HARATCH, du 3 janvier au 30 juin 1951 - page 75

€6 Ա Ռ Ա Ջ Ֆ " – ^ ՚ ^ ՛ ՛ ^ ^ ^ –*^՛^–^***՛^ *՚"էէ±։(յ–։^
ՏեսակցոէթիէԱ վը
Գա^եգիԱ պատէխաքքի &նտ
ԽՄԲ— Պուէնոս Այրէս|ւ մեր պաշտօնակիցր ,
Արմձնիա , տեսակցուշ>իւն մը ունե ց ա ծ է Գարեգին
արք • Խաչատռւրեանի հեա: կ ՚ ամփոփ ենք Պոլսոյ
վերարերեալ մասերը
— ^՚՚^ՐԲ ^Ը. Ւ ՚ ՚ Ր ^ ք ՚ Ք Պ՚՚չ1՚ււ մեկնիչ ։
Արգէն իսկ մ՛եւ^ումի սլատրասէոութ՜եան
ձեռնարկած եմ՛։ Եթէ Աստռւյսծ կամենայ, պիաի
քանամ Ծագկաւյարգէն առաք Ա արա Հին , Հոն րլ–
Ո՚֊րիշ տեղեր ալ պիաի Հանգիպի՞ ր եւ. որ­
քա՞ն պիտի մնաք ։
Այո , րա յց կարճ մամ անակուԼ միա յն :
Ջեր րնտրոլթեամբ կողմերր Հաչառւած
՚1"րծքո։ի , առա^ւորդոլ իլ մեր եկեղեցւռյ քր1"՚~
՚ոոնէական եղրա յրական մ իւսրար ալիէն եւ չմ ոռ–֊
նալ ՎձՀ . Հայրապետին իմ աստուն ՀրււՀանւլր ,
՚ոեղական պայմ՛աններուն Համաձայն գործել »;
ւ՛մ մեկնելուս առիթով՝ այս է միակ խնգրանքո ու.
յանձնա րութ իւնս մեր սլատուտկան եւ ինձ միչա
"1՚րե լի եղած մոլլովոլ րգի րո լոր խաւերուն եւ
ներկայացոլցիչներռւձւ անխտիր ;
ՀԱՏՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ
կրն. ք Դ
Երկուսաեք Հեռագիրներ եւ նամակներ
Ղ՚"յԴ 3 " յ Յ կուտան։ Գիտէք թէ ինձ Համար կող–
՛քեր չկան, զայս գիտէ նաեւ Պոլսոյ Հայռւթիւեր
իր ներկայացուցիչներով :
Մ ինչեւ ձեր մեկնիլր կար գազ րութ իւն մ ր
պիտի րնէ՞ք ձեր վաիսանռրղի մասին եւ մեկնելէ
առաք պիտի ա յ՚յե լէ՞ ք ձեր թեմ ի սլաականոզ մ իւս
չրք աննե րր :
Անսւարակոյս ;
- 1951/ տարեչրքանին Համար ձեր ծրագրած
մչակութային վեց ձեռնարկներր Հնարա -
լ ո ր չավւով ուրիշ տեղ կատարե լու մասին ծրա -
գիրնե ր ունի"՛ ք ;
Ծ լ՛ո՛ւլ րուած "՛յղ ձեռնարկնե րր մեր շրր -
քանին Համար էին, եւ իմ ւիավւաքս է , որ իմ յա -
ք՚՚ՐԴՐ ՚Լանց Հրնէ ղտնռնք :
Զեր այս ւէեց ձեռնարկներուն մկք կր մտնէ
Ե՚^ԻԿի «Ե՚լծ՜ Ա՚լանգո ց՝^ի աշխարՀարար թարգ -
մանութիւնր ձեր կողմէ. տպագրութեան յանձնա՞ծ
կ զայն :
= Այո։
Անղարա պիտի այցելէ՞ք :
Անաարակռ յս :
Բ՛ I՛չ առա քաղ րութիւննե ր ունիք սլատ –՚՛
րիարքական ձեր նոր պաչտօնին առիթով :
՝քյախ վերաՀաստատել իրերաՀասկացողու–
թ իւնն ՛ու կա րգտ պաՀ ութ իւն ր մեր նե րքին կեան -
քին մ՛էք . ւէ՚նացածր խոստանւոլէն աւելիւ գործքով
ցոյց տալ1ւ է կարեւո ր ;
ի՞նչ օգտաչատ թելագրութիւններ ւււնիք
ձեր մեկնելու աոնչութեամբ :
ինչպէս ամէն ատեն ե՛լած է, այմմ ալ պի–
տի րլլ՛"յ իմ թելազրոլ.թիւնր վերք տալ անՀասկա–
ցողՈւթ եանց եւ ամ "՛՛լ ու վ1ւաստկար սլա յքարնե -
րու , ներչէւչոլիլ լ^ւգՀ ան րական ի րական չաՀ է ,
ղղոլչանալ ան իմ աստ ցո յցե րէ իսօսքով , դր էով ռւ
՚լ՚ոցի եւ սկսայ օգնութիւն կանչել։ Բայց լսող չե­
ղաւ :
Գրիզ-՚՚Ր Այ՚էաղեան պատասիսանելով մեր –Հար–
ցումներուն րսաւ թէ Բորէայի թրքական ՚լօրա -
իսումրին մէք 15 20 Հայ աղաք եւս կան, սակայն
չկրցաւ մասնաւոր տեղեկութիւն մր տալ անոնց
մ ասին :
ՏԱՐՕՆԻ ԵՒ ՍԱԼՆՈՅԶՈՐՒ ՀԱՅՐԵՆԱԿԻՑՆԵՐՈՒՆ
ՄԱՐԱԷՅԼ Հայրենակիցներ , \9\5ի Եզեռ–
նէն վերքր վերապրող մեր մողովռւրդր անցաւկով–
կաս եւ այսօր կ՛՚ապրի Հայաստանի մկք. Լ՛ոկ շատ
քիչ թիւով Հայրենակիցներ ցան ու ցրԼււ աշիսար֊էի
չ՛՛ րս ծագե րռւն իրենց րաԼստԸ կր փո րձեն , մ իշա
յԼ՚չելով եւ երաղելով իրենց քաղցր Հայրենիքր,
Տ՚սրօն Տ ՚ ՚ ւ ր ՚ ՚ ՚ ֊ ր ե ր ա ն եւ Աալ^ւոյ Աորր :
Գիտենք որ Հոն՝ Հայաստա՝։–ի մէք ապրող մեր
Հայրենակիցներր, Լ՚նչ որ ալ րԱայ երկրին կարդն
ոլ սարքր, կ՝ասլրԼւն Հայ եւ ոչ մէկ երկիւղ անոնց
ա յլասե րմ ան մ ասին : Այլասերմ ան վտանդր Հայ -
րենիքէն դուրս պկտք է փնտռել. Հոս , օտար ավւե–
րուե ՚Լրայ մեր մատաղ սերունդր այս լռյսին տակ
չ ի կրնար եր կար տարիներ տոկալ :
Ուրեմն , յ ենք ԱփԼււււքի Տարօն Տուրոլրերան ,
ԱալԿւոյ ՋորեցԼ/ներս որ երկնքԼւ տակ ռր էէտնուինք
ձեոք ձեռքԼւ տանք, կաղմ ակե ր սլո ւԼւն ք , արթլ^ -
ցեենք թմ րած քԼ՚՚լե րր ր" լ " ր անոնց որոնք Հեռու
կր մ նան ա յս մեծ րնտտնԼ՚քէն , կազմենք Հայր •
միութիւններ եւ ղանոնք կապենք ԱմերԼ՚կայԼ՛ Տա­
րօն Տոլրոլրե րանԼ։ Հայր. Ա Լ""՛ թեան կեգր– վար­
չո լ թեան :
Այգ մ իութեանց միքոցաւ ծանօթացնենք մ եր
նոր սերռւեգին , մեր վւառաւոր անցեալր, ռր պաշ­
տելի է, որուն առքեւ Հայ մողո՚էուրզր կր իսոնար–
Հի,անցեալ մր որ վերքասլէս սլատիւ րերած է Հայ
մողովո ւրղ Լ՛ն : Ո՞ ր Հա յն է որ սլԼւտԼւ չԼսոնարՀի
ԱււսրայրԼւ սսլարաէղետ վարդան ՄամԼւկոնեանի ,
ՈսկեգարԼ՛ մեր Ա . ՄեսրոպԼւ, սլատմաՀայր Խորե–
նաց Լւին եւ Ա ամ Լւկոնեան տոՀմ Լւն մ աս կաղմ ող
սսլա րապե ան եր , Ա ո ւչե ՛լին , Ա մ րատին , Գա յլ վա–
ՀանԼւն եւ անոնց յաքորդող ու նո յն Հա յրենասԼւ -
րութեամ ր Հերոսներ յե ւլափււ Լսոլթեան նաԼսա -
կարաոլետ Մ "՚Ր՚Լար վւռրմասլետի , Արարո յի ,
Հրայրի , Ա՚լրիւր ԱերռրԼւ եւ Գէորդ ԶավոլչԼւ առ­
քեւ որոնք Լսթան Հսւնդիսացան մեր ազդի աղա–^^
տաղրռլթեան եւ Հայաստանի աւլատադրաման Հա–
մ ար է
Հա յրենակիցներ , արթննանք ի՛՛ո ր քունէն եւ
կազմ ա կե րսլռ լինք , քանի գեռ ՚՚ւչ չէ , մեր վւառա­
ւոր տնցեա լի Հա յ րենաս իրո ւթե ան զղա ցո ւմնե րր
ներարկենք մեր մատաղ սերունգԼ՛ սրաերուն մէք,
ծանօթացնենք ա րւոասւսՀմ ան Լւ մէք Հասակ նետող
մեր ե րիտասարղնե լաւն մեր անմաՀներլ՛ ,ե լ պատ­
րաստենք զանոնք իրրեւ մեր քաղցր Տարօն Տուրոլ–
րերան Աալնոյ Զ՚ւրԼւ պարտաճանաչ եւՀայրենասէր
քաղա քաց Լւնե ր :
Աքս ու՚լղութե ամ բ է որ կազմ ակերպած ենք
Մ՚որսէյլԼ՛ մեր Հայր. Մի՚՚ւթԼ՚ւնր եւ այդ ուղղոլ -
թեամր ալ ոլԼւտի աշԼսատԼւ^ւք ,ձեււք ձեոքի, անկեղծ
ու անխարդաԼս : Կր մ աղթենք որ \ 951 թուականր
րչլայ ՚Լերոյիշեալ (լ"՚նկո՚–թիւն–կ.եչ,ուն ել նպա -
աակներուն իրադործման յաքող ^ ^ ^ , ւ ^ ,
ՀԱՐՋՈՒթիի-է ՀԿՆԻԲ)
ԿԱՐՆԵՑԻՆԵՐՈԻՆ
Պոսթրնի կարնոյ Հա յ րենակցական ր որռշած է
գիրք ՚^Ը. ՛հրատարակել կարնոյ եւ իր Լրք՚՚՚կայքի
մասին։ Այս առթիւ կր Հրաւիրէ անոնք որ սւրորել
տրուած նիւթերու մասին տեղեկռլթիւն ունին՝
գրեն Պսսթրնի Կ՛ Հ– Մ իութեան դրքի Հրատա -
րակման յանձնա Լսում րին \\. ճ. 7սքեՅՏՏ1&Ո, 135
Լստէւտ Տէ. ւ^օճեսւյ՛ 19. ք^Յտտ (Ս. Տ. ձ.) —
1) ժողո վ ր դ ա կ ան ր ա ն ահիւ ս ո ւթիւն, երդեր ,
առակնե ր , առածնե ր , Հ անե լո ւկնե ր Հէքեաթներ ^
օրՀնոլթիւններ , անէծ,Փ՚եր եւն . :
2) Տեղական սովռրութ իւններ - ա) տօնե րու
կատարման եղանակներր . կաղանդ. Ծնունդ ,
Զատիկ , վարդավառ , Ծո֊ատօն , Տէրնտաս , Ուխ -
տագնացռւթիւններ , օգափոխու թիւններ «Տէրի» ,
անունԼւ կոչեր (տօնախմրութԼււն) , Հիւրագնացու–
թիւննե ր , Լսնքռ յքնե ր , րագ^ւեզնացութիւն եւն . :
3) Հտնդիսոլթիււններ ու կրօնական ղանաղան
սովո րութիւննե ր՝ նշանտուք , Հարսնտես , Հարս­
նիք 1 դարձ ել մկրտութիւն ,թաղռւմ , ս՚էում եւն • :
4) Մանչերու, աղքիկներոլ եւ երիտասարգ -
ներու յատուկ իսաղեր %
5 ) Զ՚՚՚֊ա կա րնե ց իական րառեր :
6) կարկառուն ղէմքերու , կարեւոր գէպքե -
րու. եւ տեղերու նկարադրութիւններ :
7) 1915/ տտրւսգրոլթեան վերարերոզ փաս -
տական վկա քագրո լթ Լււննե ր :
Պ • վրացեանի անմ ի քական զեկավարու թեամբ
Հաւաքուած են պատմական, աչխարՀադրական ,
քաղս՚քական , անգԼւն նԼււթեր, սակա լն տակաւին
կր պակսին զուտ կաբնեցիական նիւթեբր է
ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ՛Բ
ՄԱՐԱԷՅԼ– Այ
ս տարԼւ , գնդակի եղանկին ,
առաքին անւլամ է որ «ԱրծԼււֆր կր խօսի իր մա­
սին։
Ցարդ ունեցած ենք. 9 ախոյենական մ րր -
ցումնե րէն , ՛Լր յաղթութԼէւն , եւ 2,ր պարտութիւն :
Իր գասակարդի (26ա6 [)^V^Տ^ՕՈ) մէք, իր խրմ–
րակին առաք7ւութԼււնր կռուախնձոր մր գարձած է
երեք խում րե րու մԼւքեւ։ Մեր տղոց կր մնայ Լւրենց
կարե լԼւն վւորձել , որսլէ սղի անցեալ տարուան նր–
ման կարւլ. մր եւս րարձրանան :
Յունուար ^ին «ԱրծԼււ»էն րամնուեցաւ իր լա­
ւագոյն Լսաղտցոգներէն Աարսէլ կիւլեան , Ամերի­
կա մեկնելով։
Հ. Նաղարէթեանր եւ Ա. Արղումանեանր վեր­
քացնելով Լւրենց գինուո րութ իւնր , կր չա րունա -
կեն խաղալ : Նո յնսլէս կր մ աղթէ ռ ր Գաւի թեանր ,
Բաչեանր , Հ . կ իւլեանր , Ա. թ՚եճիրեանր , Ա աղո յ–
եանր եւ Յ՚ոկռբեանր չուտով վերադառնան :
՝)Հ^ Մ իութեան սլատո ւո յ նախագաՀ ՝ Արսէնի
եւ իր եղբայրնեբուն՝ Պ • Պ • ՅովՀաննէսի եւ Ոս -
կիան թկ ճ Լ։րեաննե բուն Հօր մ աՀոլան առթիւ ,
« Արծիւ »Հւ իր խո րին ցալակցոլթիւնր կր յա յտնէ
իրենց ել բոլոր պարաղաներռւն : Հանդուցեալր,
քեր՚ք բարեկամ մրն էր եւ Հակառակ իր յառա քա­
ցած տարիքին , դրեթէ բռլոբ մրցումներռւն ներ­
կայ կ՛՝րլլար։ «Արծիւ՝»ր կր իսոստանայ իր յիչա -
տակր մԼ՚չտ վառ պաՀել : Ա* Ա ր ծիւ
«ՅԱՌԱՋ-^Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (52)
ԼՐՏեՍ ԿԻԿեՐՈն ՍնԳՍՐՍՅԻ Սէձ
(Գրեց՝ գերման դեսպանատան կցորդ Մ Ո ՅԶԻ օ )
ՀԵՏԱՊՆԳՈՒՄ ԳԻՇԵՐՈԻԱՆ ՄԷՋ
Ամէն պարադայԼէ մէք, տյս նամակր էլասլա -
ցուցանէ յստակօրէն թէ , "բ աստԼւճան սաՀմանա­
փակ կ ր Պերլինի վստաՀռւթիւնր իմ ւիոբձառռւ -
թեանս եւ կա րռղոլթեանս մ ասին : ք՚նծԼ՛ կր ղր -
կէին մասնազիտական գիրքե ր, ղոր պիտի ուսում–
նասիրէԼւ եւ պիտի օգտուէի անոնցմէ , գո րծե լաւս
մ էք : Գազտնագարանիս վե րքին բամ անում Լւն մէք
տարի զԼ՚րքել՚ր։ ՄնացԼւն այստեղ ել տող մր իսկ
չկարդացի : Բայց սլատասիսանեց Լւ Պե ր լինի նա -
մակին։ Ըսի թէ ոչ մէկ նմանութիւն կր գտնէի օ–՝
բինակի Համ ար ՏրէյֆԼ՚ւսի կամ Լհէպրլի Հարցե–
բուն եւ կիկերոնի խնղրին մԼ՚քեւ։ Մ ի՛սկ նմանու–
թիւնր այն էր, կարեւորութեան նոյն ասաիճանր
կր ներկայացնէին անոնք։ Ամէն սլարազայի մէք.
Հասարակաց մէթոտ մր չէի տեսներ։
Ըսի թէ ինծի Համար միակ կարելի մեթոտ մր
կար, այն ալ ռղքմտութւինն էբ, որ միշա առաք–
նորգած էբ զիս Յարդ։ Եթէ կարղ այի այղ դիրքե­
րր, կրնար սլատաՀիլ որ ագդոլէի անոնցմէ , /
վնաս ԼւԿւծի անշուշտ : Այն Համոզում ր ունԼւմ , թկ
րնգօր ի՛նա կութ եան միակ արդիւնք է չփոթու -
թեան մատնել միտքր։ Երդում բրի երբեք չկար -
՛լալ այս ՚ւիրքել՚ր : Ա". այմմ գլոլխս ի ր տեւ^ էբ
եւ ցոր չավւ քի՚լե րս սա կաց ին , վտանգ չկար որ
սԼսալնեբ ւլո բծէ ի : Բա յց կա՚լգո ւ ր ե լո լ Համ ար քիչ
մր յոգնած քի՚զեբս ք Լ"նգբեցԼւ որ բարեՀաճԼւն մի -
անդամրնգմիչտ ^չդել թէ "ր նախարարութեան ի—
բաւասոլթեան մէք կ՝Լ՚յնար գործր։ ՈրովՀետեւ
Կ Լ՛կերոն Լ՛ ամ րողք Հարցր ա յնքան չէր նեղացներ
զԼւս որքան Լւրերոլ արգի Լսաոնակ վԼւճակր ;
ՀակԼւրճ պատասխանով մ ր բսԼւն 1մէ իա րքին
՛՛էք Համաձայն էին ինհ Լ՛ , բ՛ո յց իրաւասռւթկան
Հարցին Համ ար , ոչ մէկ որոչում տրուած էբ եւ.
պարտաւոր ԷԼ։ սպասե լ որ Լւրենց թավւր կ՚ւրսնցնեն
թ ^ւտմ ական ՛ս յ1ւ զղա ցումնե րր , ՛լո ր Բալթէն -
սլրուէւէ ր եւ ԼհԼ-՚՚լէն Լմրօփ կր սնուցանէ ի^^ իրարու
Հանդէպ ;
Շաբաթ մր ամբողք կիկերոն կեանքԼւ նչան
Ց՚՚յՍ չաուաւ այլեւս։ Այդ պաՀռւն էբ, որ տեգի
ունեցաւ դէսլք մր. Որ տակաւին չէր զարմացնէր՛^
՛լիս : կասլ ունէր «Եբկր՚՚բ՚լ– ճակաա-^ի՚ն Հետ : Ասի–՛՛
կ՛ո չէր Անղլեւսաքսոն ա յն ճակատր որուն մ օտա–
լուտ իրադործռւմ ր կարե լԼ՛ էբ գիւրաւ նւսխատե -
սել , Մ ոսկուա յԼ, ճնչում ի Հետեւանքով : Ար՚լէն
ԿԼ՚կերռն առատ տե ՛լե կո ւթ Լււն Հայթայթած էր մ ե–
գԼ։ այգ ուղղութեամ բ :
քցնգբոյ առարկայ էր պարզապէս ղ երմանա -
կան ներքին երկրռրդ ճակատ մր, զոր երկրին մէք
ստեղծած է Լ՛ն նախանձր , կասկածամ տոլ թ իւնն ու
աիսմ արու թԼււն բ եւ որ մ եծա սլէ ս նպաստեց Գեր -
մ անԼա յ կո րծանում ին %
Ատացայ նամակ մր, որ Հետեւեալ կերսլով
մակագրուած էբ. «Մաերմւսկան, յանձնել անձնա­
պէս» :
կր սլա ր ռ ւնա կէ բ Բա լթէնպրո ւնէ ր ի Հ բաՀանգ–
^^ԲԸ.^ Մյգ Օրոլրնէ սկսեալ պէտք չէր որ կիկերո­
նի վ՛աս տաթո լ դթե բուն Հ աղո րդա կից րնէ ի իմ
դեսպանս ւ
Հարցր աւելի կր բաբղանաբ աՀա, մինչ ես կր
սպասէ Լ։ որ ճչգեն թէ որ նախա բարո ւթենէն կա -
Լսում ունէի ;
Այս Հրամանր չգործադրեցի : ՈրովՀետեւ ե–
թէ րնէ ի ին^ ռր րսուած է ր , անխուսափե լի պիտի
րլլար Լսո լ՛ անՀամ աձա յնութիւն մ ր իմ եւ Ձէօն
Փափէնի միքեւ :
Ասկէ ղատ, պա ր կե չտո ւթեան սկզբունքներուս^
Հակառակ էր^ ինչպէո նաեւ, իրատես խառնուած—
քԼ՚ս : Եւ սակայն այս որոչումր խԼւստ անՀաճոյ •
ւլ Լ՚րքԼ՛ մ ր պիտԼւ մ ատնէբ ղիս , քանի մ ր շաբաթ
վերք :
Գեկտեմբեր ամսուն իբ փառքի գագաթնակէ­
տին Հասած էր կԼւկեբռն։ Իր աչխատութեան որա—
կլ^ ու քանակբ աւելի բարձր էին քան Լ՚նչ որ ր -
րած էր 1/արդ եւ պիտի րնէբ յեաագային , Համբա–
լ աւոր ((.վաւե ր ա կան ո լ թե ան՝» մ ասին վերքին կաս­
կածնե րն ալ վւաբատեցան :
ԱպչաՀար կր մնա յԼւն բոլոր անոնք որ իրաղեկ
կր գառնա յԼ՛ն կ իկե րոնի փաստաթուղթերուն եւ ի
վիճակի էին գատելոլ անոնց արմէքր : Պերլինի
մկք դո՚Լքր կր ՀԼււսէԼ՚ն այմմ միայն կԼւկերոնի
ս իս րագո րծո լթ եանց , այն աստիճանր որ նոյնիսկ
կ ր մ ոռնա յին իրենց մ բց ակց ութե ան պատե բազմ ր
մզելու :
Fonds A.R.A.M