Հար. Ամերիկայէն
պիաի գանմիայն չաա ու
նեւոր
ճամբորգներ
,քանի
որ
միւսներր
միիցներր
չունին ոչ
օգանաւով
ճամբորգելոլ
, իսկ
Նովային
երթեւեկր
մօաաւորապէս
երկու
ամիս կր պաՀան–
1Է
՚ Կը
կարհ^ուի որ այգ
կողմերէն
գալիք
այցե
լուներր պակաս
պիաի
ըյյան
, րաղգաաելով
անց
եալ աարուան Հեա :
Ասոր փոխարէն
, եթէ անակնկալ
գէպքեր
չպատաՀին
, ԱԻՍ^ն
Արեւելքէն
չրչիկներոլ
ղա -
լուսաը
ստուարաթիւ
պիաի
րլլայ,
մանաւանգ Ե–
գիպտոսէն
։
Ոչ մէկ ղգալի
փոփոխութիւն
Եւրոպայի
մէ^,
բացի կարգ մր երկիրներու
—- ինչպէս
Աւստրիա
,
Ապանիա եւ Զուիցերիա
մրցակցութեան
սաստ
կացումէն, եւ Տանրմարքացիներուն
կրսւհ^ սեղ -
մումներէն
։(Պարաաւոր
են Հարիւրին
20
տուրք
մր
վճարելու
(Տունուարէն
ի վեր,
արտասաՀման
մեկնելու
Համար
իրենց պաՀանչահ
գրամներուն
վրայ) :
Տանրմարքացիներռւն
տեղ
,
կր յուսացուի որ
,Ականտինաւներուն
թ ի ՚ ֊ ր պիտի
աւելնայ
,
ինչպէս
նաեւ
Անղլիացիներր
, որոնք
վերչերս
իրաւունք
սաացան
50/՛
տեղ Հարիւր
սթերլին
տանելու
ի -
րենց Հետ :
Վերչապէս
, ղգալի է գերման
շրչիկներու
յա
ւելումր։
իտալիան եւ Զուիցերիան
կր չանտն ի ֊
րենց
կողմր
քաշել,
մանաւանղ որ
անտեսական
աեսակէաով,
շաՀեկան
յաճախորգներ
ղարձաձ֊
են :
Հ. Մ–
ՀԱՄԲԱՐՋՈԻՄԵԱՆ
ՑԻՐՈՒՑԱՆ
ՏԱՐԱԳԻՐՆԵՐԸ
ԵՒ ճ–
ՄԱՐՏԻԿԵԱՆ
Գաղոէթհ
գաղուք
ՋԱեՂԿՐ
ԳԱՒԱՌԼ՚Ն
ՄՒԼԱՆ,
9
Աոլրիլ
( Ց ա ւ ւ ս ւ ջ )—
Ապրիլ
5ին՜Մի֊
լան եկաւ
Անչայի
Հիմնաղիր - նախագաՀր, Պ–
ճորճ
Մ արտիկեան
, իր կնոչ Հետ , ղբաղելոլ Հա -
մար
Հայ տարագիրներու
գո րհ՜ով : Մէկ որ մնալէ
վերչ , մեկնեցան
թրիէսթէ
, ղօր– Շէքէրճեա -
նի ել րմիշկ Եր • Արղումանեանի
Հետ՝
Եուկոսլա
ւիա
յէն տեգավէոխուահ
78
^այ
տարագիրներու
տեղավէոխմ
ան խնգրով ՚.Ուրտխոլթեամ
ր կ՝ իմ ա -
նանք թէ շնորՀիւ Պ– ճ՛ Մարաիկետնի
ղօրալոր
կապերուն
, կարե լի պիտի
րլլա
յ ղանաղան
երկիր
ներու մէչ տեղաւո րե լ այս գմրախտ
Հայ րե կո ր -
ներր,
որոնք խորապէս
յոլղուեցան,
ցոյց
տրոլահ՜
Հողահոլ
թենէն :
Հիւրերր
կիրակի օր այցելեցին
Վենետիկի
Մ խիթարեան
Մ իաբանութեան
վանքր
,
Հիլրա -
սիբոլելով
Մ իաբանութեան
կողմէ : Նոյն
օրր ուշ
աեղերնին
Հասան
Մ էլան եւ յաի
րգ առաւօտ նա
խապէս
նչանակու ահ մամաղրութեան
Համ աձա
յն
Պ– ճ՛ Մարտիկեան
իր Հիւրանոցին
մէչ
րնգոլ -
նեցաւ
Հա
յ կանանց
Մ իութեան
վա
ր չո ւթե
ան ան–
գամուՀիներր,
տեղեկանալու
Համար
վերչին եր —
կոլ
տարիներու
րնթացքին կաաա րուահ՛
գորհ՜ե -
բուն :
Ի րացակա
լութեան
վարչութեան
նախագաՀ
Տիկին
Զ– Սէֆէբեանի
, փոխ^նախագաՀր
,
Տիկին
Լ • Արղում անեան
ամ փոփ կերպով
ներկա
յացուց
կատարուահ
աչխատանքր
: Այս առթիւ
Միութեան
անդամ ոլՀիներու
երախաագ իտո ւթիւնր
յայտնե -
լով Տէր եւ Տ իկ •Մարտիկեան
իրենց
թանկագին
ղո րհակցոլթեան
Համ ար , հանրացալ
վարչու -
ԿԻԼԻԿԻՈ8
ԿԱԹՈէԻԿՈՍԱՐԱՆԸ
(ԱՆԹԻԼԻԱԱ)
երկու
կարեւոր
նուէրներ
ստացահ է
վեբչերա ,
Ա՚անչէսթրէն
Պ՛ Մարքօ Պագբճեան
, նուիբահ
է
տասր Հաղար
անդլ • ոսկի
, որով
կարելի
եղահ է
դնել
Պիքֆայայի
արեւմտեան
կողմր
45
Հաղար
մեթր
գեղեցիկ
գետին
մր։ Այս գետնին
վրտյ
չու
աով
պիաի
շինուի արգիական
շէնք մր իբրեւ ա -
մառանոց եւ Գպրեվանք
Հ Շէնքին
յատակագիհր
արղէն
պատրաստուահ
է ։ Իսկ Ամերիկայի
Կ|ւՆլ–
լ ա պ ի կ լ ւ ւ լ պ է ն կ ե ա ն Հ ի մ Թ ա ր կ ո Ն թ ի ւ ն ը
նուիբահ է
40
Հաղար տոլար , որով
Անթլիասի
Ա .
Աթոռի
սլարտէղի մէկ մասին
վրտյ պիտի
շինուի
նոր
չէնք
մը
, Ա ատենագարանի
եւ թանգարանի
բամիննե -
րով։ Ցատակագիհը
պատրասա է եւ շուտով
պիտի
սկսի
շինութիւնր :
ՏԽՐՈՒՆԻ
Պոոթրնի
րնկերներէն
Հ. Բա -
րաղամեան
դմբա խտո
լթ իւնն ունեցահ՝ է կո րսըն -
ցնելոլ
իր կինը. Տիկին
Ատէլ։
Հանգուցեալր
բնիկ
Հահընցի էր։ Անխոնչ եւ նուիբուահ
գորհակից
մր
Հ-Օ-Մ-ի
, որուն
կեդր • վա
ր չո ւթեան
անղ ամնե -
րէն
էր : Աւարտահ էր Մ ա րա շի աղչկանց
վարմա–
բանը
1906/յ՛ )
իսկ
1908/5՛
րնթացալաբտ
է Աաա -
վւաղարի
ՀայոլՀեաց
բարձրագոյն
վարմաբանէն
:
Կարինի
մէչ առաչին
անղամ
ամուսնացահ է (^կ՛
Լ. Մաղմանեանի
Հետ, ել Ամերիկեան
Միսիոնա–
րական
դպրոց
ին
մ էչ երամշտութեան
եւ դա
շնակի
ուսուց չութեան
պա շտօն վաբահ է :
Տ ա րադրբ -
ւահ է կաբինէն եւ անլուր տառապանքներէ
վեբչ
Հասահ է Խտրբերգ
, ուրկէ
անցահ է Տերսիմ եւ
ապասաանահ
բարեկամ
քիւրտերու
մօտ : Տարա -
դրութենէն
աղատուելով,
Հաստատուահ
է Ամե —
րիկա :
ՏԽՐՈՒՆԻ
Ղաղոլինի մէչ մեռահ^ է
Աեւօ
ՇաՀինեան : Բաչարի
Հայդուկ
մ լ ^ էր
է
Ասորի եւ
Հա յկական
եկեղեցիներու
մ էչկատաբահ
են պատ–
շաճ արարո ղութիւննեբ եւՀանդիսաւո
բ պատա -
բադ : Ա եւօ իր կորովի
մ ասնա կցո ւթիւնր
բերահ է
Հտյ
մոգովոլրդի
աղատագբական
չար մման
։՝Ծն աօ՜
է
1895/5՛
Կոտայքի
չրչանի
ԳեօԼ գիւղր՛
Նտդումով
Ասորի էր սակայն
Հոգիով եւ սրտով
կապոլահ էր
Հայ
մողովուբղին
: Մասնակցահ՜ է
Վասպուրակա
նի կռիւներուն
եւ իբրեւ
յ իսնապետ՝ Ա եւօ
մ աս -
նակցահ է Բա չարաբանի
դո յամ արտին ելպատ -
ւով
կատարահ
իրեն
յանձնուահ
հանր պաբտա -
կանոլ թիւնե
ր բ : Աեռահ
ատեն կանչահ է «. Ախ Ե—
րեւան , Երեւան » :
թեան
նիւթական
օգնութեանց
վրայ,
որոնք
առա–
ւելաղոյ^ւ
արդիւնքը
տուահ
պիտի
րլլա յին
, եթէ
տեղական
ուրիշ
անՀ բամեչտ
պաՀանիեբը
արգելք
չՀ անգի սան ային :
Նոյն օրր ^է՚-րեբը
մեք^եցան
Հռոմ ուր պիտի
տեսնուին
11^0^
ներկայացուց
ի չնե բուն Հետ : Ապա
պիտի
այցելեն
63§Ոօ1ւ/ւ
գաղթակայանր,
ուր
բաւական
թիլով
Հա
յ տարադիրնե
ր
կարգի կը
սպասեն։
Հռոմէն
պիտի
անցնին Եդիպտոս
, Աու -
րի՛ս
, Պարսկաստան
, Հնդկաստան
, ճափոն
,
մին
չեւ
Բորէա։
Մեր լաւագոյն
մաղթանքները
այս
անձնուէր եւ աղդասէբ
ամոլիւն :
ԼԻԻԱԻ
ԿԱՊՈՏՏ
ԽԱՋԻ
ԽՆՋՈՏ՝ՒԸ
ԼԻՈՆ,
10
Ապրիլ
Բառասսւնքի
ափնակա -
տարութենէն
վերչ,
3)ր • կապոյտ
Խաչի
մասնա -
ճիւղին
երկրորդ
ձեռնարկը
եղաւ ընտանեկան
խն–
չոյք մը, պաՀիկ
մր յիշեցնելոլ
Համար
Հայրենի
Զատիկը
իր կարմիր
Հաւկիթներով
եւ պէս պէս
շաքարեղէններով
յ
Կիրակի
կէսօրէ
վերչ,
մամը
5ին ,
բացումը
կատարուեցաւ,
ԱանուՀիներու
եբդահ
«Ցառաք
նաՀաաակ^ով,
ղեկավարութեամ
բ մրաչան Խա -
չուՀի
Տիկին
Վարմապետեանի
: Յետո
յ
յաչորդափ–
բար
երդեցին
«ինչո՛՛ւ
Պինկէօլր
մտար» եւ «Անսւ^
շ»էն
քանի
մր խմբերգներ։
՛Օրուան
սեդանապեառը
կարդով
խօսք տուաւ
շաաերուն։
Ցիշենք
մասնա
ւորապէս
Հոս հնահ կամ Հասակ
նետահ՝ օրիորգ -
նեբ
Հաբէլեան,
Առաքելեան
,
թոլթլեան
, Պէր
պէրեան,
ճան իկե ան , Մ– Առաքելեան
,
Տիկին -
ներ
թաթուլեան
եւ Վարմա պետեան
, բո լո ր ին ալ
յաչող։ Պ՛ Թ՛ Այվազեան
Համառօտակի
պարղեց
կասլոյտ
Խաչի
դո րհունէութ
իւն ը , Հայր
Հայ պա–
Հելու
մտաՀոդոլթիւններէն
, մինչել
Հիւանգա -
նոցներոլ
մէչ տառապող
մեր դմբախտ
Հայրենա
՜–.
կիցներոլ
ձեռք
կաբկառելր։
Շեչտեց
մասնաւո -
րապէս. «Ումտանք կապոյտ
Խաչին,
որպէսղի
ան ալ անվՀատ կաաարէ
իր
առաքելութիւնը,
մինչել որ բախտր
մեղի ալ մպտի ելմեր
Զատիկը
տօնենք Արարատի
ստորոտլդ
։
ԱյնուՀետեւ
, չիչ մը րնտիբ
ըմպելի , —•
նուիբուահ Պ՛ Ջայճեանին
կողմէ
եւ կաբկան -
դակ
մը աճուրդի
դրուելով
կոկիկ
գումար
մը գո
յացաւ ։
Խնիյքի
ամբողչ
տեւողութեան
ազգային եւ.
յեղափո խական
երգերը անպակաս
էին
յ
Ա իրելի
քո յրեբ եւ մ ա յբեր ,
շարունակեցէք
ձեր
այնքան
վսեմ
առաքելութիւձը,
մինչեւ այն
երչանիկ
օրը, երբ Ափիւռքի
Հայութիւնր
պիտի
թօթվէ իրօտարութեան
փոշին
, եւ իբ ձագուկ -
ները Հաւաքահ
պիտի
երթայ
Հաստատուիլ
Հայ -
լ՚ենի
երկրին
մէչ, իբրեւ աղատ եւ անկախ
մողս–
վուբդ :
Կ՚Յ՛
ՀԱՅ
ՆԱԽԿԻՆ
Ո-ԱԶՄԻԿՆԵՐՈԻՆ
Պե տական
ձեռնՀաս
մ արմ իններու Հեա Հա -
ւէաձայնաբար
ել պատերաղմ ական նախարարու -
թեան
Հովանաւորութեամ
բ ձեոնաբկահ՝
ենք կաղ–
մ ելու
Հա
յ Նախկին
Ո՛աղմի1^ե
բու
Պաչտօնական
Փառա
դի րքր :
ԵՐԵԲ ԱՄԻԱհՆ տպագրութեան
պիտի
սկսինք
եւ Գիրքր պէաք է լոյս տեսնէ այս տարուան
վեբ
չր։ Հետեւարար
, կր խնդրենք
բոլոբ
Հայ
Նախկին
Ռազմիկներէն,
որ մինչեւ
1951
Յունիս
30
մեղի
ղրկեն պաչտօնական
պատճէնները
վաւերաց
ուահ
(Օօրւ՚ՇՏ Շ0ոք0ՈՈ€Տ 1ՇՏ311Տ66Տ) •
I.
իրենց
ՇւէՅւճօոնեբուն
։ 2.
Իրենց
րոլոբ^
պատուանշաններուն
:
3.
իրենց ստացահ
դո
Հու
նակութեան
վկայականնեբուն
գնդապետէն
կամ
ղօրավարէ
(է6տօւ§ո&§շ <16 տ&էւտքՁՇէւօո)
։
4.—•
Հա -
կիրճ պատմ ութիւնր թէ ինչ կարեւոր
կռիւներու
մասնակցահ
են կամ ինչ ակնառու դեր են խաղ -
ցահ– :
5.
Պատոլոյ
Լեդէոն
(ԼտցւՕՈ ճ՚Ւ10ՈՈՇԱք)
եւ
զինուորական
պաաոլանչան
ԼռւշՏւ&՚է\\ճ
Ո1ւ11է31քՏ
ու -
«ՑԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(28)
կ. ՊՈԼՍՈՅ ԳՐ11ԻՈԻ1քԸ
բ–
Առաչին
անդամ
նորոդուահ՝
րլլալով
նո
յնիսկ
այս
կայսեր
օրով, այդ պաբիսպնեբր
, ոբոնք յա –<^
ճախ
կ՝աւերուէին
եբկբա շա բմնեբէն եւ
թշնամիդ
բանակնե
բու
յարձակումներէն
, ու մամ անակին
եւ ՚
մ աբդոց
անՀամ ար աւերներուն
ենթակա
յ էին չա
րունակ
, շատ անղամներ
նորոդուահ
ենբիւղան
—
դական
ի չխանո
ւթե
ան
օրերուն
։
Եւ սակայն ոչ մէկր ասոնցմէ
այնքան նպաս
—
տահ
է
վերականգնում
ին
որքան
Թէոֆիլ
(829 - 842)
Փռիւգիացի
կայսրը,
մին Թ՛
գարուն
մեհա
րմէ ք կայսրերէն, եւոբինչպէս
տ չաա բակ—
ներու
վբա
յ քանդակոլահ
բազմաթիւ
արձանա -
գրութիւննեբր
կը ցուցնեն
,
Ոսկե՚լ^իւբի
Վրայ
չինուահ
սլատնէչր
դրեթէ
ամբողչոլթեամբ
ի Հի–
մանէ նորոդեց ։
Պլաքէրներու
դրան
անմիչապէս
քովէն, Հե -
րակլիոսի
պարիսպը
, գետինին
ցից
զառիվարին
Հետեւե
լով
, աստճանարար
մ ինչեւ
էտ
ի
րնէգափոլ
կը բարձրանայ
, ուր գետնին
րնգՀանուր
Հակումը
փոխուելո՚ւ
, ՀետզՀետէ կը ցահնայ
մինչեւ Մար -
մ արա յի հոփր ։
Պատնէ չին ա յս առաչին
մ աս ին ամրոզ^ եր -
կա յնութեամ բը,
Ոսկեղ^ւբէն
մինչեւ
կոսաան -
ղիանոսի
անունով
կոչուահ
պալատը
, դոլրսի
կող
մէն
պարիսպին
ղուդաՀեռ
մեհ ճամբան
խիստ
ցից
եղե րքնե ր ունի եւ կ՝ բ լյայ տեսակ
մր փոս ճամբայ,
ուրկէ
աչքր աւե
լի լալ կր դնաՀատէ
բիւզանգա -
կան ամ րութեանց
ցնո
ր եցուց
ի չ բաբձ բութ
իւնը :
կա յսրեբոԼն
օրով
, ա յս տեսաբանը
տարբեր ,
չատ
աւե
լի նուաղ
նկա րտդեզ
,
բա յց
ա
յլապէս
սարսափելի
էր , երբ պարիսպներու
անՀուն եւ
սոսկալի
չարքր,
բոլոր
իրարու
յաչորդող
կայս —
րերուն
ձեռքով
ս քան
չե լի Օլ՛ էն՛ պաՀպանուահ
աչքգ
առահ
ին չափ կրբարձրանար
, անվթա
ր ու ամէն
կողմ ատամնաւոր
, երկչոտ
անցոբղին
աչքին առ
չեւ
։ Տակաւին
վերչնական
պաշարում
էն քանի
մ ը
տարի
աո՚սչ
մեհ նո րոդութիլննե
բ տեղի
ունեցահ
էին ։
Ծովուն
կողմէն
, իրՀարաւա
յին
մ ասին վրա
յ
Կ՝Ռ"Է
Տօքթօր Ա՛ Մորթման,
միիադարեան
Բիէ գանգի
ոնի այս կատարե լապէս
Հմուտ
գիտու–
նր
ել ամբողչ
Ոսկեղչիւրի՛
երկայնոլթեամրը
,
ք՚սղաքր
մասա՚էբ կը պաշտպանուի
կոստանդիա -
նոսի ձեռքով
շինուահ
պարղ պատով
մը, որ սա—
կայն
իր ա յսօրուան
վի՛ճակր առահ է
Մ իրա
յէէ
ել Թէոփիլ
կայսրերոլ
ձեռքով
, ինչպէս կր վկա–
յեն տակաւին
դո յութիւն
ունեցող
արձանադբոլ -
թիւններ
։
Իր տրամադրութետն
տակ բաւական
ղօբաւռբ
տորմիղ
մր ունեցող
պաչարոդ
բանակ
մր
միայն
կրնար
մօտենալ
շբչասլատին
այս մասին,
ինչպէս
անդամ
մ ր պատաՀեցաւ
1204/5՛ ,
չորրո
րդ
Խա չա
կրութ եան
մամ անակ կատա րուահ
պա շա բմ
ան
պաՀուն
, Հանրի
Տտնտոլոյի
նաւերուն
կողմէ։
Բայց այո յաչողութետն
պայմանդ
այն էբսր այս
պաշարումէն
քիչ առաչ
Միքայէլ
Աթրիբնոս
բիւ -
զանղացի
հովակալը
բիւղանդական
տորմիղր հա -
խահ էր , որով կարելի չէր եղահ
արգիլել
իտալա
կան ցռկանաւեբր
, որ նալաՀանղիստը
փակող
Շղթան
քակեցին ու այսպէս
անպատիմ
Ոսկեղ -
չիւր մտան ։
Շատ
գարեր առաչ
Ավարներն ու
Արարներն
ալ
Հ ակա ռակ
իրենց
անՀամ աբ նաւերուն
չէին կբ–
ցա երբեք
լրչօրէն
յարձակիլ
բիւզանգա
կան պա -
րիսպին գէմ, Մաբմտրայի
կամ Ոսկեղչիւրի
կող
մէն,
ո րովՀետեւ
րի ւղանգա
կան խո չո բ
մ արաա~
նաւե ր ը ել անոնց յունական՜
Հուր աբձակոդ դոր -
հիքները
միշտ
զիրենք
Հեռու
պաՀահ
էին հ՛ովե -
զերքներէն։
Ա՜արմաբայի
եզերքը
երկնցող այս
պատերը,
ատամնաւո
ր , քառանկիւնաձել
խո չո բ
աշտարակ–
ներ
որոնց ետին
1453/
պաշարման
շրչանին տա -
կալին կը բարձրանար
Պուքոլէոնի
կայսերական
սլալատր,
արեւմտեան
կողմը կր վերչանան
Եօթն
Աշտարակներու
խիստ
մօտիկր
Հաստատուահ
մարմարեայ
աշտարակով • Ոսկեղչիւրի
պատն ալ
նոյնպէս
արեւմտեան
կողմր
կ՚աւարտի
, Պլաքէբ -
ներու պալատին
բարձբութեամբը,
դդեակի ձեւ
շինութեամ
բ մը, ղոր բիլզանղադէ
տնե ր պենտա -
պիրիոն
անունով կր նշանակեն
:
Այս կերպով
մեհ պարիսպր,այլ
անունով ցա
մաքային
պարիսպը, որ պոլսակտն
եռանկիւնին
արեւմտեան
կողմր կր պաշտպանէ ել ճիշգ ու
ճիշդ
6800
մեթր
երկայնութիւն
ունի,
կարելի է
երկու
մասի
բամնել,
երկուքն ալ բոլորովին
աաբ–
բեր
իրարմէ ։
(է;ար.1
Fonds A.R.A.M
