ս. Շ.
Տ. Յ76.։^է;6
^ ^ ^ ^ ^
17. էՀս6 ՕՅաշտաշ - Բ^1Տ (13)
Վ,հցա1քս. 800 ֆր • > Տար– 1600, արտ– 2500 ֆր–
ա
€06. 15-70
Գին 7 ֆր •
1678-63
V^I1(^^^(^^ 17 «Ճ11Տ
26րդ ՏԱՐԻ ֊ 26^ ^ ^ 6 6 ք*օ.6104–՚նոր
թԻ՛֊ ^515
1950
Ուրբաթ– 17 ՄԱՐՏ
Խմբագիր՝
&.
ՄԻՍԱ՚ԲեԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍ՚ք^Ը
ԿՈ%ՈՊՈՒՏԸ
ՊԻՏԻ ԳԱԳՐԻ՛
ՊոլսաՀայ
թերթերբ
սիւնակներով
մանրա -
մասնոլթիէններ
կր Հրատարակեն
թաղ՛
խոբ ֊
Հուրգնեբու.
վերաՀաստատման
մասին,
որուն պէ–
*ոի յաքոբդէ ազգ. Հարստութեանդ
մատակարա -
րութեան
ւիոխանցումբ ;
՚Բէչ անգին կբ կարգաք
ամէնէն
Հարուստ
ար—
ուարձանին՝
Բերայի
եկեղեցիներուն
եւ
կալոէյսծ–
ներուն
փոխանցման
պատմ ութ իւնբ ւ
Ղ՛ո բհ-ո ղութ իւնբ չէ վեբ քացած՝ տակաւին
,
գա–
տելով
երկու
Հայերէն
թերթերու
Հակասական
Հրաաարակութիւններէն
:
Ջմոռնանք ոբ թրքական
պաշտօնատան մ՛բ
Հետ է գործր
, եւ տազտուկնե
բ , գմուա
րութիւն–
ներ կրնան
ծագիլ
մինշեւ
վերքին
պաՀուն :
Ամէնքգ ալ գիտէք,
անշուշտ։
ԱնՀաաականէն
վերք, փոքրամասնութետնց
Հանրային
Հարստոլ -
թիւններն ալքամելու,
անոնց
յետին
եկամուար
իրենց
ուզածին պէս մ ատակա բարե լու
Համ ար ,
Անգարա
օրէնք
մր Հրատարակեց
տասբ տարի ա–
ոաք ;
Այգ
օրէնքով
, կվգաֆին կր յանձնուէին
բոլոր
ազգա
յին Հաստատութիլննե
բր եւ Հարստութիւն
-
ներբ,
եկեղեցի
, գպրոց,
կալուած
եւայլն։
Ա՛ ատակարաբութիւնր
պիտի կատարէ
ին ^թէք
մ իւթէվէ
լլի^նեբ
( անՀատ
Հ ո զա բա բձո ւ) , նշա -
նակուած՝
պետութեան
կողմէ։
Անոնք
պիտի
գո բծէ ին տիբաբար
, իրենք
զիրենք պատտս խա -
նատու
Համարելով
միայն
էվգաֆին
աո֊քեւ :
ինքնին
լուծուած
էին թաղ. խորՀուրգները
եւ
ուրիշ մատակա
րար մարմ իններ :
Պատրիտրքարանն
ալ իրաւունք
չունէ ր որեւէ
մ իքամ տութիւն
փոր
ձելու :
Աոաքին
օրէն
իսկ
,
իրրեւ անՀատ
մաաակաբար
նշանակուեցան
րնգՀանբապէս
բացասական
"՚^, ~
պտրներ : Աբե^ւ ծագած էր Հաստրակ
խաչագող–
ներու
եւ. լրտեսներու
,
^թուրք—լուսաւորչականդ
կոչուած
ո աւագի րնե բու
Համ ար , այբ թէ կին :
քքԼ
սկսաւ
կազմակե րպուած
աւարառութիւն
մր
1
ԱնՀատ մատակաբաբնեբր
իրաւունք
ունէին
գանձելու
նո լնիսկ
մ ռմ աղ ինեբբ ,
պնակներու ,
ղանձւսնակնեբու
Հասո քթնեբբ :
Ո՞փ կրցաւ
ստոլգել
կողոպուտներուն
Հաշի -
ւր, քաղաքին
ունեւոր
թաղերէն
մինչեւ
բանուոբսէ–
կան ա բուտ րձանբ ;
Ո՚^վ կր Համարձակէր
Հաշիւ
պաՀանքել
տրխ–
րաՀռչակ
Գաւիթ
Երլմաղներէ
(Աավուլեան
, Բե–
րտ) , ՏովՀ . ՇաՀ իններէ
Լ*Լալտթիա) ,
նոյնիսկ
ոմն Ար ուսեա կ թոխմախէ
(Սամաթիա) :
Առաքին
երկուքբ
սատկած
էին , երբ դեգ ~
ծումնեբոլ
Հոտր
մ ինչեւ էվգաֆի
գռւռնեբր Հտ -
սաւ։ իսկ վերքինր գտտի
կանչռւեցաւ
նոյն այգ
պաշտօնատան
կողմ է :
Հատոբներ
պէտք է
զ րել ,
ներկա
յացնելոլ
Համաբ
տասնամեայ
աւաբառոլթետն
պատկեբր,
թո
լակ
տն՛աւեր ով եւ թուանշաններով
%
թուրքն ու Հայր
մրցումի
ելած
էին,
կարելի
եղածին չտփ իւղոտ
բամ իննե ր քաղելու
, բաշխե -
լու
Համ տր
Հանրա
յին ստտցոլտծքնեբէն
(ինչպէս
«Լքեալ
գոյվեր–»էն)
։
Արգեօք
մետասանեբոբգ
ժամու
խզճաՀարոլ^
թի^ւն
մրն է որ բսել կուտայ
թուբքիո
յ գատական
նախաբտրու
Դեան ներկա յացուց
իչին , Բե րա քի ել.
եկեզեց
ինե րւ՛ ւն ել կալուածներուն
փոխանցմ
ան
գործոզո
լ
թեանց
առթիւ
.
— « էվգաֆի ւյաբչռւթիւնը իբրեւ նուիրա -
կան աւանդ պահւղանեց ՊէյօււլոՆի Հայոց եկեդհ–
ցիներր . ռրսլէ-սցի ամենափոքբ վնասի մր
չեն
թարկուին : Եթէ կասդ մր թերութիւններ
ցոբ -
ծուած են, ներոււաԱ՚իա աչքով աէտք է նայիլ, ո–
րովհետեւ թերութիւնը մարդկային է » ։
Աքժմ այս րոլորր
պատմութեան
անցած են ել
ՀետղՀետէ
նորբնտիր
թաղ.
խո րՀուրզնե
բուն կր
յանձնուի աղգ. ստացուածքներու
մտտակաբարուէ
թիւնր,
Համաձայն
նոր օրէնքին :
^
Անշուշտ այս թաղ. խորՀուրզներն
ալ ենթա–.^
կա ք են պետական
Հսկողութեան
: Ա/ս կամայն
պաշտօնատունր
կրնան
Հաշիւ
պաՀանքել
որելէ
ատեն , պտտրիարքարանին
փերապաՀելոփ
միայ%.
Հոգեւոր
շուք
մր։
Բաքց եւ տյնպէս,
կարեքի չէ ժխտել
նոր կար–
գուսարքք՚ն
աոաւեքութիւններր
, քանի որ
եօթր
Հոգինոպ
մ արմ իններ պիտե կատարեն մատակա -
րարութիւնր
, փոխանակ մէկ անՀատի
:
իւրաքանչիւրին
աբթնութենէն
կախում
ո՚նի
կողոպուտներուն
գագարումր
:
Շ–
Պպսոյ ազդ^
գածեդ
ԿՎԳԱՖԸ ԿԸ ՎԵՐԱԳԱՐԶՆԷ
ԲԵՐԱ6Ի
ԿԱԼՈՒԱԾՆԵՐԸ
Պոլսոյ վերջին թղթարերէն կը քաղենք հե -
սւեւեալ տեղեկութիւններր (Մարտ 9 եւ 10) —
ՏասնրՀինգօրեայ
ձգձգոլմներէ
վերք
էփգաֆի
Տեսչութիւնբ
Աարտ Տին ձեռնարկեց
փոխանցմ
ան
գործողութեան
:
ինչպէս
յայտնի է, Անգարայի
մէք կատար -
ուած
գիմումնեբռւն
Հետեւտնքոփ
կառավարու -
թի՚֊նբ
Հրամա յած էր տառաց ի գործագրել
էվզա
ֆի նոր օրէնքբ, ռր
8
տմիսէ ի վեր չէր կիրտբ -
կուեբ
յ
Ա յգ առթիւ
իսթտնպուլի
նռբրնտիբ
կուսա -
կալ փբօֆ. ՖաՀրէտտին
՚Բէրիմ
Կէօքայ
վաւերա–֊
ցուցած էբ օրինաւոր
պայմաններու
մէք
րնտր -
ուած
թաղ.
ԽոբՀուրգներր
եւ անմիքական
փո
խանցում
Հրամայած էր :
Հտկառակ այս կտրուկ
Հրամանին,
նորանոր
յապաղումներ
կրեց փոխանցում
ր եւ
կուսակալու
թեան
27
Փետրուար
թուակիր
գրաւոր
Հրամանր
անգո րծագբելի
մնաց :
Այս յետաձգո
ւմներ ուն մէք մեծ գեր կատա
բած էինծանօթ
տարրերու
խափանտբտր
ձեռ -
նարկներբ
, որոնք տբգար
վ րգով ում
պատճառած
է ին Հանրութեան :
Այս պայմաններուն
մէք կբ մնա ր գիմել
ուղ
ղակի
կուսակալութեան
:
Ոա րգե
լի կուսակալբ
զարմ անքով
տեղեկացաւ
,
թէ Փետրուար
27էն ի վեր անՀետեւանք
մնացած
՝
է իր Հ րամ անր եւ անմ իքապէս
կտրուկ
ՀրաՀանգ–
ներ տուաւ , միեւնոյն
ատեն վաւերացնելով
11
նռրլնտիբ
թաղ . խոբՀուրգնեբու
ցանկերր :
Համ աձայն
տրուած
ժամ ագրութեան
, թաղ *
խո բՀուրգր
մարտ
^ին ամ բողք ական
կազմ ով
ներ
կայացաւ
էվզաֆի
Բերայի
պաշտօնատռւնբ
յ
ճա
ռերէն
վերք , էվգտֆի
տնօրէնր
սկսաւ
կաբգալ
փոխանակելի
69
կտոր կալուածներու
ցանկր , որ
մէ գուբս
ձգուած
էին թոքաթլետն
պանգռկբ, ու–
րիշ երկու
կալուածներ
եւ Ա՛ ատենագա
րանի սբա
Հր : Այս առթիւ
Հաստատուեցաւ
թէ
պատրաստ
ունին նաեւ
150.000
ոսկիի գումար
մր։
( Յառաջ • -
8 ա քո րգո վ՝ ա յս առթիւ ծագած
վիճաբանութիւն–
ներբ,
որոնք վերք կր գտնեն
կուսակալին
մ իքա -
ս տո ւթեամբ)
։
էվզաֆի
տնօրէնր
յանձնե
լո վ եկեզեց
իներոլն
,
չէնքե րուն բանա լինե բ ր ,
յաքողութիւն
մ աղ -
թեց : Փո խանցման
պատմական
ա րա րոզութ
իւնբ
շարժանկարի
առնուեցաւ։
Փոխանցումի
առաքին
օրր Ա • Երրոբգութիւն
եկեզեցւռյ
պաշտօնեայ
Պտ յ Ա տտբգ
ներկա լանալով
յա յտնեց թէ
՚էեբք
գտած է իր պաշտօնր
ւ
թագին
72
կտոր
կալուածներուն
, Հնչուն գր–
րամնե բուն եւ նախ
լն թաց
տարիներու
Հա շիւնե -
բուն
փոխանցում
բ պիտի
փեր քանայ
2 3
օրէն։
՝^ Նո քն աղբիւր
ին Համ աձա
յն , վաւե
բացուած
են նաեւ Հետեւեալ
թաղ. խորՀուրղներր.
Ֆէրի–
զիւզ,
Գտտբգիւղ,
Ակիւտտր
(Ա. կարապետ եւ Ա.
Խաչ),
Րումէլի
Հիստր,
Գռւրուչէչմէ
,
Պէշիկ -
թաշ,
Պօյաճրգիւղ,
Գոլմգաբու
, Հալաթիա
, Պ ա–
ԳՍՔէ՞յ
(Մաքրիգիւղ)
1
Ազգ,
ժողովր^վաէեէացոէց
զիԱակաԱ
ԽԱաձաւԱոէթիւճը
(421 ԹԵՐ, 179 ԳԷՄ)
Ազգ՛
Ժողովր
երկրոբգ
գիշերային
նիստի մբ
մէք վաւերացուց
Ա՛ . ՚քյաՀանգնեբուն
Հետ
կնքուած
ղինական
Համ աձա
յնութիւնբ
, առանց մեծ գրժ -
ուարութեան
: Հակառակ
էին միայն
Համայնա -
վարնեբր եւիրենց
ուղեկիցներր։
Արինտգիծր, որ
կր րաղկանա
յ մ իակ
յօգուածէ
մր,
քուէարկուե
ցաւ
ա ի
գէմ
421
ձայնով։
Վիճարանութեանց
լնթացքին
, նախկին նա -
խարար
Փիէռ
՝Բռթ ճառ մր խօսելով
, բսալ թէ
Ֆրանսան
այլեւս
տէրր չէ իր շարժումներուն
, թէ
Ա՛ . ՆաՀանզնեբբ
պիտի
տնօրինեն
ամէն
րան ։
Հ ՀեաղՀետէ
խրելով
ամերիկեան
ցանցին մէ^,
վստա՞Հ էք թէ ամէնէն
զօրալռրին
կողմր
բռնած
էք։ Խ– Մ իութիւնբ
րո լո բովփն
վե րականղնտծ
է :
՛Բանի
մր տարիէն
իր ճա րտա րագո բծական
կարո–
ղութիւնր
պիտի
զերաղանցէ
ամերիկեանր։
Հի՛– ~
լէական
գիւանագիտութ
իւնբ մեռած
է՛՛՝
Վիճաբանութիւնր
ՀետղՀեպէ
տաքցաւ : Աղգ •
պաշտպանութեան
յանձնաժողովին
տեգե կարե րբ
գիտել
տուաւ թէ Ատլանտեանի
գաչինքր
կնքուե
ցաւ ոչթէ Ա՝ . ՆաՀանգներուն
, այլ
արեւմտեան
ժ ոզովյւգապետոլթեանց
նախաձեոնռւթեամ
ր :
Փիէո. փոթ
Մեր երկրին
բաւական
զէնք
պիտի տան կայծակր
իր վյ՚այ
Հրաւիրելու
Հա -
մար,
բայց ոչ բաւականաչափ
ուժ՝
զայն
Հեռա =
ցնելու, եթէ փոթորիկր
պայթի
ւ
Տեղեկաբերը
Կ^ուզէ՞ք որ
մասնակցինք
Հաւաքական
պաշտպանութեան
մբ։ Մեր սեփէս -
կան
միքոցներր
մեր տ րամ ագրութեան
տակ
պիաի
մնան։
ինչ որ պիտի
ճարուի
, յաւե լուածական
օգ
նութիւն մբ պիաի
բլլա
յ
է
Ուրիշ երեսփոխան մր
Պ– ՚Բոթ,
գուք չէք
րնգունիբ
մ եզի
առա քարկուած
լուծում
ր , կր
նախլնտրէ՛"
ք արեւելեան
Եւրոպա
յի
երկիրներուն
պարտագբուած
կարգուսարքբ
ւ
կ՝ուզէ^ք որ Ֆր՜
րանսան ալ Ջեխոսլովաքիա
մր եւ ԼեՀաստան մր
գառնա
յ :
Քոթ ՚ ^ –
Զեխոս լովաքիան եւ ԼեՀտստանր ա -
ԲԱՆՈՒՈՐԱԿԱՆ
ԽԼՐՏՈԻՄՆԵՐԸ
Փարիղեան
շրքանի
5000
Հաց թուխ
բանուո
բ -
ներբ կր շաբունակեն
գոբծագուլբ,
թէեւ
Հացի
տագնապ
չկայ : Այս բանուորներր
անգամ են Աշ–
խատանքի
Գա էակցութեան
եւ իրենց արՀեստա -
կիցնեբուն
կէսր կրներկայացնեն
:
Վերքին
աեզեկութեանց
Համաձայն,
մօտ
25
Հաղար
մ ե տ ա ղա գո բծա կան
բանուո
րներ
վերսկսած
են ա շխատանքր
Փարիղի
, Ալղասի եւ Լիոնի
մէք
է
Գործագուլր
կր շարունակեն
2օՕ"000
բանուորներ
։
Հիւսուածեղէնի
բանուոբներէն
շատեբ ալ
վե րսկսած են ա շխատանքր
:
Ջուրի եւ կտղի
Հայթայթումբ
աւելի բարե -
փսխուած է երկու օրէ ի վեր ։
Մարսէյլի
մէք
800
ե լե կտ րագէտնե
բէն
4:1 ր
ձեբրա կալո ւած
էին , մ երժած
ՐԱտ
լով Հպատակի
լ
պարտաւորիչ
ծառայութեան
Հրամանին։
Ասոր
՚իրայ
Կ"՚զի
գործարանին
րանուորնեբբ
գագրեցու
ցին ա շխատանքր ել Հեռացան
յ
ՆտՀտնգապետր
ՀրաՀանգ
խնգրեց
, բացառիկ
օրէնքր գոբծագրե -
լու Համար։
Այժմ
զինոլորներ ելուրիշ
պաշտօն–
ւելի
են
առեւտրական
յարաբե
բոլթեանց%
մէք քան պատերազմէն
առաք՛
Տեղեկաբերը
Ես յառտքգիմ
ութիւն
մբ չեմ \
նկտտեր
վեբագարձր
գէպի
միքին գար եւ Հաւա
տաքննութիւն,
ոչ տլ ստեղծում
ր րոնատ իբական \
պետութեանց
որոնք
Հիմնուած
են
արգելտբաննե–
բու վրայ
|
Նախկին վարչապետբ
, Պ • Տալատիէ եւս խօսք ՚
առնելով
, բացատրեց թէ ինչո՛ւ
չ ի Հաւատար որ
Ո՛ուս իա
արեւմ տեան Եւրոպա
յի
վրա
յ յարձակի
, •
կամ ա յս վերքինր
Խ • Մ իութեան
վրտ
յ ։
•
Ամ էնէն
վերքր
խօսեցաւ ազգ • պաշտպանու - )
թեան նախարարր, Պ՛ Փլեվէն
, բացատրելով
պայ–
յ
մ անագրին
առաւե լութ իւննե ր ր
։ Ըսաւ թէ Համ ա — |
ձա յնութիւնբ
ե բբեք
չս տիպեր
Ֆրանսան
Հում ;
կամ
կիսովին
բանոլած
նիւթեր
յանձնե
լ Մ • Նա– ^
Հանգնեբուն։
հլՎերքին
երեք տարիներու
բնթաց - |
քին, վերքին
րոլոր ֆրանսական
կառավարութիւն–
\
ներբ
ուզած են
Ֆրանսայի
պաշապանռւթիւնր
1
միացնել
Ատլանտեանի
զաշինքին
զինակից
–՜\Ջ. աղ– ^,
գերու
Հաւաքական
պաշտպանու
թեան Հետ : Այս .
գա շինքով կազմակերպուած
պա չտպտնոլթիւնբ
ա– |
մէն
երաշխալռրութիւն
կ՝բնծայէ
Ֆրանսայի
յ> : ,
ի պատասխան
Համայնավարներու
քննագա - ^
առւթեանց
,նախարարր
յայտարարեց
թէ
ամերիկ–\
եան
ղինամթերքի
ժամանումին
առթիւ
ն շանակ –\
ուած
պատուիրակութիւնր
կր բաղկանա
յ
35
ամե–^^
րիկացի
սպաներէ
,
27
ղինուոբներէ
,
14
քագաքա– \
յին պաշտօնեաներէ
եւ
19
Ֆրանսացիներէ
: ճԱյս |
պատուիրակութեան
ծախքերր
մենք պիտի
չվճա
րենք
։ Մի մոռնաք ոբ Եուկոսլաւիան
կբ գանգա -
տէր թէ խորՀրգային
սպաներուն
թոշակբ
իրենՀ
վճարել
կուտային
, եւքառապատիկ
աւելի
քան \
Եուկոսլաւիռ
յ նա խա րտ րնե բուն թոշակբ >:
Պ • Փլեվէն ա յս առթիւ
յա յտնեց թէ մինչեւ
\
1950
Ցունիս՝ Մ՛ ՆաՀանգներր
Ֆրանսա
ղրկած \
պիաի
րլլան
500
մ իլիոն
տոլարի
զինամ թերք
է ՜
« Միակողմանի
զինաթափոլմր
խաղաղութիւն
չի՜
բերեր։
Ցորչափ
լնգՀանուր
Համաձայնութիւն
մր^
կնքուած
չէ , պատերազմի
եւ ստրկացման
պիտի ^
մատնուի
Ֆրանսան
, եթէ միքոցներ
չճարուին
իր՛,
ինքնապա շտպանութեան
Համար
։
կառափաբռլ
–՝
Հ
թիւնր
երրեք նուաստացում
չի նկտտեր
զէնք ստա––
նալ,
ինքղինքր
պաշտպանելու
Համար
ոեւէ նա –\
խա յարձակ
պետութեան
գէմ։
\939ին Ֆրանսա
յ ի \
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ Դ– էք)
եա\եր կբ բանեցնեն
գոբծարանբ :
Աշխատանքի
Գաշնակցութիւնր
եբէկ
րնգՀ
՚՝^^
գործագուլ
յայտարարեց
Լիոնի
մէք,
24
ժամոլտն\
Համար
;
յ
Աշխատանքի
նախարարր
նորէն
պիտի ա –՜՝
ռտքարկէ
պարտաւորիչ
իրաւարարութեան
օրէնք
I
մ ր Հաստատել
, բանուո րական
խլրտումնեբբ կար^;
գաղրելոլ
Համար։
(Աղգ– ժազովբ
մերժած էբ տյօ\
ծրաղիր
բ ) :
1
Fonds A.R.A.M
