1)ւ«€է6ա–Բւօբո6է&Մ6 1 Տ € » . ա Տ Տ ա ^
17. ք<ս6 Օւաէտաշ - (13)
Հետււմս . 800 ֆր • , Տար • 1600 , արտ • 2500
էտԼ Շ06.15-70 Տփ6 7 Ֆո •^•Շ.Ր.ԲՅՈՏ^ 167^:63
կ ի ^ կ ի 19 ՄԱՐՏ
^^^^^^^^^^^^
26ււդ ՏԱՐԻ ֊ 26^ ձոոտտ Տօ.6106–՚Նոր շրջան թիւ֊ 1517
ՄԵՐ ԽՕՍ֊քԸ
Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ՎՈՅՍԸ ԲԱՑՈհԱԻ...^
ՐողվհթԱ
հ քաջսղեքած
Հիզհական
ռուՍթի
գի^տը
Մաբա, 1յի% Նի^ Եորքի
մէչ
ց.–,ւտաղբ.՚ւյ։ցան
նախագահ. Րողվկլթի
աՆձՆական
թուղթերր,
որոնց
թիւր
4 5
միլիոնի կբ Հասնի։
Այսսլէս
Հանրա
յին սեփականութիւն
գառնալով
, անոնք
ուսումնա
սիրութեան
անսպառ
նիւթեր
պիտի
կազմեն ու -
սանոզներոլ,
պաամագիրնեբու
,
գիտնականնեբու
եւն
՚
Համ
աբ ;
թոլզթերբ
կբ չօշափեն
ամէն տեսակ
նիւթեր
,
պետական եւ ռազմական
ծրագիրներէ
մինչեւ
- • •
Հաւ փետտելու
արՀեստր։
(ՆախագաՀր
նամակով
՚^Ը կըբացատրէ
իր սպասաւորին
թէ
ի՚նչպէ"
պէտք է փետտել Հաւ մր, եփելէ առաք) :
Շատեբ
զարմանքով
կըՀարցնեն թէ ինչո՛՛ւ ա–
ճապարաձ֊ են Հրապարակ
Հանել այս
թուղթերը,
նախագաՀին
մաՀէն
Հազիւ
Հինգ տարի
փեբքր՛
17
թուակիր
ԿՐՆԱ՚-Բ
ԼՈԻԾԵԼ Ա8Ս
ՀԱՆԵԼՈՒԿԸ
..
Սեր աշիատակիցբ
, Գ. ծիծեռնակ,
Հետեւ -
Աւետաբեր
Հեռագիբ
մր՝ Մոսկուա
յէն, Ա արտ եալ փտստերբ կրյիլէ , բացատրելու
Համտր Ո՛տ–
. .
"կիր–
աիօ ֊ Երեւանի
խանգարման
խորՀրգալորու
-
ԶեռնՀաս
իշխանութիւնը
կըպատասխանէ թէ նա–
Ե Ս– Ռ– Մ– Գիտութեանց Ակադէւ1իայի1ւ
թ ի ^
^
մ տ
կ
ն ե
ը ո
ւ
ն
15 առ Հարիւբբ
գաղտնի կր պաՀ ո լին
,
նախագահութիւնը իր երէկուան նիստին մ է յ որո–
յ— Երեւանի Ռատիօ - հաղորդումների ժա–
յանուն
եբկրին
ապաՀոփութեան:
Միեւնոյն
ատեն
շեց բաըեփււխել արհեստա գիտական - մասնագի - մերից դուրս (ժամը 16—22) , միեւնոյն նիշի վր–
Ժ՛^
ուզած
նեղութեան
մատնել շատ մը ականա -
տական բաոագիտութիւնր
(տերմինոլոգիա) , րայից, ոչ խլացուցիչ հոսանք է հեոարձակւ֊ում ,
՚ – " Ր
անձեր
որոնք
ոզք են տակաւին՛.
Ր"Գ՚Լէլ^է
վտարելով օտար անտեղի բաււերր եւ անոնց տեղ
լ.^ որեւէ գերմանական հաղոբդում :
Բ"ւ"Բ նախորգները
իրենց
թուղթերը
յանձնած
են
դնելով ռուսերէն բառեբ։
շ
Խլացուցիչ հոսանքների հեռարձակումն
մառանգռ
րգնե բուն
, ել շատերբ գաղտնի կր մնան
« Այս բարենորոգումը պիտի գործադրուի ոչ
Ա կ ս յ ^ ւ ^
լ. յ.^ վեբջանում Ռատիօ - Երեւանի ժա -
•քի՚^չե՛^
այսօբ
.Րռզփէլթի
գաղտնի
նամակներն աչ
միայն գուտ աբհեստագիտութեան (տեխնիկ),"^/
լքէրի յ,յ.^ վայրկենական նշգրտութեամբ : Ռա -
"ւէ՚"Ի
բացուին
Հաւանաբար
25
տարիէն, երբ շատ
եւ գիտական բառարանին մէջ. մասնաւորապէս
լ^իօ
- Երեւանը իր հաղորդումներր՝ « Սփիւռքի
Բ"՛՛^
պակսած
կ՝րլլայ
ապաՀովութեան
տեսակէ -
բնագիտութեան, ք իմիագիտութեան, երկրաբա - հայութեան համար» միեւնոյն
ժամանակին չի " է * ՛ ՛
Կ""^ ուղղակի թէ անուղղակի
յիշուած
գէմ–
նութետն եւ կենսաբանութեան համար։
վերջացնում: Տարբեբութիւնր հասնում է մինչեւ
Ք^ԸԸ
Կբ.
մեռնին։
Ապտսելւվ
մանբամասնութետնց
, սրտանց
20 րռպէի . Խանգարումներն էլ անվրէպ պահոսմ ^ .
Ցուցագրոլտծ
թռւղթեբէն
մէկր,
1940^6"/ -
* ՚ 15
թուակիր
նամակ
մրն է, ուղղուած
ամե–
կ՝ողքունեն
.մռ
պիտի
հետ
պաշտպանութեան
յանձնախումբին
նախագաՀ
նբ–
շանտկելով
ղայն, կր գրէ •
ք այս որոշումր, որ անշուշտ
ուղեցոյց
լ.ց ^իէլցւ^յԸ համեմատութիւնը։ Եւ հետեւողնե -
^Ի"
՜՛Յ
ուակ ր
ա ակ
մ
ր1ւ
ք ,
ուզղ,
ր պրտր գառնայ
բոլռր
Հանրապետութեանց
կարող են հաստատել, որ երբ վերջանում է
ՐԻԿ"՚ՅԻ
գիտնական
ՀԷ^Վրբէ
• ք * դ Վ է թ
**՚ՂԳ
՚
Համար :
« Հայաստանի հիմն »ի վերջին բառը, դրա
Երկու տարի առաք ալ, նորէն
Մոսկուայէն
էր
վերջանում են եւ խլացուցիչ հոսանքները :
որ կբ լսուէր
բարենշան
ձայն
մը, անտեղի օտա–
^
Ռաաիօ - Երեւանբ երթ հազորդում է
«
Վերքերս
յատուկ
յանձնամողով
մր
կազ֊
րաբանոլթեանց
գէմ :
կաբեւոր լուբեբ , խլացուցիչ հոսանք չի լինում :
մեցի,
ուսումնասիրելու
Համտր
Հիւլէական
վեր -
քիուս տիկին
մր անխնայ
ձաղկելով այս մո -
Լլյլյլլլք է
շատ յստակ եւ պաբգ , ինչպէս առաջնե–
քին գիւտերու
Հնարալորութիւններր
ազգային
լութիւնբ
, կր պաՀանքէր
ռուսերէն
բառեբ
գտնել
ր^լմ : Օրինակ՝ գների զեղչի զեկուցման առթիւ .
պաշտպանութեան
տեսակէտով։
Այմմ
պիտի
նոյնիսկ
եւրոպական
նորաձեւոլթեանց
,
խւ1որե
-
յ^^^
^քէկ
(Յ֊լլլմից ալելի տեւեց, ոչ մի խանգարման
խնգրեմ որ այս յանձնամոզովր
ուղղակի
ձեզի
ղէններու եւ ուրիշ
միքազգային
բացատրութեանց
չհանդիպեցինք։ ՚Աոյն պարագան, երբ Միկոյեանր
Հ ազորգէ
իր
եղ րակաց ութիւննեբր
: Զեր յանձնա -
խօսում էր Երեւանի ընտրողների ժողովում ;
խումբր
կրնայ
յարմար
զատել
մասնաւոր
ուսում–
€ Արանք այնպիսի անժխտելի փաստեր են որ
նասիրութիւններ
այս նիւթի
մասին»։
անկարելի է կասկածել: Ուրեմն իւանգաբումր կա–
ՆախագաՀ
թրումբն,
որուն
օրով գոբծած ֊
տարւում է Սովետական Սսւհմաններից
եթէ ոչ
ուեցալ
Հիւլէական
ռումբր՝
ճափոնի
վրայ, այս
Երեւանից — մեզ անյայտ պատ՜նաոներով» յ
Ի՛՛նչ
մեղքս
պաՀեմ
, խելքս
չՀասաւ այս եղ -
բակացութեան
:
Աիրեչի
՛Ծիծեռնակ
, Պուքրէշի
«Հայաս -
տանեան ճակատ»ր կբ չարունակէ
ունկնգբել
եւ
աստւօ
Համար
(էտձհ\^ՕէՇ, Շ0\ՅւԱ , էՇւՈՇ ֊ շ\3լ\ւձշ ,
\ւՏւ\\ ,
ԺՅՈՇւՈց, ՏՈօե
եւայլն)։
Եթէ
ուղէինք
աւելի
Հեռուներբ
երթալ, կր -
նայինք
յիշեչ
նոյն
ինքն
Լհնինի մէկ աղի -
լեղի
յա րձակո ղական բ՝ օտար բառե
բու
անտեղի
ղոր -
ծածութեան
գէմ
է
^
Ա՛յս պայքարն է որ կր մզենք
մենք ալ, տա–
բիներէ ի վեր։ Եւ ՜սլիտի –Հաբ ^նէէէկենփ՚-նյռյն
յ՛՛
րատեւոլթեամբ
։
« Լեղուական
կուսութեան»
կամ
Հասարակ
Հայկա բանո
ւթե ան
մ արմ տքբ չէ որ տուն կուտա
յ
մեր այո պա քքարին , այլ
կան
բնական
, տարրա -
պաՀանք
մր.
— Գործածել ինչ որ ունինք։ Գտնել,
յար–
մարցնել կաւք իւրացնել՝ ինչ որ կր պակսի :
Ուրեմն
, պայքար
յանուն
լեղուի
անկախու -
թեան
։
ճակատ
, այո՛ , տգիտութեան
ել անՀոգոլ -
թետն գէմ : կամաւոր կամ բռնի աղճատմ ան գէմ ։
թուրք - թաթարական
կամ բոլշեւիկեան
բաբրա–
րոսոլթեան
գէմ ։
Մանաւանգ
Հիմա որ
Ե
բեւանր կբ
յաւակնի
տիբաբար
վարե
լ ամէն բան, իր պետական կար -
գուսաբքով։
իրԱկագեմիաներով,
«ինստիաոլտ»–
ներով,
ակագեմիկոսներով,
բանասիրական
գի -
տութեանց
թե1լ\ւածուներով
եւայլն։
Մենք
չենք որ պիտի մխտենք այս առթիւ կա–
ցոլցագրութեան
առթիւ
յտ յտաբարեց թէ Ոողվէլ–
թի նամակնեբբ
«Հարուստ
աղբիւր
մր կբ կաղմեն
,
լուսաբանելու
Համ ար
ամ եբիկեան
պատմ
ութեան
ամէնէն
կարեւոր
շրքաններէն
մէկբ։
Անշուշտ ու–
Բէ֊շ^^՚Ր ալ պիտի
ներկայացնեն
իրենց
թուզթե
րր
,
որպէսզի
կարենանք
լիովփն
րմբոնել
այգ՜՜
շ^ր -
քանր » :
ԲանոՆՈէակաՏ
ի տ 8 Ո Ն Հ 1 Ա ե դ
ծ աշխաաանքին
աբմէքբ եւ ձեռք բեբ
տ ա բ ո
լա
ուած
ար
գիւնքներր
եր -
Բայց,
մեր իրտւունքն է արթնութեամր
Հե -
տելիլ այս գո րծունէութետն
: Մատնանշել
սեւն ու
ճերմակը։
Զտնաղանել
յաքողածն
ու վ յ ՚ է ՚ * 1 ՚ " ^ Ր •
Հարաղատն ու կեղծը : Բնականը եւ շփնծուն :
ԵԼ
մ անաւանգ
, յիշեցնել
, առանց վերապա -
Հութեան
, թէ իրենք
ամէն բան չեն ինչպէս քտ -
ղաքական
, նոյնպէս
մ շակո յ թ ի ճակատին
վրտյ :
Իրենց «պետական»
Հանգամանքր
եւուրիշ ա–
ոաւե լութ իւններ
իրաւունք
չեն տար
անտեսելու
Հայկական
ԱրտասաՀմանի
գաբաւոր
վաստակր։
կամ
Հարեւանցի
Հ ետեւե
լու
անո բ , պար րերա րար՝
կելով
անոր գասական
գբա–^
արտաղրել,
օրուան
թուականներով
։
-
«՛իտ փաստ
չի» , պիտի
րսէր մեր
«Կին -
տօ»ն։ Արա մէք մի գաղտնիք եմ տեսնում :
Ի՛՛նչ կ՛առաքարկես
, վերք տալու
Համար
այս անորոշութեան
։
^^13
Գազութի
անունից
մ ի գիմ ում
կատարել
Փտրիղի սովետական
գեսպանատունր
, Հաբցբ
լու–
սարանելու եւ Ո՚ատիօ - Երեւանբ
կանոնաւորա -
պէս
բանեցնելու
Համար։
^– Ո՞վ է գէմ, մանաւանգ ոբնոր գեսպան
մր
ն\անակած են :
Վ,ԱՀԷ
ՈՐԲԱԴ ԳՈՀ ԵՆ ՈՐ ԹՈՒՐԲԻԱՆ ԿԸԶ0ՐԱՆԱ6
• •
Անգարայի
ամերիկեան
գեսպանր,
Ո՚-ոտսուբրտ
որ այմմ Ամերիկա կբ գտնուի
, ձայնասփիւռ ճառ
մ բ խօսելով
յա յտաբարեց
.
* ԱնՀրաժեշտ
Համարեցինք
ամէնէն կա -
բեւոր
օժանգ՛ա կութ իւնր
րնծա
յել
թու
րքիո
յ :
1945^5* ,
Թուբքիա եւ Տունաստան
Աովետներոլ
սպառնալիքին
ենթարկուեցան
: 6 ունա
ս տան
խառ–
նակռւթեան
մէք էր, եւ եթէ մեր օժանգակո
ւթ
իւ
նր չրԱար , պիտի
միանար
երկաթէ
վարագոյրին։
Ա տիպոգաբար
Փարիզ
կտնչոլեցալ
ելմտական
նա–
Թուբքիա եւս կր գտնուէր
գիւանագիտական
ճլն–
խաբաբբ,
քանի որյաւե լումնեբր կապ ունին
ել -
չումի տակ։
1945/՛*՛,
Ո՚ուսիա
խղեց
թուրքեւսո
-
մտացոյցի
Հաւասարակշռութեան
Հետ։
Միւ-ս
վետ
դաշինքը ել Նեղուցներու
եւ արեւե լեան նա– կողմէ , կառավարութիւնը
Հակառակ է որեւէ յա–
Հանգներոլ
վրայ
Հակակշիռ
պաՀան քեց ։ Թուբքիա
ւելումի ոբ կրնայ
բարձրացնել
ապրուստի
գիներր։
լալ բանակ
մը ունէր , րայց
ղէնքերր արգիական
^ Բանակցութիւննեբը
վերսկսան
ելեկարա -
չէին
է
Թուբքիո
յ այս զէնքերր
տուինք եւ սգրվե - կանութեան
եւ կաղի
աչյխաատւոբներուն
Հե
Աշխատանքի
Գաշնակցութեան
ենթակայ
պաշ
տօնեանեբր
ել բանուորներբ
անակնկալ
գործա -
գուլ
մր սարքեցին
ուրբաթ
իրիկուան գէմ, քսան
վայրկեանէն
մինչեւ կէս ժամ լնգՀատելով
Փա -
րիզի
մեթրո
յին եւ Հտնրա կառքե րուն
Հազո բգակ–
ցոլթիւններր,
կարգ
մր գիծերու
վյրայ։
Երթե -
ւեկի
ամէնէն
բանուկ
ժամն
րլլալով,
ժոզովուրգը
բաւական
նեղութիւն
կրեց : Թերթեբը կր գբեն թէ
մեթրօն
15
վայրկեան
չբանեցաւ
թիւ
4
եւ
5
գի
ծերուն
վյւայ
I
Այս ցոյցն ալ սաբքուած
էբ
իրրեւ
բողոք աշխատավարձքի
անբաւականութեան
գէմ :
Հացթուխնե
բու
գործագուլր
կր շարունակ -
ուի,
բայց
Հացի տագնապ
չկայ
Փարիզի
մէք
Նախարարական
խոբՀուրգբ
իր
վերքին
մոգով
ին մէք
լման
չորս ժամ զբաղեցաւ
աչիա -
աասա վարձքի
յաւելման եւ յարա կից
խնղիրներով
ցոլցինք թէ ինչպէս պէտք է գործածել
զանոնք–
Հատորներ
Հրատարտ
կանութենէն ։
Մչակոյթի
Հոսուն
,
Պէտք
լ
սական
ւեսանք նաեւ
Թուբքիո
յ օժանգակե
լ տնտե–
գետնի
վբայ,
որպէսզի
ղաբկ տայ իր Հո–
աս սպառ
ա
զրի՚-ր
կ .
վերք տալու
Համտր
ընդՀ ՚ գործագուլին
որ կր
տեւէ
աւելի քանմէկ չտրաթէ ի վեր։
Երկու աղ–
զայնացուած
Հաստատութեանց
վարչութիւնը
4*9
առ
Հարիւր
յաւելում
առաքարկած
էր, բայց
մեր
ժուեցաւ
, մանաւանգ ոբ շատեբ
ամիսր
14 ՛ՕՕՕ
նինք
մենք,
Հայրենիքէն
զուրս:
Ունինք
լեզուական
ել քերականական
Հարս -
տութեանց
գանձարան
մը , որ աւելի
զարգացաւ,
նրբացաւ
վերքին
25
տտրինեբոլ
րնթացքին
Ունինք
ամէնէն ճոխեւ ճկուն
բառեբն ու բա–
ղագո րծո ւթեան
, Հանքերու
օգտագոբծման
, ճամ–
բաներու
շինութեան
, եւայլն
:
Մ արշըլի
ծրագրին
Թուբքիո
յ լիազօր վա–
ֆրանքէն
պակաս կր վասակին։
Ելեկտրական
Հո -
րիչր,
Րասբլ Տօրբստւ թէ Ամերիկա
պիտի
աւել–
սանքր
միշտ կանոնաւոր է Փարիզի
մէք։
կազ/ւ
սընէ երօժանգա
կութ իւնբ
Թուբքիո
յ։ Խոչընգոտ–
Հայթայթումն
ալ աստիճանարաբ
կբ
բարւոքի
I ատ
րու թիւննե
րը , որոնց
առքեւ
կր
փոչիանան
շատ
մր րանղիտութիւններ
:
Զեր
կամքէն
ան
կա՛՛
խ են կատա րուած
աղճա -
տումներր ^–
աՀա
նոր
լոյս
մր Մոսկուայէն։
Օզ–
աուեցէ՛
ք
Զեր
կարգին
բացատրեցէք
անոնց թէ
Հլաու–
րիատ»ր,
«բիօլոգիա»ն
,
«էփակոլ
ացնեթր
, «օկու–
պարակին
փրայ, քանզելոփ
ֆ ա շականնե
բուն կեգ–
պտցնեթբ
, «ռեւոլոլցիա»ն
, «մ ո բի
լ իղաց իտ»ն եւ րոնր։
Ցուցարարնեբր
քարկոծեցին
ոստիկանու -
գեռ
Հարիւրաւոր
«գոՀարներ»
ոչ միայն
Հայերէն
թիւնբ, ոբ ստիպուեցաւ
արտասուաբեր
կաղ գոր–՛
^են , աքլ ռուսերէն ալ չեն ։
ծածել եւ կրակ
բանալ
րազմալթեան
գլխուն վե–
ներբ Հարթուած
են , եւ Թուբքիո
յ
44
միլիոն Հա–
բիւր
Հաղար տոլար յատկացուած
է նորէն :
50
ՀՈԳԻ ՎԻՐԱՒՈՐՈՒԵՑԱՆ
Թորինոյի մէք
Լիտալիա)
, իրրեւ
Հետեւանք
Համայնավարներու
եւ նոբ - ֆտշականներռլ
միքեւ ծագած
բնգՀաբու–
մի մբ։ Բազաքին
կեանքր
քլատուեցալ
, երբ Հա -
ղարաւոր
րանուորնեբ
թափեցան
գլխաւո
ր Հրա-
Հրատարակուած
տեղեկութեանց
Համտձայն
, Փա
բիզի
կաղի սովո րական
սպառումն է օրական
200
Հազար խորանարգ
մեթր : Առքի օր կրցած էին
ճարել
մինչեւ
150000
խոր՛
մեթր։
Գատական
Հետապնգումներ
կր
կատարուին
ա յն պա շտօնեանե
բուն գէմ որ չեն
պաաասխանած
պարտաւորիչ
ծառա յութեան
Հրամանին
։Աէն -
Տ լ
^ յ ի ի
մէք ձերրակալութիւններ
կատարուած
ա -
տեն , քազաքասլետին
օգնականբ
փորձեց
արգելք
Հանգիսանալ
, խումբ
մր բանթողներու
Հետ։ Աս -
տիկանտպետը
ձերբակալել
տուաւ
փոխ-քաղաքա–
(Լտւթ1քթ»ւ շաթ»Ն6«կ«ւթիւՏ1բ կայւգսւ՚լ Գ– է յ )
Fonds A.R.A.M
