յքա րինւ , վաոկաբեկելու
Համաբթբ–
րում րնի քաղաքա կացութիւնր
ո բ մեհ արժէք
կ ո լ
տա յ Ֆրանսա
յի բա րեկամութեան Հ
X
Փ՚սրիղի ամերիկեան առեւտրականէ սենեա
կին
մէշ տրուահ
Հացկերո
յթի
մր պաՀուն ամե -
րիէկեանւ ղ ե ս պան ր Պ ՚ Տ րն
Հ ե տ ե ւե ա լր
յա յտարա -
,րեց •
Ֆրանյսայի
եւ Միացեալ ՆաՀանղնեբու
յա
րաբե րո ւթեանց
մ ասին վե րշերս Հրապա բակա
յին
վիճաբանէութիւններ
եղանւ : Այս աոթիւ
կ^ոլղեմ
չեշաել թէ , ամէն ատեն ուղահ ենւք օդտ ա կաո րլ
լա լ օղնւելով Ֆբանսայի
որ րրահ է եւ կբշաբու -
նակէ ր՛՛ել աՀաղ/ն
ճիգ մբ դարմանելու
փերշին
ւիրելռլ Հայկական Գատին փրայ
ԻՐԱՆԻ փաբչապետ Ա՝ոսս.տեդ ԹէՀրանէն անգ–
1908/
Օսմանեան. ՍաՀմանաո֊րութիւնր
մեհ
լ1՚ական գեսպանին
մեկնումին
առթիւ յայտարա -
յաշոգոլթիւն
մբ նկաաուեցաւ
Հ
՜՜ ՜
րութիւն
մը պիտի ուղոէ
Ա1դլիսյ
ժողովոլւ^դին
Տեղամւո իսա կ՛սն կա ղմ ա կե ր պո
լթ
ի ւնն ե որ փ ՛սր
բացատրելու
Համար խղմոն պատճառեերր։
Միւս
դրին ղէնքբ եւ Հայ մողոփուբդր
պաՀ մր սնկեղհ -
է"՚լմէ
ա.գլիոյ արտաքին նախարար իտրն յայտա–
օրէն Հաւատաց
«օսմանեան
Հայրենիք»ի
ստեղհու–
/""/՚% թէ ^՝ • Րբիտանիա պիտի շարունակէ փոբ–
մին
՚.
թուրք տարրր սակա յն երբեք
չմ արսեց «Իթ -
թիՀատ »ի Հբապա րակ նետահ նչս/նա բաննե րբ
«ապա տ ռ լ թ ի ւն , արդարութիւն
, Հաւասարութիւն ,
ե դրա
յր ո լ թ ի ւն
ո րոնք փո խ առն, ուահ է ին Ֆրան–
աւական մեհ (եղափոխոլթենէն
Հ
ինւ բ ամ իս չանցահ Կիլիկիան ոգոդուեցաւ ա -
բիւնոմ
՜,
Հակաոակ ա յս աՀա
լո ր
սպանդին։ , բաբեմաու–..
թ իւնն
։ււ նե ցանւք Հաւատալու
օրուան։ վա րի^ե -
ձել բանաւոր Համաձա
յն ռւթեսւն մբ Հասնիլ իրանի
Հետ
, բայց բնաւ ներում
սէիտի
չխնգբէ
՚.
ԱՒԱՏՐԻՈՑ նւախարարական։ աաղնապր լուե՜–
ուեցաւ դաՀլիճր կադմուլ երկու կուսակցութիւն -
նե րբ՝
Ժ։ւղովրդականէ1։ե
էն ու
բ
՛Լ
կե ր։էա րա կսննե րր
իրարու
մ էշ
Հ ամ աձա յնսւհ ՐԱա լուէ ՚.
ԹՈՒՆՈՒԶԻ
մէշ աՀաբեկումնեոր կբ չարու -
ն ակո
լին ; Երկուչաբթի
օր ալ երեք տեղ ռու մսեր
նետուահ
են եւ չորս
Հ՚՚ղի
մեռահ,
որո՚Լց
երկուքր
եբախտլ։
Օքրսւնստկ՚սն
ի շիսանէս լթիւննւ ե
ր
ը կրխոբ–
• ՝ ՚– ՝ • . • ^
- - ՝ ----- ձե–
^ 1^ սնղութ
պատեէւաղմին։ պտաճաուոհ
վնաւներր
յ
Վ^ստաՀ եմ որ Բ՚՚լ՚՚ՐՐ
Համաձայն
ենւ
Ամերիկայի
բե րահ էականէ օմանգակու
Թեան մասի՛.
;
կր
Հ/ա– -
նանւք Ֆրանւսա/ի որ
՚1
ախսքձեոն/՚ոլթիւնր
ւսուսւ բս–
տեղհե լու
։լո բհակցո
ւթե
ան։ եւ խաղաղութեան
փր՜
բա
ք Հի։։քնւուսւհ Եւրոսլա մբ։ Ամկոի՚կեան
ժողո -
փ՚՚ւբղ
՚՛ խ"Ր Համակբոլ
Թի՛ւն։ ուն։ի։ Հա՛։ գէսլ Ֆրան–
սսւ
քի ե ւ մողո փուբգին արգե
դժո լար ութեանց •
Երկ՛"" մամ անս կ
է բարեեաւՈւեր
եւ
բնկե րակ
իո -
ներ ենր եւ որեւէ իբակա՝.՛ թ ի ւ ր իմ ա յո
լ թ
իլն
մ ե ղ
չի կրնար
բաժնել
Հ
ԳհէՎաԱ րաԲւակր՚^կ՚տբթքաէպ
րոնք Սուլթան
Համիտի կբ փերադբէին
՚^ՐՂ"՚հԻ՜–
՛՛՛յ" աՀա րեկոլմնե րը ղսպելու
միշո
31/
քետաք^քւշական գէաքին
Հե։ո նաեւ Ա ^ 1 ու.. ասլ.
Ա
լս
բոլորր
յանգեցան
Ր ա ր ենո րոգումնե
բու
՛դրին
,
որ ստո
րու
Մ արտ
3>\ի յետա չրշական
դէպքին
աանա ւի շարդ.բ ,
ռր
ճիշգ մէկ
օր
փեքւշ սկսահ էբ ,
1909
Ասլ բիլ
\՜ին (Հ՛ Տ՛)։
Աուլթան
Համիտ գաՀրնկէց
եղա՛ւ քանի մբ օր
եաք։
ԱյնուՀետեւ
ոճբագռրհ
«իթ0իՀաա»բ
սան
ձարձակ
է/ ո րհ ո ւն։ է ո լ Թե ան աղատ ասպարէղ գտաւ
իր առշեւ ;
\ Պալքանեան
պատեբազմինւ
մէշ
Օսմանեան
նա լոփ Վանն ու
էրղրռւմ
կայսրութեան
շախշախիչ
պաբտռւթիւնն
ու ան -
Ա,ս հրագիրբ աբեան մէշ խեղգուեցաւ
1915 -
դամաՀաւոումբ
նոր յոյսեր
ներչնչեցին
Հայու -
ին ։ իթթիՀտար
ուղեց արմատէն
լուհել
Հայկա ՜
թեան
Հ
կանԳաար, Հայոլթիլ^նր՜ի
սուառ բնարշելռփ :
Գարձեալ մեր կրօնական պետերն էին, որ նա–
ԳաՀիճբ չՀասաւ իր նպա՜տակին :
իաձեռնւաբկ
եղսւն Հայկական Գատ Հեաապնգելսւ,
Բանի մր աարի ետք, սաՀմանին
միւս
կողմր
Գբահ է ինւք այն բուռն
ելոյթբ
՛որ կատարահ
էր ՝նախկին
Տ. Տ,
ղօրափար մբ
գա^ակիցնեբու
դէմ , զսնռնք ամրաստանելոփ
իբբ
պատերաւլմի
ոճրադոր հներ Հ
Այս
ելոյթբ
մեհ գմգոՀութիւն
առաշ րերահ է
Անղլիոյ եւ Օէրանաայի մէշ , ել
Հարցասլնգումներ
ուղղուեցան կառափա
ր
ութեան ց :
Արեւմ տեան։ Գերմ անիո յ կա ռա վա բո ւթ ի ւն ը իր
վերշին՛ նիստին մէշ զբաղեցաւ
այս խնգբով եւ ցաւ
յա քտնւեց , ՚ " յ գ զօրափարր ն^կատեքոէք անղիտակ իբ
սւատաս խան։ ա ա ո ւո ւԹ եան ։Գերման թերթերու
մեհ
մ՚սսնտ աք կբ քննադատեն
ղայն, բայց դիտելի է ՛ռբ
րաւլրուեցալ
Պոլսոյ
մ էշ
Նոր Նաց իւնե րու
նւախկին ն՛աիսագաՀ Բբիւեէր
իր
եռալ
ն.Ո ր արշալոյս մը Հայութեան
Համար
քա,լա.բ.սկտն կուսակցութեանց
ել ազգային մաբ^
հադսղ
միններոլ դորհակցոլթեամբ
՚.
\Գ\քՀ 1Ր է ԴՕ
Մինչ Պոլսոյ մէշ Արշարունի պատրիարք, քա–
յտստտ^ի՚՚թ^^Հ^
գրուեցաւ անկախ
Հա–
ղաքակտ՚ն
մողովին
Հեա միասին կր դիմէր
Պոլսոյ
՚
՚Ր՚՚ւած–
՚^եղեղանմ,սն
արիւնր տուաւ
վեց մեհ պետութեանց
գեսպաններուն,,
որոնւ,
>
7^I ՚,
Օ
ձեռք կ՚առնէին
Հայկական
ՆաՀանղներու
րաբենո–
գրուա՚նին.
"՚՛ ^"""""^
Հ * ՞ ^ « ՚ ՚ ք " ՛ ^ –
^ " ՚ ՛ ^ ֊
բողման։ Հտրոբ, սաՀմանէն
անդ ին, ամե^.ւա,նՀա ^
Ռ
յոց կաթոդիկոս
Գէորդ Ե՛ Ասւոէնեանց
լիւսղօրոլ–
մ ո լթես^.
՚՝"՛^"՛՜^^
. "՛֊՛՛*՛"
՚ " ^ ^ " ՛ ^
"^"՚"՛ ֊
թիւն կուտ՚սո
Պօղո ս Նո ւաա րե՝ Աող ա լին Պ՚ստո լի–
Ա Ծ I ա
բակոլթԿւն
մր կա՚լմելոլ
Փարիղի
մէշ,՝նսյն գաար
^ , . « 1 . ^ ^ ^ / / ^ ^ ՚ ^
/
" ՚ . ՛ * " ՛ ^ " ՛ ՛ ՛
"ք–""^
կԸ
Հետասլնղելու
Համար Հ
^
Շ
է– չ
«Ս իացեալ ել Անկախ Հա ,աս։ոան» :
... .^.ՀՐԱՆՏ - ԱԱՄՈՒԷԼ
1914
Փետր. 4ին; Լայն ինքնավա բութ ի։1ն կր տր - կարգին կբզնաՀատէ այղ ելո
յթր ե ւ ղայն կբ նկա–
ուէր Հայկական, նաՀանղնե րուն , որոնք կր բաժ– տէ ղերման զինուորական
շրշանակնե րու
զգա–
նուէթւ
երկու
մ ա րզպանո ւթեա՛նց , կեգրոն
ունե - ց ումնեբր ՚
՚ • " ՚ – ՚
՜
X
Գեր։քան րսնաեին։ իտււ։լական։ դրաւման Հր–
րամանատաբ
մարեշալ
Բէսէրլինկ
որ իբր պատե -
բազմի ոճբաւլոսհ բանտարկուահ
էր
Ան՚գէիոյ մէշ,
5
երում ստացաւ
Հիւ ան-ղ ո ւթեան
էխլի,ք։դ) պատ -
ճառով : Անղ լ ի՛ա կան կա ո ավա րուԹեան
այո որո -
*ռլմր մեհ քուղում տատճառեց
իտալեոյ
մէշ , ուր
Բէսէրլի՛նկ
մեհ էսստո ւթեամ բ վա
րու
ահ ել մէկ
անգամէն
335
պատանգ1.ե
ր
դնգտկաՀար
րն։ել տր –.^
լահ
էր իբ՛։
ղ ի՚մագրական. : Եբեսփ • մողոփին ել
հեբակո քտին։ մէշ բուռն բոոոքն։եր րարձրա ցան։ :
՛Բէսէրլինկ
լնդոլնեց
պաւոուո ք նաիւաւլաՀոլ ^
թի;՚նր նախկվն ռազմիկներու
ամենա կարեւոր
մի, -
ութեան, , ա ւսենրն «սլողպտտեա
յ սա ղաւ աոտ»նե -
քուն
, եւ յայտարարեց
ԽորՀրդտ
քին, փտաԴւդին
առշեւ մէկ օր իսկ պէաք չէ ւԼարա^.իլ փաւերաց՚Լե–
( Լ ո Ն ր ե ր ո ւ շ ա ր տ ւ ն ա կ ո Ն թ ի ւ ն ը կ ա ր դ ա ՛ լ Գ– է ջ )
Fonds A.R.A.M
