15. 0. տ. 376.1^^6
ՕՄէօէէՍք-ԲքօրոէՍե* : Տ € » . » 1 1 Տ Տ ա ^
17. քՀսշ
ՕՅաշտաշ -
Բ^1Տ (13)
Վհցտմ». 800 ֆր • , Տար– 160Չ. արտ– 2500^)1։
161. 006. 15-70
Գի6 7 ֆր^.ՕԸ։Բ&ոտյ67&^^
26րդ ՏԱՐԻ - - 26^
ԽռէՇ
«օ.6107–՚նոբ շրջ^ն թիւ 1518
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
ԱՑՏ ԱԼ ԹՈ%
ՕՈՐՎյյՑՆԵՆ,
Կիրակի
օր արաատպեր
էինք Անգարայի ա ֊
մերիկեան
գեսպանին
մէկ ճառը
, որ կր
րացաարէր
թէ
իՆչո՛
լ. անՀ րամեշա
նկաա եցին
օգնու-թեան
Հասնիէ
թուրքիո
յ ;
Այս
առթիւ
կ՚ըսէր–
֊
«1945ին Խ • Միութիւնը խցեց
թուըքհւ -
խռրհըդային դաշինքը, հակակշիռ պսւհանյհց ՚ հ ե –
ղուցներու հւ արհւհլհաԸ նահանդնհրուն
վրայ :
Թուրքիա լալ բանակ մը ունէր, բայց
զէնքերր
արդիական չէին։ Այդ զէնքերը տուինք Թուրքիռյ
եւ սորվեցուցինք թ է ի՛նչպէս պէտք է գործածել
զանոնք : Պէտք տեսանք նաեւ Թուբքիոյ օժանդա
կել տնտեսական գետնի վրայ »:
Ե՛ն. -.
Անցեալ
շաըթու. ալ նոյնիմասա ճառ մը կը
թօսէր
ամերիկեան
զինուորական
սլաաուիրակու
֊
թեան
նախագաՀը
, զօր . Մ ըք
՝֊Պ րա յտ
,
Անգարայի
մէք,
լրագրական
ասուլիսի
մը առթիւ։
Լ՚Ատար
թգթակիցներ
էին այցելուները,
անձամբ
քննելու
Համար
ամերիկեան
օգնութեամբ
կատարուահ–
ռազմական
սւշխատանքներբ) :
Զօրավարը
յա լտարարեց
, ինչպէս կը Հազոբ–
գէ Ֆրանսական
Գո րհ՜ակա լութեան
Հեռագիրր •
— « Հրաշք են ամերիկեան զինուորական օգ
նութեան արդիւնքները : 1947էն ի վեր , Թուբքիոյ
զինեալ ուժերը աւելի մեծ յառաջդիմութիւն կա
տարած են քան նախրնթաց տասնրհինգ տարինե
րու միջոցին, գլխաւորաբար եանդերձանքի եւ
պաշտպանութեան միաւորման մէ ջ » ;
Իր
յա յաաբարութեան
Համ աձա
յն , ամերիկ -
եան պաա
ուի րակո ւթիւնը
արգէն
կազմ ակերպահ՝
եւ մարզած է աւելի
քան
14-000
թուրք սպաներ
եւ
զինուորներ :
Անչուշա
մ եծ
յառաքգիմ
ութիւն
մբ չէ ա յս
երկրի
մը Համար որիբ ելեւմուտքին
գրեթէ
կէճը
կբ ծախսէ ազգա
յին
պտ չապանո ւթեան
՚էրայ •
(Զօբա վարբ կր Հաչուէ մօա
40
առ Հարիւր , բա
յց
թուրք
թերթեբր
երբեմն
աւելի բաց կբ խօսին՝) :
թրում
րնի
վար գապե աութ եան Հաստատում
էն
ի վեր
(1947
Մարտ) , Մ • ՆտՀանզներբ կբ
Հեաեւին
ճիչգ այն քազաքականութեան
զոր վտրեց
նոյն
ինքն
իյ . Մ
Ի՚՚՚՜^Ի
՚^Ր
1
չման
25
տարի :
Բո լչեւիկեան
յեզափո խո ւթեան
առաքին
օրե–
օրէն
իոկ ,
Մ ոսկուան ճակատ
յարգաբտծ
էբ
«արեւմ տեան ա չխա րՀակա
լո ւթեան» գէմ ,
ինչպէս
այսօբ :
Լենին - Աթալին ել լնկ • կանգ
չառին ամէ -
նէն Հակա յեգափոխական
գաւերուն
, գ իւանագի -
տութեան
ամէնէն խարգախ
մ իքոցներուն
առքեւ ,
ոտքի
կանգնեցնելու
Համար
քէմ ա լական
թուր -
քքիան
, իրրեւ
զինակից :
Բոլչեւիկեան
պատմտգիրնեբն
ու
գիւանագէա–՜
ներր
իրենք
են որերեւան կբ Հանեն
չատ մր
«գագտնիքներ»
, պարբերական
Հ բա աարա
կու -
թիւննեբով
: կարելի չէ առանց
վրգովումի
կար -
գալ ա յգ
Հ րատա բակութիւննե ր ը , Բորեանի
գիր՜
քէն
մինչեւ
խորՀրգային
գիւանագիտութեան
վեբ
քին պատմութիւնը
ԼՄիէլեր) :
թուրքերը
իրենք
աւելի
կանուխ
գրեցին ել
խօսեցան այգ մ ասին
, փառաբանելով
սիրակցո
րգ
բարեկամ
ութեան
, զինակցութեան
արգիւնքեերը
:
ԼՄ ոռտցկոտները
կրնան անգամ
մը եւս
կարգալ
Իզմ իրի գատ ավա
րս ւթեան
առթիւ
եզած խոստո -
վանոլթիլննՏրբ,
1925—26)։
Այմմ Ամե րիկաց
ինե
րն ենոր ձեռքի
վբայ
կը
պաՀեն
, կը ւ^ինեն եւկր զօրացնեն
նոյն թուրքիան
,
կա սե ցնե
լո
լ
Համ ար խորՀրգա
յին
յառաքխազա
-
ցութիւնը :
Եւ , ինչպէս ա յն ատեն
բռ լչեւիէլնե
ր ը , ա յսօր
ալ Մ . ՆաՀանզնե
բուն
վա բիժերն են կը պարծե
նան
ձեոք բերուած
արգիւնքներով
:
« Այգ արգիական
զէնքերր
տուինք
թուր -
քիոյ եւ սորվեցուցինք
թէ ինչպէս պէտք է գոր
ծածել»,
Կ
՝Ը
"Է ամերիկեան
գեսպանը։
Ա ո րվեցուց
խն
նաեւ
, այլապէս
արգիական
բան
մր ,
յարգել
մոգովուրգներու
ինքնո
րո չմ
ան
իբաւունքր
, ան յապագ եւ պարկեչտօրէն
վերա -
գարձնել
անոնց
Հայրենի
Հռզեբբ
...է
ինչպէս
երէկուան
Օսմ՛
կա յս րութիւն
բ , այ
սօրուան
Հանբապետական
թուրքիան
ալ գրամա–
կան եւ զինական
օմանգակութեամբ
չէ որ պիտի
փրկուի :
է^՚
Մոսկոէա կը պատէսսխաէե
ԱԱեէիկացիՏԱքաԱ
ՏԱԳՆԱՊԻՆ
ՊԱՏԱԱԽԱՆԱՏՈԻ
ԿԸ
ՀԱՄԱՐՈԻԻՆ
Մ. ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԸ–
« ԱՆՈՒ՚Լ՚ԼԱՑ
ՍՏԱԽՕՍ
,
ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ
ՀՐԶԻԳՆԵՐՈՒ
ԵՒ ՖԱՇԱԿԱՆ
ԳԻ -
ՒԱՆԱԳԻՏԱԻԹԵԱՆ
ԹՈՇԱԿԱՒՈՐ
ԾԱՌԱՆ»
Մոսկուայի
կուսակցական
պաչտօնաթերթը
,
« Փրավտա » եւ գրական
թերթր
(Լիսւերաւաւր–
նայա կազետա)
անմիքապէս
պատասխանեցին
Պ •
էչիոընի
վերքին
բանախօսութեան
, որուն
ա՚Տփո–
փումր Հրատարակեր
էինք չաբաթ
օր :
ինչպէս կըյիչուի
, Մ • ՆաՀանգներու
արտա
քին
նախարքսբը
ներկա
յ տագնապին
պատասխա -
նտտոլ
կը Համարէր Խ– Միութիւնը։
Եւ
եօթը
պայմաններ
կ՛առա քարկէ բ , ճամ բան
Հարթելու
ել
խազազութիւնը
ապաՀոփելու
Համար։
Մոս -
կոլայի
թերթերր
կը մերմեն
որեւէ
պաաասխանա–
տուութիւն
, եւլնգՀակառա1^
յանցաւոբ
կը նկա
տեն Ս՛. ՆաՀանգները
։
Մ ասնաւո րապէս
խիստ է «Գրական
թեբթ»ին
պաաասխանը, որ անթելով ալ
Հտզռրգուեցաւ
:
Աօգուտծագիրը,
Անատո
լ Աուբով,
Հիթլէրի կր նը՜
մանցնէ
էչիսլնը,
զայն կոչելով
«անուզզայ
ստա
խօս, պատերագմի
Հրձիգներու
եւ ֆաչական գի–
ւանագիառւթեան
թոչակաւոր
ծառան »
եւն • ;
ինչպէս
կը գրեն
իրազեկ
թերթեր
, այո
քբոնիկա–
գիրը այն մարգն է որ Հակամերիկեան
թատեբա–
խազեր
կը ճարէ Ա ոսկուա
յի թաաըոններուն
:
Աւելի
չափաւոր
լեզու
մը գործածելով
,
«Փրավտա» կէտ առ կէտ կը պատասխանէ
էձի"ընի
մեզագրանքներուն
, Վիքթոըովփ
սաոըագրոլ
-
թեամբ։
Շեչտելէ
վերք թէ Մ • ՆաՀանգներու ար
տաքին
նախարարը
ատենէ մը ի վեր ճառեր կը
խօսի « տեզի - անտեզի»
, յօգուածագիրր
կը
յայ
տարարէ թէ անոը քարոզած
«ամբոզքական
գիւտ–
նագիտութիւնր»
^ոչ թէ կը սանձէ , այլ կը ծան–
բացնէ
Մ . ՆաՀանգնե
բուն
յտ
րձա կո զա կան քագա
քականութիւնբ»
: Ցետս
յ կը պատասխանէ
եզած
մեզագրանքեեբռւն
Լըստ
«իւմանիթէ»ի
•
1–
ՀԵթէ
կարելի
չեզաւ
Հաչտութիւն
է^քել
Գերմանիոյ Հետ , պատասխանատուն
Մ •
ՆաՀանգ
ները ել միւս արեւմաեան
պեաութիւննե
րն են , ո–
րոնք կոպաօբէն
բոնաբարեցին
Փոցաամի
Համա —
ձա յնութիւննե
րը »: Գալով
ճափոնի
, եթէ Մ ՛Նա
Հանգները
կ՛ լնզգիմ
անան
Հաչտութիւն
ե^քելու
,
պատճառը
այն է որ «մէկ
կոզմէ
կ՛ուզեն
ռազմա–
գիտական
խարիսխի
մը վերածելայգ
եր
կիրը,միւս
կոգմ
է ապաՀովե
լ տմ երիկեան
գրամ ատ իրո
ւթեան
տիրապեաութիւնը
ճափոնի
տնտեսութեան
փբ՛այ»։
"Հ • Շատոնց է որ Խ՛ Մ իութիւնը
իր զօրքր քա
չած է արեւելեան եւ կեգբոնական
Եւրոպայէն
, ի
զո րծագրո
ւթիւն
1947
Փետրուարին
ստո րա -
գրուած
Հաչաոլթեան
գա^ագիրներուն
: ԸնգՀա -
կտռակն
, օր չանցնիբ որՄ • ՆաՀանգները
չօգտա—
գործեն
իրենց
զինեալ
ումերը,
միքամտելոլ
Հա -
մար
ուրիչ պետութեանց
ներքին
գործերուն :
3*
Պատասխանելով
այն մեղադրանքին
թէ Խ •
Մ իութիւնբ
խափանարար
ընթացք
մը բռնած
է
Ազգամոզոփփն
մ էք
, ռուս յօդուածադիրը
պարզա
պէս Մ • ՆաՀանգներուն
կը փեըագաբձնէ այգ մեղ
ք ը ։
Իրրեւ
օրինակ
կը յիչէ թէ Ամերիկա
մինչեւ
այսօր ալ կը մերմէ
ընդունիլ
Զինաստանի
նոր կա
ռափաբութեան
պաաուիրակոլթիւնը
ՄԱԿին
մէք :
4"
Ապացուցանելու
Համար Խ՝
Միութեան
խազազասիրութիւնը,
յօգուածագիրը
կը յիչէ ա -
նոբ առաքարկնեբը,
արգիլել
Հիւլէական
զէնքբ,
մեծ
պետութեանց
ս պառազինութ
իլննե
բ ը կբճա -
տել մէկ եբրորգ
Համ
եմ ատութեամ
բ , խազազու -
թեան
գաչփնք մբ կնքել
Հինգ մեծ
պետութեանց
միքեւ ։
օ*
Զանազան
երկիրներու
օրինաւոր
կառավա–
րութիւններր
բոնի տապալելու
մեզտգրանքին
առ–
^Ւ՛՜
»
՚ Լ ի ք ^ ՚ ՚ Ր ՚ ՚ փ կր յիչէ Ա թալինի
խօսքերը
1936/5» .
«ի չութիւն է յեզափո խութեան
արատ–
ծումբ
% Ըսել թէ մենք
կ՛ուզէ
ինք
յեզափո
իսութիւն
յարուցանե
լ մ իւս
երկիբնե
բուն
մ էք
, մ իքամ տելով
անոնց
ներքին
կեանքին
, կբ ն չանակէ
խօսիլ
բանի
մր մասին որ դո յութիւն
չունի եւ զոր երբեք
չենք
քատադոված
» ։
6 •
ինչ կը վերաբերի
ամ երիկեան
դիւանա -
գէտներուն
պարտ ու պատ չաճ յա բ գան
քն լնծա
յե
լու
Հարցին
, Մ ոսկուա
յի բանբերը կբ յիչէ
փերքին
գատավարութիւնները,
որոնց
Համաձայն
Մ • Նա–
֊.անղնե րսւ
զ ի ւանա գիտ ական ներկա յացուց
ի չնե -
ԱՆՀԱՄԱԶԱ6ՆՈՒԹԻՒՆ
6ԱՒԵԼՄԱՆ
ՍԱԿԻ ՄԱ ֊
ՍԻՆ.–֊
ՀԻԴԳ Թէ ՈՒԹ ԱՌ ՀԱՐԻՒՐ
՛ ֊ ՌԸ
^ՈՑԻ
ԳՈՐԾԱԳԱՒԼԸ
ՎԵՐՋԱՑԱՒ
- Խ
ՐՏՈՒՄՆեՐԸ
ԿԸ
աՐՈԻՆԱԿՈՒԻՆ
ՈՒՐԻՇ
ԱՍՊԱՐԷԶՆԵՐՈՒ
ՄԷՋ ։
Ելմտական
նախարարին
վերտգաբձէն
ի վեր,
կառավարութիւնբ
անրնգՀատ
խորՀրդակցութիւն–
ներ կր կաաաբէ , լուծելու.
Համար
տչխատավարձ–
քքի
խնգիրր :
Շաբաթ
օր կբ յուսային
կարդագրել
կագի
եւ
ելեկարականո
ւթեան
գոբծագուլի
խնդիրը
՚ բայց
I՛ ՚ Լ ^ Ր ն " յ այն եզրակացութեան
եկան թէ
կարելի
չէ լուծե, այս Հարցը, առանց
քննելու
ամբողք կա
ցութիւնը
: ճաըտաբտգործութեան
նախաբարր
Համաձա
յն կ՚երեւտր
արտագրութեան
պարգեւ
մբ
աալու
կազի ել ե լե կա րականութեան
պաշտօնեա -
ներուն , բտյց փոխագրութեանց
նախաբաբոլթիւ–
նը
անմ իքապէս
դիտել տուաւ թէ այգպիսի կար -
ւլտգրոլթիլն
մը պատճառ
պիտի
ըլլայ որ երկա -
թուգինե
բու ա չխատաւո
րներն ալ դլուխ
վե րցնեն :
Այս
առթիլ էրորՀարկ դտտուեցաւ
գաւառէն
Փարիղ
կանչել
ելմտական
նախարարը,
Պ՛ Փէէ,
աւելի
լայնօրէն
Ընելու
Համար
րոլոր
խնդիրները։
Երկու
մամուան
խորՀբդակցոլթենէ
մր
փերք ,
վաբչապետբ
առաքաբկեց
24
մամ յետաձգել
որո
չումը
, ո րպէսգի
ուրի*
սլարադանեբ ալ քննուին :
Կիրակի
օր նոբ ժոգով
մը գումարուեցաւ,
ե–
րեք
մամ աեւղութեամբ
, եւ նորէն
չկրցան
եզրա
կացութեան
մը յանդիլ։
Երէկ,
երկուչաբթի
, չա–
բունակուեցան
խոբՀբդակցութիւններր։
Կր կար -
ծուի թէ վեր քնական
որոչումր
պիտի
տրուի վա -
ղը, չորեքչաբթի
:
Հրատարակուած
աեգեկութեանց
Համաձայն ,
տչխատտնքի
նախարարր
Համաձայն է
8
առ Հա -
րիւր
յաւե լում ի , բտյց ելմտական
նախա բտր
ր վճ–
ոտպէս կբ մերմէ
որեւէ
յաւե լում որ կրնայ
խան
գարել
ելմ տացո
յց ին Հաւա սա րակչռո
ւթիւնր :
կառավարութիւնբ
գլխաւո բարաբ
կբ
զբազի
ազգա յնաց ուած Հաստատութեանց
՝ պաչտօնեանե -
բուն աչխատա վարձքով
, բա յց երկու
սուրի մէք
մնացած է , նկատելով որ իր որոչումներր
պիաի
ազդեն անՀատական
Հաստատութեանց
վրայ
։Գոր–
ծաաէբեր կան որոնք կր մերմեն
յաւելումր,
ու-
րիչներ
յաւե լում կատա րած
են արգէն :
Մասնադէտնեբոլ
կարծիքով
, եթէ կազի
բան
ուորներուն
ա շխա տավարձքբ
աւելցնեն
,
կազին
գինր
երկու
ֆրանք
պիտի
բարձրանա
յ :
Այգպէս
II
ւրիչ
ապրանքներու
գինեբն ալ պիտի բարձրա -
նան
, եւ կառավարութիւնը
պիտի Հարկադրոլի
նոր
թղթագրամ
տպել :
կազի ելելեկտրականութեան
դործտգուլը
կը տեւէ
14
Օրէ ի վեբ :
Ելեկտբականութիւնր
չէ խանգարուած
, բայց
կազի
Հայթայթումբ
ան
կանոն
է ։ Շաա մը տուներ
յաճախ կազչեն
ունե
նար
օրուան
զանազան
մամերուն :
Պարտաւորիչ
ծառայութեան
կոչուած
բանուորներէն
\\օբ գա
տի քա չո ւած
են , իբբեւ
ըմ բոստ : Սէն Տրնիի
մէք
մէկ
ամիս բանար
պիաի
մնայ
ամ բաստանեալ
մբ,
իսկ
ուրիչ
ինը բմբոսանեբու
դատը
յեաաձգուե
-
ցաւ,
որպէսզի
պատրաստեն
իրենց պաչտպանո -
ղական
ը։ Ամ բաստանեա
լնեբէն
մէկը փոխ - քա -
զաքապետն է ։
^
Թերթերր կբ գրեն թէ փերքացած է
Ռբնոյի
բանուորներուն
դործադուլը
։ Բանթողները
կարդ
մբ պայմաններ
գրած
են , պա չտօնապէս
յայտա -
րարե լու Համաբ
աչխատանքի
վերսկսումը։
Պայ -
մաններէն
մէկն է օրական
երեք ձբի ճտչ,
մինչեւ
յաքորգ
վճարումը եւ Հեռացում
ոստիկանական
ումերու.
ւ
Աչխատանքը
ՀետղՀետէ
կը վերսկսի
մետա -
գագոբծական
Հաստաաու
թեանց
մէք։ Ոբ եւէ փո
փոխութիւն
չկայ ապաՀոփադրութեան
, լնկերա -
յին ապաՀովութեան,
Հիւսուածեղէնի
, ածխա -
Հանքերու ել չփնութեանց
ճակատին
վբայ։
Տասը
Հազար
բանուորներ
եւ չինութեանց
աչխատասոբ–
(Լտւբերու շար»Ն6ակ»լթիւ6ը կարդ«լ Գ– էջ)
րր դաւեր
սարքելով
կը զբաղին օտար
երկիրներու
մէի
Եզրակացնելով,
յօդուածագիրը
որեւէ
չօչա–
վ՚ելի առաքարկ
չի գտներ
էչէոբնի
ճառին մէք,
այլ
միայն
«բռնի
ումի,
ճնչումի,
սպառնա
լիքնե -
բու
վրայ
Հիմնուած
դիւանագիտութիւն
մը»։
Մինչդեռ
Խ •Միութիւնը
«կը չարունակէ
իբ Հետե–
լողական
քաղաքականութիւնր
իխնգիր
խաղա -
զութեան » ւ
Լոնտոնի
թեբթերը
Հաւանական
կը
գանեն
որ
Մ ոլոթով
Եւրոպա
ղրկուի,
խաղաղութեան
մա
սին բանակցելու
եւ պաղ պատերազմ
ին վերք տա
լու Համաբ,
Համաձայն
Աթալինի
բաղձանքին
:
Տալաաիէ
կ՛առա քարկէ որ Ֆրանսան
իբբեւ
միք -
նորդ ծառայէ
, Հաչտեցնելու
Համար Խ՛
Միու -
թիւնբ
ել Մ ՚ ՆաՀանգներր
X
Շաբաթ
օր երկու
Ամերիկացինեբ
փորձե
ցին
Հեռտձայնոփ
Հաղորգակցութեան
մէք
գնել
Աթււլինր եւ Թրումլնը,
որպէսզի
ուգզակի
խօսին
խս՚ւլազոլթեոն
մաոին,
սակայն
ձախոզեցան
:
Fonds A.R.A.M
