•<է.
Շ. Տ.
376.
^6
Օս–€€1€Աք–Բքօբո61&Մ6 : Տ€Ո. ատտձՏԱք*
17, ք^ս6 ՕՅաշտատ - Ր/\ք11Տ (13)
է հգւաքո ՏՕՕ Փբ–. Տաբ– 1600, աբտ– 2500 ՓՐ^
141 €06. 1 5 ^ ԳհՏ 7 Փո • Շ-Շ-Ր-Բ՚տոտ 167&-6-
Տ&ա6(1ւ1Տ
1950
Շաբաթ 18 ՄԱՐՏ
26րդ ՏԱՐԻ ֊ – 26^ ձւ ա « 1*0. 6105–%օր շրջան թիւ. 1516
ՄԵՐ ԽՕԱՔԸ
Խմբագիր՝
Շ– ՄԻԱԱ՝ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
( Ր Ի € Տ
Մ Ո Ւ Ր Ճ Ը
Գ Լ Ի Ո Ի Ն
կ՚^սռ՚սջ ՚էէկհ խ. էք իոահաԱ
ԻԴՋՊԷՍ
ԿԱՐԵԼԻ
հ ԱՊԱՀԼ)ՎԵԼ
ԽԱՎԱ՚ԼՈԻԹԻՒնԸ
Մ՛ ՆաՀանգներու,
արաաքին
նախարարբ, Պ–
կ չ ի ՚ ՚ ը ն , Ս՚աբա
16//1»
ճառ մբ խօսելով
՚Բալիֆոր -
նիոյ
Համալսարանին
մէք, եօթր
պայմաններ
ա -
ոաքար/լեց
, ապաՀովելու
Համար
աշԼսարՀի խա -
ղագութիւնը;
Այս առթիլ բացաարեգ թէ
իրենք
իագագոլթիւն
կ՛ուզեն,
«բայց ոչ որեւէ
գնով»;
« Մենք պաարասա
ենք բանակցելու
, սա —
կույն
չենք
ուզեր
կեզծ
յո յոեր
ներ
շնչել ,
յոյսեր
որոնք գաաապարաուած
են ո^չանալու
նոր ձա–
Լսոզանքներռվւ
Ա են ք վճռած ենք նաեւ
ամէն բան
ընել,
խսւղազ
կարգագրութեանց
յանգելու
եւ որ
եւ է նախա յարձակման
գիմագրելու
Համաբ» %
Բանախօսր
յեաոյ
մաանանշելով
Աաբքսի
Աաենէ մբ իվեբ նոբ թափ ստացած է «ինք -
նաքննագաաոլթիլնր»
, Խ . Միութեան
մէկ ծայ -
բէն
միւսբ:
Անշւքլշտ
իբբեւ
Հետեւանք
զանազան
աւքգա -
բարոլթեանց
, որոնց
վերքփնբ
կ՝ուղգէբ
կեգբ •
կոմիաէին
րնգՀ
. քարտուզարր
Աալենկով
:
Մ ասնաւո րապէս աշխումացած
ենայն քննա -
գաաներր որ կր Հեաեւին
գրական,
գիտական ,
գեգարուեսաական
կամ պատմական
Հրատարա
կո ւթե անգ
՚. Մէկ Լսօսքով՝
մտաւոբ
գործոլնէու
-
թեան :
Մ եր
ՀՀբս. ցաբձակապէս
ազատ»
Հայրենիքին
քննագատնել/ն
ալ, հազիւ մաբտակոչբ
լսած, կր
նեաուին
ասէքաբէզ ;
Այսպէս,
գիբք մբՀազիւ
լոյս տեսած, ետե -
ւէն կբ Հասն
I
գաւոաԼսազր,
Աոսկուայէն
կամ
Ե ՜
րեւանէն : կը քրքրէ
գրքին
էքերբ
,
վերլուծումներ
կբ կատաբէ՝
Համաձայն պատրաստ
բանաձեւի
մր,
եւ վճիռներ
քլ՚աբձակէ :
Հազուա, .էպ է ոբ գրքին
Հեգինակը
փեարա -
թափ
աքլորէ մըկամ պաաերաղմի
Հաշմ անգ
ամի
մը շփերածե^ , իր գրքին հեա
ւ
ԼԲՎ ԿԸ ԽԱՆԳԱՐԷ
Ատենէ մբ ի վեր չափազանց
գժուար
է
վ ա րդա սւե տուԹեան
Հ եմնական սխա ւնե րր , յ
լուրեր
քաղել
Երեւանի
անթելէն
:
՛Լ I է I
ք
/
է
I Լ I Լ՝ Լ
Անձնական
վարձեբէս
յուսաՀտտելով
,
գացի
գտայ մեր \քիծեռնակր,
ոբ ոչ միայն
կանոնաւո ֊
րապէս
կ՚ունկնգրէ
եւ կը Հաւաքէ
լռլրեբը,
այլեւ
կը լուծէ
բոլչեւիկեան
Հ^^^^^^
վրղավա^
լուծումն
եր
^ւ
կարելիութիւնը։
Մի
// ւր Ւ <լԱրեւա1։Ն Ւ խօսում»ր։
իո լն ալ
կէո
ճամբան
մնացիր
Հ
Ա՝I՛ քանի չաբաթէ
Լ։ վեբ
ռաաիօ—Երեւանր
գատապարտուած
է լռութեան :
Ակզրում
" ՛ յ ղ
խանգարումնեբր
թւում
ԷԼն պատաՀական
,
բայց
երկարատեւ
ստուգումներից
երեւում
է որ կա -
տարւում են նպատակով
ւմ.
Իբրեւ
ր։գՀանոլբ
երեւոյթ,
չէնք - չնոբՀք
ներէն
լեզուով
ազմկալի
երգեր եւ ճառեր
Ի՞նչ
րսել
կ՚ռլղես է
- Այգ խանգարումնեբր
կատարւում
են ոչ
թէ աբտասաՀմանից
, այլ սովետական
սահման -
ներից :
Ներողութիւն։
Ըսել
կ՚ուզես թէ իրե՚՚)ք են
որ կր խանգարեն
իրենց ռաաիօ - Հաղորգու
մնե–
ՐԸ
, որոնք մեծ մ ասով քարոզչական
Հանգաք
անք
ունին է
-
Ասլասիբ որ բացատրեմ
։ Լիատիօ ֊ Եբէ ւանի
. .
միեւնոյն
ալիքով
Հեռաբձակլում
են նաեւ գեբմա–
կ^^խ կառավարութիւններ
: Պէաք է ՜
՜մեզմայնէ
• ^ . .
. . - -
յ -
տարաբեց
. « Հարիւր
տարուան
փորձառութիւնը
կ՚ապացուցանէ
թէ ղէպքերր
չա րգա րա ց ո լց ին ա–
նոր չատ մը գոլչակո
ւթ Լււննե բ ը , այլ
Հերքեցին
անոր
Հաչիլներբ
: Մ արքս նախատեսած
էէ ր
մողո
գավար
ւմնեբու
կարելիութիւն
։
կոգւէէ , այն փարղապետութիւնը
որուն կը
լատան
այսօբ
ՄոսկուայԼ,
ենթակայ
Համտյնա - :
վարներբ.
Հեռաւոր կապ անգամ
չունի
Մ արքսի
ղբածնե
բուն Հեա : Այղ վա բգապետո
լթ Լււն ը
աւելի
չատ կը նոյնանտյ
ռուսական
աչխարՀակալոլ
-
թեան
Հետ։
Մենք
չենք կրնաբ
լնգոլնիլ
այն տե -
սութիւնը
որուն
Համաձայն
այգպիսի
վաբղապհ -
տութիւն
մբ իրաւունք
պիտի տար փոքրաթիւ
Լսմ"
րտկի մը խօսիլ
յանուն
մտբգկային
բազմո–. -
թեանց
որոնք
երբեք
իբրեւ
բանբեր
րնտրած
քեն
զիրենք , որոնց
կարծիքբ
երբեք չէ առնուած» :
Որո՞նք են Պ՛ է էի"
րնի գրած
պայմանները՛^–
1 • -
Խ՛ Միութիւնր
պէտք է միանայ
Արեւ -
մ ուտքի , մ չակելու
Համ ար
Գերմ անիո
յ ,
ճափ-էնի
եւ Աւսաբիոյ
Հաչտութեան
գաչնագիրները,
ո դ -
պէսզի այգ երկիրները
կարենան
գոբծել
իբրեւ ան–
Ը"
- ոե
բեր.
էբաստանագէւբ
մը կը կազմեն, կէո
գնաՀատականներու
Հետ :
Միեւնոյն
աաեն կը զարմանան որ
Պետական
Հրտտարակչականբ
թո
յլ
աոլա
<ծ է տպել
գիբքը՛
Այս
Հղատավարութենէն»
վերք,
օրուան իչ–
Լս անա
ւո րնե բուն կբ մնայ
արտօնել
գբքին վաճա -
ոում ր կամ Հաւաքել տալ :
Ո" վ կրցաւ
Համ րել ա յս ձեւով
Հգրագատ
-
ուած»
Հբատարակութիւններր
: Մ անաւանգ
ա -
նոնք որ անՀետ
կորսուեցան
կամ կրակի տրուե —
ցան
, ինչսլէս աարարախտ
Եղիչէ
Ջաբենցի
^՚հիրք
ճանա սլա բՀին»ը :
ԱՀաւասիկ
վեբքին
օրինակը։
ՀԱ. Ա՛
Ռ՛ Մ– Գիտութիւնների
Ակտղեմիտյի
Պատմ ութեան
ինստիտուտ»բ
1949/5.
Հբատարա -
կեր է ղիբք
մը,
«1905 1907
թւեբի
ռելո լուց
իան
Լիո ւս ա ս տ ան Լւ ազգա
յին
չրքաննե րում » ; (
կ՚ենթա–
ղրենք թէ ռուսերէն
է)
յ
Համայնագէտ
քննաղատ
մը, Արս՛
Տարու
—
թիւնեան
, որսկանի մր պէս յարձակելովնոր
հբա.~
տարակոլթեան
վբայ, կըյայտարարէ
հՏ.Աով՛ Հա
յասաան»
օրաթերթի
բեմէն,
ՀՊաամաբանր
ա -
զավազում
է պատմոլթյունը»
խորաղրով՛
(այս
քանի մը աոզերը կտրաագրենք
ոչ միայն
իրենց
լեզուով,
այլեւ
«նոր»
ուղզագրութեամբ,
իՀա
լ՜ ո յս արտասաՀմ
անի սովետամ
ո լ գպի
բնե րուն՝) ՚
— « ԺռղաւածվոՆլք զետեղված մի շարք աբ–
ժեքավոր հոդվածների կողքին տպաղրված է
նաէւ Գ– Ե– •իաբրիէլէանի «1905—1907 թ– բ––
ււեՆովուցիաՍ
Հայասաանում»
թ ո ւ յ լ ,
սակավար -
ժհք, սխալ ղրոյթնհրու| հռդվածըյ.: (10 Փետր՛
1950) ՚.
Ի՛՛նչ կ՝ըոէ ուղզափառ
քննագաաը
։
Տօգուածագիրր
չէ կրցեր
ճիչգ
պատկերացնել
^Հա յաստանԼւ
սոցիա լական
կացութիւնը»
, քաղա
քական
հոսանքներու
պայքարը
1905-1907/5՛»
- « Մակերեսային եւ միակողմանի են լոս -
սաբանուած Հայաստանի բանոՆորնեբի են ղիւղա^
ցիների սեւոլռւցիոն շարժման
ներքին պատ -
ճաււներր, հւ^յ աշիյատաւորական մասսաների ոե–
Ն ո լ ո ւ ց ի ո ն
յու–ղու–մներն հւ ցինուած ելոյթներր»,
եւայլն :
Մասնաւորապէս
ծանրանալով
քաղաքական
տեսութեանց
վբայ , քննագտտը
կը
յայաարարէ
թէ յօգուածագիրր
«կեզծել է պատմական
փաս -
էերբ» , ազաաագբակտն
- յեգափոխական
գեբ մը
ճառե բի ոգուն , գերմաներէն
հագո րղումնե
բ ր կա
տարւում են խորՀրղային
սաՀմաններից
թէեւ
"՛յգ
կայանը չատ ղօրալոբ է եւ ծաւալուն
, այն -
պէս որ Երեւանր
ինքնին
խեղղլում
է ,
վերքերս
գրան
ալելացբել
եննաեւ
երկու
խլացուցիչ
հո -
սանքներ : Մէկր
փո թո բկա
չուն չ,
բայց
մ իապա -
Ղ՛՛՛Ղ
Ւ՚էԼ
"Ց
է յառաք
բերում
, իսկ երկբորգբ
անա–
խորժ մի ճղղռց ; Այսխլացուցիչ
հոսանքներբ
այն
քան
անՀաճոյ
են եւ քղագրղիռ
, որ անհնարին է
մի քանի փա յրկեան իսկ Համ բերո ւթեամ
բ
լ՜՛ել ,
ղէթ
մի բառ որսալու նպատակով
:
Ուրեմն
գերմաներէն
անթելն է որկը խան
գարէ
Երեւանի
ձայնը։
= Ես էլ այգպէս էի կարծում
՚ բայց մի չարք
փաստեր
պգտոբում
ենմիտքս :
ԵԼ սկսալ
բացատրել : Այսօրուան
րտմինս
լ ը –
^ ՚ " յ Ր • Արեւելքի
լաբուած
փիճակր , փերագար -
ձրնէ ճավանցի
գերԼւնեբբ եւ չխանգարէ
Ասիո
յ նո
րակազմ
պետութեանց
ինքնավար
գործոլնէու
-
թիւնը :
2՝
Պէտք է քաչէ իր գինռւոբական
եւ ոստի
կանական
ումերը
արեւելեան
Եւրոպա
յի
արբան
եակ
ե րկիրնեբէն
, ել չօգտագո
բծէ ա յգ
ումերուն
Է՚՚՚֊ՔՐ
է իչխանութեան
գլուխ
պաՀելու
Համաբ ան–
Հաներ եւ փտրչաձեւեբ
որոնք չենփա յե լե ր ժո —
ղւ։ վո ւրդնե
րոլ
վսաաՀութիւնբ
, չեն
արտայայտեր
ւնոնէ
կամքը
րացած
ԸԱալով,
վաղուան ։
չարունակութիւնը
կը
ձգեմ
ՎԱՀԷ
՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈՀՈՎ
ՈՍԿԻԻՆ ԱՆԿՈՒՄԸ
աւելի չեչ
եշ–
օր,
իքնելով
սակի մըոբ տեսնուած
էէբ պատե -
րազմէն ի վեր : Նափոլէոնր
3600
ֆրանքէն
իքաւ
3430/ ,
մէկ չաբթուան
մէք կորսնցնելոփ
440
ֆբ • =
Աթերլինը
կ՚աբմէր
4030 ,
զուից ՚ ոսկին
3300 ,
աո–
լտրբ
(20) 16-080,
ձոյլ
ոսկին՝
4 8 0 ֊ 0 0 0 ։
թզթա–
գբամ
աոլարր (սեւ չուկայ
364,
ս թեր լին բ՝
850,
զուից
՚ ֆրանքը
84 :
Իբազեկներ
երեք
ձեւով կը
բացատրեն
ոսկիին
անկումը՛–
1–
Ջինաստան
այլ–
ւմա–
պար -
վեբագրելով
1887/5՛
ստեղծուած
«Հնչակ
տիային»։
Առանց
վերապաՀոլթեան
այս կուսակ
ցութիւնը
համարելով
«ռեւո
լուց իոն»
պարտիա ,
համաձայն
Երեւանի
նահանղապետին
մէկ տեղե -
կադբին
:
֊ ֊ ՀՏչակր երբեք էլ «ռեւոլուցիսն» պարտիա
չի եղել :
Երր այս վճիոր
կ՚արձակէ
«սոցիալ - դե -
մոկրատ»
Հն չակե աննե բուն
զէմ , կրնաք
եբեւա -
կայել թէ ինէե՜ր
յղացած
կ՝ըԱայ
Գաչնակցու
-
թեան
մասին ։
ք՛անի մբ խօսք ալ այդ ճակատէն
յ
եւս չփ զներ՛–
2–
Սահմանափակուած
են գրէ
կան
գոբծառնութիւնները
Հնդկաչինի
եւ
Փաբիզի
մ իքեւ –
3"
Ֆրանսայի
մէք ոսկի ոանեցոզնե
րը կը
ծախեն մէկ մ տսը , վարկ
ստանալու
համ ար ։ Կը
կարծուի
նաեւ թէ Խ՛ Միութիւնը
մեծաքանակ
ոսկի ծախու
հանած է
է
ԶՕՐ • ՏԸ ԿՈԼ առքի օր զեկուցում
տալով մա
մուլի
նե րկա յացուց
ի չնե բուն , քաաազովեց
ֆրանք–
եւգերմ ան գործակցութիւնը
, դիմ ագըաւե
լու Հա
մա ր խո րՀ րգա
յին տիրապետութեան
։ Ւ բ
կարծի
քով , այս գործտկցոլթիւնբ
պիաի
օգնէ
փրկելու.
աչխարՀի
մնացեալ
մասր։ Այս առթիւ գնաՀատե -
լոփ
հանգերձ
Ատլանտեանի
դաչինքր,
դԼւտել տը–
լաւ թէ Ֆրանսան
գրկուած է իր սեփական պաչտ–
I
պանութիւնը
վարելու
ազատութենէն
։ ԸնդՀ • ներ—Հ
մ ան
մ ասին ալ խօսելով
,
«//ա
յտա ռա կութիւն»
, ՝
կոչեց
ՓեթէնԼւ
բանտաբ
կութիւնբ
95
աարեկան
Հասակին
մէք»
։
ԳԱՀԻՐԷԻ մէկ արուարձանին
մէք
ձերբակալ
ուեցան
23
Հ տմ ա յնավա րներ , որոնց
Հ ինդր
կիներ
են : Ոս տ իկանո
լթ Լււն ր գրաւեց չատ
մ ր թռուց
իկ
ներ
որոնք
բմբոստութիւն
կը
քարոզէին
։ Նոբ
ձեբբակալութեանց
կբ սպասուի
։
ԶԵԽՈՍԼՈՎԱ՚ԲԻԱ
վտաբեց
Վատիկանի
վեր -
քին ներկայացուցիչր
, պապական
նուիբակու
թեան
ընդհ՛
քտրաոլյլարր,
երեք օր պայմանաժամ
աա–
ւ"Վ.
3
Խ • Մ իութիւնը
պէտք է գագրեցնէ
իր
րյափանարաբ
քաղաքականութիւնր
ՄԱԿին
մ էք եւ
ա յդ
կազմ ակեր պութ
իւնն
րնգունի
ոբպէս թան -
կագին
գործիք
մը խագաղութեան
եւ
միքազգային
ապաՀովութեան
Համար,
ինչպէս
նոյն
ինքն Աթա
լին կր յայտաբաբէր
վերքերս
յ
4՛
Խ՛ Մ իութիւնբ
պէաք է միանայ Մ • Նա
Հանգնե
րուն , իրատես եւ ազգու
Համաձա
յնու -
թիւններ
փնտռե լու
համ ար
Հ իւլէական
զէնքերու
Հսկողութեան
եւ առ հասարակ
սպաոաղինու
-
թեանց
սաՀմանափակման
Համաբ
։
5 • -
Խ • Մ իութիւնը
պէտք չէ օգաագոբծէ
մի
քագգայԼն
Համա յնափա բութ իւնը ,
յեղափոխական
միքոցներով
տապալելու
Համար
կառավարութիւն–
նեբ
որոնց
Հետ կը
պաՀԷ
արտաքնապէս
րարեկաէքական
ել սերտ
յաբաբերութիւններ
։
6 • -
Խ՛ Միութեան
վարիչներր
պէտք է ա -
քակցին , ոբպէ սզի բոլոր
եր կիրներու
ամերիկեան
դիւանադիտական
ներկա յացուց
ի^երը
յարգանք
վայելեն
, Համաձայն
գիւանագիտական
բնկալեալ
սովո բութ եանց : (Այս առթիւ ցաւ յայանեց որ ա–
մերիկեան
ներկայացուցի^երը
Հոճրագործ»
, «//•-*
տես»
եւն. կր կոչուին
) ւ
7
Խ • Մ իութիւնբ
պէտք չէ
չարունարաբ
իր ժողովուրդի
աչքին
խեղաթիւրէ
արտաքին աչ
խար
Հ ին ելմասնաւորապէս
Մ •
ՆաՀանգներուն
պատկերը, այն տպաւո
րութիւնր
ձգելով թէ Ամե
րիկա նոր աչխաբՀամարտ
մը կը
պաարաստէ
վարպետօրէն
ւ
Եզրակացնելով
,
Պ
• էէիորն
ըսաւ
՚
^Եթէ
Ռուսաստան
այս եօթր
քայլերր
առնէ, կրնանք ա–
ւելի տպաՀովոլթեամբ
նայիլ ապագային
։ Մ• Նա–
Հանգներր
մ իչտ պատրաստ
են բանակցելու
եւ
Համ աձա
յնե լու : Բա
յց , չատ
յո յս
չու
նիմ որ Խ •
Մ իութիւնբ
փոխէ իր քաղաքականութիւնը,
առանց
Հարկադրուելու
արեւմտեան
Եւրոպայի
յարա -
ճուն
ումէն »
է
(Լ»ւրեր»ւ շարտւնակութիւՕը կարդալ Դ– է յ )
ԵՐԿՈՒ ԶՕՐԱՎԱՐՆԵՐՈՒ
Հարցին
քննութիւնը
կր շարունակուի
մ ասնաւոր
յանձնաժո
զոփին
մ էք
։
ԱոքԼւ ՕրՀ ակա լբտե սական
բամնին փ ո խ—տնօ ր էն ր ,
գնդ • Ֆուրքօ
, երկրորդ
անգամ
Հա րցաքննո
ւե լոփ
,
՛տարաբեց թէ «կամայական
եւ
ապօրէն
ա–
ներ
գործուեցան
, քօգա րկե լու
Համ ար քա -
յ՚".ք
ղաքական
գործողութիւն
մ ր» ։ Այս առթիւ ուգ -
գակի տմբաստանեց
ներքին
գործեբու
նախորգ
նախարարբ
, Պ • Ժիւլ
Մ ոք : €Կր փախնամ ռր գոր
ծր խեղգուեցա,
եւ յանցալորները
արձակուեցան»
;
V
Fonds A.R.A.M
