« Յ Ա Ռ Ա Ջ
ՕՐՈՒԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄՒՆ
ՀԵՏ
տաէագխԱԱք կաԱ
Եէ-րոպաց ի եւ. անգլեւյսմ
երիկացի
քաղաքա -
ղէաներ եւ յօղուահ-ագիրներ
, Ի) • Աիութեան պ ա ֊
աե րաղմ ական
կա րողութ
իւենե րռւ
մ աս ին
խօս ահ՜
կամ գրաձ ատեն , րնղՀանրապէս
կր յիչեն
անոր
ռաղմա կան ճարտարա րուեստ
ի այս կամա յն
նիւ–
թերուն
նուաղոլթիւննե
րր կամ առաւե լռ ւթ
իւննե–
ՐՐ
.
անոր րանա կնե ր ր
, Հ
րասա
յլերն ու օգանաւե
րր եւն • -. Անոնք գրեթէ
բնաւ
չեն
անգրագառնար
ամենակենսական
նիւթին
սնունգի
մասին :
Թէեւ
1էյ • Մ իութեան
՛իա ր ի չնե ր ր՝ ա յնքան ալ
չեն Հեաաքրքրուիր
մողուԼոլրգի
սնունղին կամ
էնչպէս
ապրելուն
մասին,
սակայն
մարղկային
կաղմ ութեան
մէք վեր քթն իսօսքր կր պատկանի
այն
լայն կամ նեղ պարկին
, որ կր կոչուի
ստամոքս :
Եւ ամէնքս ալ մեր անձին
ւէորձռվ
գիտենք թէ որ
քան ապերախտ է ան :
Աւելէ ւ^գՀ ան րա ցն ե լռ վ , կրնանք
Ր՛՛ե լ որ
սնունգի
թնգիր ր ուղղակի կապ ունի պատե րաղմ ի
ելքին
վրայ։
Որքան ալ լաւ ս պա ռա ղին ո ւած ՐԱան
պատե րաղմ ող երկրին
րանակներր
, եթէ
չունենան
անՀ րամե չտ
սնունգր
, կր գառնան
անպէտ , պատ
րաստ
անձնատուր
րլԼալու
թ^ամիին
: Հետեւա -
րար եւ աղգաք^երէն
մէկր այգ երկրի պարտու -
թեան :
Առ
այմմ մէկ կողմ թողելով
Արեւմտեան Եւ ~
րոպայի եւ Ա • ՆաՀանգներու
սնունգի
մասին
ու–
նեցաձ– կարե
ւէո
ւթիւննե
րր , տեսնենք թէ
քէ/
• Ա ի–
ութէւնր
ի՛նչ կր ներկայացնէ
այգ
կենսական
Հարցին
մէք, Համ աձա
յն Հեղինակաւոր
մ ասնա -
գէտներու
կար1է
իքնե րուն ել իրենց իսկ մամուլէն
:
Ւր
203
մէլիռն
րնակէ^երր
սնուցանելու Հա
մար , իյ • Մ էութիւնր
բաղղատելով
Ա • ՆաՀանգ -
ներուն Հետ , կ՝արտագրէ
երկրագործ՜ական
մ եքե
նա չարմ արօր՝
18.3
առ Հարիլր
Համ եմ ատու -
թեամբ
•
Հ ացա Հատիկ
Լ առանց
Հաչռւելու
եգիպ -
տացորենր)
87.7 " ՚ " –
Հարիւր
, կարագ
45.5։
Ու գեռ այս
203
միլիոնի
Համրանքր կբ կաղմէ
Մ • ՆաՀանգներու
բնակչութեան
136
առ Հարիւրբ
:
Ցորենի
չտեմ արան Ուկրա յնան
անղօր է ա
յլ
եւս գոՀացնելու
/Ս
.
Ա էութեան
մո ղո վոլրղնե
ր ր :
Հոկաեմբերեան
յեղափո խո ւթենէն
ասգէն
մանա—
ւանղ սկսած
1944^՜5՛ ,
գագրած
են անոր աբմքա -
ծռւմնեբբ :
Կբ գանուէն
Հողազործական
չրքաններ
, ուր
Հողէն
արտաղրութէւնր
է
քած է
5.5
կենղ
էնաբի
Հէքթարէն
, երբեմն
նո յնիսկ
ղերո
յի :
'1.^2|^ի երա չտո ւթիւնր
երկր ագո բծական
տ
լր
տեսութեան
աւելիւ մեծ Հա րոլած
Հասցռւց , քան
քաղաքացիական
պաաե րաղմ բ ; Այն ատեն
Լենին
յայտարաբեց
• « Հիմակ
վերագարձած
ենք
մ արգկա
յին քաղաքակրթութեան
ամ ենասկղբնա -
կան պարտականութեան
• այսինքն
վանել
սովր» :
Անչուչտ
կացութիւնր
ա յնքան
եղերական չէ
այմմ. սակայն
անորոչութիւն
կր տիրէ միչտ : Եւ
բամն ե չա վւ խ դրութիւն
ր գո յութիւն
ունէ
մ
ինչեւ
այսօր :
Անունգի
խնգիրն է , ապաՀովաբար
, որ յաղ -
թանակէն
վերք՝
հյ՛ Միութիւնր
Հարկագրեց
անց
նիլ երկաթեայ
վարագո
յրին
միւս
կողմի չտեմա -
րան
երկիրներր
. ֊ Հունգարիա
, ԼեՀասաան
, Ա -
րեւե լեան
Գեբմ անիա եւ ա յլուր :
Համաձայն
խորՀբգային
Հողազործական
Բաբձր
. Հաստատութեան
, 1Տ • Մ իութիւնր
ամէն
աարի
րնգարձակ
տաբածռւթեամ
բ Հող կբ կոր -
սրնցնէ : Ջբային
գրռւթիլնր
«կբծած»
,
«մ ա չե -
ցուցած» է
300.000
քառ՛
քիլոմեթր
Հող։
Այս տա–
բածռլթեան
10
Հազարին մէկ երրորգբ
լքուած է,
իբրեւ
ամուլ։
Մնացեալր
բնականոն
Հունձքին
Հազփլ կէսր կ՛՛ա րտաղրէ
I
Այս տեսակ
Հողային կո–
րուսաներր կր ներկայացնեն
տարեկան
90
Հազար
արտավար :
Ասոնց վբայ
սլէտք է աւելցնել
մթնոլորտային
,
Հողմեբոլ
ել փոթորիկներու
պատճառած
«մա–
չում»բ, ոբ աբղէն
մերկացուցած
ու չորցուցած է
1-955 –000
քառ. քիլոմեթր,
տարին
146.000
ար-
տավար
տարածութիւն
:
Այսպէս,
ուրեմն,
էլ . Ա իութիւնր
տարին կբ
կորսնցնէ
Ֆրանսայի մէկ նաՀանգին
կէսին չափ
Հող։
Մինչ
ուտող
բերաններոլ
թիւբ
Հինգ
միլիոն
կ՝ աւե լնա յ :
Այս աղէտին
առքեւ
առնելու
Համար է, որ
կաղմուած է տասն բՀ ինղամ ե ա յ ծրագիր
մր։ Անոր
նպատակն է արմատական
փոփոխութեան
ենթար
կել՝
Հաբաւային
ել Հարաւ - արեւմտեան
կլիմա
յական
պայմաններր
ել աւելցնել
Հոգագռբծական
տրտագրութիւննեբր,
որով վերք պիտի
ղտնէ սո
վերու ել ողբալի
Հռւնձքեբռւ
երկար
պատմու -
թիւնր : »
ՏասնբՀինգամեայ
ծրագրին
նախնական
փռր–
ձերր տեղի
կ՚ունենան
Բամէնեա
Աթէփի
(քարռւտ
Հաբթագաչտ)
եւ այլ վայրերու
մէք։
Փորձերր
Այս աարէ Հոկտեմբերի
3\ին կբլուծուի
Մ ի–
քտզգա
յին
Տարագիրներու
կազմ ա կեր պռ ւթիւնբ ,
որ ճանչցուեցաւ
ել գռրծեց
11^0
անունով
։ Այս է
Մ Ակի տուած
որոչում բ : Բա յց որովՀետեւ
Հա -
բիւր
Հազարաւոր
տարագիրներ
, տակաւին
, կա -
րօտ՝ նիւթական
ել բարո յական
աքակցութեան
,
նո յն ա յգ Ա ԱԿ ր , ո րո չեց ստեւլծե
լ գարձեալ տա
րա գէ րն ե ր ո
Լ.
յատուկ
Գրասենեակ
մր , ո բուն կեգ–
րոնր պէտի
րլքա յ (իլ^ել
Լուր կր գտնուէ ր մամա
նակին
Նանսէնեան
Գրասենեակին
կեգրոնր) եւ ո–
բուն
րնղՀ . տնօրէն
լ^տ րուեցաւ
Հ ո լանտա
կան
«1էթ
Փարոթ
թերթին
տնօրէն եւ ՄԱԿի մօտ նախ
կին Հոլանտա կան պաաուիրակ
Տոքթ • ՛Լան
Հո
յ–
վրն - կէօտՀարտր
։ Ընտ բութ իւնբ
կատարուեցաւ
անցեալ
Գեկտեմ
բերին ելՀո յ վ լ ^ կէօւոՀարտ վեց
քուէ
աւելի
չաՀեցաւ քան ՒՐՈյի
այմմռւ
ք^գՀ •
տնօրէնր, Պ– Բինկս
լին : Ա . ՆաՀանգներր
ուղե -
ցին, որ այս նոբ պաչտօնին
Համաբ ալ
բնտրուի
Ամերիկացի
մր, յատկապէս
Բինկսլին ՚, նկատի
ունենալով որ մ ինչեւ ա յսօր , ամ էնէն
աւելի
Ա .
ՆաՀանգներր
սատարե ց ին Եւրոպա
յի
մ իլիոնաւո
ր
ւոա րադի րնե բուն եւ անոնցմ է կարեւոր
թի՛– Ր
Հիւրրնկալեցին
իրենց
երկրին
մէք։
Բայց
ՄԱԿի
անղամ
Եւրոպացիներր
նա խլ^ւտ րեցին
Եւրոպացի
մ ր, քանի որ տարագիրնե
ր ր գլխաւո րաբար
Եւրո
պացիներ
են :
Մ ինչեւ
իր լուծումր
ՒՐՕն տեղաւորած
պիտի
բլլա
յ
1 ,200.000
տա բագի րնե բ եւՀոգ տարած՝
մ ի–
լիոնաւո ր ոլրի^եբոլ
, բո լռ ր ին Հտմ ար չո րս տար–
ուան լծւթացքխն
ծախսելով
աւելի քան
355
մ իլիոն
տոլար : Ւսկ , գեռ եւս օգնութեան
կարօտ տա -
րագի րնե բու խնամ ա ր կո ւթ ե ան եւ նոր Գրա սենեա
կի ծախքե
բուն
Համ ար , Ա ԱԿ բ , ա յս անգամ կբ
յատկացնէ
միա
յն
300.000
տոլար ։
Տոքթ. Վան Հոյվբն
իր նոր պաչտօնր
ստանձ
նած է արգէն
Ցունուաբ
\ էն սկսեալ
^րնեւի
մ էք
բանալով
իբ գրասենեակներր
: Ու մինչ ՒՐՕն
մին
չեւ Հոկտեմ
բերի
վերքր
պիտի
Հաւաքէ իր գոր -
ծերր,
Տ ա րադի րնե րռ լ Գրասենեակին
տնօրէնր
պի–
"՛Ի ՂԲ"՚ԳԻ Իբ պա չտպանեա
լնե րո լ իրաւական եւ
ա յլ Հարցերռվ
, մ ինչեւ որ պա
յմ անամամ ր գա -
լուն , լուծուած
ՒՐՈյէն
ստանձնէ
գռրծին
ամբոզՀ
պատա սխանատո
լութիւնր :
Բաւական
լայն է նոր տնօրէնին
իրաւասու -
թեանց
չր քանակբ,
բայց չատ անբաւարար է յատ–
կցուած
գում արբ
։
Ւբ այգ իրալասոլթեանց
չբքանակին
մէք, տբ -
նօրէն ր պիտի
զբաղի տարագիրնե
բու
վերարերեալ
մ իքաղղա
յին
Համաձա
յնագրերոլ
գո րծադբու -
թեամ բ , գանագան
առանձնաչնռբՀնեբով
, կամ ա -
ւոր Հայրենագարձով
, բարեկեցոլթեամբ
,
ինչպէս
նաեւ տա րագի րներո լ աքակից
ուրիչ
կաղմ ակեր -
պռւթեանց Հետ գործակցելու
Հարցով։
Ամբողք
Ա՛յս աչխատանքր
, սակա
լն ,
ա րգիւնաւռ
րա սլէս
կատարե
լու
Համ ար , բո լորովին
անբաւարար է
նախասաՀմանռւած
300.000
տոլարի
գում արբ։
Այս
կէտին
վբայ է , որ նորբետիր
տնօրէնր
ինքզինքր
կր ղտնէ
անելի
մր մէք կամ չատ ղմուար Հաբ -
թո,.ելիք
դմոլարռւթեանց
առքեւ :
Ւբ ղործին
ձեռնարկելու
Համաբ, Տո բթ . Հռ
յ–
վրն, նախ, իրեն ենթակայ
մասնաճիւղեր
պէտք է
բանայ
եԼրոպական
այն կեդրոններու
մէք, ուր
տարագիրներու
բաղմ ութ իւննե ր պէտէ
մնան ։
Անչուչտ
, բսաւ նռր տնօրէնբ ,օտաբ
երկ
րէ մր մէք պէտէ Հանգէպէմ
սնունդ. Հագուստ եւ
գրամ
չունեցող տարադրէ
մբ, ռր էնծէ պէտէ
ներ
կայանայ էր ցաւբ
լալու
Համար։ Պէտէ րսեմ է -
րեն
« Բարեկամ
, բնաւ Հոգ մէ
րներ, ես
ստանձնած
եմ քու էրալական
պաչտպանռլթէւնգ
:»
Բայց գէաեմ
նաեւ, թէ այգ թչուառ,
անօթէ
մար
դբ ինչ սլէտէ պատասխանէ : Ծուռ
մբ^ եբեսս նա -
յելով եւ էրալամբ
բարկացած
պէտէ
պոռայ.
«Կրողբ
տանի քեզ ալ, ղբասենեակգ ալ
Նախագծուած
սաՀմաննե
բուն
մ էք
միայն էբ
գործր առաք տանելու
Համար, Պ՛ Հոյվրն
անՀրա
մեչտ կր գտնէ
20
մասնաճէւղեբոլ
բացում՛ր :
վարչական
բոլոբ
ծախքերս
կրճատելով ,
չարունակեց
,պէտէ կրնա յէ Հազիւ վեց մասնա -
ճէւղ
բանալ։
Աիթէ՞
սակայն
պիտի բաւէր այգ
վարչական
Հոդատարութիւնր
: Ւ՚^նչ պիտի
ր^ւեմ
այն
25.000
տարադիրներր,
որոնք գաղթականոլ -
թեան « կարծր
միքուկն » են ,
ծերունիներ
, Հի–
ւանգնեբ
, կոյբեր
, Հա չմ անգամնե ր , եւն՛,
զորս
ՒՐՕն
մաո֊անդութիւն
պիտի ձգէ մեր նոր Գրա -
սենեակին
, Ոչ մէկ երկիր
կ^ուզէ րնգունիլ
ղանոնք,
մ ինչդեռ
անոնք ալ մարղկային
էակներ
են եւ բա
ցաոիկ
խնամարկութեան
սլէտք
ունին։
Մինչեւ
Հէ–
մա չատ քէչ թիւովՀ իւանգնե
ր կամ կո յ րե ր րնդո
լ ն
ուեցան կարգ
մր եբկիրներու
կողմէ , ալն ալ ի–
ՐՈ յի նպաստներուն
չնորՀիւ
։ Եւ երբ ՒՐՕն փակ–
ուեցաւ ու նսլաստներր
գագբեցա՚^ն : Զեմ
ղիտեբ\
թ է ինչ պիտի
լրեմ
ն ի ւթ ական ա յսյւան անբալա– ՝.
բաբ
սլայմաննեբռլ
տակ . . .
Ու մինակ
Հիւանդնեբն
ու Հաչմանգամնե՛^բր •
Հ,սւսչա առոգք
տարագիրնեբոլ
բաղմ ո ւթ ի" ւնբ ։
Միայն
Աւստրիո
յ մէք կան
350.000
գերմանացի
գաղթականներ
, որոնք
Հոն տեղաւռ րոլած էին
Հւ՚ԲւէրԻ
Կ"ղ՚^1 է «.Անչչուս^էն
(կցռւմէն)
առաք եւ
՚/^Բքբ՛
Տակաւին
Հաչտութեան
գաչնագիբ չէ կրն–
քուած
Աւստրիո
յ Հետ, եւ , այս ղաղթա կաննե բոաՖ
օղնող ոչ մէկ կազմակերպութիւն
կայ։
Աւրս -
աբիոյ
մէք իրենց բնակութեան
իրաւռւնքբ
կԳրկա–
րաւիղուի
ամսէ ամիս
նոբոգռւռղ
արտօնութիւն -
ներով։ Ոչմէկ գործ ատէր
կ՛ուղէ գործ տալ ա -
նոնց, ոբովՀետեւ
մարգ չ ի գիտեր, թէ որքան ա–
տեն Աւստրիա
պիտի
բնակին
։
Տոքթ
. Հոյվրն
չյայտարարեց
, թէ ինչ կբ մբ–
տածէ եւ ինչ ծրագիրներ
կ՚ոբոճայ
տարագիր
բաղմութեանց
օգնելու
Համար։
Բայց, մէկ րան
պարղ է իրեն Համաբ, - այն է՝ ՒՐՈյի
լուծմ ան.
ղուզագիպռղ
օրերուն
գռւմարուելիք
ԱԱկի (,րգ
բնգՀ . մողովր պարաաւոր
պիտի
րլլայ
աւելի դր–
րամ գտնել,
որպէսղի
օգնէ
իրենք
էբենց
օգնելու
անկարող
տաբագէրնեբուձ
:
Թ–
Ա.
Թ–
ղտած ենմեծ յաքո ղութ էւն : Նախատեսս ւած է
։իո րձա րկո ւթիւնբ
տարածել
(լմաչում»ի
ենթակայ
Հարաւի
րոլոր
լաւաղոյն
Հողերուն
վբայ, մէկ մի
լիոն
200
Հազար քառ՛
քիլոմեթր
տաբածռւթեամ
բ
։
Պիտէ րնղգրկէ
80
Հազար
կոլխող :
Ծ բագբ էն դլխաւոր նպատակնե րէն
մէէլն է նա
եւ
6
մէլէոն
149
Հազար
Հէքթար
Հողին
վբայ
տնկել անտառային
խիտ ծառեր : Յարդաբել
44-228
լէճեր ու քբամբարներ :
80.000
կռլխողներռւն
մէք
ստեղծել
15
մէլէռն
Հէքթար
^Տարնոպոլեան»
մար–
գագետէննեբ : Արդէն Հաստատուած
են
15
Հաղար
տնկարաններ՝
13
Հազար Հէքթարէ
՚Լր՚^յ՛ Կը
գործեն
240
երկրագործական
–անտառայէն
կա -
յաններ։
1949 - 50/՚յ՛
պէտէ
տնկուէէն
35
մէլէառ
ծառեր :
Այսպէսով
իյ . Մ էութեան
վաբէչնեբր
, կր յ ո ւ
սան դէպէ
լաւր
փո խակեբպել
բնութէւնր՝
մէնչեւ
1965,
եթէ, անչուչտ,
բացառէկ
ու ^ախատես -
ուած
դէպքեր
չգանղաղեցնեն
անոր գործադբոլ -
թիւնր
: Օրինակ
1949/՛
երաչտր :
ՏասնբՀինգամեայ
ծրագրին մաս կբ
կաղմէ
մէկ
ուրիշ
Հսկայական
աչխատանք •
ստեղծել
արուեստական
ծով մր Աիպերիոյ
մէք։
Անոր չ ր ֊
նոբՀիլ
կարելի
պիտի
րԱայ
բարեխառնել
կլիման
ե. զայն
դարձնել
անձ բե ւա բե ր .Անձրեւի
այս
անոյշ
քուրր
անսաՀման աա րածութ
իւննե ր քբելէ ղատ ,
պիտի ծառա
յէ նաեւ մաքրե
լու կովկասի
աւաղ -
ներբ :
Այս աշխատանքին
Համար
արդէն
տեղափո -
իսած են բլուր
մբ,
օդւոադործելով
Հիւլէական
ոռւմբբ
։
Նաիս պիտի
կազմուէ
արուեստական
լէճ մբ ,
Ենէսէի ել Պելիկռբիէլի
յաւիտենական
սառոյց -
ներու
սաՀմանին
մէք։
Ասլ ել ուրիշ դետերու
Հո
սանքր գագրեցնելով,
քուրերր պէտէ
սաՀ մանա -
փակոլէն այգ շրքանակին
մէք, որ պիտի
կազմէ
բնդարձակ
լփճ մբ։ Լիճին
քուբբ,
արեւելքէն
արեւ
մուտք,
երկու
քբանցքնե
բու
մ իքոցով
պիտի
թափի
նոր կազմուելիք
«Աիպերիական
ծով»ռւն
մէք, պի–
տէ րնդդրկէ
250
Հաղար քառ.
քիլոմեթր :
Այսինքն
երկու
անղամր
կասպից
ծովու
մակերեսէն։
Աիսլերիական
ծովին
քուրերր
սլիտի
ոռոգ են
թռպռլսք
, Պելոկորիէվ
, Նովոսիպիրսք
, Օմսք եւ
Գուրկան
քաղաքներր :
Այս վերքին
քաղաքէն
մինչեւ
թուբկայսք,
925
քիլոմեթր
երկայկւռւթեամբ
քբանցքի մբմէ -
քոցով, պէտէ թափէ
Արալի
ծովր։ Ատկէց ալ, ռ -
ռոդելէ ետք մինչեւ
Ուզպոյ ելչրքաններր,
775
քիլոմեթր
նոր քբանցքով
մր, պիտի
Հասնի կաս
պից
ծով։
Ի1ւ տակաւին
, չնորՀիւ
քբվէմնեբուն՝
պիաի
Հաստատուին
ե լեկտրական
կա յաններ
, որոնք պի
աի օդտագո
բծուին
Հիմնելու
Համաբ
սելիւլօղի ,
թուղթի
խփւսի , շաքարի
, ծխախոտի
, րամպակի
,
ձղախէմի եւ ուրիշ գործարաններ :
Ուրիշ
առաւելութիւն
մր։ Աիսլերիական
եր -
կու մեծ գետերու
անոյշ
քուրերր՝
փոխանակ
կոր–
սուելու
Արքայէն
Ովկիանոսին
մէք, իրենց
բն -
թացքր
ղէպի
Հարաւ
վւոխելով,
պիտի
ոռոդեն ,
"•ղերէն
պիտի
ղտեն ու պարարտացնեն
թուրքիս -
տանի։
300
Հազար քառ.
քիլոմեթր աա բածո
ւթ
իւնբ։
Այս ծրաղրով կբ յուսան,
մշակելի
գարձնել
450
Հաղար քառ.
քիլմ • անապատ ու
Հաբթւսգաշտ։
Անունգի
անմիքական
պաՀան
քի գիաակցու -
թիւնն է , անշուշտ
, ռր հ) • Մ իութեան
վաբի^երբ
կր մղէ լծուիլ
այս Հսկայական
աշխատանքին,
երբ
15
տարի վերք, իր բնակի^եբուն
թ է ՚ ֊ Ր
պէտէ
Հասնի մօտ
280
միլիոնի։
Բոլչեւի1լներր
կր ղղան , որ քաղաքականէն ա–
ւելի սովի ուրուականն է, որ կաշկանդած է զի -
րենք : Ուեթէ կ՛ո լզեն
չկո րսնցնե
լ իրենց
աբ բան
եակ
երկիբնե րբ, պէտք է Հոգան
նաեւ անոնց սբ–
նունգր։
Մինչգեռ
այսօր կբ քամեն
զանոնք :
Ա–
ՀԱԲԷԼԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
