ք օոէ1^ 6Ո 1925, 1է.€.Տ. 376.286
1ձ,ջս6^1)9ա65ա6 ֊ – Ր;\1Հ1Տ
(13)
^աՍօ
–յՕ^)^
Վէցամս. 1100 ֆր–, Տար. 2200. Արա– 3000 փր •
1«Լ^06. 1Տ-70
Գին 10 ֆ ր - Շ.€.Բ. 1 ՚ 8 ո տ ^ 1 6 7 8 ^ 3
կիրակի 6ՄԱ8Ի10
27րդ ՏԱՐԻ - 27 ճււօ66 « օ . 6 4 5 0 ֊ 1 ւ ո ր շրջան ր ֊ ի
ՄԵՐ ԽՕԱ–|էԸ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԾԱնԾԱ%ԱՄԻՏՆԵՐՈհԱՐ€ԱհԸ
Պաւոահական
երեւոյթ
մր չէ ինչ որ կր մաա»֊
նանչէինք
անցեալ
կիր՚"քլի
, յօղո լան՛ա չարքի մր
առթիլ,
(Հ ա յ ո ց գրական լեէրււի հարցը, Ս– Ջը ր – -
չեան) :
ինչսլէս աեսաք, այգ քարացած–
գլուիոը կր
թե լագրէ
իրելանի
ոլգգա գրութ
իւձւր եւ
"՚-բիչ
գիաելիքներ
սլարաագրել,
Կիլիկի"յ
կաթողիկո -
սին միքոցաւ :
Ան գեռ ուրիչ
բաներ ալ կ՝բսէէ
իր
տէօնլքէ
րարրառոփ
•
- - « • . . Մեր պետոՆթիւնը մի խիղախ կամքով
ձհււք է ղարկել սահղծելոՆ մի նոր ղբական լեղու,
նոխ, հարուստ ե ւ հարաղատ ե ւ րոնի պարասւ–
դ ր ռ ւմ է բոլորին, որ ենթա ր կ ո ւ են ի բ կամքին»,
, Թէեւ
ճեմա բանական
, երանելթն
մ ոռցեր է որ
լեռ
ու ձոր կրրամնեն
երէկուան
արեւելաՀայ
գրական
լեզուն՝
այսօրուան
բոլչեւիկեան
խառնի–՛
ճագանճ
էն :
Ա անաւանգ
՛լրագրական
, քազաքական
, լ^կե -
րային, գիաական
ել բանասիրական
նիւթեր
մ չա
կած
ատեն , Երեւանցիներր
կր գործածեն
բարբառ
մր որ թէ սիրտ կր խառնէ, թէ միտք :
Այո,
սլետռլթիւնր
իրականին
մէք՝
Մոս
կուան
"՛յգ բարրարոսութիւնր
«բռնի
՚Ղ"՚Ր
~
աագրռւմ է բոլորին»
: Կր սլաՀանքէ որ«ենթար -
կուեն
իր
կամքին»։
Այ՚չուչտ
երկու ռամկավար
թերթերն ալ Հա–
՜մաձայն
են այս ոլգգոլթեան
, քանի
որ
լայնօրէն
աեզ տուած
են ծանծագամիտ
յօգւէւածագրին
ցլ^–
գա րան ութե անց ;
Ուրեմն
փորձենք
մոբիլիղել, օկռւպել, կ^որ–
դինել ,
րարեխօսութեամբ
Կիլիկիոյ
կաթոզիկռսին
եւ գործօն
ա քա կց ո ւթեամբ
գո յնզգո
յն
րանւ,.էտ -
ներոլ
1
՚՛
Եթէ պատաՀէր որ Երեւանի
Ակագեմիա
յի
անգամներր կամ ուրիշ վասսաօակաէւ»րներ
յւաձկ֊աբծ
ագատ
երկիր
մ՛բ նետուէին
, ամէնէն
անոգոք գա–
տախազնեբր
պիտի գաոնա
յին ;
Անոնք
ամ ուր
բռնե լոՎ բոլռր ծանծագամ
իտ -
ներոլ
, կամկարներու
եւ կամակորնեբու
ական~–
քէն , պիտի սաստէին -
— Ուրեմն
եր եսուն տաբի
վերքն
ալ, չէք Հաս–
կրցեր թէ ի՛նչ
պայմաններու
մէք
կ^աչխաաինք–
մենք
, վեբ ի վա
յբ
չր քելով
ամ էն րան :
Այո
, անոնք ոբ կբ խօսին ու կր գրեն
ազատ
ափերու
վբայ, տասն անգամ
աւելի
յանցաւոր
են
քան ռեւէ սովեաական
գրագէտ
, րանաստեզծ
կամ
ակագեմական
է
Գիտութեամր
գործեն թէ
անգիտութեամբ
^
քսնոնք չեն կրնար արգարանալ ոչ պաամ ռ ւթեան,
քիչ..քսլ տրամաբանութեան
առքել ;
Մինչել
Հիմա գործուած
աւերր բաւական
էբ,
իբենց
իոե լքր տուն
կանչելու
եւ կարգ մր պա րտա—
կանութ
իւննե ր յիչեցնելու
Համար :
Այգ պարաականութեանց
առաք ինն է
խսւ -
վւանել
գոյնգգոյն
ծանծագամիտնեբու
աբչաւբ ,
Հսւ յկական
ԱրտասաՀմ
անի լեզոլական - գրական
անգաստանին
մէք :
Հերիք է որքան որ թրքական
տրեխներ եւ
ռուսական
«ճիզմ է»ներ
արո րեցին
մ եր
մ ա
յրենի
ածուն,
զայն
ճոխացնելոլ
յալակնութեամբ
:
Ոեւէ ուսումնական
, եթէ իրապէս կր Հաւա
տա յ իր կոչումին
, չի կրնար
մ եկուսանա
լ այս
կենսական
Հարցին
մ էք :
Ոչ կուսակցական
խնգիբ է այս,
ոչ
քազաքա
կան , ոչ ալ Հատուածական
:
Երե
լան ր տակաւին
ի վիճակի չէ
պետական
լեզու
յօրինելու
ել բռնի պարտագրե
լու
բո լո ր ին
է
Ան , եթէ կարենար տեսակէտ
յա յտնել
, պիտի
խնգրէ ր ոբ օգնենք
իրեն , փոխանակ
թութակաբար
օրինակելու
իբ րաբբարոսական
մարզանքնեբր
տ
Թոզ
բարեՀաճին
չրքաբերականով
մբ
Հաղոր֊
գել
ինչ նոր
եւ յաքող , Հարազատ
բառ որ
էլբցեր
են Հնարել
, եւ մենք
սիրով
պիտի
տարսլ–
ծենք :
Բայց,
երբեք
պիտի
չմոռնան թէ՝ իրենք ա -
մէն
բան չեն, ներկայ
պայմաններուն
մէք։ Ոչ գի–
տութեամ
ր, ոչ ալ ա րտագրոլթեամ
ր :
Եւ այգ պարագան
պէտք է միչտ
յիչեցնեն ա–
նոնց որ կբ փորձեն
արքու
ծառայու
թիւն
մատու
ցանել
իրենց,
ադիաոլթեամբ
կամ
Հաճյակաւոա–
րութեամբ
։
Շ,
ԱՈԱԲԱՆ Շ Ո Դ Տ
ՊԻՏԻ
ՄՈՌՆԱՅԻՆ
Անչուչտ
զարմանքով
կարգացիք,
երէկ,
Լոն
տոնի
թզթակցոլթիւէէր
;
Բանի
մր Հոգի
գլուխ
գլխի տալով,
Հայա
քինք Աարսափնեբուն
տարեգարձր
տօներ
են բա -
րեկամ
ի մր բնակարանին
մ էք ;
Այս
առթիւ,
ճւսռախօսներէն
մէկը գԼւտել
աբ՜
ւեր է թէ միայն
Լոնտոնի
գաղոլթն է որ կր մոռ
նայ
աօնել
այս տարեգարձր :
Եւ առա քարկեր է մեծ սրաՀ մբ վարձել
յառա
քիկա
յ տա բի , %ա րմ անա վա
յել
կե րպով ոգեկո չե -
լու
Համ ար մեր թանկագին
նաՀատակնեբուն
յի -
չատակր»
;
ՏարԼւնեբէ իվեբ , չատ բաներ
քուրին
տուեր
են Լոնտոնի
մ եր բա րե պա շտ
Հայրենակիցներր
է
Ոայց
այս մէ՞կն ալմոռցան :
կարելի՞ է , ներելի" է մոռնալ
աւելի
քան
մէկ
մ իլիոն
ղոՀեբռւ
յիշատակր :
Կր յիշեմ
թէ Հաւաքոյթ
մր սարքեր
էին
1933–
Լ՛ն
I
ԱպրԼւլ
I I -
24ի աա րեգարձին
առթիլ, եւ այս
աո գե բ բ գրողն ալ առիթ
ունեցաւ
խօսե լո լ :
Թերեւս
ուրիշ անգամ ալ յիշեց
ին
տարեգար
ձր , գոնէ ե կեղե ցական
արարռզռւթեամ
բ :
Ամ էն պա րաղա
յԼւ մ էք , աՀա իրենք
ալ կր
Հաստատեն
գաղութ
Լւն թերացում
ր :
ինչո^վ
կ^արգարացնեն
ա յս վրիպում
բ ։
Մեռե՞լ
չունին
մէկ
միլիոն
զոՀերուն
մէք, թէ
իրենց փափուկ
քիղեբր
կը վիբալորուին
, եթէ ո -
գեկո
չեն
անոնց յիչատակր
, տարին
մ էկ անգամ ;
Ե՛– երեւակայել
որ Լոնտոնը
եկեղեց
Լ։ ալ ունի,
Հոգեւոր
Հովիւ եւագգ. կամ Համ ա յնական
Ա
իու–
թիւն ...
կարծեմ
Պե լմիո
յ մ էք ալ կր ա
լռ
բ ա կան
գիրք
մ՛ր րռնած
են այս Համազգային
սուգին Հանգէպ
յ ^ ,
Կ՝ուզէ ինք
սխա լած րԱալ
է
Եթէ
աւելի
քան մէկ
միլիոն
զոՀեբոլ
քարգւոկ–»
փչուր
ո ս կո բնե
րն. ալ բան մր չեն խօսիր տա
բագիր
րազմ ռւթեանց
սրտԼւն , « է լ ինչո՞ւ ես քարբ
թոզ -
նում քարի
վրայ,
քա՛բ աչխարՀ»...
ՎԱՀԷ
ԲԱՆԻ
ՄԸ ՏՈՎՈՎ
ՊԱՐՍԿԱՍՏԱՆ
պիտի չարունակէ
քարիւղ
Հայ–
թա յթե
լ «Հին
յաճս։ Լսո րգնե րո ւն» , Համաձայն
պա
չ–
տօնական
յա յտարա բռւթեան
մ ր :
Ուո
չփնկթլ^ի
պարսկական
զեսպտնն ալ րսաւ թէ Հին
յաճա -
թոր՛թ՛երուն
մէք կր գտնուին
Անղլիա
, արեւմ տ -
եան Եւրոպա
, Միքին
եւ Ծայր . Արեւելք
: Եւ աւել
ցուց,–—- «Պատերազմէն
իվեր, մէկ կաթիլ քա -
բիւղ ղացած չէ Ռուսաստան
: Աենք
երբեք
մԼւաք
չունինք
Անգլեւիրանեան
րնկերութեան
՚էոյքեբբ
գրաւելու
: Արգար
եւ օրինաւոր
Հատուցում
պիտի
տրուի
Անգլիոյ »:
ԱմերիկացԼ։
մասնագէտներ
վարձու ած են , քարիւղի
ճա րտա րագո րծո
ւթիւնբ
վարելու
Համար :
ՎԻԷՆՆԱՅԻ
մի քտզգա
յին թագամասին
մէք
սպաննուեցաւ
ամերիկացի
զինուռբական
ոստԼւկան
մը, ռուս
ղԼւնուո բի մբ կռղմ՛է ։ՈսաԼ։կանր ե
րնկերր
քննական
սլաոյտ
մ՛ր կաաարած
ատեն, երկու
ղին
եալ ռուս
զինուորներու
թռւղթերր
Հարցուցած
էի՛ն, երբ մէկր կրակ բացաւ եւ սպաննեց
Այքերի -
Կ՚"
Ց
Ի
ԿբԼ^սէնսր։
իյորՀբղային
իչխանութիւնր
պաչտօնապէս
ցաւակցութիւն
յայտնեց
անմ՛ի քա -
պէս
: Բննութիւն
րացռւած է պաաասխանաաո
լու–
թ իւններր
ճչղ ելու
Համ ար :
ՀԱԶԱՐԱՒՈՐ
ԿԻՆԵՐ պարտաւորիչ
աչխա -
տանքի
պիտԼւ Հրաւ իրոլին
ԱնգլԼայ
ղինագործա -
րաններուն
մէք։ Պաչտօնական
տեղեկագրի
մր Հա
մաձայն,
20.0()0
նոր պաչտօննեբ կան
21
զինագոր
ծարաններու
մէք,
ուր այմմ կ՝աչխատ
ին
40.000
Հոգի ։
ՄԻԱՑԵԱԼ
ԵԻՐՈՊԱՅԻ
խորՀուրղին
մէք, ո–
բուն
կր մասնակցԼւն
14
երկիրներու
արտաքին
նա–
յ՚սրտբնեբր,
ծրաղիր
մր առաքարկուեցաւ.
, պագ
պատերազմին գէմ սլա յքարելու
Համաբ։
Ծրագիրր
կր տրամագրէ
\ ) փութացնել
Գերմանիոյ
միա ^•.
ցումր
2)
Ա իքոցներ
գտնել,
ուղղակի
յաբարե–
բոլթիլն
Հաստատելու
Համար
Խ– Մ իութեան
ար
բանեակ
երկիրներուն Հետ
3 )
Յայտաբարու
-
թիւն
մր Հբատարակե
լ յանուն
15
աղղե բու
, ռւղ -
զուած՝
իյ - Միութեան
եւ արբանեակներուն
, րԱ՛–
ցորո շապէս
պտրզելով
ազատ
Ե՚֊րոպայի
գաղա -
՚ք""ք^լ^1՚ճ^։^.
, . . .
. . .
֊
Տաս
փոխէսԱոէդնեդ
^Վիչտ
կը վիճիԱ
ԿՐՈՄԻԲՕ
ՆՈՐ ԶԻՋՈՒՄՆԵՐ
ԿԱՏԱՐԵՑ
,ԲԱՅՑ-
Փոխանորղներու
մողովի
ուրբաթ
օրուան
՚՚իստին
, խորՀրղային
պատւիրակր,
Պ–
Կրոմիքօ
յայտնեց
միւս երեք
մողո վա
կ ա ններուն, թէ կ՝րն–
՚ԷՈլնի՝
անցեալ
օբ ներկայացուած
երեք բանաձե -
ւերէն
առաքինր
օրակարղի
վերնական
կաղմ ու -
թեան
մ
ասին։
Բայց,
փութաց
անմ Լւքապէս
աւել–
Ձ^ել,
թէ իր այս Հաւանութիւնր
կը
ստորաղասէ
րաբեփոիսման
մբ, զոր արեւմտեան
Գաշնակիցնե–
ՐՐ պէտք է ընղռւնին, եթէ կ՝ուղեն ոբ
իրապէս
վերքնական
ձեւ առնէ օրակարգի
կազմութիւՖը
:
Պ՛
Կրոմիքոյի
առաքարկած
րարեվւոխումր կբ
՚Լերարերի չատ փափուկ
կէտի
մր։ Կր պաՀանքէ
"պառագինումներոլ
կրճատման
Հարցր
քննել, ա–
նոնց
այմմու
մակարղակն
ու ծրագրուած
միքաղ–
գային
Հակակշռի
Հաբցր
քննելէ առաք։
Ասիկա կյլ
նշանակէ թէ կրճաաոլմ՚ներր
պէտք է
կատարուին
Հաշուի
առնելով
սպառազինումներու
այմմու
մա–
կարգակր,
իսկ այգ պարագային
, կրճատոլմնե -
րէն
վերքն ալ գոյութիւն
պիտի
չուձւենայ
Հաւա^.–
^՚ա րակչռո
ւթիւն
մր գաշնակից եւ
խորՀբգային
(՚ւմերոլ
միքեւ։
Գաշնակիցներր,
ինչսլէս
ծանօթ
է , ասկէ առաք վճռապէս
մերմեցին
խռրՀբգային
այս առաքաբկը ել րո լո րովին
անՀաւանական
կը
թուի
որ այս անգամ՛
Աղունին
զայն ;
Այս
սլէ ս , խորՀրղային
պատուԼւրակը
կ^լ^ղու–
նի Գաշնակիցնեբոլ
բոլոր
զիքումներր
Թրիէսթէի
,
իտալական
ղա^ագրի
եւ Գերմանիոյ
ապաղինման
մասին,
պաՀանքելով
ռր ասոնց
վյլայ
աւելնա
յ ու
րիչ
կ՚սրեւոր
զիքում
մ լւն ալ։ Ա ինչգեռ
ղաշնակից–
ները սլաՀանքած
էին իրենց
երեք
բանաձեւերէն
մէկն ու մէկր
րնղռւնիլ կամ մեբմել
ամբողքու -
թեամր։ ԵրբդաշնակԼւց պատուիրակնեբբ
այս կէ
տր անզամ
մրն ալ չեչչոեցին
, Պ– Կրոմիքօ
կրկնեց ,
թէ պայմանաղրական
ձեւռվ
միայն
էլ րնգունի
բա—Հ
նաձեւերէն
առաքինը ։
՝
Ուչագրաւ է ռրՊ– Կրոմիքօ , այս
անգամՀ
չ՚՚լնգեց
Ատլանտեանի
գաչինքին եւ
ամերիկեան
Լսաբիսխնեբու
Հարցերուն
չուրք,
ինչ որ կը սլա -
Հանքէբ գեռ երկու
օր աոաք։
Այս
վերաբերումը
կրնկատուի
նախանչան
մը, թէ Պ– Կրոմիքօ
կ՛՛ու
ղէ սակաբկութեան
մանել,
իսկ
չյաքողելու
պա -
րագային
, գա
շնա
կ իցն ե րո
լ ՛Լրա յ ձգել
մողովփ
ձախոզման
սլատասիսանատուութիւնբ
: Ամէն պա
րագայի տակ, կ՝րսեն լաւատեզեակ
շրքանակներ ,
մհղովր
կ՝ապրի
իր վերքին
օրերր եւ գարձեալ
,
խգբՀրգ՚ոյին
սլաաոլիրակի
գիբքէն
կախում
պիտի
• .ւնեն՜մւյ մողովին
յաքողու
թիւն բ կամ
ձախողանքը^՝
ԾԱՅՐ– ԱՐԵՒԵԼԲԻ
ԹՆՃՈՒԿԸ
Շարունակելռվ
իր վկայոլթիւնբ
ամերիկեան
ծե
րակուտական
յանձնա Լսում բե բուն
առքեւ,
գօր.
Մէք Արթրր
յայաարարեց
, թէ «Բորէայի
մէք
մեր
թշնամ
ին Համ՛ա յնավարութիւնն
է , չինական
րլլայ
ան թէ կոմ ինֆորմ եան : Աեբ նպատակն է ստիպել
Զհնաււտանր,
որ կասեցնէ
իբ յարձակում բ Բորէա
յի մէք։ Ասիկա
չի նչանակեր
ԶինաստանԼէ
ամբող–
քական
պարաութիւնր
, այլ պէտք է բալարաբ
ճլ^–
չում ի ղործ
գնել անոր վրա
յ , որպէսզի
Դ՚՚՚ԳրԻ
սպաննելէ
մեր ղալակնե
րր
Հաղա րնե րով :
Ենթա–
գրական
չրքանակի
մէք կր մնայ՝
այգպիսի
ձեռ -
նա րկի
մ ր Հակաղգե
ցութիւնր
Ա ով ետներու
՚Լրայ ;
ԱաՀմանափակ
ճնչում
մր պիտի
բաւէր
խելքի
րե–
րե լու ԶԼ՛նա ց Լւնե բ ր , ստիպե/ով
զանոնք
Հաւաքուիլ
կլոր սեղանի
մր չուրք, վերք մր տալու
Համար
մարգկային
այս քարգին » :
Զօրավարր
պաՀ ան քեց
օգնել
աղղա
յնական
Զինաց իներուն
, որոնք «ՀակաՀամ
ա յնավար
պա
յ -
քարի
ԼսռրՀ րգանի
շ^ւ են» : «Եթէ
Ֆորմ ոզան
կո ր–
սրնցնենք
, երրորգ
աշիսաբՀամ
արտ
մ ր անխուսա -
փելի պիտի
ղառնայ » ;
Բորէա
յի
մ էք ղա^ակից
ումերր
ստանձ -
նած
են այմմ
կո իւնե բու
նախաձեռնութիւնը
: Եր
կու օրէ ի ՛Լեր կրյառաքանան
անոնք, առանց սա
կա
յն Հանղիպելու
կարմիրներուն
յ
Այմմ , գաշնա
կի՛ց
Հ րասա յլեր ր կբ գտնուին
Ա էռւլէն
ղէպի
Հիւ
սիս
15—֊25
քիլմ • Հեռաւորութեան
մր ՚Լրայ
-. Զօր–
Րիճուէյ
յայտարաբեց
, թէ գառն
անակնկալներ
վերասլաՀոլած
են կարմ ի րնե
րո ւե , եթէ
փորձեն
անղամ
մբն ալ գա^ակից
ումերուն
վբայ
նետոլիլ։
ԱՈՒՐԻԱ ԵՒ ԻՍՐԱՅԷԼ ԿԸ ԿՌՈՒԻՆ
Երէկ
Հեռագիրր կր Հաղորգէր թէ զինագա -
գաբ
կնքուած^ է ԱուբԼւոյ եւ
իսրայէլի
միքեւ,
սաՀմանագլոլխի
մաքսատան
մէք,
մասնակցու -
թեամր
Աղղամռզռվի
ներկայացուցիչներուն
:
Բիչ վերք երկբռրգ
Հեռագիր
մր Հասաւ,
ռր կր
ծանուցանէ
ր թէ զինագագա
րր խղռւած է իսրա -
յէէի
կողմէ , Հազիւ
Յուկէս
մամ տեւելով :
Այս
լուրր
Հազռրգեց
Աուրիոյ
սպայակոյտին
Դ^Կ՚՚յՅԸ^
"Ր
կ՝ր՚՚էր
թէ Ի"ր՚"յէլ՚"Ցի՚^^րր
կր՚"կ
րացին
թեգանօթներով
եւ Հրասանղնեբով
, ապա -
զինեալ
չրքանին
մէք։
իսրայէլի
զեկոյցն
ալ
կ՝բսէբ
(Լուրերու շ ա րոլ Տ ա կ ո ւթիւնը կարդալ դ. է շ^
Fonds A.R.A.M
