ՊՈԻՏ՝Մ
ԵԻԾԱղ
ԻՆՋՈ՚՚Ւ\
Կը մեղագրենք;
կ՝ամրասւոաՆենք
Հայ ժ-ողո -
վուրգը
թէ՝
^ւ
՚ՐՔ
չի գներ
։ Թհըթի
դրամ
չփ աար : Գե -
ղարուեսա
չի գեաՀաաեր
:
Հայ -
քրիսաոնեայ
է
մամ - աղօթքի
, աէրաէր ֊ վարղապեաի
յարգ ,
պաաիւ. չի տար ;
Մաաւո րականներր « պարապ - մարգ»
կ՚որա
կէ՛– Վարմապետներր
քթին
քովէն
չանցըներ : Զա
ւակները
Հայոց
գպրաաունէն
Հեռու. կր
պաՀԷ։
Որ ել է աեղ տիտիկ
չըներ։
Արադիւներոլ
պէ"
երկրէ
երկիր կր գաղթէ :
Վերջապէս
, Հգիր գմեղս
ի վերայ
մեղաղ՝»
։ Ե՛–
խեղճ
Հայ մողովուրղր,
չա լկած՝
այս րոլոր
մե -
ղադրանքնե ր ր , կր քալէ առանղ
ետին
նա յելու ։
Առանղ վչաանալու
եւ. անտրտունջ :
Մեր Արեթնագով
Հօրարր
, որ մէկ
նսաելոէձ^
տապկած
Հալ մր կ՚ուտէ
իբրեւ
նախաճաչ
, եթէ
առաու
մր Հալուն մէկ գիստր պակաս ուտէ կր
վազէ
բմիչկին,
Փրոֆէսէօր/Տ, .
-
«Ալքան
տօքթոր
, սա ստամոքսս մէկ մր
աչքէ
անղու ր , ււ։յսօր ախոբմակս
պակսած
էլերե
ւայ ; ինչո
՚^լ
: ի՞նչ է պատճառբ»
:
^է1
"է՛^ "՚" ճերմակ
Հալր
քանի
Օր Կ"՚յ
Հաւկիթ
չածեր
, քիթր կաիսած
է ։ ինչո՛՛ւ :
• - Այս օրերս
լաճախորղներբ
մի քիչ պակսե
ցան : Առեւտուբբ
Համով
չէ ։ ինչո՛՛ւ ...
Այս
«ինչռ
՚՞լ
»ն
միչտ
մեր
լեղուին
ծա
յրն է ա–
մէն վայրկեան
, երբ
խնղիբը կր վերաբերի
մեր
անձնական
չաՀուն,
մեբ Հանզստութեան
եւ Հա -
ճոյքին։
է լ
այս Հինչու»ներուն
պատճառը
փնտռե
լու
կ՝ելլենք
։ կըմաաՀոգուինք
։ Կը Հարցնենք
,
կը փնտռենք
։
Գուք տեսա՛՛ծ էք մէկը, որ
մեզագրէ իր
ստամոքսը,
ինքզինքր,
որովՀետեւ
ախորմակ
չու
նի, կերածր
չի մարսեր։ կբ Հետաքքրքրուի
եւ կը
դիմէ
րմիչկի
, գեղագործի
:
Եթէ
խանութ
ի գործր
ղանգաղ
կը քալէ ,
կ՚ու
սումնասիրէ
պաաճառր
: Ապրանքին
տեստկը
, գի
նը կր փոխէ։
Զուգուած
, չփնտռուած
ապրանքնե–
րր մէկգի կբ ղնէ եւ օրուան
պաՀան^ն
կբ Հե -
տեւի
Աակայն,
երբ կարգր
կուգայ
ազգային
, Հան
րային
գործերուն՝
իր աան Հաւուն չափ
արմէք
չի տար անոնց :
Հոս , «ինչո՞ւ»ներբ
բառարանէն
գուբս չեն
զար։
Մեղազրանքն
ու գմգոՀութիւնը
չաբքի կը
կենան :
Հայ մարգը
գիրք,
թերթ
չի զներ։
Երգ-եբա–
յ չաութիւն
չի քաիւլերեր : Զի, չի , չի - •-
ինչո՛՛ւ։
Հարցնոզր
ո՞վ։
Անչուչտ պատճառ
մր.
կր կենայ։
Առանց պատճաոի
արգի՛՛ւնք։
թերեւս 1
Կարմրաստանի
մէք
գոյութիւն
ունի։
Հոն
միայն
արգիլուած
է ^ինչո՞ւ»
Հաբցա -
կանր։
«Գլխուս
վբայ,
աղա ջան»/»
միայն
ի
ղօրու
Րւլաչով այգ Հառաջգիմական
երկրին
մէք։
Ուրեմն
ինչո՞ւ
Հայ մոզովուբգր
աս ու ան
ընգՀանուր
թեբութիւննեբը
ունի :
« ՈբովՀետեւ՝»բ
պէտք է արտասանեն
մեր
ազ
զին բազմատազանգ
բերանները
• • •
^
^^.^ Կ՛
ՊԵՏՈԻՇ
ղրականութեան
մէք։ իսկ գործ
մը միքագգային
Լ\
Համբաւի
Հտ։ւնելէ
վերք, չի ղաղրիբ մաս կազմելէ ^
ազգային
Հարստութեան
, րնգՀակառակն
չատ ա– ՝\
՚՜^Լէ (""Ր արքատներով
կ՚ամրանայ
ազգային
կալ–
I
ատծին
մէշ :
1
Յարղելով
Հանղերձ
արուեստի
անկախոլթիլ–
\
նր, գատապււբտելի
չեմ գաներ
այն ձգտումր ո - |
րով
կ՚ոլզուի
Հայ աբուեստագէտբ
եւ այս բա– \
ոով, կըՀաւ
։1լնամ
այնքան
վիպասանն ու բանաս–
աեգծը
ո րքան
ե րամի չտն ու նկարի
չը
մ գել \
գէ՚էՒ
ազգային
կեանքն ուպտտմոլթիւնբ։
Նախ , \
որովՀետեւ
մեբ պաՀան^երբ
չատ են ել միջոցնե– \
բը սակաւ
, ՜ ե լ մենք չենք^՜կրնար
Հանգիրտ
աչքոմ^
գիտել
Հայ մ տաւոր ականներ
որոնք
քմ ածին
անէ^
՚%
գուա
մաբզան^եբով
թանկագին
րնգուձւակոլ - .՚
թիւններ կբ սպառեն
։ Տետոյ
, Հայ աբուեստա - Հ
գէաի
նայուածքբ
գէպի
Հայ իրտկանոլթիէնը
գար– \
ձնելու
ճիգբ , անո ր անկախութիւնը
կապտել չէ , \
այլ անոր առջեւ
բանալ
նոբ
Հորիզոն
մր ուր, ա– \
պաՀ ո վա բա ր , ան սլիտի գտնէ իբ Հոգիին
աւելի
Հարագատ
նեբ-նչումի
տարրեր :
\
Այս տեսակէտէն
մզուելով, ես պիտի
թելա - \
գրէի
Բ"լ"Ր
այն Հայ եր իաասա րղնե բուձւ որոնք
ի– |
րենղ
Հոգիին
մէք ունին արուեստի
սրբազան խբ- \
ռովքր
, չանտեսել
ազգա
յին ածուն :
՝
Գուրգէն ԽանՔհան
գտաւ
որ մեր
մողովուր– \
դի
թիլին
սակալոլթիւնր
եւ մեր քազաքական
Հ
պա
յմ աննե ր ր արգելք
են մ իքազգային
չափանի չով ^
երկեր արտագրելու
:
\
Գրիգոր ՚Շաեինհան
մեր կարգ մը
Հեզինակնե–
բբ նոյնքան
մեծտրմէք
նկատեց
, որքան
օտ.սր -
ներու
Հանրածանօթ
Համբաւնեբր,
չեչտելով
որ
զանոնք
մեծցնոզը
իրենց մեծ ազդն է եգած։
Հե -
տեւի
լ Համ աչխարՀա
յին ա րմէքՍե բու , բա յց տալ
Հայկականր։
Հայեցիութեան
մէք է մեբ ինքնա -
տպութիւնբ
ել խո
րութիւնր
Սուրէն Շանթ–
նոյնպէս
չեչտեց
թէ
•արուեստր
անՀատական
նկտբադիր կբ կրէ եւ
միքտզղային
գրականութիւն
գոյութիւն
չունի
բացաբձակա
-
պէս։
՛քաղաքական
նպասաաւոր
պայմանները
չատ
մեծ դեր կր կատարեն
երկի
մը Համբաւին մէք,
րլտյց
տազանգօ ^նախապա
յման է
Եղիշէ Մանուկեան
բացատրեց թէ
տաղանդը
չափոփ
մը ընդոծին է եւ չափոփ
մը ստացական
։
Հետեւաբար
մեր գրող1ւերուն
Հնարաւորութիւն
պէաք է արուի
իրենց տաղանդը
մչակելու
, կար ֊
դալու
, աեւաբաը
ղաբգանալոլ
:
ԵԳԻՊՏԱԿԱՆ
Հպատակութիւն
ստանալու Հա
մար
յանձնախումբ
մր կազմուած
էր
ԳաՀիրէի
մէք։
Վեբքին
զեկոյցէն
կ՛իմանանք թէ յաքողու -
թեամբ պսակոլտծ
են իր քանքերր եւ թէ իր մ ի–
հ–
ՀԱՅԱՍՏԱ՚ՍԻԳՐԱԿԱՈւՈՒԲ՚ԻՒՆ
Կ Ո
Տ Ր Ը
^աւը հասնում էր ափին հայրենի,
եւո֊նըւել էին բոլորը նաւում ,
Լոկ՛ ցուպին կոթնած մի կոյր ծերունի
Աւիի փոխաբէն՛ ծովին էր նայում :
Եւ ասին նրան պանդուխտները եայ ,
կռյր այդ ծերունուն՝ դեգերող նաւում,
« — Իոլորն ավւի՛ն են նայում հմայուած ,
իսկ դու, խե՜ղն իմ կոյր,
Ո՞ւր ես դու նայում :
ինչո՛՛ւ ես առած ցուպդ վշտագին ,
Հայրենի ճաւքբան բռնել երերուն •
Չէ՞ որ նոյնն է միշտ երեւում աչքիդ,
Ո՛ւր էլ որ գնաս բան չի՛ երեւում» ;
ԵԼ Կոյրը ասաց •
— « Ե ս տեսե՛լ եմ այն՝
Երբ դեռ չ է ՜ բ գիպել եաթաղանն աչքիս ,
կոպերիս աակ կայ պատկերր նրա,
Եւ գիտեմ նրան ես գոց ու անգիր:
Ես գիտեմ ո՛րաեզ ինչ քար է ընկած,
Գիտեմ ո՛ր ճամբով պիտի տուն դառնամ,
Յաւերժ ճեան բոյրից Մասի՚սր կը գգամ.
Ու զով համբոյրից՝ լիճը Աեւանայ • • •» :
ԵԼ ասին նրան հայրենի հողում ,
— « Դու կ ո ՚ յր ես, սակայն իրա՛ւ ես ասում •
Բւսյ ց թ է մնո՛ւմ է Մասիսն իր սւեղում,
Եւ կայ Սեւանայ լի՛ճը զովասուն ,
^
Սակայն փոխուհ՚՚լ է ամէն ինչ վաղուց,
Մոխիրից ելած նոր Հայաստանում •
Դու չես գտնի քո երկիրն աշխարհում ,
Թէ հին պաակերն ես կոպիդ տակ տանում» :
Եւ Կոյբը ասաց.— «Հայրենի՛քն իմ նոր
Իմ շնչած ազատ օդո՚վ կ՚իմանամ •
Ամէն տեղ հնչող մուրճերի ձայնով
՛Սրա կասուցման տե՚նդր կփմանամ :
Դաշաերր արձակ մեր եամայնական՝
Կր զգամ միջնակի չանկռող իմ ոտքով •
Ես աեսնո՜ւմ եմ կոյր աչքով՛ ապագա՛ն •
Վա՜յ նրանց սակայն, ոբ կ ո ՚ յր են մտքով»։
ԳԷՈՐԳ
ԷՄԻՆ
ւձանէ
՛ԳՐ՛
բոլոր
Հա
յրենակիցները
պիտի սաանան եգիպտական
Հպատակութիւն
կամ
արքայական
Հրովարտակով
եւ կամ առանց
Հբո–
վաբտակի
, ըստ պաբագայի
։
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈԻԵՍՏԻ
Ըհաի
շՕԾամեակին
առթիւ,
1եհտ
«է ւԱԱէ
կր
կազմակերպէ
23
Մարտին
Լոնտոնի
՝ Տ ՚ 1 ջ Ո Օ Ո Ւ1Յ11/
մէք, երամչտական
երեկոյթ
մբ, նուիրուած
ամ -
բոզք ապէս
գա չնակաՀ աբո
ւՀ ի ԳՈՀԱՐԻԿ
ՀԱԶԱ -
ՐՈՍԵԱՆի
նոբ յայտագրին,
«քքօտքՅաաճ եւշո
7^01–
բշրք» յ
ԾԱՆՕԹ
քութակաՀար
Պ– Օննիկ
Աիւրմէլեան
Պէյրութի
մէք կազմած է ^Երրեակ»
մբ,
մասնակ
ցութեամբ
գաչնակաՀաբ
Պ՛ Ջէսքինովի
եւ թաւ–
քութակաՀար
Պ - Ռ ՚ ՚Բուկելի : «Եբրեակ»ը
իբ ա–
ռաքին
նուագաՀանգէս
ր տուած է Լիրանանի գե–
ղաըուեսաից
Ակադեմիայէ
սրաՀին
մէք
^8ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(32)
Ագատոլն
• • ՚ այգտեղ նա տէր էր։ Վեկավա–
րում
էր , բարկանում
էբ , Հրամ աններ էը տալիս ,
երրեմն
նոյն իսկ նեղանոլմ էր ու
Հեռանում :
Իր բամին
Հացն ու եփոլածքը նա սգատնից չէր
խնդրում
, ա
յլ ուղգակի
պաՀան քում է ր :
Ամէն մամանակ, իՀարկէ, սգատուն
չէր լի
նում,
բայց
Փերին պարապ
մնալ չէբ
սիրում :
Համարեա
օր չէր
լինի, որնա չգնար Հանդսատ
—
ր III՛իր , իսկ ա յգտեղ
օր չէրլինի , որ կանանց ից
մէկր
չայցելեր
իը Համար թանկագինգե
բեզմ ան ր ,
որպէս
զի խօսէ նրա Հեա, Հառաչանք եւ ոզբ
թա—
փւէ նրա քաբերի
փյբայ : Փերին , չատ անգամ ա -
ռանց
Հրաւէրի,
մօաենում էբ լացող
կնոքը,
խլա–
ցնում էր նրա
ձայնը
իր խռպոտ
Հեծկլտանքոփ՛
- ՚
ինչ
այրող
Լսօսքեր
էին թափւում նրա բերանից
,
ինչ երազնեբ էրնա Հիլսում : Ագաւորբ
ինքն
իրան
կեղեքում
էր , իսկ պաոաւր
իւզ էբ ածում
նրան
կրակի
փրայ :
Ալ երբ գալիս էր մամանակր, նա վերք էբ
գնում
արտասուքին
, բոնում էր սգաւորի
թեւից
ու տանում էր դէպի
տուն : Այմմ նա
սփոփււումէր՝
դովելուէ
Հանգուցեալին
։Նրա Համար
լալ էր ամէն
մի մարգ, ոբ պառկտծ էր Հոգի տակ,
ամէն
մէ
կին Հերաւացնում
էր, ամէն
մէկին
անուանում
էր
թագաւոր
, լուսեակ
, առիւծ
• . • ՝Րիչ չէր սլատա ֊
Հում եւ այն,
ոը նբան
որոնում
էին ղիւղփ
մէք ,
տանը մենակ
մնացած
մի որեւէ սգաւոր
խնդրում
էր գալ եւ լացացնել
իրան
ւ
Այսպէս էր ապրում
փլած տնակի
ամաոնային
բնակչոլՀին
։ Մ աՀուան
ե րգչուՀին
էլ^ նա , ել -
ամ էնքն
էին խոստովանում
- տաղանգաւոր
ե րգ
չուՀին
X Այգ տխուր
պաչտօնը
նրան չէր
Հեռա -
ցնում
մաբդկանցից
• նըա Հետ Հաչտոլել էին,
Լնչպէս
Հաչտւում
են գերեզմանի
Հետ ։
Ս րեկոյ
էր։ Պառաւը
այսօբ
չուա էբ աուն վե–
րադարձել եւ նստած էբ իր տնակի
առաք։
Նբա
դոկում պառկտծ էր կիսամերկ
երեխան
, իսկ
եր
կու
քայլ
Հեռու, պատի պէս ցցուած
զառիվայրի
տակ
, վչչոլմ էբ ղեաակը
, նբա փոքրիկ
ալիքները
ծփծփում
էին վերքալո
յսի կարմիր
գո յների
մէք,
որոնք
թափւում
էին երկու
դարաւոր
կագն Լնե րի
արանքով
: Ամ առնա
յին երեկոն
իր բոլոր
Հմ ա յք -
նե բով Հանգարտ
Լւքնում էր եւ
ամ էնից
առաք
սկսել էր կախարդել
այն մեծ
ձոբը,
որ
լայնտսիրտ
բնութիւնը
բացել էր այս փոքրիկ
գետի
Համար
։
Նրա
միւս ափը րարձրանում
էր, կազմ ում անտա
ոապատ
բլուբնեբի
մի չզթայ
։Այգտեզից
,
ծմակի
մի քից, տտբածուել
էին չինական
երեկոյի
մեգե–
գիները,
բաոաչում
էին կոփեբր,
մկկում
էին
այ
ծեր ր
, տ
IIIքո լ մ էին նրանց պաՀապան
^երը,
կան
չում էր Հոփիւը։
իսկ այս կոգմին, դաաարկ
տնա
կի մէք , ծզրիթբ
սկսել էբ իր գիչեբային
երգր :
Փերին
լուռ ու մենակ էբ այգ
կախարդական
ձայների
, երղերի
, սօսափիւնների
մէք։ Նա նա -
յում էր եբեխային
, նայում էբ ել իր չորս
կողմը
ու զանղազ, չատ գանդազ
կերԱլոփ^ կարծես
•րի
նակ
փերցնելով
անուչ
քամ ու տակ կանգնած
բոյ–
սեբից , օբօրւում
էր , որպէսզի
օրօրէ
իր
գոգւում
լնկած
Լսեզճ եբեխային
: Սրբեմն նա տանում՛ էր
Լւր ոսկոբոտ
մատները
, խըում էբ փոքբիկի
խճըճ–
ուած
մազերի
մէք ել սկսում էբ կամաց
կամաց
քոբել
է
Գա գգուանք
էբ , եւ երեխան
, որ սովոր
էբ ամէն .երեկոյ այդպէս
քուն
մանել,
արգէն
րաց
ու խուփ էր անում
իր աչքերը ;
Տատը
երբեմն
մ ռմ ռում էր ինչ սր տխուր ,
չտտ
տխուր եգանակ
չէ որնա ուրախ
բան չը
գիտէր —եւ նրա այգ խեղդուած
սուգը
խառ -•
նլում էր քբի ու տերեւների
թեթեւ
աղմուկի
Հեա,
կորչում
էր ձորի
խորչում
1
ԱՀա նա լռեց • երեխան
.^ել է ։ Ծզրիթր
աւե
լԼւ բարձր
ձայնով է երդում
, կարծես
կանչում է
տնակի
բնակչուՀուն
:
Րա
յց պառաւը դեռ մի չաա կարճլիկ
երեկո
յ
ունի ասաղերի տակ :
՚Րնած
երեխան
ախորմալի
տաքութիւն
է տարա
ծում
նրա դոգում
, սակայն նա անչարմ է, կար -
ծես քարացած
: Նբա պէս է եւ ամբոդք
բնութիւ
նը– սկսած
չոր չիւգից
մինչեւ
ամեՀի
սարերը
օբ
ուա յ ա յգ պաՀ
ին , կարծես
, զգալու
լնգո ւնակո
լ–
թԼււն ենստանում
, բայց
իսկոյն
քարանում ՛են
Հիացմ ուն քից ու ա յգպէս
դիտում
են
գիչերուա
յ
խո րՀ րգաւո բ լնթացք
։ թւում էբ թէ պառաւն
է լ
աքդ կախաբդուած
առարկանեբից
մէկն է .. ԱՀա
մի ուրԼւչ Հրաչք
է լ կաչկանգեց այգ
կախարդուած–
նե ր Լ՛ն • երկնքի
արեւմ աեան
անկիւնում
չ"դչողաց
լուսնԼյ բարակ
մանգաղբ
• նա նա յեց իւրաքանչիւր
.
տերեւի
եաեւից եւ ինչպէս
էր մպաաւմ • . .
ԼկՕ
Fonds A.R.A.M
