€6
Աքհ ԱՋ
^
ԳՐԱԿԱՆ
ՎԵՐԼՈԻԾՈՒՄՆԵՐ
Մ–
ԻՇԽԱՆ
Կը
էոէսնԼնք
որ, որքան
ալ գժուար
րլլայ
ա–
նոր
սահմանները
որոշել
,
րանասաեղ&ութիւնը
՜ունի իր իսկական
մթնոլորաը։
Այգ
սահմաններէն
ներս եթէ
կը պակսին՝
զգացումի
, երեւակայոլ
-
թեան,
կիրքի,
յուզական
վերելքի,
նոյն իսկ
գե–
րիրական
վիճակի
մը զգա յնութեան
Հըսել
կ՝ոլզեմ
ղգայաթաըոլթեան)
բնազգները,
պէաք
է կասկա–
հ-ով ընգունիլ
անոր ներգործ֊ական
ուժը
եւ իսկա
կան
կոչումը
Ուրեմն
ա յն րանասաեղհ-ը
որ չապրիք
ա
յգ
մթնոլորտին
մէ9, ցանցային
տեղեկատու
մր րլ ւա–
լէ անգին
չանցնիր
: Մ ինչգեռ
հոն ապրողր
թարգ–
մ անը
կր գառնա
յ իր չուրչը
թաւալող
ա շիյարհ
ին
ք լ կեանքին
, տալու
համ ար
մ արղկա
յին անցքե
-
րու
ու ապրումներու
ճ շմ արիտ
թո րհոլրգը
ու
ա–
նոր կապը տիեզերական
գո յութեան
հետ
:
Այս
ամէնը
ոչ թէ այնպէս
, ինչպէս
անոնք
կը
ներկայանան
իրրեւ տեսողական
երեւոյթներ
ամէն
մարդու,
այլ իրրեւ
ստեղքէտզորէէութիւններ
, իր
հոգիին
իոկ խորութեան
մ է^ հնունդ
առահ
, րա
յց
ճչմարտութեան
նոյն
օրէնքներուն
՚1ր**՚յ
Հ
իմ–
նուահ , ճիչդ
նոյն
ճչգրտոլթեամր
, ինչպէս
որ
բնութեան
ստեղհադոբհում
մր կր մարմնաւորէ
է
ք/աբճ խօսքով,
աազանդի
ու արուեստի
չնոբՀին
տակ
դեղեցկութիւՆ
մը ստեղհել,
համապատաս
խան
իր մտքին
ու հոդիին
ճախրանքներուն
,
ու
արդարացնել
րանաստեղհի
տիտղոսը,
իրրեւ
եր -
գիչ,
է՚ԲԸ^՛– մարդարէ,
իր աւղրումներուն
արձա–
դանդր
դտնելոլ
համար Հասարակ
մահկանացուի
մր մաքին,
հողիին
ու սրտին
հարաւի
ու ակնկա
-
լոզ
ոլորտներէն
ներս
:
Մ ՚ Իչխան
տաղանդաւոր
ել
արուեստագէտ
րանաստեղհ
մրն է, այգ
մթնոլորտին
մէԼ
հնունդ
առահ , տաղանդաւոր
ու
արուեսաադէտ
րա ռե ր ո ւն
թե լադրահ
լ^դա րձակ
րմրռնում
ով :
կեանքի
երեւո
յթնե րուն
ան խա րդա
իս
թարղմ
ան
մ լ ^ է ան , Հոգիի
ան կեղհ իսոստովանութեամ
ր ու
մտքի
առոզչ
դատումով
Իր լեդուն
յստակ
է ու անսեթեւեթ
: Արտա
-
յա յտութեան
արուեստով
մ ը որ կո՚րե
լի
ե ղահ
ին
չափ
մօտ խնամ
ու թիւն
ունի , մ տահ
ում
ի ու ղգա
-
ցումին։
Այսինքն
ոճ մը ուր խնամիական
գոյակ—
ցութիւնր
րացա
յա յտ
է , բառե
րու
ել
իրերու
,
բառե
բու
եւ դազափարնեբու
, ՚բառե
բու
եւ
~~
ցումնեբու
մէ^
Տուներու Երգ/
էգերէն
այս
Հաստատութիւնը
կը գտնենք աոանց
ղա յն չափաղանցահ
ըլլալու
:
X
Նկատենք
Հիմա
թէ , րանաստեղհ
Մ • Իչխա
-
նին քե ր թ ուահնե
բո լ բնթերցոլմէն
բիսահ
թորՀրր—
դահոլթիւննե
ր բ զորս պաբղեցի,
էնչ
աստիճան
Հարազատ
կապակցութիւն
ունին
անոնց
պաբոլ
-
նա կահ
աբմէքներուն
Հետ
:
Տուներուն երգՀ7՛
առածին
պտուղն
է իր տա
-
ղանդին
ու արուեստին
եւ իմ րմբռնումովս
լաւա
դո յնր
Հրատարակուահ
չորս
րանաստեղհական
երկերուն
:
Մտերմանալով
այդ էգերուն
, կր տեսնենք
թէ ,
Հայ
մողովուբղ
ին մեհ տռամ
ր , ցաւին
ու
վչտին
ան պա տմ ե լի կոտտանքնե
րով թառահ
է
բանաս–
տեղհին
է ու թեան
վրա
յ , անղղի
մր նմ ան ;
կր դողղ ողանք
այդ
դի շակե ր կտուցին
նախ
-
ճ իրնե րը տեսնե
լով , անոր
Հողիին
,
սրտին
ու
մ աքին
ո լո րտնե բուն
մէչ՛. ՈրովՀետեւ
այդ
էոլ
-
թիւնր
կր պատկանի
ամբողԼ
Հայ մողովուբղին
:
Նոր ահին
էն
մ իւն չեւ
ա չքե
ր ր յաւիտեան
փակելու
սպասող
հե բուն
իին , ինչ դաս տկար
դի
ալ վեբա
-
բերին
անոնք
:
իւրաքանչիւր
Հայ ան Հատ
, իւբաքան
չիւր
Հայ
րնտանիք
Հոն պիտի ղտնէ իւր պատմ
ու թիւնր , հա–
րաղատ՝
իր խինդով
ու վշտով։
Իր յոյսոփ՝
նայ–
ուահքր
սեւեոուն
ղէպի։ ապաղան
: Իր
քաղաքին
պապենական
վւառասլանհ
տունէն
կամ
իր
դիլղին
համեստ
Հիւղակէն
մինչեւ
անապատներբ
, մին -
չեւ
աքսորանքի
արիւնոտ
րացոլթիււննե
բ ր՝
ինքն \
իր մէչ կհկուահ
: Անոնք՝
այղ երղերուն
մէչ պիտի–՛
ապրի՛ն
վեբ յիշում բ
մ թոտ
օրե բուն :
Հակառակ
;
ա յս օրերուն
Հանգիստ
ու ապաՀով
երդեքներոլ
՚.
չերմ
Հսկումին
, անոնք
պիտի
զղան
էլկուլ իրա–՝\
կանութիւնր
թէ , տակաւին
աքսոբեալ
կարաւան՛,
մրն
է իրենցր,
աչքերր
ղէպի
Հայրենիք
սեւե –՜՝
ռուն
ու կարօտի՛
ա րցո ւնքնե բով
արիւնոտ
(
Մ • Իշխան՝
տուահ
չէ այդ
քերթուահնեբոլն՝
ցանցային
տեղեկատուի
մր ճշղ րտութիլնր
: Ոչ ալ
անոնք իրապա շտ նկա րաղրութիււննե
ր են մեհ ե -
՚լեոնի
դրուաղներբ
ներկա լացնող
ւ
Այլ
իսկական
բանա ոտեղհ
ութիւ
ններ
, ուր ան
թարւլմ
անբ
կը
ոաոնայ
իր չուբչր
թաւալող
աչխարՀին
ու կեան
-
քէ՛ն, իր Հողիին
խորութեան
մէչ ղտոլահ
ու
բիւ֊
րեղս՚ցահ
, տալու
Համար
անցքե րա
ա ապրում
-
ներու
ճչմ արիտ
խո րՀու րդր , անոնց կապր
աիե
-
դեբական
ղո յութեան
Հեա
:
ՈրովՀետեւ
րանաստեղհը
այն միակ
անձն
է
ԱԽիպ
յուշ մը՝
Ա. Աճաու(ԱւաԱ1ւ ՎասիԱ
Հանդիսլոլմի
մը ընթացքին,
իոլՀի
փաշա
Ապտի՛ւլ
Հատի
կը Հարցնէ
ինհի
•
ի
՞նչ
եղաւ ԱՀարոնեանը
:
ճանչցա՞հ
էք ղինքը,
կը Հարցնեմ
ես ։
ի՚ուՀի
փս֊շա
Ապւ;իւ.լ Հատի Տորղտոանի
դաՀ–
լփճներոէն
մէչ յաչորդաբար
եղահ
է
ա
րտաքին
դորհոց
եւ արդարութեան
նախարար՛,
իսկ Ա՛
Հա–
•էաշիւարհային
պատերազմին
, Պոլիս,
Օսմ՛
կա
-
ռավ արութեան
արտաքին
ղո րհե
րոլ
նախարարու^
թեան
իսորՀրզական
էբ։ Ատեն
մր ե՛լահ
է Նորա
-
ա՚՚էնկեանի
պաշտօնակից
, ինչպէս պատմ եց ինք
Ահ ա բոն եանի
գլիսալորահ
պաաուի րակո
ւթիւ
նը երբ առաչին
անղամ
Պոլիս կր Հասնի ,
ՐուՀի
պէ յին կր
յւսնձնոլի
պաաո
ւ ի րակո
ւթ իւն ր բնղո
լ -
նելու
եէ պատուիւրակներուն
«Հէ ա »
Ըէէալու սքաշ -
տօնր
Այո,
կր պատասխանէ
ինհի
ՐուՀի
փաշա,
լաւ , չատ
լալ կր ճանչ^ւամ
ԱՀարոնեանր
, ան
բա–
նասէոեղհ
մ բն է , եւ երբ Պոլի՛ս եկաւ
ինհի
նուի–
րեց իր երկերէն
մէկ մէկ օրինակ
: Տաղանդ
մլ^
է ր ան :
իմ կարդիս
կր րացտաբեմ
ԱՀարոնեանի
վեբ–
չիւն տարիներուն
կրահ
ֆիզիքական
Հարոլահն
ու
աաո
էոսլանքր
ել տխուր
ւիախճանր
:
ՐուՀի
վւաշէս զղացոլահ
,
շարունակեց
իբ
խօսքը
•
Ամէն
օր ՛էիասին
էինք,
օր մր
փափաքեցաւ
Գուբ եանր տե սնե լ . ղ իւմ ե ց իւ թա լէաթ
էիա շա յի՛ն եւ
ներկա յացուց
ի ԱՀարոնեանի
առաչա րկր
է
^Ոչ
,
եղ՛ս՛, թալէաթ
ի պատասիսանր
՚ տար
եկեղեցի,
թող
տեսնէ
չկնքբ , սակայն
երբեք
առի՛թ
մ ի տար
, որ
՚իոլբեանի
Հանդիպի՛՝^
յ
ԱՀարոնեանր
տարի
եկեղե
ցի,
ուր մնացինք
պաՀ
մր։ կը ղդայի
, որ Հա ք բա
նաստեղհի
ա չքե
ր ո ւն ել
ս բտին
մէչ կրակ
կար
,
1)՝ուղէր
Հանղիսլիլ
Գուրեանին
,
Կ"՚ր
սակա
լն
խիստ
ՀրաՀանգ
, ոբ պիտի՛ տանէի
ղինքր
եկեղե
ցի , րա
լց , աոանց
Գուրեանին
Հ անգի պե լո լ , ձե -
ւով մբ գուբս
պիտի
ղա յինք : ԱՀարոնեանր
եկե
-
ղեցիիէն մէչ Հաղիւ
րերանր
պիտի բանար՝՝
կրկնե
լու Գուրեան
անունը
, ես ըսի՝
ա յսօբ
ա
յլ
տեղեր
Իսքայկ
ՎԱՒԵՐԱԳԻՐ՚ւ՚եՐ
ԿԸ
ՀԱՒԱ՚Բե
երթալու
ստիպոլահ
ենք,
ուբիչ
յփ՚թով
կոլ
ւլանք : ԱՀա բոնեան
ի խե լաց իւ ա չքե
ր էն Հասկցա
յ ,
թէ կռաՀ ահ էր մտս>դրութիւնս
եւ չպնդեց
,
Հու–
բիշ՝^ առհթով
ալ չկրկնեց
; Օր
մ բ, սակա
յն , ա քգ
Համակրելի
Հայր
ղիս կանչեց
իր սենեակբ
,
դուռր
եաեւ էն կղսլեց
եւ րսաւ . ՀքՐոլՀի
պէ^
, դէ^ւք՝
Ա–
բաբ,
ես՝
Հա ք , րսէք տեսնեէք , այս մարդոց
խօս
-
քին կարելի
է" վստաՀ
ի լ՝^ : Տուցամատս
շր թնե
բո^լս
տարի
եւ դէոլի
դուռր
ուղղուեցայ
յ
Րայց
ԱՀա
բոնեան
լալ բմբռնեց
զիս , ա լգ
բէժ
իմ ին ել ա
յգ
մ իչավտ
քրի՚ն
մ էչ կարելի՛" է ր բեբան
բանտ
լ : Ջի ՜
րար Հասկցահ
է ինք , ու ա յս դկս(քը
որ
մ ր
Գուր
եան պատրիարքին
ալ
պատմ
եցի
Եբուսաղէմ ի
մէչ։
Պաղեստինի
բրիտանական
դրաւման
շբչանին
,
ՐուՀի
պէ I բարձր
մարղպանոլթեան
գրասենեակին
Հիթլէբական
կառավարութիւնը
Հրեաներ
Հա–
լահելու
իբ մոլուցքին
մէչ, ոչնչացոլց
նաեւ
ա
-
նոնց
մ չակութային
եւ կրօնական
վաւե րաղի
րնե
րը։
Այսօր
րոլոբ
այս
կոբուստները
Հաւաքելու
Համար
Նիւ Եորքի
«Հրէական
ղիտական
կաճառը»
խումբ
մր մասնա՚լէտներ
ղրկահ
է կ-երմանիա
, Ա–
ւստրիա
, Ֆրանսա,
Հոլանտա
եւ իտալիա,
որպէս
զի Հաւաքեն
Հանրային
Հաստատութեանց
մէչ ,
ինչպէս
եւ մասնաւոբներու
մօտ ամէն րան ոբ
կապ
ունի Հրէական
աղդին,
գէրՔէ տեղեկադիր
, նը–
կաբ
, գհադրութիւն
, եւայչն
։ Հաւաքուահ
առաբ–
կաներր
եւ վաւերա՚լփրնեբր,
բնադիր
կամ
ման
-
բանկալ՚ոլահ
կը ղրկուին
կաճաոին
մատենադա
րանը
: Ասոնք պիտի
կաղմեն
Եւրոպայի
Հրէու
-
թեան
դիւանաթուղթեբու
իրական
Հիմքը,
հագոլ–
մէն
մինչեւ
մեր սրերր ։
կերսօն
էվ՚չթտյն
որու
զռբհունէութեան
ղաչ–
տր Ֆրանսան
, Պելմիան
, Հոլանտան
,
Գերմանիան
եւ
Զով՚ցերիան
է, Օֆրնպաիսի
մէչ
(Գերմէսնիա)
ւլէոահ
է Ալֆրէտ
իհօւլրնպէբկի
դիւանաթուղթե
-
բուն
մ եհ
մ ասր , վաւերաթուղթեր
,
հանօթաղրոլ^
թիւններ
, նաէՐակներ , լուսանկարներ
, որոնք
ցո
յց
կուտան
թէ Նաց իներր
ինչքան
դիտական
ճչդր
-
տութեամ
բ ձեոնամ ուիս կ՝ րլլա յին ՀՀստորաղաս
ցե–
զերոլ»
բնաչ^ւչումին
։
կեբսոն
էփշթայն
շատ
շաՀեկան
ղորհ
մրն ալ
ւլտալ
Օֆընսլաիսի
մէչ, ^Հրեաներու
լեՀ
կաթոլիկ
շառալիղր–^
ղրուահ
պատմաբան
1^3է6Ա62 IV1IՏ^տ/'
կուլմէ ։ Գիրքը
՛ԷՐ ուահ
է պատերաղմ՛էն
առաչ
ել
երբ պատմ աբանր
գրեց
զա
յն , չէր
մ տահեր
թէ օր
մ ը իր զոբհը
պիտի հառա
յէր
ցեղա
յի՛ն
րնաչնչոլր~
մ ի քաղաքականու
թեան
: իր
ուսումնասիրութեան
նիլթն
էր
մ ես իական
շարժումը
որ
ԺԸ •
դա բու
մէչ
տեղի
ունեցահ
էր
ԼեՀաստանի
հրեայ
Հա -
մայնքին
մէչ,
եւ որու
Հտմաձայն
Եաքոպ
Ֆրանք
անուն
մէկը
կ՚ըսէր
թէ ինք Մեսիտն
էբ։
Եւ իբ
չուրչ
Հալաքահ–
էբ կրօնակիցներ
, թէեւ
լեՀ
Հրբ–
պետերէն
էր , մինչել
Հոդատաբութեան
վեբչաւո–
րութիւնր։
ՐուՀի փաշա լալ պատմող
մլ^ է,
հա
նօթ՝
դէպքերուն
ու ղէմքերուն
։ Օրի՛նակ
,
1912^5»
Ր՚իֆլիս
զտնոլահ
էր իբրեւ
օսմանեան
կառավա
րութեան
Հիւպատոս
եւ մօտէն
շփում
ունեցահ՝
է
Ալ՛ Խատիսեանի
Հետ,
իւր խօսքով՝
քաղաքա
գլուխ
ւ&ատիսոէէի , որ պետական
րմբռնում
ունեցող
անձ
մ^ըն էբ :
Մեր այս պատաՀական
Հանդիպումը
ՐուՀի
փաշա
յին
Հետ,
չդիտեմ
ուրկէ
ուր, մեղ
Հասցուց
Հայ
մողովուբդի
կեանքին,
ձդտումնե
բուն : Նկա–
տեցի , որ ան բարձբ
տրամադրութիւն
ցոյց
կու
տէսբ անիրաւուահ
մեր մողովուբդի
առաքինռլ
-
թիւններուն
Հանղէպ
է
Արաբ ափիւ
դիւանադէաի
մը այս Համոզոլ
-
մր քաչալերական
է մեր ժողովուրդին
Համար
տ
ււ՚^ւքւ^էւ
ՏԻՐԱ՚ն ԼԻԻԼԷՃԵԱՆ
որ
տ ի եղե րքին
շուրչ կատարահ
իր պրպտումնե
-
բուն
միչոցին
, կը սուղի
ու կր կորսուի
իր էու -
թեան
խորերր,
խլե
լու Համար
անոնց
ղաղտնիքը,
ու յետոյ,
բե ոն ա ւո ր ո ւահ՝
իր մոգական
կողո
-
պուտով
դուրս
ղալու,
զանոնք անկա
շւ
.մով
չ՚-՚֊Ր^Ը
սփռելոլ,
դարնանային
բեղմնաւոր
փոշի
-
ներու
նման,
մեր
Հողիներէն
ներս նոբ
յարութիւն
մ ր հաղկեցնե
լու
Համար
։
Անոր
շնորՀուահ
է
կասեցնել
ա յգ
լուսաղե
-
ղու
թ ե տն վա
յր կե աննե ր
ը
, որքան
ալ կարճ
Ըէլան
անոնք : իր վե րստեղհե
լու
ներ
^ չում ով , ան ա յդ
վա յրկեաննե
ր ր
կը
փոխանցէ
մեղ նոբ
յա յտնու
-
թիւննեբով
։ թէւզէտեւ
նոյն մեր ղիտցահ
աչխաբ–
հ բն
է
որ կր վե րագա րձնէ
մ եղ , բա յց այս
անղամ
աշխար՛^ մր որքան
այլս՚փոխուահ
եւ որքան
դե—
ւլեցիկ
եւ հաղո րդական
• • • :
Րանաստեղհոլթեան
մէչ,
ցանցային
պատ
-
կե
րնե
բու
մ
է
չրե րումներր
, որքան
ալ
իրապաշտ
նկարաղրութեամբ
ու
ճշդութեամբ
կատարուին
,
լե զուի
ինչ աստիճան
ցո լց լուն բառե բով
ալ
զար–
ղ արափն
, կշռո յ թ ի ու գա
^աւո
րմ ան որ
տեսակ
դիւթական
տողերու
ձեռնահոլթեամբ
շրչապատ
-
ուին,
րանաստեղհութիւն
րլլալէ
Հեռու
կր
մնան։
Այս
ամէնր
կր պատկանին
դրականութեան
տարբեր
ճիւղեբոէն
։
ՈրովՀետեւ,
բանաստեղհութեան
մէչ մեհա
-
գոյն
դերր
կը
իսաղայ՝
ե րեւակա յութիւն ր ։ Երե
-
ւակայութիւնն
է
որ կուտայ
թռիչք՝
Հոգեկան
վե–
րելքներու
, ղղէսցումներոլ
նրբութեան
, ու Հաբա
զատ
ղղա
յնո ւթե ան : Անիկա
շատ
աւելի
զօրեղ
է
քան
իրականութիւՍը,
քանղի
անչունչ
Իրերր,
մտահումներբ
ե լ
ղդացումներր
անով
միակ
կ
ըր~
լան
կենգանի
ղոյոլթիլննեբ
եւ առանց
անոր
կը
մնան աննպատէսկ
եւ անողփ : ՚Րանզի՛ երեւակա
-
յութիւնր
իր մկչ
կը
պարւիակէ
ճչմարիա
ու
ճրշ–
գրիա վաւերականութեան
գաղտնիքը^
ու
միմիայն
երեւակայութեամբ
մարդիկ
կը ձեբրադատոլին
ի–
րականո ւթեան
մխաումն
երէն ։
Ըսինք
թէ բանաստեղհութիւնը
իբ մասնա
յա
-
տուկ
մթնոլորտն
ունի
ու քերթողը
կ աշխատի
,սյգ
մթնոլորտին
մէչ ։ Այսպէս
,
ստեգհադորհահ
պատկերնեբր,
րլլան
անոնք ղգացական
,
Հոդեկան
ու մտահումի՛,
իրենց
վերչին
լինելութիւնր
կը
ստանան
կչո
-Ո
յ թ ի ու ղա շնաւո
րմ ան թրթռաց
ում-
ներով
, ղո րս բանաս տեղհր
ձեւափոխմ՛ ան
կ՛են
-
թարկէ
իր երեւակայութեան
չնորՀիլ
։
8 աւիտենական
ինչ մ եհ
ճչմ ա րտո
ւթիւն
կա
յ
Հանճա
բեղ
կէօթէ
ին սա
խո բՀ բղահո
ւթե ան
մէչ
թէ , « ճչմարիա
րանաստեղհը
երեք
աշխարՀներ
ունի,
այսի՛նքն
արտաքին
աշխտրՀը,
ներքին
աչ -
խարՀը
եւ աշխաբՀը
ղոր ինք կր ստեղհէ
առաչին
երկու
աշխարՀնեբոլ
դիւթանքին
տակ
։
Մեր եղրակացութիւնր
պիտի
ըլլայ
այն թէ ,
արաեստագէտ
բանասաեղհին
միայն
տրուահ
է
այ՛լ երրոբգ
աշիսարՀին
գո յու թիւնր
մեղ
իմացնել
իր ստեղհաղորձ
ութեան
Հաղո րդականո
ւթեամ
բր ։
Տուներու եր գ ր
կը պարունակէ
իր մէչ
այն
րոլոբ
տարրեբր
որոնց
վրայ
անգրադաբձայ
այս
տողերով։
Աւղացոյց
են ինձ Համար
թէ
ար
-
ուեստագէտ
բանասաեղհ
մրն է Մ՛
Իշխան։
Ան իբ առաչին
գորհին
մէչ իսկ,
կր
ցոլացնէ
իր ճակատին
վրայ
մեր փնտ՜ռահ
ցեղային
դրոշմը։
Արտա
յա յտո ւթեաէՐբ
մը՝ ուր կեղհ
տառապանքի
սւ
ողբի
ղ՚լաքնոտութեան
ամէնէն, տդեղ
ն՚քոյշը,
ստուերն
անդամ
չենք նշմարեր
: Ան՝ այդ
քեր–
թուս՚հնեբու
՛ոմ բողչութեան
մէչ, կր վերլուհէ
ու
կր տտրրտլուհէ
բացառիկ
ձիրքով
մր, իր
ցեղր
յտտկանշող
բոլոր
վիշաերր,
իսինգերր
ու յոյսե
-
րր։ Ասիկա
երաշխիք
մրն է որ իր անունր
եւ իր
ղորհր երկտբ
մամանակ
ապրին
եւ յիչուի՛ն
հտ -
ճո քքոէԼ ու յարգանքով
;
(2)
ԶԱՐԵՀ
ԳԱԶԱԶԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
