HARATCH, du 3 janvier au 30 juin 1951 - page 263

Հայ ծԽոէՌինեքսւ
ՀաԱգստևաԱ ՏաԱ չո՚ւդ
ատ.^;Ր ԳԱՒահէՆ
ԳՊՐՈՑԱԿԱՆ ՀԱՆԳկԱ
ԽԱ՛Բ—. ՚0անսէ111ւան գասհՕեակէն ստացած
էնք հետհԱյալ ցհկուցոՆւքը
ՓսւրիզաՀայ թերթերու մէԼ Հրասւսւրակոլած
զեկոյցով մր, կարգ մր աեգեկոլթիլններ աուած
էինք փարիղեսւն չր1անին մէԼ Հասաաաելի եւ Հայ
ծերունիներու յատուկ ՀաՆգստեան Տ՚ոն մասին տ
Բազմաթիւ անոք եւ անսչաչապան ծերունի -
ներ կան որոնք կր վարանին արձանագրուիլ ան -
տեզի ոչատրուակներով ել խաբուսիկ յոյսերով,
ինչսքէս այս վերԼերս , յեանեալ նսչաստներու Հալ–
լոյն միանուագ վճարուած 5000^ " ՚ ւ ե լ թ գումար
մր, որիրենց ենթազրել տուած է թկ ծերունինե–
րու յատկացուած նպասա ր այսուՀեաեւ պիաի շա~
րունակուի նոյն գումարով :
Ամէն թիէ րիմացոլթիւն միանգամ րնգմիշտ
փարատելու Համար, կուգանք անգամ մր եւս,
կարգ մ՛ ր յաւելեալ րազաա րութ իւննե րո վ , թելա–
գրել մեր աարէց ել անոք Հայրենակիցներուն որ
փութան շուսւով արձանագրուիլ, ապաՀովելու
Համար իրենց տեզր Հանգսաեան Տան մէԼ, ինչ որ
իրենց Համար մեծազոլն բո՚րիքր պիաի ՐԱ"՚յ, գի՜՜
րենք զե րծ կա ց ո ւց անե լո վ մ տաՀոգո ւթ իւննե րէ եւ
ամէն մ է կուն ապա Հովե լով առաւե լագո յն Հան -
գիստր :
Րնչպէս Հաստատած էինք նախորգ գրութեան
մր մէԼ, մեր տարեց Հայրենակիցները ամէն աղտ–
տութիւն պիտի վայելեն Հանգստեան Տան մէԼ ,
ինչպէս իրենց սեվւական բնակարանին մէԼ։ Եւրո–~
պական րմրռնումով , ամէն գիւրութիւե պիտի բն–
ծայոլի իրենց , Հաճելի մամ անցի պւսՀեր ստեզծե– \
լու եւ իրենց սիրական զբա զո ւմն ե ր ո ւն նուիբուե– \
լու ; Անոնք պիտի կրնան ազատօրէն պտոյտի ել– :
լել։ Վերջապէս , ի վիճակի ենք Հաւաստելու թէ \
անոնք ոչ մէկ նեղութիւն պիտի կրեն Հանգստեան |
Տան մէ9 ՚. I
Ընգունելա թեան սլա յ մաններն են 65
տա­
րեկան րչլալ առնուազն , (առոզԼ կամ Հ իւանգ) ,
նո քնիսկ աւելի պակաս եթէ աչխաաելու կարողու–
թիւն չունի , ապրոլստի միջոցներէ ղուբկ Րէէ՚"է ւ
զաւակ կամ զինքր Հոգացող մէկր չունենալ , կամ
եթէ զաւակներր ի վիճակի չեն նիւթապէս զինքր
Հողալոլ յ
Հանգստեան Տունր պիտի յանձնուի Հա յ ո ւ մ ը
տնօրէ նութեան եւ վարչութիւնն ալ ամ բողԼովին
պիտի բաղականա յ Հա յերէ ; կ բ մ տածուի մ ինչեւ
անգամ Հանդստեան Տան մէԼ կառուցանել մա —
ւոII1 ք։ մը եւ Հիւանդանոց մր ւ
Ա՛եր տարեց եւչքաւոր Հա յ րենակիցնե ր ր կրբ–
նան վստաՀ րչլուլ թէ բացառիկ առիթ մըն է որ կբ
ներկայանայ իրենց, որուն իրականացումը կա -
խում ունի իրենցմէ, այսինքն արձանագրուողնե­
րու բարձբագոյն թիլէն , հՆ ասիկա , շուտով , ռ -
րովհհտհւ պսւյմանաժամը կը լրանայ տասնըհինգ
օրէն :
Իրօք, կաոավարութեան կողմէ տբամադրուած
քանի մը տասնեակ միլիոնի ղումարր իր նպատա­
կին յատկացուելու Համար, պայման է ոբ Հան -
ղստեան Տան յանձնամոդովր կարենայ ներկայա -
ցնե լ առնուաէ^ւ
1 50—200 ծերունիներու ցանկ մը :
<աՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (7)
կ. ՊՈւՍՈՑ ԳՐԱՒՈԻԱԸ
Ա.֊ ՊԱՇԱՐՈՒՄԸ
ՄԱՐԱԷ6Լ Մարտ \\ին կիրակի կէսօրէն
վերք , Հակառակ աեզաատրափ անձբեւին , Հ^Պառ
կնթ է րնաս իօնալի» սրաՀին մէԼ տեղփ ունեցաւ
Պուլվար 0
տաոյի ղպբոց ի Հանդէսը, իներկա յու—
թեան խուռն բաղմ ութեան մըւ
Այս ծաղկոցը, որ տարիներ՝ չարունակ կոչ -
ուած է կասլոյտ քՍաչի դպրոց , այս ուսումնական
տարեչրքանին կը մատակարարուի թաղակււն իսոբ–
Հոլրգփ , կապ. Խաչի եւ Հ. Տ ՛ Գ– Նոբ Աերունղի
կողմէ : Գե գե ցիկ ե րե լո յ թ մր ոբ օրինակելփ պէտք է Դ՛ նաեւ ՚֊բիչ շրԼանն եբ ո ։
Հանդէսին բացում՛ր կատարեց , յանուն թա -
ղական խորՀուրգի , րնկեբ խորէն Տէր Նաղաբէթ–
եան, բացատրելով գպբոցի դերըւԲեմի վրայ շար–
ուած 75 երկսեռ մ անո ւկնեբ եւ եր իտասա րգնե բ
երգեց ին Հ ինդ աղդա յին եւ մողովրղական երղեբ ,
մեծ խանդավառութ իւն պաաճառելով յ
Եբկրոբղ բամինր կր նե րկա յացնէր դասարան
մ ր ; ք( ւսո ւց ի չր քննեց նախակրթարանի Բ . եւ Գ •
դասարաններէն երեսուն աշակերտներր , մանչ եւ .
*"՚/.ւԻԿ ՜ Բոլորն ալ Հ ամ արձակ ել ինքնավստաՀ
պատասխանեց ին Հա յոց պատմ ութեան , Հա յաս -
տանի ա շիսա րՀ ադրու թեան վե րա բե ր ե ա Լ Հ արցո ւմ­
նե րւ՚ւն : Աշակե բանե րէն ոմ անք արտասանեցին ,
ո՛ րիշնեբ կարղացին պատմական կտորներ եւն՛ ;
Եբրորգ բամն ին մ՚ԷԼ Բ • դասարանի աշակերտ–
ներր ներկայացուցին Տ– Թումանեանի ^կիկոսի
մաՀր» : Ի^ոլոր վ՚ոքբիկ գերակատարները խաղա -
ցի՛ն քաԼողութեամ բ ;
Զորրորդ բամնին մէԼ Գ. դասարանի աշակերտ–
ա շակե բտուՀ ինե րը որոնք առաԼին անգամ կ՛՛ե րե–
ւտ յեն բեմ ի վ րա յ , յաԼողութեամ բ ներկա յացու -
ցին <՚տ(Հ • ԱՀարոնեանի» «Արիւնոտ Թթխմոբր» : Գե–
/ւերր լաւ սո րված է ին եւ կ՝ րմ բռնէ ին խաղին ի -
մաստբ։ Ազղասէր եւաւանգապաՀ ՀայոլՀիին տի­
պար ր ճշգրտօբէն ներկա յացուց Արմ ենոլՀ ի Բիւր–
ճեան Հ Գբացիի տզԼնակ փոքրիկն Աօփիի դերա -
կատա րն է բ թաղուՀ ի Մ ա րղա րե ան ր , իսկ վրէմ -
ի՛նղ իւր եւ քեղափո խական Հա յոլՀ ի ի դերա կատա -
րր՝ Աարի Աաղրետն՝. Մարտիրոսեան, Վարիպեան ,
Ա • Մ տող արեանր պաՀ պանե ց ին խաղին նեբդաչ–
նտկո ւթիւնը ։
Ներկայացուեցաւ նաեւ 6– Թումանեանի «Աղ­
թամ աբ» պատկերը : Բանաստեղծութեան մէկ մա–.\
IIր եբղուեցալ երգչախում բի կողմէ , իոկ մնաց - ՚
եալր ա բտասանեց Մ Ա՛րի Մ արգարեան :
Յետոյ ուսուց իչր , Ազզվւն Մտբտիրոսեան ան­
Հրամեչտ տեղե կութ իւններ Հաղո րդեց Գ՚զՐ"Տ Ի
մ ասին , ուր կր յաճախեն մ անչեր եւ աղ 9իկնե ր ,
տարեկան , բամնուած չորս գաստբաննե -
Մ ինչգեռ ամբ՚՚գԼ Ֆրանսա յի Հա յութեան մ ԷԼ , ա–
նոք եւղրկանքի մէԼ տանԼուող ծե բուն ինե բու թի­
լը կ՝անցնի 500/՛ ) 9"՛րգ Հազիւ 75 Հոգի արձանա–
դրուած են , ինչ որ անբաւարաբ է եւ կր սպառնայ
ձաիւողոլթեան մատնել այս աղղօդուտ ձեոնարկրւ
Անղամ մր եւս , ստիպողաբար կը թելադրենք
որ մեր տարեց Հա յրենակիցնե ր ր վւութան , իրենց
իսկ բա բ իքին Համ աբ , աբձանադրոլիլ շուտով ;
բու : Գասաւանդո ւթիւններր տեղի կ՚ունենան եր–
կուշտրթի եւ Հինգշաբթի օրերր, իւրաքանչիւր
դասարանին կը տրամադրուի շաբաթական
ոլաՀ (160 վայրկեան)։
Գպրոցին Հոգաբարձութեան կր մասնակցին
րնկեր հորէն Տէր Նազարէթեան (Թաղ. Խոբ -
Հուրդ), կ. Խտչէն Օր. Աստզիկ Հայրապետեան,
Օր– Սիրանոյշ ՚Լաղարեան , իսկ Ն"բ Սերունդէն
րնկերներ Տ ՛ ՛Լաղարեան եւ Ց՛ Արղումանեան :
Բանի մր յորգորներէ վերԼ, փոքրիկներ Մա­
սիս եւ Ա իլղան Շամ՛ իբեաններ սլարեցին կովկաս­
եան երկու պարեր։ Ապա բեմ եկան Գ՛ դասարանի
ա շակե րտո ւՀ ինե րր Հա յկական լՐւտիր տարաւ^ե -
րով ել մ եծ յաԼո դո ւթեամբ պաբեցին երկու պա -
բեր , «Հուր են սիրո յ , Հտ յաստանի ագԼիկներ» եւ
«հ.
յ Լան , ֆետայ» ֊ Ներկաները Լերմապէս ծափա–
Հարեցին , կրկնել տալով :
Հանղէսր փակուեցաւ մամր ()30ին : <Գիւգր
կանղնի գերանր կրկոտրէ» , կ^ըսէ Հայ մողովըր -
զական առածը: Հանդիսական
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՇԱՐԺԱՆԿԱՐՒ
ճարտար արուե ստին յառաԼդիմ ութիւնը նկաաի
առնելով, քառասուն տեղ տբամադրուած է ֆրան–
սացի եւ օտաբ ղո րծա րանատէ րնե բու Համ ար ,
Լիոնի տօնավաճառին մէԼ (Մարտ 31 - Ասլրիէ 9) *
Ազգային ճա րտա րա րո ւե ստ ին Հետ,ոբ կրնեբ–
կայացնէ աւելի քան 260 ՚^էէիոն ֆրանքի արտա -
ծե լի արտագրութիւն , պիտի ցուցադրուին պե լ -
մ իական , ամ երիկեան , զուիցե բ իական , դերմ ս։ -
նական , իաալական ա րտադբո ւթիւններ :
Տօնավաճառին մէԼ պիտի տեսնէք ամէն ինչ
որ կապ ունի լուսանկարչութեան Հետ : Նոբու -
թեանց մէԼ սլիտի գտնուի մասնաւո րապէս մանբա–
նկար գործիք մ ր ՀրաՀանի մր (1ւք1գԱ6է) մեծ ու -
թեամբ որով կարելի է 50 տեսաբաններ քաշել
6X11. ^ – մ. ծա լալո վ եւ խոշորցնել մինչեւ 6 X 9
եւ աւելի ւ
Պիտի ցուցադրուին բազմ աթիլ նմ ո յ^եր ղու­
նաւոր լո ւսանկա ր չո ւթեանց , ինչպէս եւ նոբու -
թիէն՛ մր, ^միքրոֆիլմ» , որուն ^ոբՀիւ կարելի է
լուսանկարել ա յլաղան փաստաթուղթեր եւ դի -
լ անա թո ւղթե ր ;
ՍՏԱ8ԱՆԲ
ԲՆՆԻԶԸ (կատակերդոլթիւն) , Ն– Վ՛ Գոգո–
լի : Թաբդմ անեց Ա • Տով Հաննէսեան : Տպ՛ Հայ
ճեմարանի, Պէյրութ։ 1948= Գին 250 լիր. գաՀե–
կան : Հասցէ . - ֊ ի^, 0հՅՈՈ6ՏՏ13Ո, Շօ116Տ6 ^ՈՈ6Ո16Ո ,
10 Է1ստտ6ւո Տտյ՚հւյա, Տշ^^օսէհ (Լէետո) •
ՀԱՑՈՑ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԱՆ ԵԱԳՈՒՄԸ, Ն– Ա–
դոնց : քիուսերէնէ թարգմանեց Գ. Գիլզալետն է
Հրաա • Հայ ճեմ արանի Շ րԼ • Միութեան : Պէ յ–
բութ, 1949 : Գին 2.5 լ • ոսկի : Հասցէ 9. աս -
13(11311, 8. ր. 1428, Պէւրութ, (Լիբանան)։
ԱԱՆԱՍԱՐ ԵՒ ԲԽԼԳԱԱԱՐ , ղրեց՝ կ. Աա -
սունի : <աՀամաղդա յին»ի Մ տնկական - Պատանե -
կան Մ ատենա շար , թիւ 7 8 : Գին \ 50 լ՛ Գ՛ • Հաս–
ք/է •— €3տթ3ւ 1թ61է13ո, քԱ6 ^ 3 ^ 1 ^եօս 0յ6ա31 127,
Պէյրութ, (Լիբանան)։
Հսկա յական ձեռնարկր իրեն կտակած էր օ-
՚լոստափառ Հայրր Աուլթան Մուրատ եւ որ իր
նտխաՀայրեբուն , նախկին Աոլլթաններուն , տի -
րական մտածումր եղած էբ՛– Ամէնէն առաԼ ուղեց
Հաստատուն կռուան մ ը ունենալ ա յն դո բծո դու -
թիւններուն Համ ար որոնց պիտի ձեռնարկէր փսւ–
ռաւոբ քաղաքին դէմ :
Արդէն Վոսվա րի աս իական ափունքին տէր էր ;
Հոն՝ Ա ուլթան Պա յազիտի կողմ է կառուցուած
Սձատօլոլ կամ կիւղէլ Հիսարի դղեակին դէմ, ո–
րոշեց ռազմական կատարելութիւնով օմտուած
անառիկ դղեակ մլ^ ալ կառուցանել։ Ատ ափուն–
քր իրեն չէբ սլատկաներ թէեւ, բայց Տոյներն ի
վիճակի չէին արդիլելու : Պօղազքէսէն , Վոսփորի
ամէնէն նեզ մասին երկու կողմերր, այս երկու
ամրոցնեբր իբ ձեռքր գտնուելով, պիտի կրնար
տմբողԼովին փակել Աեւ Ծովու ճամբան ել Պոլիս
Հասած բոլոր աէղրանքնեբուն տէր դառնալ ; Այդ
նոբ բերդր նոյն ատեն յենարան մր պիտի րլլար իր
բանակնեբուն Եւրուղայի մէԼ կատարելիք ղործո -
ղութեանց Հաւէար եւ տեսակ մբ Համախմբման
բանակատեղի նաՀանԼիւ ատեն :
Վոսփորի նեղուցին ամէնէն նեղ տեղը գանը -
ւող եւ Հաէէփլ կէս մ ղոն լա յնութիւն ունեցող ա յս
Համբաւաւոր անցքին վրայ էրոր , Բրիսաոսէ Հինգ
Հա բ իւր տարի առաԼ ԳարեՀ թագաւորը , իր ան -
Հուն բանակը անցուցած էբ մէկ ցամաքէն միւսը ,
ա յն տեղը ուր նեղուց ին Լուրերը ամ ենա սաստիկ
Հոսանքներէ շարունակ կր խաղան եւ ուր յան -
կարծ ղգալի կ՝րԱան Աեւ ծովէն փչող Հեշտալի Հո–
վեբր , երբ ամ՛ բան տաք օդե բուն , շո դենաւե ր ր էէե–
րին Վոսփորի արուարձաննեբր կը փոխադրեն •
1\ամ բո րդներ ը :
• ԺԵ • գարու կիսուն , բիւղանդական կայսրոլ - •
թիւնր այնքան տկարացած էր որ , Ա ուլթան Մ ու–
րաաի մամանակին իսկ, կայսբր ստիպուած էբ
դաշնադիրներով արտօնել որ Ա ուլթան ին բանակ­
նեբուն Վոսփորէն անցքը այդ կէտին ՛իրա յ , իրենց
ուղած ատենր, եւրոպական եղեբքր ելլեն եւ Հոն–
կէ Պոլսոյ չուրԼր դառնալով Թրակիոյ ղաշտերուն
մէԼէն իրենց Հիւսիսային մայբաքաղաքր՝ Ադբիա–
նուսլո լիս ե ր թան :
Գիւրին է րմբռնել թէ այս վիճակր ինչաստի–
ճան նուաստացուցիչ եւմանաւանգ աՀարկու կեր–
պոէէ վաանղ ալից է բ 8ո յնԼ բուն Համ ար : Ատիկա
չէ ր բաւեր սակա յն Մ ԷՀմ էտի անՀամբե րութեան :
Ւ րեն , ա յդ նոր բերդր , եւրոպական եզերքին վ ր–
բա յ ա յգ յենակէտր պէտք է ր իր սիրական յո յսի
պսակում ր, Պոլսոյ առումը կարելի դարձնելու
Համար : իր նաւատորէէին չնորՀիլ , արգէն տէր
րլլալով Տարտանէլի նեղուցին , Վոսվւորի նեղուցն
ալ փակելով կր յուէւտր կղզիացնել եւ սեղմ պա–
չաբել ԱստուածապաՀ քաղաքը, որ այլեւս պիտի
չկրնար ոչմէկ տեղէ Օղնութիւն ու սնունդ ստա­
նալ։ Խեղճ կոստանդին կայսբր այնքան ոչինչ նա–
ւատորմիղ մր ունէր, այնքան քիչ ղինուոր մանա­
ւանգ՝ որ ստիպուեցաւ անկարող Հանդիսատեսը
ըլլալ ա յս ղաբՀուրելի սլաաբաստութ իւննե բուն ,ո–
րոնք իր մականին մաՀուան զանդր կը Հնչեցնէին։
Նոյնիսկ չկրցաւ արգիլել Աուլթանին բաւլմաթիլ
դո բծաւորներուն Հանգա րտ անցուդարձը Վոսփո­
րի ՛վբա յէն՝ Ասիա յէն Եւրոպա :
Պէտք չկա յ երկարօրէն պատմ ելու Համ բաւա–
լոր շփնոլթիւնր այս Հոյակապ գգեակին , որուն
Հսկայ աշտարակներ ր իրարու միացած էին նոյն -
քան աՀագին պարիսս^երով։ Հազիւ քանի մը ա -
մ իս տեւեց ատիկա ;
Վոսէիորի ե լր ո պա կան եզերքին վբա յ թուր -
քե բուն կողմ է ոեւէ ամ բութեան շինոլթիւնր աբ -
դիլոդ դաչինքնե րը յիչեցնե լու Համ ար , կա յսեր
կողմ է Աղբ իանուպո լիս ղրկուած բողոքի աղա չո–
ղական պատուի րաե ո ւթ իւննե բուն Ա ուլթանբ խու–
ս ափո իսական պատաս խաննե ր տուաւ ըստ Կբիթօ֊
փուլոսի , իսկըսա աւելի Հաւանական վկա յ ո ւ -
թեան իսստութեամբ պատասխանեց , ել սպառ–
նաց դե սպաննե րր մ ո րթաղե րծ ք^ել , եթէ Համ ար­
ձակէ ին վե րադառնա լ ։
« Պոլսոյ պարիսպներէն գուբս ամբողԼ եր­
կիրնեբր իմ ս են ել ուզածս կրնամ րնել : Արդէն
Հայրս որոշած էրայդ ամրոցին չինոլթիւնր այն
միԼոցին իսկ, երբ Հունդարիոյ պատերաղէՐէն վեբ–
Լր դուք , Հոռոմներդ մատնեցիք մեղ եւ ուզեցիք
նեղուցէն մ եր անցքը արգիլել : Հօրս կւստտրել
չկրցածը, ոչոք պիտի կրնայ արգիլել ոբ ես չկա–
տարեմ , որովՀետեւ ես իմ նախորդներէս ոչմէ -
կուն կը նմանիմ » :
( Տ « ր.)
Fonds A.R.A.M