27րդ ՏԱ1՝Ի - 27 ; ե ւ օ – « 0 . 6412-1
.ՈՐ
շրջան թ ի ւ 1823
ա ^ ւ
^ ^ յ Շ Ւ ւ
յ ՚ օ ո ^ ^
1925. ».€.Տ. 376.286
0ն–«է6Աք–1>քօբՈ6էա–6 : Տ € « . 1«1ՏՏ^ՏԱ1Վ
17, քՀսշ ՕՋաշտաշ - ք/\քՀ1Տ (13)
Վեօյամս– 800 ՓՐ–> Տ^^Բ • 1600,
արտ–
2500 ֆ ր •
1|Լ^նՕ6^շՏ–70 Գին 7 Ֆր • Շ. Շ. Բ. Բ&հտ 1678-63
^«^ք6(1ւ 21 1^1Ճ11Տ ՚ 1931 Չ ո յ ^ շ ա ր թ ի 21 ՄԱՐՏ
Խմթագիր՝
Շ–
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
ԳՈՐԾԱԳՈԻԼԻՆ ԾԱԻԱԼՈԻՄԸ
ՄԵՐ ԽՕՍՐԸ
ԻէԻՈՎյԼՑՈՅԶ ԻՐԱՆԸ
Գմբաիւաութիւնները
իրարու, կր յաքորղեն
ւաւյս
դարաւո
ր երկրին
մ էք
, իսանգարե
լուի անոր քա ֊
ղաքաեան , րնկերային
եւ. անաեւ՚ական
րարօրու -
թիւնր :
Երկար
սլիտի
Բլլո
՚ր
թ " ՚ ֊ ե լ պատճառներր ։
Գլխաւ.որր,
անչոլշտ, իր
աշիարՀաղրական
գիրքն է,
քառոււլի
մ ր՝
մ իքաղղա
յին
աչխարՀա–
եալութեանց
եէ. մ րցակ
ւլու թեանց
ճամբուն
՚Լրայէ
Երկրորգ
ՀիմնակաԿւ պատճառ
մ ր
իր
բնական
Հարստութեանց
առասւռւթ
իւնր, ոբ տարիներէ ի
վիր դէմ գիմաց կր Հանէ մե& ռՓ տ ութի ւննե
րր։
Եւ վերքապէս
իր ներքին
կարգուսարքր,
որ կը
կարօա
ի Հիմնական
բարԼնորողման
:
Բո լո ր պարբերական
տաււնա սեւերուն
մ էք ,
մ իշա
իրար խառնռւահ՝ են արտաքին
աղգեցու -
իմիւնն ռւ ներքին
անցոլլլարձր
։ ԱշիսարՀակալ
պե–
աութեանց
իսաղե րն ու աւատապե տական
Կ
"՚Ր ՜
ղերու
ճձ-շոլմը :
Տարիներու^
, երկու
մրցակից
պետութիւններ
,
ցաբական
քհուսաստանր ել Աեքէն Բրիտանիա
իրար
Հետապնդելով
,
աղղեցռւթեան
շյւ քանակնե
բու
բաժնաձ–
էին Իրանը ;
Այոպէս
, երկրին
Հիւււիսային
մասր
կըՀա -
մարուէր
ռուսական
գօտի,
Հարալային
մասը՝
բր՚ւտանական
:
Երկու
Հղօբնեբր
յաճաիս
սպառնալիքներ
ալ կր
փոթանակէին
:
Ցարական
քիո
ւս աս տանր , իբրեւ
անմի քական
Հարեւան
, երբեմն կը մ իքամ տէր
ի րանի
ներքին
գո բհ՜ե բուն , ղինու
ղօրութեամր
; Ան փո րձեց
նո
յն
իսկ իւափանե
լ սաՀմանադբական
շարմռւմ
ը,
ո -
րռւէւ
գլութն
անցած՜ էբ քաքաղն
Եփրեմ
ը :
^
Աեծն Բրիտանիա
կը նաթլ^տբէբ
նուաճում
նեբ կատարել
տնտեսական
գետնի
վյլայ
,
քարիւգփ
գաշտեր
պեղելով եւ մենաշնորՀներ
ապաՀովելով։
Միեւնոյն
ատեն,
իբրեւ
ծովային
պետութիւն
,
պարբե
բ՛ս բար դէպի պարսկական
քուրեբը
կ*ռւղ -
ղէր
իր մաբտանաւերր
, վտանգ
մը կանիսելռլ կամ
պաՀանք
մր աբմեցնելոլ
Համաբ :
Երկու պետութեանց
մ րցակցութ
իւն ր
աւելի
սաստկացաւ
երկրորգ
ԱշիարՀամարտէն
Վք՛րք )
եբբ
Մ ՚ ՆաՀանգներն
ալ ոտք
նետեցին
իրանի
վրայ
. բացառիե
իրաւունքներ
ստանալով
:
I •սպէս
, Ա . ՆաՀանգներր
մասնագէտներ
եւ
թոր՛^ .էակա՛ններ տրամալրած
են ,
վերակաղմելու
Համ
ւ։
իրանեան
բանակը
, ոստիկան
ղօրքր
,
ելեւ
մուտ
֊ ր : Տրամադրած
են նաեւ նիւթական
աքակ–
ց՚ււի
ւն , եօթնամեայ
ծրագրռվ,
ճամբաներու
եւ
,. " ք–
^ժոլղինե
բու
եւն . շինութեան
Համ ար : Աւ–
վերքապէս
ղինամթերք
ել շօշափելի
վարկեր ի
Հաշիւ
վերաղինման
յ
Այո
օեոնարկնեբուն
Հետ ղուգրնթաց
, Մ ոս
կուան ալ անվերք
խլբտումներ
կր սարքէր
Հիւ -
սիսա յին Պաբսկաստանի
մէք։
Նոյն իսկ
յաքողեցաւ
« ինքնավարռւթիւն
» Հաստատել
Ատրպատականի
մէք է ղայն անք ատելով
մա^ր - երկրէն,
առաքնւէբ–
գութեամ
բ
ձախակողմ
եան
կազմակերպութեան
մը
; I |3՚ՈԼտԼ՜ե ) :
Բաղաքական
եւ տնտեսական
շաՀերու
այս
մրցակցութեան
, աղգեցութեան
պայքարի
մխորին
Հետ,
իրանի
Հանրային
կարծիքն ալ կը խմոր -
ուէր։
Մանաւանգ որ, նոր սերունդ
մը յառաք ե -
կած էր, ինչպէսԱբեւելքի
բոլոր
երկիրներռւն
մէք :
Եկող - ղացող
վաբիշներր
յաճախ
անկարելին
կր վւորձէին
, լեզու
գտնելու եւ Լարր խավւանելու ,
այսինքն
վստաՀութիւն
ներշնչելոլ
Համար
երեք
մրցակիցներուն
: Անշուշտ
ամէնէն առաք հ– Մի ֊
ութեան,
որուն Հետ սաՀմանակից
են աւելի քան
2500
քիլոմեթր
տարածութեան
մր վբայ :
Երկաթեայ
վարչապետր,
զօբ.
(հաղմարա
,
քանե մբ ամիս առաք արգիլեց
ամերիկեան
եւ
բրիաանական
անթելնեբուն
փոխանցռլմր
թէՀ-
րանի
միքոցաւ։
Տետոյ
առեւտրական
պայմանա -
գիր
մբ կնքեց
քս . Միութեան
Հետ։
Մոսկուան
ւղքունելով
Հանգերձ այս նախա ֊
ձեռնութիւնր
, կր չարունակէր
նոր խաղեր սար -
քել,
հաո1ելու
Համար
իր Հիմնական
նպատակին
Վ.^Ր Ի Վ"՚յԲ
Ա՚ք^լ
Իրանի
ներքին
կարգռւսաբ–
քը։
՚էւոյն ատեն՝
քաբիւգի
մենա^արՀ
ստանալ :
Անացեալբ
գիտէք,
սպանութիւն
զօր .
քիազ֊
մարւսյի։
Աղղալնացում՝
Անգլեւիրանեան
Բաբիւ–
ղի լձւկե րութեան
։
•Բէւ։նի մը լուսաբանոլթիլննեբ
եւս։
Շ–
0 Ր Ը 0 Ր Ի Ն
ԾՈՄԱՊԱՀՈԻԹԵԱՆ
ՇԱԲԱԹԸ
Ֆր • կապոյտ
1Սաչի կոչր Զատկի
տօնե բու առ
թիւ
ի՜նչ աւանգո
ւթիւններ
, ի՛՛նչ յիշաաակներ
աբ–
թլձւցոլց մեր բոլորին
սիրտերուն
մէք :
Աւանգո
ւթիւններ
Հայրենի
երկրէն
,
յիշատակ–
ներ
մեբ մանկական
ու պատանեկան
օրերէն :
« Ծոմապսւհութհան շա բ աթ ». . .
Այս
միակ
բառն
ի՛սկ կապուած է ոչ միայն
Հայկական
,
այլեւ
քրիստոնէական
առաքինռ
ւթեանց Հետ : Եօթը չա
բաթ ծոմ ու պաՀք։ ԱՀա եւ. Աւագ Շս– աթն ու
Զատկի
կիրակին : Ամէնէն
Համեստ
խրճիթէն
մին
չեւ
մ եծավւարթամ
ապա րանքր Հագած
կ՝ բլլար
իբ
Զատկուան
«նոր
լաթերբ»
.... Աեղաններր ճոխ ,
ղա րգա
բուն
կարմ բուկ
Հալկիքմնե րով
,
խորոված
գառնուկով,
կարկանդակով
ու «չէօրէկ»ներով
:
Տունե րբ զուարթ
էին Հի՛ րեբով
, ու սեղան -
ներր օտար ու
ղաբիւղ
նո ոե կնե բով
չրքապա ա -
ուած։ Աեծ
Հայրիկբ կամ Հայբիէ^ էր բերեր ե -
կեղեցիէն
ա յս
Հսլա բոն՝»ր որ տուն
չունէր
, ոբ
սեղան
չունէր, ռր մինակ էբ ու պանդուխտ
: իոկ
մայբիկն ու մեծ մտյրիկր
շատոնց
իրենց
ռւնեցա–
ձէն
բամին
Հանած
էին դրացի
ազքատիկ
սեղան -
նելուն
յ
Եթէ
յյսօր ալ.
տւ ս ասաւէ ՛ք կան աւս աւանռռլ -
թիլններր
որոնք
մողովուրղի
մբ բարոյական
մե
ծութեան
աղղակներն
են , կան ու կբ
մնան ,
նաեւ, ազքատիկ
սեղաններր,
անտէր
ծեբունինե–
րբ,
Հիւանդնեբն
ու որբոլկները
որոնց
րամին Հա–
ել ունեցածէդ՝
ա ռա քին
ո ւթի
ւնն է Հա
յուն
յ
կարելի չէ որ օտար խոլշակը
չորցուցած
ր/-
լայ
մեր սիբտերը
, սրբած - մաքրած
բԱայ
• • ^է
ւլե ղեցիկ աւանգո
ւթ իւնները ;
Հայը,
առատաձեռն
ու բարեսէբտ
Հայբ,
նոյնն
I մնա ցած
ամէն տեղ եւ բոլոբ մամանակներոլ
Հա—
մար : Ան Հաւատարիմ
է իր զատկական
աւանդու—
Բեյւնց : Եւ եթէ քիչերր
ի լ)իճակի
են իրենց
սեղա
նը տսքցնելռլ
պա՚ւ՚գուիստ՚ներով^
շատեբ
կրնան
իրենց
բամինր
բերել Ֆ– Կ՛ Խաչի
«ԾոմապաՀու
թեան
արա թին» որ իր Հաւատարիմ
միքնո
բգի
դերր պիտի կատարէ , ձեբ բերքն ուրաբիքր տրա–
մ ագբե լով
Զատկուան
ազքատիկ
սեղաններուն
:
ԱՕԱԻ
ՋասԽոՆ ժողովը պի»ի ձախողի՛
Երկուշաբթի
օր չորս փոխանորդնեբբ
չ՞ր"
մամ եւս վիճա բանե ցան
, առանց
գո րծնական
ե
լքի
մբ յանգելու;
ԸնդՀ. կարծիքն
այն է թէ
մողովը
պիտի
ձախողի
:
Այդ
նիտին
մէք, Պ՛ Կբոմիքօ
երկաբ ճառ մը
խօսեցաւ
, պա չտ պանե լո լ
Համ ար
խորՀբղա
յին
տեսակէտները
: Նորէն
պնդեց որ Գերմ անիո
յ ա–
պազինումր
արտաքին
նախարարներու
օրակարգին
մէք
արձտնտգրոլի
իբրեւ անքատ
խնգիր : Պա -
Հան
քեց
նաեւ որ սպառազին
ութե անց
կրճատման
Հարցն ալ արձանագրուի
Համաձայն
իրենց
բա -
նաձեւին
:
իր ճառի
ընթացքին
, որ տեւեց աւելփ քան
45
վա յրկեան
, Պ • Կրոմ իքօ
նորէն
մ եղագրեց
արել -
մտեան
պետութ
իւնները թէ խաիստած
են Փոցտա–
մ ի
Համ աձա յնութ
իւնր : Խօսեցաւ
նաեւ • • . Ե ո ւկո–
սլաւիոյ
մասին,
րսելով թէ բռնաբաբած
է գաշ -
Կւագրի տրամ ագրսւթիւննե
ր ր :
Ֆրանսական
ներկայացուցիչր,
Պ՛ Փառոտի ,
մեզագրեց
խորՀրղային
պատուիրակր
թէ ճաբ -
տասանական
մարղանքներ
կը կատարէ
,
առանց
լսելու
ղիմացի
կողմը։
Ամերիկեան
պատուիրակր
բա ց ա տ ր ե ց թէ իրենց բանաձեւբ
այնպէս
մր խրմ–
բադրուած
է որ Խ՛ Միութիւնր
կրնայ
արտաքին
նաիսարարներոլ
մողովին
բերել
իր ուղած
խ -
ղիրներր։
կբոմիքօ
րսած էր թէ Հանրային
կարծի–
ՔՈ ւ՚Ր^^Յ
կողմն է : Ամերիկեան
պատուիրակը
պա
տասխանեց թէ իրենց
(Ռուսերուն)
Հետ է այն
Հանրային
կարծիքը որ կր գտնուի
Մոսկուայի
աղգեցութեան
տակ. իսկ աղատ
աչխարՀի
Հանրա
յին կարծիքր
բոլորովին
Հակառակ
է իրենց քա -
տագոված
քաղաքականութեան
:
Այսպէս
ամուլ
անցաւ
Բչ.
օրուան
նիստը։
1աւատեսներ
կր կարծեն թէ Կբոմիքօ
նոր Հրա -
Հանզներ
պիտի ստանայ
Մոսկուա
յէն,
որպէսղփ
մողովը
րոլորովին
չձախողի ;
Եէկաթոնղի^ կազ,
ե^ևկտ^ակաԱոէթիէԱ ^
ՄԷՆՏԻԲԱՆԵՐԸ
ՈՐՈՇԱ՚Մ ԵՆ ՏԵ%1՛ ԶՏԱԼ
Մէկ
օրէն
միւսը
աւելի
ծանրացաւ
կացու -
թիւնը,
մայրաքաղաքին
մէք :
ինչպէս
Հաղո ր ղած
էինք երէկ,
մեթրոյի եւ
.Հանրակառքի
գործագուլէն
վերք, 1
արուարձանի
երկաթուղիներն
ալ չբանեցան
երկուչաբթէ
օր
՛նց նախապէս
ազգարարելու։
Այս նոբ գւ բ -
ծագռլլր
սկսաւ Աէն Լազարէ եւ Աոնփաբնասէ
կա
յարաններէն
: Ելեկտրական
կառաիսո
ւմ բե ր ր չրա–
ցան
ամբողք
**ՐԸ., անտանելի
կացութեան
մը
նե
մատնելով
մողովոլբգբ։
ԱնՀամար
բազէէ
ւթիւն
մբ իսռնոլյսծ էբ սպասմ ան սրաՀնեբուն
մէք , մա -
նաւանգ
իրիկուան
վեբագաբձէ
մամեբուն : Զէն -
ոլորական
էչիանութէւնբ
Հա բկագրռ
ւե ցաւ
կարգ
<բ
չոգեշլ ՛բմ կառախումբեր
յարմ
ւ
սամբ ռոՀացում
տալու
Համաբ
յ
^րէԿ , եբեքշաբթէ
մէւա
գէծեբու
կառա -
խոլյք բերն ալ մ ասամ
բ չբանեցան : վախ կա
յ որ
ամբողքովէն
դադրէ
երթեւեկր,
նռյնէսկ
Հեռաւո
ր
գէծեբու
վբայ
յ
Մ իեւնո
յն ատեն գործագուլ
յայտաբարեցէն
այն
շաբմավաբներր
որոնք
բեռներ կր
փոխադրեն
կա
յ ա բանն ե ր ր կամ կեդրոնական
Հալբ :
՚Օդանալայէն
վարչութեան
Լէ"– ~ Ֆրանս)
պաշտօնեաներն
ալ կր խլբտէն
,
7
առ Հարէւր յա
ւելում
պաՀանքելով,
էնչպէս եւ բացառէկ
պար ~
գել
մր։ Մ ասնագէտնե բու
Հա չիւնե բուն
Համ ա -
ձայն, այս պաՀանքներր
կր ներկայացնեն
ամսա–
կէսն
5000
ֆրանքի
յաւելում ։
Աւելածուներէն
անոնք որ անգամ են Աչխա -
տանքիւ Գաչնակցութեան
(0. 0. X.)
առքի
Օր
մա -
սամ բ դագբեցոլցին
ա չխատանքր
, էրրեւ
առաքիչն
ազգարա
րութէւն ։
կացութէւնր
րոլոբովէն
անաանելէ
պէտի
նալ, եթէ ամ բողքութեամ
բ դո րծագրուի
կազի
ելեկտրականութեան
աշխատաւորներուն
որո -
շ ո ւ մ բ , • լձւգՀ անուր
գո բծագուլ
առանց
պա
յմ ա -
նամէսմ
սաՀմէսնելու
է
կազի
մասին տրուած
գործագուլբ
մասամբ
գռ րծագրուե
ցաւ
երկուշաբթի
մամ
ր 2 \ էն սկսեալ ;
ճնշՈւմ
բ զգալապէս
նուազած
էր մ
ասնաւորապէս
աբուարձաններոլ
մէք
է
Կբ վախցուի
ոբ գործագուլի
շաբմումր
ծա -
լալի՛ Ֆրանսա
յի
ուրիշ
մ ասեբուն
մ էք :
Արդէն
սկսած ենխլրտումները
կարդ
մը գլխաւոր
քա -
զաքնե
բու
մ էք :
Առքի օբ կրակոտ
ճառեր
խօսուեցան
քհրնոյի եւ
ուրիշ
մ ետաղագո բծական
Հաստատռ
ւթեանց
մ էք ,
ո րպէսգի
բանո
ւո րնե ր ր յաւե լում պաՀանքեն
,
գոբ–
ծաղոլլի
սպառնալիքով
;
Վ^աբչապետր
բացառիկ
նիստէ
Հրաւիրեց նա– •
խարաբներբ
, խո րՀ րգակցե
լու եւ անմ
ի քական
մ ի– ՚
քոցներ
ձեռք առնելու
Համաբ : Բանի մբ օրէ իվեբ .
չէստ կբ խօսուի
պարտաւոր
իչ ծառա
յութեան
մ ա–
սին :
ՆՈՐ
ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐ
Զեռք
առնուած
միքոցներոլ
շնորՀիւ
,
զգալէ
բարեփոխումներ
կր նշմաբոլին
քանի
մր օրէ է
վեր,
րուն քաղաքին
մէք է
Մեթրոյի
450
կառախումբերէն
60
- 70բ կբ
րանին
երկուշարթի
օրէն ի վեբ :
Հանբակառքեբէն
միայն
16
Հատ, երեք
գիծեբոլ
վյւայ։
կարդա -
գբութիւններր
եզած եննաեւ
մօտակայ
արուար -
ձաննեբոլ
Համ ար :
ԱպաՀովութեան
ոստիկաններ
եւ շբքուն պա -
Հակներ
Հ րաց աննե բով
զինուած
կր Հսկեն
կա
յա–
բաննե
բու
մէք եւ ուրիշ գլխաւո
ր կէտե բու
վրայ ,
րա րեկա րգո ւթիւնր
պաՀպանելու
Համ աբ :
Միեւնոյն
ատեն կր շարռւնակռւին
բանակցու
թիւննե
րր
, ելք մր դտնե լու
Համար :
Աշխատանքէ
նախարարբ
ամէն
օր պատուիբակոլթիւննեբ
կ՝ 1^ -
գունէ,
բայց տակաւին
Համաձայնութիւն
գո յտ -
ցած չէ :
Փարիզի քագաքապետական
խորՀուրգի
նա -
խագաՀ
ը , Պ ՚ տր կոլ , խնգրեց կառավա
րութենէն
վճռական
մ իքոցներ
ձեռք
առնել,
գոբծագուլյա
գագրեցնե
լու Համար : Իր առաքաբկն
է
իբալաբա–
րութեամբ
լուծել
վէճր։
Աէն Լաղարի ել Աոնփարնասի
ելեկտրական
երկաթուղիներու
գործագոլլին
առթիլ,
Վ՛" Ր է չ
մարմ
ինր կր յայտարարէ
թէ իրենք
պատասխանա
տու
չեն, եւ թէ պարզապէս
Համակրական
Տ՚՝յՅ
մրն է որ կր կատարուի
;
X
ՄԴԳ ՚ մողոէէին
լձւկերվարական
խմբակ -
ցութիէնբ
ունւ^դրութիւն
մր խնգրեց
վարչա -
պետէն
, առա ^ա րկե լու
Համ ար որ
րանակցութիւն
ներ
կատարուին
ստիպողաբար
, փո խաղր
ո
ւթեանց
սէնտիքաներոլ
նե րկա յացուց
ի ^ ե րո ւե Հետ, քանի
ո ր անոնց
յա յտաբարած
գործ ագռ
լլը
(լմ իա յն ել
միայն
աբՀեստակցական
Հանւլամանք
ո ւնի» :
իյմ–
բակցռւթիւնր
մ իեւնո
յն ատեն առաքարկեց
յետա
ձգել
ուրիչ
ամէն
խնգիբ , որպէսզի
խորՀրգարանը
(Լուրհբու շարաւնակութիւյւը կարդալ Գ– էյւ)
փրցնել,
մա -
դառ
ե
Fonds A.R.A.M
