« 0 ո # տ ^ >
ՆԱՄԱԿՆԵՐ
«8ԱքհԱՋ»Ի
ՀԱՅԱՍՏԱՆ
(՚է^աւլւււած Երենանի թերթ֊երէն)
1945^*»
քանի
մը երիէոասաըղնեը
Հիմը
գրին ,
Անիէռ - Պուա
•Բոլռմպի
մէչ. Նախկին
Ռազմիկ -
ներոլ
Միութեան
մասնաճիլ/Լի
մը
է
Բանակին մէչ կրակի եւ արեան
, փշաթելե -
րուն ետեւ տաոասչանքի
ու զը կանքի մէչ
եզըայ–
րացաՆ
, այգ նուիրական
ս ըաակցութ
իւե ը
չարու
նակե լու սիրաէ ու մ աաՀոգութեամ
ր մօաեցանք
ի–
րարու : Ա եր առաչքւն
մոգովը
եղաւ վաթորկալի
:
Օրուան
յայանի
(Լասսլե անե ր» ը իրենց
նախագա–
Հին Հեա եկած
էին նորածիլ
Ա՝իութիւնը
«Ազգ՛
ճակաա»ի
ազգեցութեան
աակ
առնելու։
Նախա–
գաՀը
իր աեսակէտ՚էերը
յայանելէ
վերչ, երր րո–
Է"ՐԸ գէմ արտա յա յաուեղան
, բարկացած
, վ՚ՐՐ ՜
վւրած
Ժւսք՚էթ֊ը
Հա1ելով,
սոթթուեցաւ
եւ ասւգա–
րէզ կարգաց
բոլորին
, ՀայՀո յանքներով
•••
Հակառակ
ստեղծուած
թոլնալի
մթնոլորտին
,
երկու
օր ետք կազւ՚՚ուեցաւ
Ա իութիւնբ : ՝Բանի
մր
ամսուան
(^1թաց րին անգամներու
թիւր
40 45^
Հասած
էր : Օրուա1ւ վարչութիւնբ
ընղՀ՛
մոզովի
որոչումով
յարաբերութիւն
Հաստատեց
թագվւն
Ս
0,ի մասնաճիւ.ղին
Հետ։ Ասկէ անկախ
գրեց
Փաբիզի
Հայ կամաւորներու
եւ
Ռազմիկներու
Միութեան
երկու
երեք նամակներ
, որոնք անպա
տասխանի
մնացած
րլլալով,
երեք
Հոգի
ներկայա
ցանք վարչութեան
ժոզովին : Ամենապատասխա
-
նաաուն
ԼնախագաՀ) մերՀարցումներուն
պա –•՚
տասխտնելով
ըսաւ.
« Փարիզի
շր քանին մէք
մասնաճիլզեբու
պէտքբ
չունինք
՝» %
ԱՀա այս մոզովէն
վեբչ մեր
յարաբերութիւնը
պտզեցալ
եւ «ամ էն ռազմիկ
ազատօրէն
կրնայ
մասնակցիլ
իր նախրնտրած
միութեան
» բանա -
ձեւր անցաւ
րնգՀ • մոզովին
մէչ։
Այս կենսունակ
չրչանր
իր միչոցներով
կազ-
մակեր պեց
ե րկու թատե րական
նե րկա յացում
ով
պաբաՀանգէս
, գինեձօն
, մոզովներ : Երկու տար–
ուան
րնթաղքին
ստե գծուեցաւ
լնկե րական
տաք
մթնո
լո րա , եզբտ յբական
յա րա րե բութ իէն : Խ ր ~
լուրգներբ
Հանգիստ
չէին : Մարսած
չէին
աէւաչին
ժոզովին մէչ իրենց խայտառակութիւնբ
, քննա -
զատութիւն
, տեղի անտեէլի խօսքեր,
զրսլարաու -
թիէ^ւնեբ : Վեբչապէս
նախկին
վարչութիւնբ
գա -
նելով այս անվայել
լնթաղքէն
, որոչեց
Հաւաքա—
րար
Հրէւէժտրիլ
յ
Հակաոակ
բնկերներու
վեբքնտ—
բութեան
ցանկութեան՝
էիա ր չո ւթ իւն ր
չլնգոլնեց
եւ սիրով
տ էէ լաւ տԼ գբ «Հակաո
ակո րգ՝»նե րուն :
ԱՀա
աւելի քան երկու տարի է մեբ
^յագթսա^
կան»
էիէսբչոէթիէնբ, ոչ ՀտնգէՀի ՜, ոչ Հաւաքո
յթի ,
ոչ ալ մոգոէիի կանչած անի,
1949
ՆոյեւՐբեբ
2
.1
ին
կարգ մբ րնկե րներ նամակոէի
մբ բնգՀ •
ժոզով
պտՀտնչեցինք
, ցարգ անոր ալ սլտաասխան
էկայ :
Նախկին
վար
չութ իւնր
յանձնեց
գում ար
մ բ եւ
էսւելի քան
60
չիչ գինի
(գբտւք թէ գինի
17.000
ֆրանքի մօա արժէքաի)։
ԸնգՀ՛
մոզուքբ
ոբոչած
էբ չբչսէնիս նաՀատակ
բնկերներու
մ էէւ ս ո ւնքնե բ բ
էիոխագբե
լ ել գամ բանի
զետեգմ ան
ւլ ործածել :
Ջենք ւլիտեր այգ գումարր
պակսա՛՛ծ է թէ աւել -
ցած :
Այս կամ ա յական ու քա յքայիչ
գործոլնէու
-
ԵՐԵԻԱՆԻ «ԱՏ.
ՇԱՀՈՒՄԵԱՆ»
ազչկանց
րաժնի մէչ կ՝ոլստնին
մ օտ
Հազար աչակեբաու
—
Հիներ : Ղ՚պբոցը
ունի մեծ ել արեւոտ
25
ռասա -
բաններ
,քիմի աբանութեան
ե. բնագիտութեան
կա–
՜՚աւորուած
ա չիւա տանո ցնե ր , գրագաբան
տասը
Հագար
գիրքերով
. լնգարձակ
գաՀլիճ
ուր
աեէլի
կ ունենան
ընգՀ . մոզութւեր եւ գպրոցական
Հան -
գէոներ։
Այս գոլրոցին
մ ա բմնամ ա բգական գաՀ -
լիճր քաղաքին
ամէնէն
լաւերէն
է ։
՚իոլրոցր
ունի ծառազաըղ
պարտէզ եւ
լա
յն
ծաոոււլինեբ
: Հոն կայ նաեւ փոբձագաչաը,
ուր
աչակե րտներր
կ՚՚աճեցնեն
գանաղԽն
բոյսԽր։
Աւնին
պատանի
մ իչո ւր ինա կաննե րո ւ խմրակը՚-կոը
կը
վարեն
փորձուած
մ անկավա
բժնե ր :
Բնագիաութեան
գասե բուն կը
ցուցաղրուին
աչակե բան երու
աճեցուցած
բան քա ր եղէննե
րն ու
բոյսերր։
Պաաանի
մ ի չո ւր ինա կաննե րո ւ
խմբակի
իւրաքան
չփւր անգամ
ունի իր ծագկամանբ
, զոր
ինք կբլ,խնամէ։
Ամառբ կը Հանեն
ծաղկամանէն
բոյսեբը եւ կը գնեն
Հողին
մէչ։ Պատանի
միչու -
րինականնե
րը կը կատարեն
ղբօսապտո
յանե ր , կբ
՛է աւաքեն
նիւթե ր իրենց
փո բձերու եւ գիտողոլ -
թիւննե
րու Համար :
Ղ՚պրոցին
մէչ կ^տչփսաաին
Հայ եւ ռուս գրա -
կանութեան
, Հայրենի
երկրի
ուսումնասիրութեան
խմբակներ : Ունին
նաեւ
երգեցիկ
խումբ,
ինչպէս
ել մարմնամարզական
ել այլ խմբակներ
%
Աչակե րտներր
առա
չնո բգո ւթեամ բ իրենց ու
սուցիչին
կ՚այցելեն
օրինակ
ասլտկիի
գործարանը,
ւի^եբթան
կարմ իր Բերգի
Հնագիտական
սլե զում -
ներբ գիտելու
: Մանուկները
կը
տանին
նաեւ
պաւոմական
փայրերը
ինչպէս
Գեզտբգ
,
էչմիածին։
Փոքբիկ
ազչկան
մ բ ուսէն կախուած
է սպի
աակ
պայուսակ
մր փրան կտրմիր խաչ կարոլած :
Անիկա իր գասարանի
առոզչապաՀութեան
Հրս —
կիչն է .
Այս ղպրողի
արական թէ իգական
նախկին
սաներէն
չատեր
ճա րտա րապետնե
ր , բժիչկ^եր ,
մ անկափա բմնե ր , Նկա ր իչնե ր , գրռգնեբ
են :
ՆՈՐ
ՀՐԱՏԱՐԱԿՈԻԹԻԻՆՆԵՐ
՚ -
Երուխանի
(Երուանգ
Արմտքէչխանլեան)
«Ամիրային
ագչիկը»
էիէպբ լոքս տեսած է մաքուր
տպադրութեամբ ,
զինն է
15
Ր՚՚՚-՚գլի
• Հրատա րակուած է հ) ՚ Հա յաս–
տւսնի քարէոէսբ
եւԼ անմիքապէս
սպառած
: Նոյն -
պէ՛ս
լոյս տեսած ենՀին եւ ն՛որ
Հեղինակներու
տասնեակ
մ ը գիրքեր
որոնք
արադօրէն
սպառե -
լու փրայ են :
. ֊ - ֊֊
ՆՈՐ
ԲԱՅԱԶԻՏԻ
մէք կը գործեն
կարդ մր
խմբէսկներ
, դրական
, բնագիտտկէսն
,
ռուսերէն
լեղուի
ո ւսո ւմնա ս իրո ւթեան
, ա չխա րՀ աղբ
ութեան
եւայլ1է : Ըն թե բցու^ւե բուն
թիւր կբ Հասնի
Հազա -
բի : Գիւգական
գրադարաններուն
օգնելու
Համ ար
թիւնբ
մինչեւ
ե՛՛՛րբ պիտի տեւէ : Փափաքելի
է օր
էէտռաք փ ե րակենդանաղնել
այս երիտասարգ
միու—
թիւնւր , չէիոխագրել
Փաբիզի
վէճերր
մեր
չրքանին
էքէք։
Ամէն
ռազմիկի
սրբազան
սլարտտկանութիւ—
նբն է գուրգռւրալ
իբ Միութեան
վբայ։
6՛
ՀԻՍԱՑԵԱՆ
կազմակերպուած
է չրքիկ գրտգարան
, որ ղրր -
կուած է Արծուաքար
, Աարուխան
, Նորա
Գդւզ եւ
Բտտիկեան
գիւղերը
:
՚՛ « ՍԹԱԼԻՆԸ ՍՈՎԵՏԱՀԱՑ
ՊՈԵՋԻԱ8Ի
ՄԷՋ»
մողովածուն
լոյս տեսած է ՀայպետՀրաաի
կող -
մէ , տպաւլրուած
են Ալ՛ իսաՀակեանի
, Ն՛ Զար–
եանի , Գ ՚ Աարեանի
, ՅովՀ ՚ Հքիրազի , Աարմէնի ,
Ա. ՎաՀունիի
, Վ. ԳալթԼանի
եւ ուբիներու
բա–
նասաեղծսւթիւննե
բր։
էիողովածուն
կազմած
են
Ա . Ասատրեան ել Ա . Հա աեան
կ ատ
Հ յրէ
աՆՀՊԱՏԱԿ»ՆԵՐՈԻ
ԽՆԳԻՐԸ
Հպատակութիւն
չունեցողներու
Հարցր
քրն -
նութեան
ենթարկուեցաւ
Փետրուար
\6ին
ՄԱԿի
տնտեսական
եւ րնկերա
յին խորՀուրդի
«անՀպա -
տակութեան
յանձնախումբ»ի
կողմ է :
Յանձնա -
խում բբ կազմ ուած է \
3
աղգե բու ներկա յացոլ -
ցիներէն
: Մ իքոցներ
առաքարկուեցան
բարելա -
ւե լու
մ իքաղղա
յին վիճակը
գաղթականնե
բու եւ
անՀպատակ
ազգերու
: Առսւքարկուեցաւ
նո
յնիսկ
քնքել
անՀ պա տ ա կո ւթ ի ւն ր ։Այս յանձնախումբը
պի
տի չարունակէ
մ իքազգա
յին
պա
յմ անադրով
մը ,
Նանսէնեան
գրասենեակի
գոբծը
:
ՄԱԿի
Ր^Գ՛^ ՝
քաբաոլղար
Պ • Թրիկվի
Լի ,
40
յօդուածներէ
բադկացած
Ծ րագիր - Յուչագիր
մը
պատրաստած
է որ կը չօչափէ
նաեւ
Հա յե բու
սլարագան
Յանձնախումբը
պիտի գործէ
եօթր չաբաթ ,
կաաաբե լոփ Հետեւեալ
աչխատանքներր
•
ա) Պիտի պաարաստէ
յուչագիր
մը,
իբրեւ
Հիմ ք մ իքազգա
յին պա
յմ անադրի
մը։
ր) Պիտի պաարաստէ
յոլչագԼւր
մր, առտքար–
կելոփ
քնքել
անՀ պաա ակո
ւթիւնը :
գ՝) Ուրիչ
յ " ՚ – Լ ՚ " գ ի ր
մ ը գործնական
մ Լ՛քոց -
նեբ առաքարկելով
:
Պ ՚ ԹրիկվԼւԼիին
պատրաստած
յուչադրին
թի*–
ԻՏ^
32/2//
մէք
յի չուած է Հայոց պարագան
եւս \
Յանձնախում
բԼն կ՝ անդամ ակց
ին •
Պելժիա ,
՝Բանատա
, Տանրմ արքա , իսրա
յէլ , ԼեՀաստան ,
Անգլիա, Խ՛ Միութիւն,
Վէնէզուէլա
:
I.
^
ՏԽՐՈԻՆԻ
՚ – ՚Բուպայի մեբ աչխաէոակԼւցը ,
լնկեր Ա • Գ . Նիկօլեան
, գմ բա խաոլթիւ^ւն
ունե -
ցած է կորսնցնելու
իբ մայրբ, Աեւակ,
Փետր-^ին։
Ոզբացեալ
մայրիկր
85
տարեկան էր , ծնած էբ
ՀքիկԼւ եւ ամուսնացած
Գէորգ
Նիկօլեանի
Հեա ,
Արմ ու.թագ :
1915/՛
քարգե բուն
Հերոսական
քաքոլ–
թհամբ
երկու
անգամ
գիմ ագրալած
է
թրքական
բանտե բու աՀաւոր
էար իքր , աւոեն մբ Արաբկիրի ,
ետքն ալ ՏիվրԼ՚կի
մէք,
իր «րմբոստ»
որդին պա
Հած
ըլլալու
յանցանքով,
, առանց
որեւէ բան
Լսոստովանե
լու : Մ եր ցաւակցութիւննե
ր ը :
ԱՐԵԻՄՈԻՏք-Ի
ԼՍԱՐԱՆԻՆ
Հերթական
դու ֊
մարումր
աեղի
ունեցաւ
սովորականին
պէս այս
երկուչաբթի
օր : Պ ՚ Պ՛ Զ
արո յեան
խօսեցաւ
Համաստեղի
եւ գիւղի
գրւեկանութեան
մասին :
կարծի^ւերու
փոԼսանակութեան
լնթացքին
Պ՛ Մ՛
Պաբսամ եան
ընգգիմ ախօեց
օրուան
զե կուց անո -
ղին։
Յառաքիկա
յ ե րկո ւչա բթ ի կբ խօսի Պ • Խա
չա–
արեան
Հտ յկական
ճարտարապետութեան
մ ասին :
աՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(17)
Լացբ, արտասուքը
ոչինչ
չեն չինի՛.՛ Ու
ղում ես որ քեղ չուտեն
, պիտի
խելօք
լինես ՚ իոկ
խելօք կր լԼնես
մ իա
յն ա յն ժամ անակ , ե բբ կր
Հասկանաս թէ Լւնչ է թ^ամիգ
:
Նա բացաարեց
որ ամ բոզք Վարաբագը
ւսՀա -
ղին կորուստ
ունեցաւ : Ոչինչ
անել չէ կարելԼւ :
Թչնամին
եկել է եւ պիտի գայ, ուրիչ
կեբւՀ չէ
կարոգ
լինել է
՚
կաբո՞գ ես կանգնեցնել
Հեղեղբ, որ գալիս
է սա րից եւ որի առաք
կանւլնեց րած պտա
չքա
յ :
Մեր պատը պատռուել
է, եւ մենք
ոչինչ
չենվ կա
րող
անել
է
Րայց
ինչ կր լինի մեր օրր :
Ջգիաեմ
, գուցէ ել չատ վատ : Պէտք | նո–
պատ
չինել
է
Թ^ամու
գէմ կռւում են գբսոլմ
•
այ%ոեզ
կրակ են կտրոլմ
, մեոնում են որ չթուլնեն
ի1ըչ–
նամուն
մօտենալ
տանը։
Բայց
ի՞նչ
կարելի է *ա -
նել, երբ նա արգէն
մ տե լ է աուն եւ նստել է օ -
ճախի
կողքին
I
ԵԼ
նա բո լո րոփյն
Հեբքեց
դիմագրելոլ
մ իմ -
ՔԸ՛ Առանց
ցաւակցութեան
, առանց
խդճաՀալ -
ուելու ասաց ոբ ժողովուբգը
պիաի
տանք՚ւփ
:
Ուրիչ ճար չկայ,
ամէն
մէկբ պիտի
Հաս1^այ ոբ
էէաա փէ/րձբ
աւելի
աւլիտալփ կը լինի , որ մեծ
գգուչութիւն
է Հարկաւոբ։
Օրը ՕրԼւն նման
ԼԷ ^
լինում է փա թո բկա
լիւց օր , լինում է եւ պարզ ու
•Ժ՚ԺՅէԿ
« Ր ՛
Պէտք է սպասել որ մեզ Համաբ
է լ կուգայ
լաւ
օր, փագ կը լինի գա թէ ուչ –մԼ։այն
Աստուած
գիաէ :
ԵԼ
երբնա Հեռացաւ
Աւե տա բանո ց Լւց ,
ՄելԼւքի
կԼ՚նբ զգաց որ ինքը եւ իբ որբացած
տունը
բո լո -
րոփին
ճզակէոուր են գարձած
, ուժասպառ
են եւ
անօգնական : Այո , թեթեւ բան չէբ Մելիք
Հիւ -
սէյինի
ժառանգութիւնը
. . »
՜Օրեր, չաբաթներ
անցան։
Երէ^քի աակ
աեղի
ունեցան չատ փոփո խութիւններ
:
Փո րձանքնե
րի
ժտմանտէ^ էբ, նրանք
լոյս
էին րնկնում
ամէն
օր
եւ ոչ ոք դԼւտէր թէ Լւնչ կր լինի
միւս օրը :
Մելիքի
աւււնն է լ չատ Հարուածներ
ստացաւ,
նրան արՀտմ արՀեց
ին , անպատուեցին
: Բայց
Մե–
լիքի
կինը , ա յնու
ամ ենա յնԼււ , քուբր
լնկնել
եւ
իսեղգուե
լ չուգեց
, ինչպէս
ուղում
է ր ղժ բա խտու
թեան
առաքին
բոպէնեբում
: Օր **րի
փյ^այ նա սո–
փորեց
գնալ ճակատադրի
Հետ, տեսել եւ լռել ,
սոփորեց
լնգո
էն իլ Հարուածներր
եւ պաՀել
նրանց
իր "րաի մէք...
9–.
ԵԼ
սոփորեցնոգը
Աիւլէյման
Բէկն
էը :
Մուսթաֆա
փաչա
յԼւ բանակում գա
յայտնի
էր իբրեւ
ճչմարիա
, կրակոա
Աուս լիման եւ իբ -
րեւ
փերին աստիճան
յաքոգակ
կռուող :
Նա
կրում էբ իր մէք մի Հաւսէաավ՚ոխփ
թ՚՚լ՚՚Բ
ա րմանաւո
բութ իւնները :
Ս իրիա
յի ծոփափետ
յ մ ի ւչիւգում
է ին մնացե
լ
նրա
ծնոէլները,
որոնք քրիստոնեանեբ
էին։
Անչտ–
փաՀաս պաաանի էբ երբ խչուեց
Հայրակա^ աա -
նից, որովՀեաել
գիւզբ եկած
մի թուրք պէյ Հենց
որ տեսաւ
նբէսն , իսկոյն
վճռեց որ մեղք է , եթէ
չուն կեավուրներբ
այսպիսի
աղային կեավուր պա
Հեն :
ՓոքրաՀասակ
ւլե բին
մ եծացաւ
Ա տամ
պուլի
մի նեէէ փոզոցում
ապրոգ
իւլէմայի
տանը եւ այ—
նուՀետել
ոււլարկուեց
զօրանոց
, մ աբգ
փո Լսա -
նո րգին ել ԱլլաՀ ի չուքին ծառա
յե լու Համար : Նա
յտնգուգն
, անփախ
մ ի զինուոր
է ր , ինչպէս
սար–
սափելի
ԵնԼւչէ րիները,
մանկոլթիւնից
իսլամա -
ցրած ա յգ քբ իստոնե անե ր ը : Բա
յց Ա իւլէ յմ անը ա–
ռանց
ձիու ապրել չէր կարող,
ուստի մտաւ
Հե -
ծելազօրքի
,քէք ՚
Առաքին
տարին ծագեց
Ենիչէրիների
սոփո -
րական
ասլսաամբութիւննԼրից
մէկր։ Նա
միացաւ
ապստամբեերին
եւ գտնւում էր առաքին
չաբքե -
րում , որոնք խոբտակեցԼւն
Աուլթանի
պալաաի
դռներբ ել պա Հ ան քե ց Լւն որ իսկո
յն իրենց
յանձ -
նուի մեծ փէղիբի
գլուխր։
Այղ սլաՀանքր կատար
ուեց,
բայց ապստամբութեան
գլխաւորներբ
դա
Հիճի
ձեռքր
մատնուեցին
: Գրանց
մէք էբ եւ Աիւ -
լէյմանը,
այնքան
յանդուգն
էր նա, որ
նոյնիսկ
մաել էր Սուլթանի
կտնանոցր
ուր եւ կալանա -
ւո բուեր
էր : Բէսյց այդ կատաղի
գլուխր
չկտր -
ուեց,
ծերունի
իւլէման
, որ չէբ մոռացել
իբ Հո -
զեզաւակին
,
թա|սշ|ւշ1ւվ
աղատեց
նբան եւ փախ ֊
ցրեց
մայրաքազաքից
1
Fonds A.R.A.M
