1Լ^աա^
Չսօւաւտքյ Ճ1է5ւըք<ւտտ 6ք< տսււօքտ
ք օ ո յ ^ 6Ո 1925, 1^.€.Տ. 376.286
֊ Հ։յ< ս լ ^ ա 6 տ ա 6
֊
Բ^1Տ (13)
ւԱշէքօ։ 70Լ61ձՇ
՚ք֊եցամս. 1100 ՓՐ–, տար. շշօ6՜ Արա^ ՅՕՕՕ՜ՓՐ՛
^
ն Օ Տ ^ Տ ^ յ Օ ^ էՒիււ 10 ֆ ր ֊
• ք^ւոտ 167&-63
1051
27րդ ՏԱՐԻ - 27 ձււո8^ ք^օ. 6448–^ր շ ր յ ^ ն թ Ի ^
՚859
Ուրրաթ 4 ՄԱՅԻՍ
ՄԵՐ ԽՕՍ՝|էԸ
Խմքսագիբ՝
Շ.
ՄԻաԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ՄԻէՏ ՆՈՏՆ
ԹԱՐԹԱՓՈԻՄՆԵՐէ
ԿՐՕՆԱՒՈ՛՛Ր Թկ
«ՓԷՀԼԻՎԱՆ»
Պոլսոյ
վեբլէն
թղթս՚բեըբ
սւյլասչէս
ուշԱէ -
դբսււ աեգեկոլ
թիւննե
բ կբ Հաղոբղէ
,
Թուբքէսյ
խաբխէսփումնեբոս
մասին :
այսօր ալ դաւէանի կբ պաՀու
ին այն
<Տ.կաբելոբ
ո բո շումնե
բր» ոբ աբուած
են արտա ֊
^աբգ
թոբՀբղակցութեանէյ
միջոցին,
մասնակցու
թեամբ
Լոնաոնի
, Փարիզի եւ Հռոմի
գեսպան -
ներուն
։
Անշուշտ
այս խո բՀ բգաւո
րո
ւ թիւնր
աեղի
կոլ
աայ ղանաղան
մեկնոլթեանց
, ինչպէս եւ Հակա -
սական
զրոյցներու
;
ԱՀաւասիկ
լուր մր եւս.
— « Դարձեալ զր ո յ ց կը շրջի թ է
Թուրքիա
պիտի նալսըՍարէ աւելի չէղոքքլալաք ականութ եան
մը հետեւիլ, հրաժարելււվ Ատլանտեանի դաշին -
քէն եւ նոր դաշնադիր մը կնքելով
Ցունաստանի
հետ; Ե թ է այս պահանջն ալ մ ե ր ժ ո ւ ի ,
Թուրքիա
իրաւունք պիտի ունենայ ամրողջովին չէզոք քա -
ղաքականուշ>եան մը հե տ ե ւ ելոլ » .
Այս
կարղի աեղե կութիւններր
յոլղում պատ -^
ճառահ
ՐԼԼալով, կառավաբութիւնր
փութաց
լու-4
սա բանո ւթիւններ
Հաղոբղել
Հեռաղրական
Գ"Ր՜՛
ծակալոլթեան
միշոցաւ :
Այգ բացատրութիւններր
փոխանակ
լուսա -
բանե լու , աւելի կր շեշտեն
անստոլգութիւնր
ւ ՝
Այոպէս
, Անգաբայի
Հեռաղրական
ղործակա–
լոլթիւնր
Ապրիլ
26ին կր ծանուցանէր թէ՝
զրոյցի;^
մր Համաձայն
, ՀՀվաբչապետր
Ամերիկա
պիտի
եր
թայ
յարմար
առիթով
մր» ։ Ալ յետայ
կ՝աւելցնէր
Հ
— « կսսւավարութիւնր կը մ ե ր ժ է ո ր ե ւ է րա–
ց ա տ րո ւթիւն տալ դեսպաններու հեա կատարուած՛
իյռրհրդակց ութ եանց մասին եւ չուցեր սր մամուլր,
մ ե կ ն ո ւթիւնն ե ր հրատարակէ այս խնդիրներու. մսւ–
ս ի ն ։ Աո. ա յ ժ մ կ ա ռ ա վ արութիւնը
ամբողջակւ^ա
ր ա ց ա տ րութիւններ պիտի ստանայ Անդարսւ հ ր ւ ^ ®
ւիրո ւ ա ծ դեսպաններէն, դիտնալու համար արեւ
մտեա՛ն պե տ ութե անց տ ր ամա դ րութիւններր ՝ Թո ւր
քիոյ հսւնդէպ» ;
Հեռագիրր
յիշելով
բազմաթիւ
օտար
ղէմքե -
բու
այցելութիւններր
, ամերիկացի
ծովակալ
՚Րեբ–
նիէն
մ ինչեւ
Աքլղամողովին
լ^գՀ • քարաուղարր
,
գիտել
կուտար •
— « Թէ ե ւ Ամերիկ այի մէ ջ զօրաւոր հոսանք -
մր յստ.աջ եկաւ ի նպաստ Թ ո ւ ր քի ո յ պահանջնե - ՚
րուն– ր ա յ ց ե ւ այնպ է ս Անդլլայ ե ւ Ֆր անս այի ;
րււնած ընթ ա ց քը աեղի տուաւ ղանազան մտահո - ;
ղո ւթ ե ա նց , մանաւանդ "| • Շումանի յ ա յ տարարոլ–
թի ւնն ե րը արդար ե ւ ընդհանուր ջղաղր գ ո ո ւթիւն
պ ա տնա ռ եցին։ ՚ք^աղաքական շրջանակներու մէ ջ կը
կ արծ են թ է Անգլիա եւ Ֆրանսա չեն
ուղեր " ր
Թուրքիան մասնակցի Ատլա՛նտեանի դա՛շինքին» :
Ուրիշ բացատրութիւն
մր եւս , նոյնքան գի -
լանագիտական
•
— « կսւււավարութիւնը Ուոշինկթընի դեսպա
նին կ արծիքր պիտի ո ւղէ , Ամերիկ այէն ակնկալ
ուա ծ օժանդ ա կ ութե ան ւ1՚ասին : Յուլիսին
պիտի
վերաքննուի Մարշըլի օ գ նո ւթե ան ծրա գիրը եւ
Թուրքիա պիտի պահանջէ աւելցնել զինուորական
օ գ ն ո լ թ ի ւ ն ր ։ Այս ընդհանուր խ ո րհր դ ա կ ց ո ւթիւն -
ներէն վերջն է որ կ ա ո ա վ արութիւնը
վերջնական
որոշում պիտի տայ նոր ձեոնարկներու մասին» :
Վեբջերս
Հրաաարակեր
էինք
Ուոշինկթրնի
թուրք
գեսսլանին
մէկ աղղա րարո ւթիւնր՝
Ֆ ի լա -
տէլֆիոյ
մէշ. « Թուրքիոյ
փլուղոլմԸ
Համազօր
պիտի
րլլտյ Ա իշերկրականի
կորուստին
: Ոլ՛ եւ է
տեղ եւ ամէն ատեն
կբնայ
^րկ^՚ուիլ
՚Րորէայի
դէպքր
»։
ինչպէս
կ՝եբեւայ
, Անգարան
որոշած է վ՛որ -
ձել
բոլոր
՛ք իշոցներ
ր , նոյն իսկ Հշանթամ»ր,
՛ս֊
բեւ՚ք՚ոեան
Գա չնակիցնե
բո
լն
՚էրայ
ճնշելու եւ նոր
աոաւե լութիւննե
ր ստանա
լու
Համ ար ;
Ուբիչ
բան չեն ասլացուցանեբ
ա յս
ամրոգշ
իրարանցույք
ր , արտակա
րւլ մուլովնեբէն
մ
ինչեւ
արեւմտեան
մ ՛ս յրաքաղաքնե
բու
մէշ
կատարուած
նոբ
ձեոնարէթւեբբ։
Անղամ
մր եւս կր Հասաատոլի թէ ամեբիկ -
եան
օղնութիւնր
, անղ
լե լֆրանքե
լ թուրք
գտչինքբ
եւ ուրիչ
յանձնառո
ւթ իւննե բ չեն վւ՚սրատած
Թուր
քիոյ
մտաՀուլութիւններր։
Ուրեմն
աւելի
գործնա–
կան եբաչիւիքներ կր պաՀանշեն :
Աղղամողովին
խնգ^ • քարտոլգաբն
ալ չէ
կրցած
ամրապնդել
վս՚ոաՀութիւնր
%
Պոլսեցի
առեւտրական
մր, ոբ Իրաք եւ Լի
բանան
ա յցե
լած էր անցեալ
դեկտեմբերին
, իբ
տպաւորութիլններր
կր Հրատարակէ
«.(իա՚քանա -
Կ»ի
մէշ:
Արգէն
քսան յօդուած
ղրեր է , եւ ՛լեռ
յայտնի
չէ թէ ե՛րբ կր վերշացնէ :
Եթէ քսան Հաար
Հինդի վերածէբ,
ամէնէն ա–
ոաԼ ինք շաՀած
^՝յ^(/այչ , ^թե
րցալնե
բո
ւն Հետ :
Րայց , մաբղր նախ
իբալադիտութիւե
սոր -
ված
, յետո
յ առեւտրական
եդած է :
Ուրեմն, կր թխէ ու կրթխէ, իրար
խառնելով
պիտանին ու անսլէտր :
Լեղուն ալ, թացիկ
եւ երկարաբան
, ղլուխն ա–
ռած
կ՝երթայ
, անդամ
մր եւս վւայլեցնելով
թեր
թին
բրածոյ
Հայերէնր :
Աչքերդ
ղոցէ եւ բուռ
բուռ
մողվէ
օտաբաբտ–
նո ւթիւններ
, քերականական
եւ
ուղղա
գրական
աններելի
սխալեր :
Ըոելիքս
ուրիչ
րան էր :
ԺԶ • յօղուած
ին մէշ, ճամ րորգր կր նկաբա–
գրէ իր տեսակցոլթիւնր
Գամասկոսի
Հոդեւոր
Հո–
վիւին Հետ ;
Մ իա յն խո րագիրր կր բաւէ , ղ ա ղափաբ մր
ւմե,
յլու
Համաբ.
— « Շաւարշ վարդապետ Դ ֊ ո լյ ո ւմճ ե ա ն ի ն չ
պէս փախցուց աանարին մէ ջ զէնք քաշող ցուցսւ–
րարներր
Օքսֆորտի մէջ իր ա ւ ա գ ի տ ո ւթիւն ո ւ
սած վարդապետ մր որ ե թ է պէտք ր լ լ ա յ
գիտ է
նաեւ գ լ " ւ խ ջ ախջ ախել » ։
Խօս ակց ութե ՛սն ատեն
, յօղո ւածա գիբր կր յ ի –
շէ Հվարղապետ
ին դէմեղած
Հ՛ո լածա1։քնե
ր ր» ;
Մնացեալր
թ՚՚ղ
էնք պատմէ.
« Շաւարշ վարդապետի
դ է մ ք ին
մկանները
նետեց դահլիճին մէջ ե ւ յ ե տ ո յ ա չքերր
յա ո ե լ ո վ
աչքերուս րսաւ •
- « Պ • Ակինեան , ես Հաճրնցի ե մ ,
գիտ եմ
ա յ դ աեսակ խռովարարներու դասը տ ա լ։ ՚ք-ւսնի մը
ճատին գլուխր պիտի ջախ ջախ էի,
ր ա յ ց
րարե–
րախտ են եղեր– ոստիկաններր շուտով վ ր այ հա -
սսէն ե ւ փրկեցին զանոնք ։ Հիմ ա ա յլ ե ւ ս ծ ա կ ամուտ
եղա ծ են եւ մենք լաւ կ՚աշխատինք թ ե մ ի ն յա ո ա ջ–
դ իմո ւթ ե ա ն համար» : (23
Ապրիլ) :
ԱՀա , ուրեմն
, աղա Նաղար մր եւս , «որ մէկ
ղարկով
շարղէ
Հաղար»
. . .
Կր ղարմ անամ որ Կ էլէկիո
յ կաթողիկոսր
Հո–
ւլեւոր
Հ ովիլ նշանա կած է այս
ՀւիէՀ լիվան»ր ,
փոխանակ
Անթիլիասի
վանքին
դռնապան
անուա -
նելու :
Ի՞նչպէս
կ՜՚րԱաբ եթէ Հելսինքի
ԼՖինլանտտ)
գրկէր
է
մասնակցելու
Համար
միշազգտյին
մար -
ղախազերուն
, իբրեւ
ախո յեան
րմ բշամ արտի
1
ՎԱՀէ
^ԱՆՐ ԳԷՊԲԵՐ
ԿԸ
ՆԱԽԱՏԵԱՈՒԻՆ
յ
՚՚՚բոկասաանի
ՇաՀր
Աայիս 2ին
ստոբագբեց՝
քարիւղի
արգիլնաբե
բու թիւնր
ագ՚լայնացնող
Հրո–
վար՚ոակր
Հրամայեց
վարչապետին
ձեռնարկել
Ան՚չլեւիրանեան
քաբիլ,լ1՛
րնկերութեան
դոյքերու
պետ՚ոկանացման
: Հրովարտակի
ստորադրութե
-
նէն քիչ առաշ, անգլ/^ական
ել ամերիկեան գես -
պաններր
խորՀրղակցեցան
վարչապետին
Հետ ,
իսկ աակէ առաշ ալ, անղլի՛ական
ղեսպանր
ուն -
կլ^՚գբոլթեան
րեգունուած
էր ՇաՀէն
, որ
սակայն,
յայտնած էբ գեսպանին
, թէ բացարձակապէս
չի
կրնար միշամտել
այս վէճին :
Անգլիական
գեսպանր,
վարչապետին
յանձ -
նեց
արաաքին
նախար՚սր Պ • Մորիսրնի
մէկ ծա -
նուցո՚ղփբր^
վ
՝րսուի թէ բր իտանական
կառա–
վար՚՚ւ֊թիւնր
պաարաստ է բանակցելու
Պարսկաս
տանի Հեա,
նաւթային
Հարցին
չուրշ–.
Ամերիկեան
դեսպանն ալթելադրած
է իր կարդին
, թէ իր կա
ռավարութեան
տեսակէտով,
վէճր
կարելի
չէ
կար՚լաղրել
միակողմանի
կերպով,
այլ պէտք է
ղտնել
լուծում
մր, որ ղոՀացնէ
երկու
կուլմերն
ալ;
Պարսկսյստանի
արտաքին
նախարարութեան
ներկայացուցիչներէն
Տոքթ.
ԱՀմէտ
Անսարի
յ՚ոյտարարեց
, թէ պարսիկ
կառավարութիւնր
չփ
բռնա՚լրաւեր
Անգլեւիրանեան
րնկեբութիւնր
, ա
յլ
ա ՛լ՛է՛ո յնացում
ր պիտի կատարուի
փոխան
Հատուց–
ման,
որուն
գումարր
պիտի
ճչգուի
բանակցու -
թիւննե
ր՛՛՛ի անգլիական
կառավարութեան
Հետ :
Ա՚֊ելցոլց
նաեւ, որ պարսիկ
կառավարութիւնը
ի
՚էիճ՚սկի է իր Հաշւոյն
շաՀաղոբծելու
նաւթտՀո - ^
բեբբ
, առանց խանգարելու
դոբծը :
Պարսկական
չրշանակները
կ՛՚ըսեն, թէ աղ -
դայնացմ
ան
Հ ր ովա րա՛ս կին
սաո բագրութեամ
բ ,
Շտ^ր
Հռչակած
ե՛լաւ
Անգլե
ւի՛ րան եան
րնկերու -
թեան
մաՀաւիճիռր
է
կր կարծուի
սակայն թէ սե -
՚իականաղրկութեան
ղո բծնական
քայլր
առնելէ
ա՚ւաշ ,պտրսիկ
կառավարութիւնը
Հալանաբարպի–
տի՛ սպասէ , աեսնելու
Համար , թէ ինչ պիտի րլ -
լա
յ անգլիական
Հակաւլէէեց
ութ
իւնը :
Մինչ այգ, Ան՚լլիոյ
արտաքին
նախարարր,
Պ • Մոբիորն պատրաստած
եւ Լոնտոնի
պարսիկ
դեսպանին
Հաղորդած է նոր ծրաղիր
մ ր,
որուն
Համաձա
յն ,
նաւթա
յին
ա ր՚էիւնարե
րո
ւթենէն
Պ՚սբսկաստանի
չաՀր պիտի
բարձրացուի
100/1
50/՛,
իսկ միւս
կողմէ,
րնդլայնելով
գործակցու -
թիւնը,
աւելի մեծ թիւով
սլարսիկ
դործակիցներ
սլիաի
առնուին
րնկերութեան
մէշ֊. կ՝րսուի
նոյն
իսկ; թէ Անղլիա
պիաի
Հաւանի
սաՀմանափակել
իր
ւք։֊–^–։Լ–Կհ
Հ"՚Կ–"Կէ.եո/ւ.–
֊
էէւբաաւսս֊Հմյսնի
,֊ Հէշ
ծ ա իսո ւած քտր իւղին
ւէր տյ -,
Եթէ պարս իկ կառավարութիւնր
մ ե րմէ
ո րեւէ
ձե՚-ով
Հասկացողութեան
ղալ, այն ատեն , Անդ
լիա
պիտի Հարկադրուի
Հարցր
յղել
ԼաՀէյի
մի -
շտ ՛ւ՛լա յի՛ն ղ՚ստարանին
։ ՄԱԿԷ՛ բնդՀ
•քտբտուգար
Պ– Թրիկվր
Լիի այցելութիւնը
Պ–
Մորիսրնին
,
այսպիսի
քայլի
մր նաիսանշանր կրնկատուի :
Անգլի՛ո
յ րնգդի՚ք ագիր
չր շանա
կն ե ր ր կր մե -
ղա՚է^են
կառ՚սվարութիւնր
, թէ վճոական
ութիւն
Յ՚՚յՅ
մ՛ ա՛սր այս
՚էէճի՚ն
մէշ–. Լորտ
Վէնսիթրբթ
,
Լո րաե բու
մողով իւն ՚ ք է շ յայտարարեց
, թէ մամա–
ն՚ոկր եկած է այլեւս
, որ կաոավարութի՛ւնր
խօս–
քէն գործի
անցնի՛։ կաոավարութեան
տեսակէտով
,
Ա՛ս կայն
, ա յգպիսի
՛էե բարե րում
մր չաբ իք
մ իա
յն
կրնայ
Հասցնել եւ վւակել
բան ակց ութե անց
բոլոբ
ճամ բանե ր ր ;
^ Րրիտանական
՚քարտանաւ
մր ճամբայ ե -
լաէէ է դէ պի Պ՚սրսէ՚ց ծոց :
ԿքոՎիի Վխշտ <ոչ» կ՚ըսե
ԹՐք-ԱՀՊԱՏԱԿՆԵՐՈԻ
ԽՆԳԻՐԸ
Թ բքական
Հ սլատ ակո ւթենէ
ղրկուած
Հա
յե -
բու,
Յոյներու
եւ Հրեանե
բու
մասէւն
լուր մր
Հրա֊
տարակած
էինք եբէկ։
Պոլսոյ
թերթերէն
կը քա -
ղենք Հետեւե ալ
ման
րամ
ասնութիւններր
•
Տարիներ
առաշ
թ՚ոլրքէւայէ
մեկնած
էին Հայ,
յոյն եւ Հրեայ
Համայնքներու
պատկանող
Հայրե -
նակիցնե
բ , ել օբէ՚նական
, քաղաք՚սկտն
եւ այլ
պատճաոնեբով
վաարոլած
էէ՛ն թրքական Հպա -
տակոլթենէ : կաո աւէա բութ իւն
ր յաբմար
նկաաած
է այս
մ ասին
եւլած
օբէնքր
ր՛ս
լ՛ե վւ" էս ե լ եւ ապա
Հովել
վե րաղ
արձը ա յւլ կարղի
Հա յրենակէւցնե
բու
,
մանաւան՚է
անոնց որոնք մօտաւոր
պարագաներ
եւ
աղղականներ
ոլնէւն
(թ՛ուրքիոյ
մէշ :
Կ աււա վար
II
ւթիւնր
ա յմմ կը սլաա բաստէ
ամ՛ -
բողշական
օբէւնադէւծ
մ ր ա յղսլիսինե
բու
Հ ամ ար ,
որոնք ա յսուՀեաեւ
պիտի վերստանան
էւրենց
Հա
յ–
րեն ակց ական
էւրալունքնե
բ ր եւ
սլիտի
կրնան
Թ ոլրքէւա
վե րաղ առնալ եւ Հաստատուէւլ
\
Օբինա–
՚ւի՚ծր
պէւտէւ
մ շակու
էւ պատկան
յանձնամողովին
կողմ՛ է եւ պէւտէւ ստանա
յ իբ վել՚շնական
ձեւը :
Մ ամ ուլին
մ էշ ալ վե րշերս
երեւցան
յտտկանշա -
կան
Հ րատա րակութ
իւննե
ր , ոբոնք
1լառաշարկեն
շնշել
ամէն
էսաբ՚սկանութիւն
ոչ- իսլա՚ք ատրրե -
բու
Հանդէ՚գ։
(Մարմարա, 26
Ա՚՚լբիլ)
%
հններորդ
շաբաթ եւ 42,րդ նիստ վա խանո րգ -
նեքւ
մողովին
, սր սակայն,
այս անգամ ալ չկր
ցաւ– անելէն
գուբս գալ :
Արեւմտեան
պետութեանց
երեք
ներկայացու–
ցի^մէ րր
, էսո
րՀ րղա
յին պաա
ուի րակո
ւթե
ան
պա
բ–
գետէ՛ն յաշ՛՛րդարար
օրակարդի
երեք
բանաձեւեր
եւք
\ բայց Պ - Կ րոմ
իքօ , անլ^դունե
լի գտաւ
եբե^Փ՛
ալ՛– Ալ խոստացաւ
ուրիշ
անղամ
մ ը
բացատրել,
թէ
ինչու Համար
չի կրնար
լ^ւղունիլ
զանոնք
յ
Ե
ր–
ւ՛՛՛ւ՛՛է բանաձեւի
մ երմում
էն
վեբշը
,
ամերիկեան
պսա՚ոլիբակր
, Պ • ճէսըփ
յտ յտաբարեց
.
՜— « Անելէ՛
մ ատնուած
են մ եբ
՛էի՛ ճ ա բանո
լ -
թէ^ները
այստեղ։
Ութ շաբաթ է որ Ա . ՆտՀանդ–
ներւ
, Աեծն
Րրիտանէ՚ոյ եւՖրանսայի
ներկա
յա–
ցՈ
՚-վւչնեբր կըփորձեն
բոլոր
ճամբանե
ր ր, Հա -
^՚սՀււ յնութիւն
մ ր
ղո յացնե
լու
Համ աբ : Աւե լո
րդ
է \քկնել մեր փաստա րկութիւննե
րր։
կ՝ոլղեմ
մ
ի–
աք
վեր աոնել,
որ մենք, Ապբիլէ՛
ք^թացքին
նեբ–
կւէէԿւցոլց
ինք
եբեք առաշարկներ
, մ՚է՚նչ
թոբՀրր -
զւէյին պատուիրակը.
Մարտ
5էն էւ վեբ ոչ մէկ
ա
^շարկ
նե րկա յացուց
մողով
էւն : Ուգեցէ՚նք
գուբս
ա յս անելէն
, որպէսղի
կարելի
րլլա
յ դումա -
չորս արտաքէ՚ն
նա էսա րա րնե
ր ու
մոդովր։
Եւ
դէձեալ կր յայտաբաբենք,
թէ այսօլ՛
ներկա -
յս՚ւած
երեք բանաձեւերէն
մէկն ումէկր
կրբ -
,ւււրեր»ւ շա րո ւնա կ ո ւթիւնը կարդալ
գ.
է ջ յ
Fonds A.R.A.M
