ՊՈԻՏ՝Մ
ԾԻԾԱՀ
ՀՐԱՇԱԳՈՐԵ
ԳԻՒՏ
ՄԸ
Գանուեէքաւ
, վերքապէս
, Հ՚"յէւց
ազգին հա ֊-
մերաչխութեան՝
ապա
ուրեմն
փրկութեան
րանա–
լին ։
Հայկական
կեանքի
մէք Հանգէսներու,
յ՚՚րել––
եաննե
րոլ,
գարագարձներոլ
աոզանցք
կ՛ոյ ՝•
Հերթի կր սպասեն
չաաերր
; Կր
չարագրուին
Հչքեգ ել աննաթընթաց»
յայաագիրներ
:
կր
փնտռուին
շքեղ սրահներ
, որոնք ապաս
–~
սւանահ– են սրճարաններուն
վերնա յարկր:
Գիմել
սրճարանաաէ
րերուն ;
Այս
բ՛՛լ՛՛ րլլ կա րգագրե
Ալ քուր
ձ֊ամելու. է՚"փ
դի՛՜րին
են ;
Օ
՚^վէ
ո
՞ր
կաղմակերպութիւնր
գլուխ
պիաի
կանգնի :
Ահա, անատամ
մարգու
մր րերնին
մէք գրր֊
ուած
խոշռր
ընկոյզ
մր. . .
Ազգովին
պիտի
շուարէինք
, եթէ
Օգնութեան
չՀասնէր «Ապագա
յ» էն ետ գարձող
«Այսօր՝»ր
Տ " ՛ ֊
մայնարոյմ
առաքարկով
մր։
« Պիաի
ուզէինք որՎարգանանց
Գարագարձի
տօնակատարութեան
մէք չմտնէին
այն
գմբախտ
եւ
անիմ աստ
տա րակա
րծո
ւթ իւննե
բ ը ,
ո րոնք
կ՝անգրագառնան
մեր ներքին
կեանքին եւ զայն կը
թունաւորեն
» :
Շ
III ա բաբի , շատ
իմ աստուն
խօսք :
կուսակ֊
ց ո
լ թ
ի ւնն ե ր ր , կամ
Հա
յկական
մ իւս
կաղմ ակեր -
պութիւններր
պէտք շէ ղլիւաւորեն
մեր տօնակա–
տա րոլթիւձէնե
ր ը՝. Պէաք է ասպարէզր
ձգել
՚էլո՚-խր
ուսերուն
մէք քաշած
շէզոքներուն
, որոնք ան -
պա յմ ան պատու աւո բ
ե լ Համ
ե րա շխա պաշտ մար ~
՛լիկ Կ
*Ր1լան
; ՚Բիթր
իրենց
տունէն
զուրս
շՀանելոլ
առաքինութիւնով
օծուած
• • •
Ուրե՞մն
։ Մի վախնաք։
Մէքաեղ
պիաի
չ մ ը –՛
նանք մեր տօները
փայլեցնելու
Համար ։
Փափաք կըյայտնուի
«Այսօր»ով
որ Վարգա
նանց տօնակատարութեան
«նախագաՀութիւնը
արուի
մեր բոլորին
յայտնի
օտար
պատմագէտի
մր Որուն պէտք է գործակցին
ֆրանսացի
մտաւո -
րականներ,
որոնք մեր ազգային
փրօփականտին
ի–
րենց թանկագին
նպասար
բերած
են • •» :
ԱՀա
փրկութեան
, Հ ամ ե րա շիո ւթեան
բանա -
լին։ կ՝արմէ
տօնակատարութիւն
մբն ալ այս մեծ
գիւտին
առթիլ ;
Այգ օաարներր
^Հայասէրներ
պէտք է
րլլան»,
պիտի
թե լագրեն
մեր ազգասէրները
:
0 ՜ ,
Հայատեա՞ց
ալ գոյութիւն
ունի։
Բոլոր
օտարներր,
նախքան
բարձր
գիրքերու
Հասնիլբ
«Հայասէրներ»
եղած
են : Վերքէն է Որ,
իրենց
ծանր
գբաղումնեբոլն
սլատճառով,
մամանակ
չեն
ունեցած
զբաղելու այդ արՀեստով
. • •
Գառնանք
մեր սա տօնակատարութեան
:
Կը փափաքիմ
, եւ ալ իմ գոյղն
աքակցութիւ
-
նր բերել այգ փրկարար
գռրծին
, ոչ
անչուչտ
,
յանձնախումբին
անգամակցութեան
ամբարտա
-
լան առաքարկով
մը։ Բաւ լփցի :
Եթէ
կ՝ոլզենք որ մեր մեծ տօնակատարու
-
թիւնր
բոլորովին
Համերաշխութեան
կոթող մբ
ըլլայ,
կ՝առաքարկեմ
, Ոչ միայն
բեմբ
օտար
յարգամեծար
անձերու
տրամագրութեան
տակ
՛լնել , այլեւ
սբաՀը
ամրոզքոլթեամր
ոչ ֊ Հայե -
րով
լեցնել :
Այս կերպով
տօնակատաբութիւնր
Համերաչ -
խութեան
կոթող
մր րլլալէ ղատ, մեր Հայ կազ -
մակերպութեանց
ալ քիթր
կոտրելով,
Իր"* ՜
բու մօտ գալու,
իրար
սիրելոլ
Հրաշքր կբ
գործէ։
Ասկէ զատ, եթէ սրաՀբ
ամ բողքութեամ
բ օ-
տարներռվ
լեցնենք,
քանի մր մամ
,
Հայութեան
թի՚֊Ր
բաղմ՛ասլատկոլած
Կ՝րլլայ
գոնէ
Փիկիւրան
Հայերով
...
Կ– ՊԵՏՈԻՇ
ւ1 օտենան
իրեն
Հրամա րելով
վաղանցիկ եւ ու -
նայն
վայեէքնեբէն։
Բայց
քիչեր
գիտեն
յուսաՀա–
" ՛ ի լ իրասլէս ելչատ քիչե ր կրնան
րարձ բանա
լ ի–
րենց յուսաՀաաութենէն
վեր։
Հերոսութիւն
մր կր
պաՀանքուի
Հոս ալ մարգէն : կենսապաչտ
է այս
ճիլզն
ալ։ Պէտք է ասլրիլ իրագործուելու
Համար :
Ֆրանսական
գրականութեան
մ էք
, ա յս
ճիււլբ
Հեռացած
էլերեւայ
իր իսաբիսխէն եւ չուքի
մէք է ։
^ե թան
ոսա կանն է ո բ կր տիրէ
Հ րապա րակին :
Նկատելի
զանազանութիւն
մբ կայ
անչուչտ
անոնց ա յս կենսապա շտութե ան
մ էք : Հե
թանոսա–
կաններր
կը թե լագրեն
կանղ
չառնել ոչ մէկ
րանի
աոքեւ
ապրելու
Համար , քանի որ անիմաստ են
մար՛գն ու աշվսաբՀր։
Այս պատճառով ալ կր մե -
ղաղրւքւին
անոնք
իրրեւ
Նացիներ եւ անիշխանա -
կաններ ոբ «ստորին
րնաղղերոլ
կր
ղիմեն»
,
կ՝ի յնան ախտաւոր
իր ապա շտո ւթեան
մր
մ էք՝ եւ
զզուած ու ղղուե լփ կ՛՛ե րեւան ի վերքո
յ , երբ կը
յտ յտարարեն
թէ ամ էն ինչ , տմ էն զգացում
կ՝աւլ–
տոտէ , կը խաթարուի
ու կր քայքայուի
:(*) Աբ–
գ՜աբել
, ըլլալով
Հանգեըձ
ղազավւա րապա չտ
,յո
յսի
եւ մեծութեան
վա րղապեաո
ւ թ իւն մբ,
Աաբթրի
գոյասլաչտութիւնր
, Հակասական՝
յաճախ իբ
խորքին
մէք, ինչպէս կր Հաստատեն
չատեր , բա -
րո յական եւ մ տաւո րական
անկում՛ն է ոբ կբ փա–
ռալորէ
կարծէք
; Մ խիթարանք
է վփմած
յու -
ւ.՚տՀատներուն
որաղատութ
իւնբ կբ չվաթեն
ինք–
նալքման
, անփութութեան
եւ
անբարո
լացմ
ան
Հեռ– :
Բ րիստոէական
ղո յապա չտո ւթիւնր
, ղերծ է
այս
մեղադրանքէն
։Ան կր ձղտի
աւլԿւսլացման
եւի–
յ
աստ մբ կուտա
յ ի վե րքո
յ զո յութեան՝
յետմ ա ֊
Հու ա շխարՀ
ին
մ տածե
լով :
§/ւ
յ՛՛ր աւե լի ՚լդալի է
Հոս
յուսաՀատութեան
ետին ;
Մ ինչ
Ա արթրի
ղ րիչին տակ՝ ա յգ
յո յսն ալ դատապարտուած
է
իբբեւ
թմ բաբեր
թռ
յն , պատրանքի
աղբիւր :
Այսպէս
, զո յապա շտութ
իւնր
իր երկու
ճիւ
ւլե բով՝
մղձաւանքի
մբ կըվերածէ
կեանքր
ու րմ–
բռնելի է եբր իբ գէմ կր գտնէ Աաբքսականներն
ու
քր իստոնեաներ
ր : Տո ւսաՀատութեան
վա րգապե -
տութիւն
մ լ ^ է ։ Աարթր
յոյսին կր ձգաի եւ շփ"՜
թութիւձ
եւ յուսալքում
առաք կր րերէ
:
Աոլորիչ
է իր–թելադրած
ազատութեան
ճամբան։
Ազատու
թիւն չէ : ԱնՀեթեթ է Աարթր՝
Հիմնուելով
անՀե
թեթ
ու նողկալի
աչխարՀին
վբայ,
բլլալով
ծնուն–
զր ելարտա
յա յտութիւնր
անիմաստին։
Ու չատեր
այգքան ալ Համոզուած
չեն թէ մարզն
ու աչխար–
Հքէ րլլան անիմաստ :
.5
7.
Ն– ԱԱՐԱՖԵԱՆ
(Ս՚Տացեալյւ յաջորդււվ)
(*. Գերմանացի
Հա յ տ է կ է րի
հեաեւ֊ոդու ~–
թ-եամ՚ր՝ ֆրանսական հեթանո ս գ ոյապաշտ ութե ան
յ ա յ տ նի դ էմք ե րն են՝ Փ– Ս " 1 ր թ ր , ՚թ ա մի ւ ս , Ս– տր
*1էսվոՆաո, Մէրլօ - Փ ո նթի , եւն. : •ք՛րիսաոնէական
Քիոլին ծ անօթ դէւքքերնենկ. Մար^էլ եւ Պւոնտէլ:
ՀՑ
Ա Ռ Ա Ջ * Ը
ԿԱՐԳԱՑԷ-Բ ԵԻ
ՏԱՐԱԾԵՑԷԲ
ԾԱՅՐԱՆՈՒՆ ՐԱԳՐԱՏՈՒՆԻԷՆ ՇԱՀԽԱԹՈԻՆէՓՆ
ա|
աթ՜նե՚ր աււաք^ քու Հքլրսւմէչսւէդ–
Խւլար գյււն
նորէն
մեհ֊
վ յ ա ւ է Թ ,
ո|
ւուօ1լոլս/ծ մ՚սւրմ՚նոյգ
պյւպե^ ամ՛էն ցաւ •
\^ււ\^չուան
Աշժն ցնցէց իք թելէլյն •
Թ Հ
I
ա՚էՔբոնն հալաքուո/Լ^
վարէն
մ՛ինչեւ
վե՜ր՚ն
^\^\աը%գոստ
էՐ
ի՛շտ
ՒափաՀարէքին
\^ա\^էտէցին
ք & զ ^
բեմ՛ի երէցին .-
^Յէ^Յ^եԼոլ
համ՛ար գեււ
չ ա
՚ ս ւ
ատեն կայ,
կոլնքչ վրադ. շյււտ պիտի
ԼԱԳ"՛
յ •
Պսւհի մր համար՝ ամենակարող,
Եթէ ինձ տրուէր, ո ւ ժը անծ անօթ ,
Պիաի փ ո ւ թ ա յի ամէն սըրտի մօտ,
Ու երջանկութեան աղրիւր էն շէնշող • • •
Րաշխել ամէնուն ինչ սր կ ը րաղձան,
Իղձս ա լ կրկնելով՝ է ո ւթ ե ա մր ս անձայն– • • :
Այդ աղբիւրիղ ջինյ ծորակներէն բ ի ւ ր ,
Թող խինդը խայտ ար հողիներէն նեբս,
ժըպիտ ո վ ծ աղկ էր ամէն խ ո րթ երես,
Ու
Ո ղ ջ ո յ ն ն
ա՛նոնց անցնէր զ ե ր թ ղեփիւո • • •
Ցաւն ու
զ ր կ ա ն ք ն
ալ մո ռ ց ո ւ է ին շուտ ,
Դրախաին դ է մ ՝ բաց ՝ ամէն լուսաւքուտ– • • :
Աղաւնետան սլէս, ամէն եբդիքէն.
Լոկ մունջը սիրոյ լայննաբ օդին մէջ ,
Ոչ բ ազէ ի լքը շունչը դիշատենչ ,
Ո՛չ ալ բ ո ւ ի մր չարաշուք ա չ ք էն ,
Սարսուռը վախին մաղո ւ է ր դ ող առ ււազ,
Ամէն սեմ րլլար արեւէն
ո ղ Ո ղ .
. . :
Մա գ լց էինք վ ե ՜ր , վ ե ՜ր յալէղո սեւեռ.
Զ ե ր թ աղաւնիներ բարձունքներն անահս ,
Հոն ո ւր անուրջ է, կեանքն ուր չէ՛ կրկէս,
Վ էն ու վ ր էժին , հ ե ռ ին մահաստոսեբ ՚ • •
Ու դարձն րլլաբ տուն, անհոլնռվ օ ծ ո ւն,
Լուսնակին Ք^ամբէն սիրով ա ռլրց ս ւն - • • :
Ու տենչանքներու ծարաւն ա նյ աղո ւ ր դ ,
Հր դ ե հի մը ղո ռ վերջին լեղոլին պէս,
Ինքզինք լափլրղէր ու մարէր անտես
Ու ահիւններէն յ ա ո ն է բ նոր խորհո ւր դ • • •
Խորհուրդ մր պ այծ ա ռ երազի պէս ջինջ ,
Ու երազն ըլլար ունենալ ոչինչ • - - :
• Եւ այս պ է ս փլ է ր տենչ ո ւ նախանձին
Որջը անառիկ , ու արղելափակ
Կեանքը՝ ղար լոյսին եւըմպէր ա նյաղ
Ակէն անդորրին սիրով վ երա ծին • • •
Գաղտնիքն ամէն ինչ ունքքնալոլ մ է ջ ,
Ըլլար՝ դ ա դ բիլը ըղձա լ է անվերջ • • • :
Աննըշան ըլլար ակըհրճուանքին.
Հոս ծաղիկ մր հիր բ " յ ր ո վ օրօրուն ,
Հոն աստղ մր պ այծ ա ռ մ ո ւ թ ի ն մէջ հե ռ ո ւն ,
Ու ժրպիտ մը ջինջ ամէնո ւն դէմքին– • •
Է
Լ
հողիի դ մէ ջ խո ւրձ մը արեւէն,
Սիրտըդ բեղուննաբ հո ւնձք ո վ ոսկեղէն.՛՛ • :
Օ՜հ,
անքրննելի կեանքն այս ո ւ մարդիկ ,
Ու քառուղիներն անվերջ տ ենչ երու - ՚ ՚
է ո ւ թի ւ ն ս անկար իր ծ իր է ն հե ո ո լ ,
ին չ ե ՜ ր կ ՚ ե ր ազէ , որքա՜ն խաբուսիկ - • •
Ո՜վ ինձ պիտի տայ , պահն ա յ դ րղձանք
իս,
Խաւարն է պատեր , պաբտուած հողիս - • - :
ԶԱՐԵՀ
ԳԱԶԱԶԵԱՆ
Սատ
^ԱՐՈՒԵԱՏԻ
ՄԻՋԻՆ
ԳԱՐՈԻ ՀԱՏ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏ
ՈԻ ԹԵԱՆ
ցուցաՀանգէս
մը բացուած է ԳաՀիրէի
մէք ապ -
րիլ
^^ին ,
աննախրնթաց
յաքողութեամբ
:
Ներկայ
եղած
են բազմաթիւ
պա չտօնական
անձնա–
ւոբութիւններ
, ինչպէս
Եգիպաոսի
ղեղարռւես -
աից վարմարանի
քան դա կագո րծութեան
բամնի
տնօրէն
Օսման պէյ, Եգիպաացի
Հնախոյզ ել բա
նասէր
տոքթ . Սամի
սլէյ կապրա ,
Տունաստանի
գեսպանր
, ամերիկեան
,
պուլկար
,
Հունգաբ
,
սուտանական
, ալպանական
բաբձր.
ներկայացու
ցիչներ
եւն • :
«ՏԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(46)
կ. ՊՈԼՍՈՅ ԴՐ11ԻՈԻԱԸ
գ՛
ճչմարտութիւնր
այն էր որ
այնքաԿ։
տառա
պանքներէ ալ խելայեղ
մոզովուրգր
այս քանի մր
նաւերուԿւ
մէք վերքապէս
Հասած,
վերքասլէս
չօ -
չավւե լի նաիսա կարա պետներր կր տեսնէ
ր
Արեւ -
մու տքէն
գալիք
օղ նութեան
նաւե բուն
, ա յն ան -
Հուն
տորմիղին
, որուն
գալուստին,
ամէնքն ալ ,
Հրամ՛անատարներէն
մինչեւ
յետին
զինուորր
սէյն–
քան
չարաթներէ
ի ՛Լեր Հաստատ
Համոզումով
կր
սպասէ
Լւն :
« Հռոմի Պապն է այս աոաքին
օգնութիւնր
զրկ՚՚՚լը»
, կբ ՚լոչէբ
պոլսական
ամբոիսր քսանգա -
՚Լառոլթիւնով
ու կ՝աւելցնէր
«Ետեւէն բեռ չատ
ուրԼւշներ ալ պԼւտԼւ
ղան»։
Իրենց
կողմէ. Թուրքերն
ալ, իտես այս
քանի
Ր քրիստոնեայ
նաւերուն
, թեթեւ
յռւղում
մր կր
կրէքւն,
որովՀետեւ
շօշափելի
վկայոլթիւեր
կը
տեսնէին
անոնց մէք գուրսէն
եկած
օգնութեան
մր,
"՚-րկէ
ամէնէն
աւելի կր վաԼսնայԼ^
: Շատ մր կր–
ո իւնե րոլ
առիթով
անոնք սորված
էին վաԼսնալ
ի–
տալական , ճենովական եւ մանաւ անգ՝
վենետիկ–
ե ան պատերաւլմ
Լւկնե բուն
յանգզնո
ւթենէն
: ^
Այս
նաւերուն
այսքան
նաԼսախնամական
կե
բ–
պ՛՛՛ի գալուն
պատճաոներուն
մասին
Համաձայն
չեն պատմ իչնեբր
, ,այց ամէնէն
Հաւանականր
կրի–
տո փուլոսի
տեղ եկութիւնն
է որ կ՝րսէ թէ
«Հռոմի
մեծ
կրօնապետը,
այսինքն
Պապը» գրկեց
այն նա
ւերր,
սլա
շա
րե ա լնե բուն պաշար ու ամէն
կերպ
օգնութ
Լււն Հասցնելոլ
Համար :
Եբկար ատեն , մ արտի եւ ապրիլի
րնթացքին
,
այս
եբեք ճենավական
նաւե րր
Բիոսի
նաւաՀան -
գիստէն
չէին կրցած
դուրս
ելլել
Հիւսիսէն
փչող
Հակառակ
Հռվերռւն
Հետեւանքով
: Ապրիլ
1
նին
վերքապէս
, Հովր Հարաւ դառնալով,
օգուտ քա -
ղեր
ԷԼ՛ն այս նպասաալոր
առիթէն
, ու
յանգղնօ–
րէն
ճամ՛բայ
ելեր
ԷԼ՛ն գէպի
Տարտանէլ,
առա -
ղաստնե
ր ր պարզած
, նաւերով^
Հիւսիսի
ուղղոլ -
թեամր :
V
ճամբան
միասին առած
էին նաեւ
յունական
կա յսե րական
նաւատո
րմ էն վւոիսադրանալ
մ ր, որ
պաչարեալ
քաղաքին
Համ՛ար ցորեն բեռցած Ա իկի–
չիայէն
կամ՛ Աօբայէն
կուգար եւ որուն
Հրամանա–
տարն էր Փլանթանելաս
անունով
ծովի
գայլ մը։
Հետեւեալ
օրր , Հովր աւ ելի եւս սաստկացած ,
զիրենք Տարտանէլէն
անցուցած
ու մղած էբ Մար–
մ արա , ուրկէ
յանգուղն
նաւո րգներր
միասին չա– ^
բունակեցին
իրենց
ճամբան :
Այդ
գիչերր
Հա րաւի՛
Հովին
առքեւ
ինկած
,
Հասան
կ ո ստանգնուսլռ
լսո
յ
չրքականերր
Աոլրիլ
2 0 ,
մամր առտուան
գրեթէ
տասն
էր ,
երր
ճենովլսցի
նաւաստիներր
Հռրիղոնին
վրայ
նշմ արե ցին Այա Աօֆիայի
զմբէթր։
Արշալո
յսբ
ծագելուն
սլէս, յանկարծ եւ միամամանակ
թէ
պաշարեալ
քաղաքին
՚լետեբէն
, թէ քաղաքին
մեր–
ձս՚կ՚ոներուն
Հսկող
թուրք
արմ ատա
յին
նաւե
բէն
նշմարոլեցան
%
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
