Ո՛ՒՐ ե Վ.ՏԱնԳԸ
ՕՐՈՒԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄՒՆ
ՀԵՏ
Աեւ. ամպեբւլ
Հեռանո
՞ւմ
են : Պայքարը ՝Բո -
րէա
յում մօաենո՞
լյք
է
էր վաէլ
-ձանէն
եւ.
երրորգ
Համ
ա
չխարՀ ա յէն սոչանգի
ղա ր Հ ո
ւր
ան քե աո, ա
յմմ
չքանո՜ւմ։
Աեր 1էղերր
Հանգիսա
սլիաի
վայելե՚^ն
մինչեւ. նոր ցնցում՛
% 0՝
վ
Կ՚"րող է
սլաաասխանել
ա յս Հարցարանին
%
Մէմեանց գէմ հառացահ՝
երկու
աիաանների՝
1Տ • Միութեան եւ Միացեալ
ՆաՀանգների
մօա ա–
սլագայում
րախուելու
Հաւանավանութիւնն
լն -
դուՆո զներ կան եւ չկան : Միաց •
ՆաՀանգների
նա խագաՀո
ւթեան
նախկին
թեկնածու
Աաէսընլլ՝
կարծում է, որ անարիւն
թչնամութիւնր
կամ այս–
սլէս կոչուած
սաււն սլաաերաղմր
Խ •
Միութեան
եւ Ամերիկայի
միքեւ
կարող է տեւել
տասնեակ
տսՀրիներ։
Ենթագրենք
, իոկ այնուՀետեւ
խա–
ղաղոլթի՛^ւն
կըլինի թէ սլատերազմ : Ատէսըն
չի
պատասխանում
: Նրա երեւակայութիւնը
Հրամաը–
լում է այգքան
Հեռուն
սաւաոնել
: Ուրեմն
առ
այմմ
զինուած
խա զազո
ւթի
էն , որքան չատ
ղէնք
ունենաս
, այնքան
է լ նուաղ
ենթակայ
կը
լիւնես
մաՀացու
վտանգի
անմիջականութեան
: Ոայց
զի–
նարչաւները
երրեք
միակողմանի
չեն լինում եւ
տան
ում
են գէսլի անգունգ :
կայ
մի պարղ եւ Հիմնական
ճչմարտութիւն—•
Երկաթեայ
Վարագոյրից
այս
ու
այն կողմն ապ -
րող
մարղկանց
մ՛իքեւ
ֆիզիքական
նմանոլթիւնից
բացի
չկայ
Ուրիչ
որեւէ
րնղՀանուր
բան։
Երկու
աչխարՀների
միքեւ
անկարելի է որեւէ
իր երա -
Հասկացողութիւն
: Մերճերմակը
նրանց մօտ սեւ
է
եւ.
Հակառակր :
Լրագրութիւն
, ղրականոլթ
իլն ,
Հանրա
յէն
կարգ
ու
սարք,
յոյս եւ ձգաում
, Հրճուանք
ու
թախիծ
, ամէն
ինչ այնտեղ
մեր
ա
չքե բ ին
թւում
է
կեղծ,
չինծու,
ստրկամիտ։
Ւսկ
խոր
՛Հրգային
մարգր
ճիչգ
նոյն
ըմբռնումն
ունի
մեր
կեանքի
մասին : Օրինակ
, որքան
էլ լարենք
մեր Լւմացա -
կանութեան
կարռզութիւնն
ու նե րո զամ
տութեան
սաՀմանր
Հասցնենք
մինչեւ
աստղերր
մենք,
«սե
ղանաւորներ
ի , գրամատէրերի
ու աչխար՛Հակալ -
ների ճորտերս»,
չենք կարող Հասկանալ, թէ ինչ^
պէս
կարելի է բառացի
ամէն
օր
7700
Օրաթերթե–
րի առաքին
ե լ
յաճաԼս
երկրորղ
էքը նուիրել
մէ
մարդու,
թէկուզ
ասաուածա
յէն
կարողութիւն
-
նե րի տէր ԱռաքնորդԼւ
փառաբանութեան
;
Ձղզուե–
ցա^ք , չձանձրացա՛նք
։
Անցեալ
ԳեկտեմբերԼւն
, տեղական
էնքնավա -
րութ էւենե
ր
է
րետ
րո ւթ րւննե ր ին , բոլոր
քաղաք—
ներում
Ատալրեի
թեկնածութիւնը
դրին
իբրեւ
Լսո րՀ րդական եւ Հա ր իւր
ին
| ՍԱ
ձա յնե րով
րնտ րե
ցին \ գ* ե տ ր ո
ւա
ր ին Հանրա պետութ
իւննե րի
գաչ–
նակցա
յին կամ
ինքնավար
դԼ
րագո
յն
Է*"Ր ~
ՀռւրդՍե
րի
րետրութիւեեեր
են , ամէն տեղ կրկին
Ատալէն
թեկնածու է :
Հապա"
այսպէս
կոչուած
լղարութիւն
-
ները : կաաարեալ
խեղկատակութիւն
;
կուսակ -
ցութիւնր
գնում է իր ւէիակ թեկնածուն
եւ Հրա -
մա յում
«րնտրել» ; կարելի է լղարել
առնուաղն
երկուսից
մէկր։
Րայց
մէկր
է՛նչպէս
կարելի
է
րնտրել : «Ընտ րեա
լնե րն»
է լ , օրինակ
դե րագո
յն
ԼսորՀուբգների
«պատգամ՛
աւո րներր» տարե կան ե–
րեք օր Հալաքւում
են ԱտալինԼւն
վւառաբանելու
եւ
աւէ էն անդամ
նրա
անունն
արաասանելիս
«
բուռն
ծավէեր»
տալու
: Ւսկ տեսաբանները
գրոլմ
են .
« ԽորՀրգա
յԼւն մողովրդա պեաո
ւթիւնբ
բարձրա -
գո
յն տեսակի
մողովրգապետութիւն
է : ԽորՀր -
գա
յԼ՛ն վարչաձեւն
ապաՀովռւմ
է բուն
իրեն , մո–
զովրդին
պետ
ութ
Լււնր տեւականօրէն
ե լ
գործ -
նականօրէն
վարելու
Հնարաւո
րութիւնր
,
մ չտա -
կան
Հսկո ղութ իւնր
նրա պետական
ի չխան
ութ
եան
բոլոր
օրգանների
ւԼբա յ : Խ ՚ Մ իութիւնր
լուսա -
տուն է մողովր դա պետ
ութ եան , ազատութեան
ու
ազգերի
անկախութեան
» ;
Գրականութեան
մ էք
մ աքրագո րծո ւմնե ր ից
յեաոյ
ամրապէս
տիրապետում
է կենտ–
կոմիտէի
ոլղեգիծր
գրականութ
իւնր պիաի ծառայէ
կու
սակցութեան
ե լ
ամրողքովին
լծուի
Համայնավա -
րական
Հասա րակա կարգր
կա ռո
ւց
ան ե լո լ
ա
չխաա–
տանքին
; վէպ , բանաստեղծութիւն
, թատե
րգոլ
-
թիւն,
սինեմա
գագրեցին
նոյն իսկ Հայրենա -
կան պատերաղմ
ի Հե րոսութ
իւննե
ր
ր
պանծացնե–
լուց
եւ րացարձակապէս
դաոնոլմ
են
կոլխոզային
ռւ արտագրական
նիւթերի ու երրեմն
էլ «ամե -
րիկեան
վայրագռւթիւնների»
չ՛՛՛՜րք •
Պօէմ
են գրում
ձուկը
աղալու
մասին։
Անթիւ
վէպեր թէ ինչպէս
«իսկական
խորՀրդային
մար -
զիկ^
յետամնաց
կոլի՚ողր
կարողանում
են դար -
ձրնել
Հարուստ եւ առաքնակարգ,
շինոււք
քրամ -
բար,
ելեկտրակայան,
դպրոց,
բարձրացնում
Հո
ղի արւոադրոլթԼււնր
եւայլն։
« Մոսկուայի
Արչալոյս »
թատրերգութեան
մէք
Հ իւսռւածեղէնԼւ
գործարանի
բանւո
րո ւՀ Լւնե ր
-
երեք քոյրեր
սլա յքարի
մէք են մտնում կա -
ռավար
չի ու յետամնաց
ութ եան
կարգուսարքի
դէմ ել յաղթ տնակս
լմ
յ
« Պետական
խորՀրդական
» կատակերգու
-
թեան
՚քէք ճարտարապետը
խուսափում է չէնարա–
Նոոճզատ Իաայկի
աճոէմը
ԵՐԿՈՒԲՈՒԿԷԱ
ՏԱՐՈՒԱՆ
ՄԷՋ
Հաղիւ
երկուքուկէս
տարէ անցաւ
այն օրէն ,
երբ Հռչակուեցաւ
Իսրայէլէ
անկախութէւնր
: Այգ
թուականէն
, բաղկացուցէչ
տարրերու
Հաւաքա -
ծո յ մըն էր ան , մէնչգեռ
այսօր կր
ներկայանայ
էրրեւ մէատաբբ
երկէր
մը, որ ՀետզՀետէ
աւելԼւ
յառաքդէմելու
եւզօրանալու
ճամբուն
վրայ կը
գտնուէ :
Անկախութեան
Հռչակումէն
առաք,
Իսրայէլը,
իբրեւ
Պաղեստինի
մէկ մասր, կր դտնուէր
բրի -
տանական
Հոգատարութեան
տակ եւ ունէր
երկու
երրորգր
արաբական եւ մէկ երրորդը
Հրէական
մէկ
մ իլիոննռց
բնակչռլթէւն
մր։ Երբ Բբէտանա -
ցԼէներր քա չուեցան եւ արաբական
ղանազան բա -
նակներ
սկսան
չորս
կողմէն
յառաքանալ,
չատերր
խռրՀեցան թէ Հրեաները
պէտէ
ճզմռլէն : Այգ
պաաճառով
ալ անոնց
յաղթանակը
անակնկալ
մբ
եղաւ։ Շատեր
, մ էւս
կոզմէ,
ղէտելռվ
Հրեայ տա–
րադիրներռւ
Հայրենագարձը
Գերմանէայէն
եւ այլ
երկիրներէ
, Հարց կուտա
յին , թէ ոտքի
պիտի
կրնայի՛՛ն
կանգնի
լ սրտաբեկ
եւ ծուլութեան
ու սեւ
շուկայի
վարմուած
այս բաղմ ռ ւթիւննե
ր բ :
Ամբողք
իսրայէլի
մէք, սակայն,
աչքի կը
զարնէ՝
կարճ մամ անակի
մ բ
լ ^ թաց
քին իրագո
բ–
ծուած
զարմ անալի
յառա քգիմ ութիւն
մ բ ։
կա
ռուցուած
են տասնեակ
Հազա
րնե րով
նո բ բնակա–
բաննեբ,
տնկռւաՅ§ւ են միլէոնաւռբ
ծառեր, ճտմ—
բաներբ
սալարկուած
են , Հռւնձքեբբ
քաղուած ,
ճա րտա
րա րո ւեստ
ր ոչինչէն
սկսած
ու ծաղկած
եւ
կազմ ակե բ սլո ւած է նռրեկներու
Հոդատարութիլ
-
նը։ ԵԼ այս
բոլորը կատարուած
են՝
շնորՀիւ
բուն
իսկ
Ւսրայէլի
մողովոլրդէն
եւ Ամերիկայի
Հբեա–
ներէն տրամադրուած
գումարնեբուն
:
կարելի չէ սակայն
անտեսել, որ
Ւսրայէլի
կառավա
բութ Լււնր անողոք
քաղաքականութիւն
մր
կիրարկեց
այս արգիւնքին
Հասնելու
Համար
։Հողի
եւ բնակարաններու
պաՀանքը
մզեց
զայն
դիմելու
աՀաբեկչական
ու քարողշական
խիստ
մ
իքռցներու։
Ասկէ զատ , զանազան
մ իքոցնե րով
աՀագին
ապրանք եւ գրամ
Հոսեցաւ
նորաղատ
երկրին
մէք։
Այմմ, արգիական
եբկիբ
մր կր ծաղկի
Մի -
քերկրականի
ափերուն
վրայ։
Հրեաներր
յաքողե
ցան արգասաւորել
իրենց
Հողր եւ բարելաւել
մո–
Դ"վուրգի
տռողքապաՀական
վիճակր :
Ապրուստի
սլա յմ աններ
ր տակաւին
ծանր
են ել տարինե
րով
այգպէս
պիտի
մնան։
Բարելաւումր
ամբողքական
պիտի
րլլայ
երկու
պայմաններով.֊––
Նախ, Ամ ե–
րԼ՚կայի
Հրեաներր
պԼւտի չարունակեն
իբենց
նր -
լէ րնե րով ու փոխատոլոլթիւններով
օգնել Ւսրա -
յէէԼ՚ն եւ երկբորղ. , անՀրամեչտ
է որխաղաղո
լ -
թիւն տիրէ աչխարՀի
մէք :
Ւրս՚կանին
մէք,
իսրայէլ
տակաւին
Հաչտու -
թԼււն չէ կնքած
գրացԼւ արաբ
եբկիրներու
Հետ ։
Այս պատճառով ալ կացութիւնր
անբնականոն
է :
Ոչ մէկյարաբերռւթիւն
գոյութիւն
ունի
իսրայէ–
լի ել. արաբ
երկԼւրներուն ումասնաւորապէս
Ան -
գրրյորգանանի
Հետ, բացի
ՄԱԿի
զինագագարի
յանձնախում
բին
միքո^ով
պաՀուած
կապե րէն :
Ամ րողք ՊազեստԼւնբ
, ինչպէս
նաեւ
Ե րուստ–
զէմր բամնուած
են երկու
մասերոլ,
որոնք ռչ մէկ
կապ
ունԼւն իրարու
Հետ։
Հաչտութիւն
մր կնքե -
լու եւ բնականոն
յա րա բե րո ւթիւննե
ր Հաստատե -
լու
յո յսն ալ չկա
յ : իսրա /է լի վար ՚ ՚ չ ն ե ր ր ,
առաւել
կամ
նուաղ չավւով գռՀ կ՛՛երեւան
ա յս
փաստական
վԼ՚ճակէն : Արաբական
եբկիրներու
Հեա իր առեւ
տրական
կապերր,
որոնք
այմմ
բո լորովԼւն դագ -
րած
են, բնաւ իր բոլոր կապերու
100/Տ#
7էն
աւելի
չեն
եղած։
թէեւ ալդ կապերու
վե րաՀաստատո
ւ–
մր որոչ աղգակ
մրն է իսրայէլի
Համար
,
բայց
այնքան ալ կենսական չէ իր գոյութեան
տեսակէ
տով :
,
Հրէական
բանակի
վճռականռւթեան
խորՀիլ
,
իսրայէլ,
արաբական
երկիրներու Հետ մղած պա–
սւե րազմ էն վերք,
իբրեւ
Հող իրեն
կցեց
աւելին
քան ինչ որ կ՝ակնկալէր
երբ
Անդլիացիներր
Հե -
ռացան
Պաղեստինէն
է
Եթէ ՄԱԿր
չ՚՚աիպէր
զի -
նագագար
կնքել,
Հրեաներր,
անկասկած
ալելին
պիտի
ստանային եւ Հաւանաբար
պի՛ոի
գրաւէին
ամբողք
Երուսազէմ
ը :
Միւս
Կ"ղ՚քէ
1
Արաբները
պիաի
չ՛՛՛գզէին
ինք -
նաբերաբար
ճան^ւալ
իրենց
Հողային
կորուստնե
րր,
զորս
իրենց
սեփականութիւնր
կր նկատեն,
ինչպէս
նաեւ
Հարիւր
Հազարաւոր
Իսլամներոլ
արտաքսում
ր Իսրայէլէն։
Բբիտանական
Հոգա ֊
տարոլթեան
չրքանԼւն, մօտաւռրապէս
մէկ
միլիոն
Արաբներ կր բնակէին
Պագեստինի
մէք։
Ասոնց
700.000^
կ՚ապրէին
իսրայէլի
ներկայ
սաՀմաննե
րուն
մէք։
Այմմ,
իսրայէլի ոչ - Հրէական
բնակ -
չութիւնր կր Հասնի
170.000^,
որոնց
125
Հաղարբ
իսլամ եւ քրիստոնեայ
Արաբներ ենու վաչկա -
տուն Պետեւիներ
, իսկ մնացածբ
ՏիւրղԼ՚ներ
, Ջէր–
քէզներ եւ այլ օտարներ :
Մեծ
բան
մրն է կէս միլիոնի
Հասնող
արաբ
դաղթականո
ւթիւնր
Անգրյորգանանի
ել
ուրիշ
արաբական
երկիրներու
Համար։
Գլխաւոր
Հոգա -
տարոլթիւնբ
այմմ ստանձնած է ՄԱԿի խնամա -
տարական
յանձնա խ ռ ւմ բր : Տ ա րադԼւ րնե
բու
ղետե–
ղումր
քիչ յառաքդիմռւթիւն
ցոյց տուած է։ Արաբ
վարի^՚երբ
կր սպասեն
նոբ դէպքերու
, ռրռնք
պի
տի կրնա յԼւն վւոիլել
ներկայ
վիճակր։
Մինչ
Հբեա–
ներր , կատարուած
իրոզութեանց
առքել կբ կե -
ցընեն
աշ իւարՀ ր :
՝
Զարմանք կր պատճառէ
Հրեայ տարագիրնե -
բու
ներզաղթր եւ անոնց մասնակի
տեզաւոբումբ։
Երբ
14
Մայիս
1948^5,
իսրայէլ
իր
անկախութիւներ
Հռչակեզ ելարաբ տարաղիրնեբր
Հեռացուեցան
,
"լնէր
800
Հազարի
Հասնող
բնակչութիւնէ
մբ : Այգ
թուականէն
մ ինչեւ
ա յսօր կէս մ իլիոն
Հրետ
յ տա–
րադիրնե բ իսրա
լէ լ Հասած
են : Երեք
տարուան
րնթացքին
, ուրեւՈւ,
Ւսրայէլի
բեակչոլթիւնը
ա–
ւելցած է
100/-5՛ 62.5 .
Նեըդաղթբ
սակայն չէ վերքացած։
«Հրէական
Գործակա
լութիււն » ազգա
յին
կազմ ակե
րպութեան
ՀաչիւՏւերռվ
, ամ րողք աշխարՀ
ի մ էք կան տակա -
լ ի ն
1.560.000
Հրեաներ
, որոնք
իսրայէլ
կ՝ուզեն
գաղթել : Բոլոր
ա յս
մ արգիկը
անշուշտ
անմ իքա
պէս
չեն կրնար
իսրա քէլ գալ , որովՀետեւ
ա
յգ
պարագա
քԼւն պիտի կրկնապատկու
էր ա քմմու
բբ–
ն ա կ չո լ թե՛ ան
թԼ՚ւր : Կր Հաշուեն թէ յառա քիկա
յ
երեք
տարիներու,
րնթացքին
կարելի
պիտի
բլլա
յ
րնգունիլ
600,000
Հոգի
եւս , պա քմ անով որ ճար -
ուի
փոխագրու
թեան ել զետեզմ ան ծախքե
րբ •
1.5
մհքԼառ տոլար
յ
իրենց
Հա քբեն
Լէք բ վերադառնալ
ուզող
ա յս
մէկուկէս
մ իլիոն
Հրեաներուն
630
Հազարր
կր
զտնէւլԼւն Եւրոպա
,
568
Հազարր
Ափրիկէ ել
365
Հաղարբ Ասիա ;
իյ • Մ ք՛ու թԼււնր
չի թոյլատրեր
Լ՛ր
սաՀմաննե–
բուն
մէ9 ապրող
երկու
միլեոն
Հրեաներու
մեկ -
նումբ։
կարեւոր
թԼււով
Հրէական
բնակչութիւն
ունին
Հետեւեալ
երկիրներր
.
քիումանիա
350
Հաղար , Հռւնղարիա
\
50,000
^մեկնում
բ
առա
յմմ
արղելուած),
Մարո,բ
225
Հազար,
Աքմերիա
140
Հազար,
թունռւղ
120.000,
Իրաք
150
Հազար եւ
Պարսկաստան
Հարիլր
Հաղար։ Եգիպտոս
, ԼեՀաս
աան,
թոէ րքԼւա , Հնգկաստան
ել կարդ
մր
ուրիշ
երեերներ ալ ունԼւն կարեւոր
թիլով
Հրեաներ
(100.000^5,
վար) : Օատերր
ներզւսղթԼւ
Համաբ աբ– \
ձանադրուած
րլլալով
, կր վաԼսցոլի
որ Հալա - \
ծանքներոլ
պետի
ենթարկուին
եւ իրենց
Լնչքեբբ
1
կորսնցնեն։
Առ այմմ
ամիսր տասբ
Հազար
Հոգի է
իսրայէլ
կուղ ան
Ո՚ումանիայէն
եւ
5 6000
^"գի
I
ալ Իրաքէն,
աոանց
Հաշուելու
փոքր
թիլերով
ու–\
բիչ
երկիրներէ
եկողներբ :
Թ Ա Թ ՚ \
՚*՝՛՛՝՛՝"՛՛^*՛՛՝՛՛**»*՛*՝*՝*^»*՛**՝*՛*՝****^*՝**^^»*.^***»**»^ I
ԱՆԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆԸ
այնքան պակսած է Նի՛– \
Եորքի
նաՀանգին
մէք, որղործազրկռւթեան
գրա–\
սենեակներու
118
պաչտօնեաներ
արձակուած,
Բ՚"յՅ
ԻՐ^^՚քք կաըգքէն անգործ
մնացած
են
...
Խ– ՄԻՈՒԹԵԱՆ
Գեբագոյն
խոբՀռւրգր
նիստի
Հրաւիրուած
է մարտ
Յին։ Օրակարղր
յայտնի չէ
տակաւին,
բայց կր կարծեն թէ գլխաւոր
խնդիր -
ներէն
մէկր պիտի
րլլայ Ե– Հնզամեայ
ծրադրի
մբ
առաքարկր։
Զորրռբղ
Հնդամեակբ
լրացաւ
1950^
րութեան
ծրագիրն
յառաք
աանել
Համաձայն
կու
սակցութեան
քարտռւղարի
ՀրաՀանդների
եւ լ^կ–
նում
անե լԼւ մէք։ Ապա
ըմբռնելով
ուխոստովա -
նելով
իր սխալը,
գառնում է վ՛այ լուն
ու նուիր -
ուած
կառուցանող
:
Զեմ
չարռւնակռւմ
: կ՝ռւզէի
Հասկացնել
մի -
այն թէ խորՀրդային
մարգն
իր Հոգե բանո
ւթ եամ բ
ու ապրումներով
մեքենայ է կամ մեքենայի
մաս
նիկ : Նրա
առքել
գրուած է մէկ նպատակ
ար -
տագրել չատ , լալ որակով եւ աման : Նրա անՀա
տական
կեանքր
մԼ՚չտ
Հսկողութեան
տակ է , լե -
դուն չափոլած
, ձեւուած
, ղգացումներր
մչտական
փականքէ տակ
մնա
լուց
դա լկա ց ած կամ նէՀա -
րած :
ԽորՀրգա
յէն
Մ իութեան
ազգա բնա
կութեան
Հարիւրին
90^
իշիսանռւթեան
տուած
գիտակցոլ -
թի՚նից
աւելին
չունի. օտաբ
գբականո
ւթ իւնից
նրան
թո
յլ են տա լիս
կա րղա
լ մ իա յն
մ արքսեան
կամ
Համայնավար
զրոզների կամ նրանց,
որոնք
նկարադրում
ենքաղքենի
դասակարգի
անկե*սլ
բարքերր
օրինակ
Բալզակ :
Ասել թէ պատմութ
իւնր
չի տեսել անՀատա -
կանուիմեան
ու. աղատ
մաածոզոլթեան
ո
չ^ւչացու–
մ Լւ Ա՛յն չափր,
որԼւն Հասել է ոտալինեան
բոնապե–
տոլթԼււնը
, կրլինէր շատ տմգոյն
որակում
թոր -
ՀրգայԼ՚ն
մարգու
այմմեան
էութեան :
Ու նա սպառնում է կլանել
աչիարՀն
ամբողքք
աւլատել
Երկաթեայ
Վարագռյրից
գուբս
գտնուող
մարղկութիւնր
, ինչի"ց
բուն
իսկ
ազատութիւ–
նից։
Բանակցել,
Հաչտութիւն
փնտռել
նրա
Հեա,
նոյն է թէ Հրաբուխի
վբայ
տուն
չինել :
ՀԱՅԿ
Աագաճ.
Fonds A.R.A.M
