\^ւ1ըա^Հ Ղ\ձօաա աււաա ա
ՏՍ^ՕԲՏ
քօոժտ «ո 1925. 1Հ.Շ.8. 376.286
17, Զս6 ՕՅաշտաշ ֊ Ր ^ 1 Տ
(13)
^ ց ա մ ս ^ Օ Օ ^ ֆ ^ ^ ^ ր ,
.լ^^^^^^ արա– 500 ֆ Ր ;
^ 1 ^ ^ յ 5 – 7 0
ԳիՏ 7 Ֆ ւ լ – Շ. Շ. թ. Բ
ՅՈՏ
167ծ–63
27րդ ՏԱՐԻ - 27 ;^ւա66 ^օ.6376֊՚նոր շրջան թիւ֊ 1787
Ծ՚ԻՍԱ-ք^ԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍ՝քէԸ
Ա՝ԻՆՋ ՈհՐԻՇՆԵՐ ԿԸ ԳՈՐԾԵՆ
Ր
Ը
0
Ր.Ի ն
Երէաասարղութեան
, մասնաւ.որապէս
ու.սա
նող
սերունգին
Համար աարրական
ււչար ա ա 1լան
ո
ւ–^
թիւն
մըն է ոչ միայն
դասերը
լաւ Ա"րվ1՚լ,
՚**ձւ ^՚՜
ոէ-չադրոլթեամր
Հեաելիլ
օրուան
չարմումին :
եարիներով
յէշեցուցահ–
ենք ա յս պարտա1լա~
էութիւնը՛.
Միշտ ալ սլիաի
յիչեցնենք,
նկաաի
առնելով
օրուան
պաՀան^ները :
Պաաերազմէն
առա^ զանցառելի
քանակու -
թիւն
մը կը կազմէին
չափաՀաս
Հայ
ուսանողները,
Փարիզի եւ ընդՀանրապէս
Յէըանսայի
մէ^ :
Այսօր պաակառելի
Համրանք
մը
կըներկայա–
ցնեն անոնք :
Որքան
դիտենք,
միայն
Համալսարանական,
Ոսաանին
մէջ կան
55
60
ուսանողներ
, մե1ք մ ա–
սով
Միըն
Արեւելքէն :
Աւելի
բազմաթիւ
են ^տնե ց ինե բ ը՜» : Այսինքն ա–
նոնք որ տուն - աեղ են եղահ՝, բարձրագոյն
վար՛^
ժարսւններ
կը յաճախեն
, բայց մաս չեն
կազմեր,
Համալսարանական
Ոսաանին
։
Երբեմն
աեղե կութ իւննե ր կր
Հրատարակուին
այս
երիաասարդներու
Հանրային
գոբձ՜ունէու
-
թեան
մասին ;
Անոնք ալ խումբեբու
բամնուահ՜
են , եւ յա -
ճաիս կ՝երեւան
այս կամ այն ճակսյտին
ւէբայ;
կան
կուսակցոլթեանց
անզ ամներ եւ ա յսպէս
կո չո լահ՜
չէզոքներ :
Արդ
) է՞նչ կը ներկայացնեն
ասոնք ,
իբրեւ
ամբողջութիւն
1
Ըսենք՝
իբրեւ
Հչրջանալարտ՝^ սե–
բունդ
մը որ կոչուած– է զորհօն գեր
կաաարելու^
մեր
Հանրա
յին կեանքին
մէջ :
^
Աեչուչտ
իրենց ուսանողական
ղբաղումներբ
|
թ ո յ լ չեն աար լայն ժամանակ
տրամադրելոլ
Հան– ՝•
րա յին մտաՀոդութեանց
: Ա՛ անաւանգ
որ , չատերը
նիւթական
Հոդեր ալ ունին :
Այգ սլարագաներր
զեղչելով
Հանդերձ
, եւ իո––^
րեւ
ամբողջութիւն
առնելով, կըկարծ՜ենք թէ այս
երկրին
Հայ ուսանողութիւնը
ի վիճակի է կարդ մը
ա չխաաանքներ
կա տա բ ե լո
լ
:
Ոչ մ իա յն իր ասպա
րէզին
բերումով,
այլ եւիր իսկ օգտին
Համար
ւ
Օրինակ,
անոնք
ամէն
օր չփման
մէջ են
Հա
զարաւոր
ուսանողներու
Հետ, տեղացի թէ օտար :
Անչուչտ
ամէն
օր կը տեսնեն
բազմաթիւ
տա–
րեկիցներ
Հարեւան
երկիրներէ
,
Եդիպտոս ,
Աուրիա
, Լիբանան
, Իրաք , իրան ,
Պալքաններ
,
Թուրքիա
:
Ուսանողական
Համակեցոլթեան
չնորՀիւ
, ա–
նոնք ի վիճակի
են մասնաւո րապէս
ուսոլմնասի -
րելոլ
արեւելեան
երկիրներու
նոր սերունդին
ձըգ–
սէումնեբը
I
ինչպէս
մ եր ինները
, անոնք ալ իրենց
ժողո -
վուբգնեբուն
վաղոլան
յոյսերն
են ; Հքատեբր
կոչ–
ԶՈՒԱՐՃԱԼԻ-0
Թուրքերէն
դիրք
մը անցաւ
ձեռքս ,
«/՚" -
լամը սարան
թէՀլիքէ վէ Աիոնիզմ»
:
(իսթսւքր
շրջապատող վտանգը ե ւ Սիոնականութիւնը ) :
Հեղինակին
անունը՝ ճէվատ
Րեֆաթ
Աթիլ ֊
Հան, բան մը չի խօսիր։
Բայց
(ձիմւ^ստալից^
է
տպարանին
անունը
« Տէմ
ալ
Աղմ
ի»
ւ
^Ը. յէձէՔէ
էէ՞
1
Տրապզոնի
Հբէչած֊ին
կուսա
կալը որ սնտոլկնեբու
մէջ գամել կուտար
երախա–
^եբր,
\9\՚^ին,
ել որ չանսատակ
փռուեցաւ Պեր -
լինի մէջ ։
Աչիյաաակից
մը պիտի ներկա ւացնէ դրքէն
բո
վանդակութիւնը,
կատազփ մարտակոչմը
Աիո–
նականոլթեան
գէմ ։
կատարուած–
թարգմանութեան
վբայ
, ուչա -
գրութիւնս
գրաւեց
Հ
^ղգա յացուէւց՛^ սլարագա
յ
մր՛.
Հեղինակին
պատմ
ութ եան
Համ աձա
յն , երբ
•Աոլլթան
Համիտ կըմերժէ
Հրէական
Տուն դար -
ձնել Պաղեստինը,
((.փոխան բաղմամիլիոն
ոսկիին
,
Հրեաները
կ՝որոչեն
^մէջտեղէն
վերցնել
ղայև% :
Ի՞նչպէս
, կաբգացէք ել տարած-եցէք •
— « Ռ ռ ւ սիոյ մէ ջ պատրաստուած Հր ե ա յ մ ը ,
դաւադրական աշ|սատանքներու մասնա գ է տ հ ո ւ ն –
գարայւի ուրիշ Հ ր ե ա յի մը հեա միանալով, մե ծ ա
գ ումար ւլրամի փոիյարէն ծեււք անցուցին կարգ մը
հայ անիշխանականներ, ե ւ զանոնք պատրաստյյ -
ցին այս դաւադըական ձեոնարկին :
Հ ա յ անիշլսանփկանները, գիտնալով
հան -
դ երձ որ իրենց ազգակիցները լաւ վ ե ր ա բ ե րո ւմ ե ւ
թ ո ւ ր ք ժողո վ ո ւր դ ին կենցաղին մասնակից՝ ընկե–
րս վ ի կեանք մր կր վ ա յ ե յ ե ն , Մե ծ Հայա ս տ անի հ–
րագէն տարուած, եւ դ ր ամի ս ի ր ո յն , յանձն առին
դործել այս ոճիրը ։
Անացեալր
զիաէք
անչոլչա
, բայց
թող
թուրք
ՀԼղինակր
ինք պատմէ •
— « Ուրբ աթ օրուան 11ելամլըքի մը արարո -
ւ՚^ււթեան պահուն, շքեղ կ աոքի մր մէ ջ
գ ե տհզ -^
ո ւած ժամա ց ա ցաւոր դժո
|ւյ
տյ իս մե ք ե նան պայ -
թե ց ա ւ ճիշդ ժամանկին : ք^այց վեհապետր հրաշ -
քով փրկ ուեցաւ, վասնզի Շ է յ խ իւլ իսլ ամին հետ
շաա կարճ ա եսա կցութե աճ մր բ ռնո ւ ա ծ ըլլ ա լ ո վ ,
պահ մը ուշացա ծ էր (էջ 59—60) :
ճէվատ
Րեֆաթ
ԱթիլՀան
կը վկայէ թէ
^Հըր–
հաներէն վաէսկոա
անուանուած–
թուրք
վեՀապետը
երբեք
չկոբսնցոլց
իր քաջութիլԵր
եւ
սլազաբիւձով
կառքը
քչեց գէպի պալատ»
։
Ան չոլշտ
Հ . Տ • րա չնա կց Ո ւ թ ե ան
բազմազգի
Հակառակորդներ
բ թեւ պիտի
առնեն ա յս
Հանճա–
րե^ղ
պատմութենէն
, իրենց էչր Քչելու֊
Համար
դէպի Ծապչվար
, նոյն
(Լքաջութեամբ՜»
՚ . .
ՎԱՀէ
ուած– են Հանրա
յին կեանք
վարելու
, կամ
տալու
իրենց
երկրի
մչակոյթին
՚.
կր նչանակէ թէ որքան
աւելի
սերտ
կապեր
Հաստատուին
անոնց Հեա, այնքան օգտակար
է, |
ա յսօրոլան ել մ անաւանգ
վաղուան
Համար
յ
|
Երկու
ԱշխաբՀամարտնեբէն
առաջ, երբ Հայ)
երիտասարդնեբ
Թուրքիայէն
եւ կովկասէն ա յս -
տեղ
կուղա
յին ուսանե
լու
, չունէին ա յնքան
լա
յն
սլաաեՀ ո ւթ իւննե ր
:
\քՈ յնիսկ ա յսօրուան
թ իւՆ ալ
չունէին։
Բայց կր յաջողէին
ամուր
բարեկամու
-
թիւններ
Հաստատել։
Գոնէ միտքեր
լուսաւորել,
նախապա
չա բումնե ր փարատել
Ե*– վե րջապէս
պա չար ամբարել,
փոխադարձաբար
:
Գազտնիք չէ որթուրք
ոլսանու^երը
որոչ աչ–
խոլժութիւն
կըցուցնեն ա յս ճակատին
վրայ
։
Անոնք ոչ մ իա յն
մ երձեցոլմներ
կր Հասաա ֊
տեն , այլեւ
դասախօսութիւններ
կը սարքեն
, ծ՜ա–
նօթացնելու
Համար
իրենց
երկիբր,
պատմութիւ
նը,
մշակոյթը։
՛Լոյն իսկ ձախակողմեան
Հոսանք
մ ը ստեզծ՜եր
են , ուրիշ
ո ւղզո
լ
թ ե ամբ
տարած՜ելու
Համար
իրենց առաջաղրո
ւթիւսնե
ր ը \
Ա՛եր ուսանողներր
եւ առ Հասարակ
<ւշրջանա–
լարտՖ երիտասարդութիւնը
ինչո՞ւ
պիտի
անճըր–
կէին կամ ետ մնային
այս ճամբուն
վրայ
Նիւթական
միջոցնե՞ր
: Եթէ կամքբ ել աշխա–
տանքը չպակսին
, կը կարՆենք թէ աղբիլրնեբ ալ
կը ճարուին
, ինչպէս
ճարուած՜
են ուրիշ
ՀանբՕ -
գուտ
գորգերու
Համար
։
Հարկ է օղաուիլ
րո լո ր պատեՀ ու թ իւննե
րէն
,
որպէսգի
կարենանք
մեր
նե րկա յութիւնր
զղացհել
սւմէն ճակատի
վրայ :
զարկ
ՎԱՍՏԱԿԱՒՈՐ
ՈԻՍՈՒ8ԻՋ
ՄԸ ԵԻՍ ՄԵՌԱԾ
Պոլսոյ
վերջին
թղթաբերէն
ցաւով
կ՝իմանանք
թէ Տունոլար
2&ին մեռած֊ է Պ– Պօղոս
Պէղաղեան,
Համանուն
վարժարանին
Հիմնադիր - տնօրէնը
, որ
Հիւանդացած՜ էր վեբջերս
։
Հանգուցեալր,
բազմավաստակ
ուսուցիչ ,
1908/էՏւ
Հիմնեց
իր դսԱ՚ոցը,
ԱԼաբզ
կրթարանէ
մր
բարձրացնե
լով առաջնակարգ
ճեմ արանի
մը։ Իր
Հասցոլցած–
աշակերտներէն
չաաեր
կարեւոր
դիր–
քերոլ տիրացած– են ։ ^ողովյւդական
գէմք
մըն էր է
73
տարեկան
։
6ովՀ.
Հինդլեանէ,
Մ– Թորոսեանէ
,
Տովնան
Փալագաչեանէ
վերջ ,
աՀաւասիկ
աբժէքաւոր
գէմք
մը ելս կ՚անհետանայ
Պոլսոյ
ուսուցչական
ասպարէզէն
(
Հ^իւԽ Եոէկոպաէխյ
ՎասիԱ
Ա՛՛
՛ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ
0ԳԱՆԱՒԱ6ԻՆ
ԱաԱՐԱՐԸ
ԹՈԻՐԲԻԱ
Կ՚ԵՐԹԱՅ
ք ^ ^ ՚ ^ Լ ՆաՀանգնեբու
օգանաւային
նախա՛–
^^հ^ԲըՐ
՚ " յ " չաբթու
Թուրքիա
կը
^եզսր Օդանաւով
ել այս ճամբորղութեան
րնթաց–
քին^ալա-լ^ղ^^
4
որայցելէ
նաեւ
Եուկոսլաւիա–.
Կախարարի՚լ
ճամբորդոլթիւնը
անգամ
մը
եւս
Ղ"՚Աէացոլցս.նէ
1ք. ՛նահանգներուն
յարաճուն
մտա՚,ոգոլթի^դ^^^
Հ ^ ^ ^ ^ ^ արեւելեան
Եւրոպայի
կացութեան ել Եոլկոսլալիոյ
մասին : Կը կաըՆոլի
թէ "Ա^ գարնան
յարձակում
պիտի կատարուի այգ
երկրին
ղէմ
. ^ձ ծ ւ ,
Բրիաանիա
, Ֆրանսա
,
Թուր
քիա
լ Եուկոսլաւիա
, անպաշտօն
խօսակցու
թիւն
ներ
՚՚ւնեցահ
են արդէն
ամերիկեան
կառավարոլ
-
թեա^
Հեա,
Եոլկոսլալիոյ
գէմ սարքույսՆ
խորՀր–
դաքն
դալագրոլթեան
մասին,
քննելով
ձեռք առ֊
նոլե,իք
միջոցները։
Հարցր
քննուած է նաեւ Ատ -
լանաեանի
դաշինքի
խորՀոլբգի
փոխանորդներուն
գաչինքին^
ստկայն
տարակոյս
չկայ թէ Համայ -
նավարներոլ
կողմէ
անոր
գրաւումը,
հանրօրէն
պիաի ակարացնէր
կազմակերպութեան
պաշապա–
նոզական ճակատի
հարաւային
Նայրամասըւ
Եոլկոսլ^ւի^յ
մտսԼ^ վախերը
կը
Հիմնուին
հետեւեալ
կէտերոլ
վրայ .
.1)
Հոլնգաբիոյ,
Ո՚ումանիոյ
ել
Պուլկարիոյ
զինուորական
ուժին
յարաճուն
յաւելոլմր
։ (Տես
բ. էջ)։
I յ I
յ լ լ \
2)
Այն իրողութիւնը,
թէ յաըձակման
մը կըր–
նայ
ձեռնարկուիլ
առանց
ռուսական
բացա
յա
յա
միաջմտոլթետն
,
3 )
Եոլկոսչտլիո
յ մ էջ տիրող
մ ասնակի
սովը
,
որ այս ամառ
կրնայ
խռովութեանց
յանգիլ,
ք^նչ–
սչէս կը խոբՀին
Մ • ՆաՀանգնեբու
վարիչ
գէմ -
քերը։
Այսպիսի բանմը կրնայ պատրուակ
ծ՜առա
յել
հ1 ՚ Միութեան
արբանեակներուն
,
որպէսղի
յարձակումի
մը արդարացումը
ունենան։
Աովի
հալալման
վտանգն իսկ Հ աւանական
կը դարձնէ,
որ եթէ արբանեակները
յարձակում
մը քլը նիւ -
թեն
, այդ յարձակումը
տեղփ պիտի
ունենայ
յա–
ոաջյւկայ
հունձքէն
առաջ
։
Այս
պայմաններու
տակ Պ– Ֆինլէթըրի
Թուր
քիա
յցելոլթիւնը
նչանակալից
կը գտնեն
գիւտ -
նագիտական
չրջանակները։
Թուրքիա
ռաղմա -
գիտօրէն
ել իբրեւ
օղ անաւային
ուժերու
խարիսխ
կը
ղտնոլի
Ո՚ուսիոյ եւ Հարաւ—արեւելեան
Եւրո
պայի
չրջանակին
մէջ։ իսկ Եուկոսլաւիա
այցելե
լովդ նաիւարարը,
տեղին
վրայ
պիտի
կրնայ ծ՜ա -
նօթանալ այդ երկրի
կացութեան
ել պիտի գիտ -
նայ , թէ իրենք , Ե ո ւկո ս լա ւնե՞ ր ր ինչ կը մ տած՜են
• ^յ՚ւ^-^՚ե^ոբմեան
սպառնալիքի
մասին
ւ
է/ -
Նա հ ան զն ե ր ր կ՚ուղեն
հ ամ աձա
յնո
ւթեա՛ն
մը յանգիլ
իրենց
Գաշնակիցներուն
Հետ , ի նա -
խատեսոլթիւն
Ե ո ւկո ս լա լի ո յ սպառնացող
վտան -
դին :
Ծանօթ չէ տակաւին
, թէ ինչ
պիտի
ԸԱայ
ընդՀանուբ
ուղեդիծ՜ը
, բա յց պաշտօնական
անձեր
չեն ծ՜ած՜կեր , թէ Մ • Նտհանդները
անտարբեր
պի
տի
չմնան , եթէ երբեք
յարձակում
գո բծ՜ուի
Եու–
կոսլաւիո
յ վրա
յ յառաջիկա
յ գարնան
։ Ոչ ալ պի–
տի անտեսեն
, թէ այգպիսի
յարձակման
մը ետեւը
կանղնած՜ պիտի
ըլլայ Խ • Միութիւնը
։
Բոլոր ա յս անցքերու
կապակցոլթեամ
բ ան -
Հաւանական
չիթոլիր
նաեւ
պա շտ պ անո ղա կան
ճակատի
մր կազմակերպութիւնր
Եուկոսլաւիոյ
,
Թուրքիոյ եւ Տունաստանի
մասնակցութեամթ
Կատաղի կոիւԱե»
Լուրի
մը Համաձայն
, քօ • Միութիւնը
աղդա -
բարած՜ է համայնավար
Զինացիներուն
եւ հիւս.
Բորէացիներուն
, թէ այլեւս
նոբ զինամթերք
պի
տի չկրնան ստանալ
իրմէ, եթէ Բորէայի
սլատե -
րազմր շուտով
չվերջացնեն : Ո՚ուսերը
կ՝ըսեն
,
թէ
Բորէայի
կռիւներր
սպառած՜ են
կրկնապատիկը
այն
բոլոր
ղինամթերքնեբուն
, որոնք
յատկացուած֊
էին ոչ միայն
Բորկային
, այլեւ
Հնգկաչինին
ել
ասիական
այլ ձեռնարկներու
Համար
յ
Կ՚ըսուի թէ Մաօ Ցէ Թունկ
Մոսկուա
գացած֊
է կամ պիտի
երթայ,
կացութեան
շուրջ
խորՀրր–
գակցե
լու Համար
։
X
Գաշնակից
զրաՀապատ
ուժերը, պաաե -
ԳԱԵՆԱԿԱՀԱՐ
ՐԱՖՖԻ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
Թէ^ր՛»–
նի մէջ նոլադաՀանգէս
մը տուած– ըլլալով ինը -
պաստ
Իրանի
<ձՇի բ ու խռբշիգ՜Տ) Միութեան
, պատ–
ուակալ
նախազահը
իշխանուհի
Հ^ամսը Փահլա -
լին,
իբրեւ
մասնաւոբ
գնահատութիւն
երիաա -
սարդ
դաշնակահարին
նուիբած՜ է արհաթէ
շքեղ
ծ-աղկաման
մր։ ՀհՇիր ու իյորշիւդ^ի
կեդր
.
վարչու
թիւնն ալ դնահատական
նամակ
մր յանձնած– է :
(Լուրերու շա րո ւնա կ ո ւթիւնր կարդալ Դ ֊ էջ)
ԱԱԿԱՐԱՆ
(Բ>.)—Աթերլին
980 (960),
՚ " ՞ –
լար
349 (388) ,
զոլից.
ֆրանք
81.42
(90) ,
նա -
փոլէոն
4160,
ոթերլին
5190,
ղուից. ոսկի
3880,
–"լար
(20) 20.280,
ձոյլ
ոսկի
559
Հազար ֆբ
ՃԱՇ ի ՊԱՏԻՒ
ՖՐԱՆՍԱՑԻ
ՀԻՒՐԵՐՈՒ
Երկոլշաբթի
գիշեր
աեղի
ունեցաւ
ի պատիւ
յՔՅՈ
6911Ջքյ/,
եւ
Լ ս շ
\ոձւհ
1
^3706^
սարքուահ
Հաց
կերոյթը^
Աօէշւ
ԱօձշէՈշի
մէջ։
Ներկայ
էին
մօտ
Հարիլր
Հոգի ; Բաժակաճառերու
հետ ,
լսուեցան
շարք մը Հայերէն
երգեր եւ թառ ,
խանգավառ
մթնոլորտի
մը
մէջ։
Այս
առթիւ
յանձնախումբ
մր կազմուեցաւ
, որ
նիւթական
միջոցներ
պիտի ճարէ. Հայկական
մր–
շակոյթին
նոլիրուած^
ֆրանսերէն
Հատորի մը
Հրատարակութեան
Համար
,
նախաձեոնոլթեամր
^311^^^տ
ՏսԺ^ :
\ք ան րամ ա անութ իւննե
րը ,ա -
Ւբգքվ :
Fonds A.R.A.M
