էԿեՂԵՑՍԿՍն –ԹԱՐՑԻՆ ՏՈՒՐձ
" ^՚ ՛
^՚Պ ^աԱոէկխ
Հսւ)Կ^ եկեղեցի Միբւգ վկ
բ՛
.
Թղթատարով
ք"՚–է
՚լրկելու.
ա՛ն պա ահ Հ ութե ա՛ս
մասին,
նախորգ
րնղհ •
մողովր
ցանկութիւն
յայտնահ՝ է արգէն ; Համաձայն
յօղոլահ՜
18^
Հ
վարչական
^ոդովր
կրնայ արտակարգ
ԸնգՀ
. ժո
ղո վ Հրաւիրել
փոխելու
Համար
ներկայ
կանոնա–
գիրր։
Օրինակ,
ներկայացուցչական
ձեւր
գէ չ չէ ֊,
Արուարձաններր,
Փարիպյլ
կ՛՛ընտրեն
իրենց
ներ -
կայացուցի^երր
, եւ անոնք ալ իրենց
կարգին
վարչութիւնր
եւ յանձնախումրերր
:
Ըսա
իս , լաւագո
յն
ձեւր
ուղղակի ել աեղյին
վրայ
ք^տրութիւնն է։ Մ եձ՝
մասով
ֆրանսացի
րնտրուլներ ենք արգէն, եւրաղմաթիլ
անղամներ
մասնակցահ՝
պետական
րնտ րո ւթ իւննե րուն : Լալ
բան
մր րնգօրինակելր
ամօթ չէ : Երր Հանրապե -
տութեան
նախագաՀր
քուէարկութեան
օրր իր
քաղա քաց Լւական
պա րաա կանո լթ Լււն Ը անձամ բ կր
կատարէ
, մեր մեծ ու պղտԼւկ
«աղա»ներր,
կր
յուսամ թէ նոյնր
կրնան
ընել։
Հակակչիռը
աւելվւ
գիւրին
կ՝րլլ"՚յ : Եթէ չեն ուղեր
ամ բողքովին մո–
ղովյրգականացնե
լ Եկեղեցին
,
միքին
ճամ
բաներ
չեն պակսիր ;
Եկեղեցիին
մէք մոգով
չգումարել
այՀհւս :
Ա՝ եր կրօնական
ղգացումներր
վի րաւո րե լէն ղատ
գործնական
յա րմ ա րո ւթ իւննե րն ալ կր պակսին
:
Խօս ողներ
ուն
ձա յնը չէրլսուեր : ք^արձրախօսնե -
բու
սչակասը
դգալի էր : Եթէ Րէէ՚"յինք
սրաՀի՜ մը
մ էք , քուէարկոլթիւնր
կր դիւրանա
ր , թեր կամ
գէմ
ոտքի
կ՛՛ե Աէին եւ դիւրին
կ՛՝րլլար
Համրել
յ
\) ել
ճերմ ակ
բանաձեւեր
չէինք
ունենար : *
Խօսե լու
մամ անակամ իքոցը
չսաՀմ
անափակել
5
10
վայրկեանով՝. Մէկ երկու տարուան աչ -
խատանքնե
րո էնւ թե րութիւննե
ր ը նչելու
Համար առ
նուաղն
քսան
վայրկեան
էլ^ոլգէ ։ Զե՞նք
ուղեր ա–
մեմին - չամեմԼւն
խօսք տալ, այն ատեն
իլրա -
քան չԼււր կողմը
երկու
մարդ կընչանակէ
, ել ներ
կաներր
կը լուսաբանուին
լա յնօրէն, ոչթէ կիրա—
կի օրուան պէս մողովր
«կոճակ»
կ՛՝րլլա
յ ;
Յանձնախումբերուն
մէք առնել տարբեր
Հո -
սանքն ե ր էն մարգիկ
, փոխագարձ
Հակակչռի Հա -
մար •
Եսկ
ինչ որ չՀասկցայ
,
Հակառակ
բուռն
ճիգին
— ընտրութ֊իւն,Ըերէ1ւ վերջ ժողո վ
ընելռն
ձհւն է՜բ :
Փաստօրէն
ընարռլթԼււններր
կատարուած
ԷԼ՚ն երբ մողովր
տեղի
կ՚ունենար :
քուէարկեցինք
առանց
լսելոլ
վարչութեան
տ չիսա տանքնե
լ ^ ^
գրական կամբացասական
կողմերր
: /^՞Հ»
երկրի
,
ո ր րնտրական
օրէնքներու
մատեանԼւն
, ռ՛^ր է քին
վրայ
դրուած է ա յսսլիսի
բան։
Անկեղծ
ըլլանք,
ա ւ ելոր դ
մողով եւ յռդնութիլն
էր եղածը
, քանԼւ
որ, տասր օր վիճաբանելով
մաղ մր չէինք
կրնար
փոիսել : ՄԼ՚նչդեռ այդ մռղութւերոլ
Հիմնական
նպատակն է ուղղոլթԼււն տալ րնտրութիւններուն
,
այգպիսԼլ
վիճա բանո
լթ իւննե րՈ վ :
« Պղտիկ » Հարցերէն
մեծր
պաՀեցի
վերքա -
Լո րութեան
:
Լ՛ա յց կարդանք
կանոնագրի
յօդ -
ուած
Լ՝ ՛ը՛
« Ընկ երա կ ցութե ան նպատակն է միանդա -
մ ա յն ապահովել հայ աոաքելական պաշտամունքի
կ ա տ ա րումը։ Այս պաշտամունքին ծախքերը ե ւ
պ է տ քհբը հոգալ եւ գարգացնել
հայ • ե կ եղե ց ւ ոյ
հաւատացեալներուն հտգեկան ո ւ
մշ ա կ ո ւթ ա յին
կեանքը ;
Ըն կ ե ր ա կ ց ո ւթիւնը հե ո ո լ կը մն ա յ քաղաքա -
կան ամէն գ ո ր ծ ո ւն է ո ւթ ե ն է եւ վ իճ ա ր անո ւթենէ » :
Յարգուա՛՛ծ է վերքին
տռղփն յստակ
միտքր :
Այո՛ , կ՚ըսեն
ոմանք
;
.ֆ–
Ո՛չ,
կ՝ըսենք
մենք :
(Միքանկեալ
ըսեմ,
անձերու Հետ գործ չու -
նինք,
սկզբունքի
Հարց է)։
Արդ,
մեր կաթող,
պատուիրակր
մասնակցած
է քաղաքական
ցոյցի
մբ (նկարր տեսանք
թերթե
րուն
մէք) եւ կարծեմ կոչ մը ստորագրած
(չեմ
տեսած) :
Հոս
իրաւական
տարօրինակ
Հարց մը կր ծա–
ԴՒ ՝• Հ"՚յ եպիսկոպոս
մը, իբրեւ անՀաա
իրաւունք
ոլնթ
այգպիսի
ցոյցերու
մասնակցելու։
Տրամա
բանօրէն՝
«այո՛»
պիտի
րսէինք,
գործնականին
մ էք ստիպուած
ենք «ո՛չ»
րսել :
Իբրեւ
մարդ
ել
անհատ ,
անկասկած ան իրա
ւունք
ունի
ուզած
տեզր
երթալու
Յակոբին կամ
ՅովՀաննէսին
պէս , ստկայն
Որոչ
գիրքի
մր Հաս–
նելէ վերք՝ այգ իրաւունքներր
կր
սաՀմանափակ–
ուին
այլեւս : ճէքր , Փօլր կամ վ՛ագր
կրնան փո
ղոցը քարին
վրայ
նստիլ եւ քիլօ մր խնձորր խած
նելով
է/ւտել։
Անգլիոյ
թագաւոր
ր կում
Հանրապե
տութեան
նախագաՀր
չենկրնար
նոյն բանն
ընել։
Այս
արղելքին
իրաւական
Հիմք
չկայ : կայպաա–
չաճութեան
եւ գԼ՚րքի
^արցր •
Արտաւաղգ
արք.
մողովին
մասնակցած ե՛–
կոչր
ստորաղբաՇ՜
սւա
են ր աւելցուցա՞ծ
է արդեօք,
թէ կրներկայացնէ
միայն
իր անձը :
Հաւանաբար
ո՛չ։
Ուրեմն
տեսնողներն ու կարգացոգներր
պիաի
կարծեն թէ ֆրանսաՀայոլթիլնր
քաղաքականօրէն
գիրք բռնած է , իր կրնական
պետին
միքոցալ :
« Համ ազգա
յին » կր թական եւ Հրատարակ -
չական
լոկերս
ւթիւն ր մ ամ ուլին տրուած
մ ասնա
ւոր
ծանուցումով
մը կը Հաղորդէ թէ մինչեւ
այս
ամսոլ
վերքր
լո յս կը տեսնեն
մ անո ւկնե րո
լ
յա -
տուկ
արմէքալոր
երեք նոր գրքեր
•
«Մանկու
թեան
Յուչերէս»
(վբթանէս
Փավւաղեան) , «Լիօ–
պինսօն
Բռիւգօէ»
(անգլ
. բնագրէն
թարգմ
.
Հ ՚
Ւ •) ) «Աանասար ել Պաղտասար»
(կ . ԱասունԼւ) :
.V^11V|0
14
Յ՚՚ւնռսաբ,
( Ց ա ո ա ջ ). ֊
Ուր ,
Տք
եոէն
ՄԻ/՛"^^ Հասաւ կաթող.
^«.^^
արք . Աի^Ր՚քէեան
թէ^ ս .
/
Սոաաւազդ
արք– սրպ–^
Ր՛Տ
Ս.
^՚՚։Լտ2ելոլեւ
թէ եկեղեցւոյ
Հիմնարկէ^^
՛ԳԳ՛
• ե պա տասար»
(ց.
Աասունի) :
՜՛
ութիս
մեծաՍ ասսուր^ռ^ս
յ^տ Ա . Ա սսգ^
յ ի ն » ի Հրատարակած
մանկական
պԼսսորագին
եւ ՋրօրՀնէքԼ՚ն
, կաթող, պաա^
գրքե րու
պարբերաթիւերր
ա յսպէսով կր
Հասնին
եօթնի : Յայտարարութիւնը
կր չեչտէ թէ
ամէն
ամիս
նռր գրքով
մը պիտԼւ
չարունակռւի
այս
շարքը :
Ամէնէն օգտակար
նուէրն է ռբ կ՛բնծայէ
«Հա–
ւ1աղդային
»ր
Հայ մանուկներուն՝
Նոր Տարուան
առթիլ; կասկած
չունինք թէ ուսուցիչներ
եւ ծր–
նողներ մեծ գոՀունակութեամբ
լ^դռւ^նեցին այս
Լուրր, որ չատոնց սպասուած
աւետիս
մլ^ է մեր
մանուկներու
աչիսարՀին
Համաբ :
Ով որ փոքբիէ^եր
դաստիարակելու
Հողր
ոլնի
աան մէք կամ գպրոց
էն
ներս չատ լալկը
զղայ
թէ
Լ՛ն չ կենսական
անՀրամե
չտոլթիւն
մը բաւա -
բուրելու
կոչուած է «Համազգային»ի
այս ձեռ —
նաբկր : Մ անկական
ղրականոլթիւնր
Հացի պէ"
կարեւո ր սնռւնդմ
լ ^
Լ մ ատղաչ
ՀոդԼ՚նեբո
լաճ
ումին
Համար,
որուն պակասր
սակայն
ճչմարԼւտ տագ -
նապ
մր ստեղծած է Հայ կեանքին
մէք։
Մեծերու
րն թե ր ցաս Լ՛րո լթ Լււն ր դոՀացնռզ
դրքեր
կարելի է
ճարել ա յս կամա յն չափով
, բա յց մեր
վ՚"քր
իկ ~
ներր
ղ րե թէ կարդալու րան չունին
, եթէ նկատի
չառնենք
Հ ին օրերէն
մնացած
քան Լ։ մ ր Հագուա -
դԼ։ւտ եւ Հանրածանօթ
դրքոյկներ,
որոնք
ամէնուն
ճեռքբ
չեն ւենցնիր
%
Մինչգեռ
ամէն
սլզտիկ
շարունակ
«սլատմոլ
—
թիւն՝» կ^ուգէ, մամայԼէն ու պասլային
փէշերէն կր
կաիսուի,
կ՚աղաչէ ռրիրեն աղուոր բան մր
գտնեն
կարդալիք կամպատմելիք ;
Այս
պաՀանքքր չատ լՈւական է եւ պէտք է
յադոլրդ
գտնէ : Այլապէս
տղոց
Հոգին
կր յքնայ
աղքատ
, ե րեւակա
յութիւնր
սաՀմանափակ
եւ
մ իտքը
անմ չակ : Ըն թե րցանութ
իւնն է որ խո
չոր
չափով
մր կր զարգացնէ
մանուկին
նեբքԼէն աչ —
խարՀր
զղաց ումնե բով ել խոՀերով ;
ի՛՛նչ պատմ
ել սակա
յն ել
ի՚^նչ
մե ր պըզ–
աի՚կներուն
ձեռքր : Հոս է ամբոգք
խնգիրր :
Գրքեր
չատ կան գրադարաններու
մէք , բայց ատոնք մատ
չելի չեն նորաբողբոք
տարի^ւերռւ
: Եւ
յաճախ
անճրկած
ծնռզներ կամ գաստիարակնեբ
կը ստիպ–
ուին
մ անոլ1լնե բուն
Հ րամցնե
լ ա յնպիսի
ղ րքեբ ,
որոնք
անմ ա բսե լի Ըէէալով
օգուտի
փոխտրէն վը–
նաս կր սլատճառեն :
Մ անկական
ղ.բականութեան
մ չակում
ը առան
ձին արուեստ եւ Հ ասկացո
ղութ Լււն կր պաՀանքէ
:
ի՚տռե ր ո լ րնտ բութ ենէն , ն աիւա գ՚սսոլ
թի
լ նն երու
կաղմ էն սկսեալ
մ Լւնչեւ
գո րծո
ղո ւթե անց
րնթաց
քր սլէտք է յարմ արին
վւոքր Լւկ^ւերո լ մտքԼւ աստի–
ճանԼւն : Մանուկներու
Համար
ղրողր ստիպուած է
իր մտածելակերսլով
եւ զդացոզռ
ւթեամ
բ մանկա -
նալ , ո րպէսզի
կարենա
յ խօսիլ
%էն \
2
տարեկան
մանչերու կամ աղքԼւկներոլ
Հուլիին եւ սիրուիլ ա–
նոնցմէ :
Հէքիաթր,
առասպելր,
գիւցաղնական
՛լրր —
ուտզներբ
, կենղանիներու
աչԼստրՀը
,
լ^ւոանեկան
եւ րնկե րական
կեանքր
, ազւլ ա յԼ՛ն պատմ
ութեան
գ բու ւս՚լներ ր առատ
նիւթ կրՀա քթու յթեն
մ անկա
կան
ղ րականոլթեան
: Աւելի
լայն
րմբռնումով
մ ր՝
չկա
ք նԼււթ որ կարելի–
չրլ/այ
յարմարցնել
մա -
նո ւկնե բուն : կարեւորր
մ օտենալռլ
ել՝^
մ չակե
լու
եղանա1^ն է։ Ասոր Համար ալմանկական
ՂքՔ^ք
Հ րւստա րակոլ^յե
ր ր սլէտք է ունենան մանկավաբ -
մ՛ական վարձառու
թԼււն
, ճաչակ
, արուեստԼւ
չնորՀ
•եւ
լեզուի
բծախնդրութիւն
:
« Համ աղգա
յին » լ^կե բութ իւնր
Լւր
ճեմ ա -
րանռվ եւ կրթական ու գրական
մչակներով
րն -
գարձակ
տուեալ^ւեր
ունի առաւե լագո
քն չափով
մր
գոՀացնե
լու
յիչեալ պաՀ անք քնե
րը : Այնսլէս որ
Հայ
ծնոզներր եւ ուսուցիչներր
կատւսրեալ վստա
Հու թեամբ
մ անո ւկնե բուն
կրնան տալ ա յն
բո
լոր
՚ւՐ-ք^՚Րււ՝
որոնք
լոյս կր տեսնեն
«Համա
զգա յին» Լ,
մ անկական
մ ատենա չա րէն :
Անգլիոյ
կարմիր
Աւագեբէցին
օրինակը թող
չյիչեցնեն
ինծի : Եթէ ունենայինք
Անգլիոյ
գիրքն
ու
ումր,
Լսնգիրր
ծանրակչիռ
Հանգամանք չէր
առներ։ Մեր կամքէն
անկաիս
պատճառներով՝
գմբախտաբար
ցրուած
ենք Հքսկամարտ
ումերու
միքեւ եւ ինչ որ կրնայ
րնել անգլիացի
Աւագերէց
մը, չի կրնար
լ ^ ե լ Հայ եպիսկոպոս
մր,
առանց
վնասելու
իր Հօտին։ Այդ ցոյցր
կրնայ
րլլալ խա–
ղաւլութեան
Համար , սակայն
քազաքական
ըԱալէ՛
չի դադրիր : իբրեւ
վ՚աստ
յիչենք
Հետեւեալը.
Աեր
բնակած
երկրին մէքիսկ Հոսանքներ
եղան,
որ խաղաղութեան
այդ աղաւնԼւն
ներկայացուցին
,
- պատերուն
վրայ
փակցուած
նկարներով -
Հրասայլի
մը ձեւին տակ, մուրճ - մանգաղն ալ
Ձորս
կնքահայրերէ
Երոլանդ
Հ / – " / " ^ " ՛ * ՛ »
^ւ՚Դէ""^ ^
Յովակիմեան
ձիարպէքիրե՛"^
^՚լ^";ր
ք ^ ՞ ՚ - ք ՛ ^ * ՛
ք ՞ / ՛ ՞ "
Զաբմանեան
(գազութիս
ամէնէն
աարէց անգա -
մը)
որոնք
երկիւ՚լածութեամբ
մասնակցեցան ա–
ւանդական
արարոզութեան
: Զեմ կրնար
նկարա–
գրել
մողովուրգին
յուղռւմր։
Ներկայ
էին
նաել
բագմաթԼ"– օաար
Հիւրեր :
Այս առաւօտ՝
Համաձայն
Հոգաբարձութեան
որոչումներուն,
տեղի
ունեցան
րացօթեայ
Հիմ -
նարկէքր եւմազազաթեայ
արձանագրոլթեանց
գետեղումր : Ներկայ էր գրեթէ
ամբոգք
դազոլ -
թր։ Օաար չբքիկներու Հետ, ուրիչ
վայրերէ ե -
կած
Հայեր եւս
կային։
կաթող
- պատուիրակր
քարոզէն
վերք
կարգաց
չնորՀաւորական
Հեոագիրներբ եւ Հրաւիրեց
օրի
նակ առնելով
եկեզեցւոյ
Հիմնադիր
Տիարպէքիր^
եան
եղբայրներէն
Հիմնել Ագգ– Տուն
մը (բնակա–
բան,
գպր՚՚Յ
1
ղրագարան.
Հաւաքս/
էեղի
եւայլն)։
Հանգիսութենէն
վերք պաչտօնական
Հեռա -
գիբներ
ղրկուեցան
երկու
կաթողիկոսներուն
, էք–
միս/հին եւ Անթիլիաս,
ինչպէս
նաեւ
Տիարպէքիր–
եան
ե զրա
յրներուն
(ՅովՀաննէս եւ Ա արդիս) ,
որոնք
զմ րախտաբար
չէին կրցած
ներկայ
ՐԼԼալ
այս մեծ Հանդէսին է
Եկեղեցին
պիտի
կոչուի
«քառասուն
Մ ան -
կունք»
։
Անկիւն աքար երուն
մ էք զետեղուած
սլղինձէ
տուվւԼն մագագաթր
, ղոր չարազրած
էր Ար -
աաւաղդ արք . ստորագրուեցալ
Հետեւեալ Ա իու–
թեանց եւ Հայրենտկիցներոլ
կողմէ
.
Հիմնադիր
վասն
Տիարպէքիրեան
եղ -
րարց , իրենց
քեռայրբ Պ– Տ–
Յովակիմեան։
7^աբտարապեա
Պ • Լաքքա
բաբերաբնե -
բուն րնտրած
ծրաղրին
գծագրիչր
, մայրը Հայ,
^"՚յՐՐ
ի՛""՛լ՛"քքի
է ինքր
ՀայաԼսօս։
Գաղթ. 1^արչութիւն
Պ–Պ– Բմ.
Երուանգ
Ար՚լումանեան
, ճ"նՅովՀաննէսեան
, Բմ . Տիգրան
Ալիքսանեան,
Հրանտ
Տէօվչէթեան
, Բմ .
Գէորդ
Պապա լեանց ;
Հո գ ա բ ա րձո ւթիւն
Պ– Պ– Տիգրան
Յովտ -
կիմեան, Ցակոր
Ալիքսանեան
, Մոստիչեան
-.
Եկեղեցւոյ Շինո լթե ա ն Յանձնաժողու^
Պ–
Պ– Բմ. Եր ուանգ
Արզռւմանեան
, ՏԼ՚դրան
Յովա -
կիմեան,
Հրանտ
Տէօվլէթեան
։
Տիկնանց Մի ո ւ թի ւ ն ի տ ա լիոյ Հ ա յ ո ց
Տիկ–
Զ– Սէֆէրեան
:
ԵնորՀաւոբակտն
Հեռադիրներ
եկած
էին Տի ֊
արպէքիրեան
եղբայրներէն
եւ իրենց
բնտանիքնե–
րէն,
Պուէնոս
Այրէսէն
ծանօթ
Հայրենակիցներ ,
Պոլսոյ
Հայոց Պատրիարք
Գաբեղին
արք.
Խաչա–
տոլրեանէ,
Վենետիկի
Մխիթարեան
Աիաբանու -
է
կասկած
չկայ թէ նման գրքեր
իրենց
բովան–
գակռւթեան
պէտք է միացնեն
նաեւ
գրաւիչ ար-
աաքին,
գեզեցիկ
նկարներ,
րնտիր
թոււլթ՝ մա -
նոլկր
Հրապուրելու
ել րնթերցանոլթեան
կապե -
լու Համար։
Բայց
Հարցին այս երեսբ կախում
ու
նի նիւթական
Հնարտլորոլթիւններէ
եւ
թ ե քնի ք
միքոցներէ
, ինչ ոբ ՀեաղՀետէ
ձեռք կր բերուի
:
Հայ
Հասարակոլթիլնր
մեծ գեր ունի
«ման -
կական
ղրականութեան»
ճիւզի
զարգացմ
ան մէի
Հայ
ծնոգներու
ցոյց տալիք
քերմ
վերաբերոլմէն
ել Հետաքրքրութեան
աստիճանէն
կախուած է ամ
բոզ քական
իրագո բծում ր այն ծրագրին
,
զՈ
ր
«Համագգային»ր
գծած է ել որուն
նախաքայլեբը
կ՚առնուին
ներկայ
Հրաւոարակոլթիւններով
:
>
(Խմբագրական՝ «ԱԶ1՚ԱԿ»Ի)
վրան :
Արքեպիսկոպոս
մրիբտւունք
չունի
անտեսե
լու իր շրքանի
կրօնական
Ընկերակցութեան
Վար
չական
մոգովր,
ապաւինելով
կաթող–
պատուի -
ր՚ոկի
Հ՚ոնդամանքին
։ կ ղե րապետութեան
մէք
չենք
"՚՚ղրիր եւ աչխարՀական
վարչութի՚նբ
գերադաս
մարմին
մքծւ է -.
Ո ել է սրբազան,
որեւէ մամանակ երբ իրա -
ւաոութեան
սաՀմաններէն
դուրս
կ՝ելլէ,
սքեմը
կը
մնայ ասգին, եւ գուրսր կր տեսնենք
պարղ
Հայ
րենակիցն ուքաղաքացին
:
Զչվ՚ոթենք
յարզանքբ եւ ոչխարի
նման
գլուիս
^ռելր:
(Մնացեալը յա ջ որդ ո վ )
ՀՐԱՆՏ
ԱԿՈՆԱՅԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
