0. տ. 376.280
^ ^ ^ ^ ^ ^
0Մ«է6ա––քքօթո6է&ա; : Տ€Ո. « 1 Տ Տ ա ճ « ՜ ՜
17. 1<ս€ ՕՅատտաշ ֊ Ր^1Տ (1,3)
Վեցամս . 800 ՓՐ • ՚ Տար • 1600 , արտ • 2500 ֆՐ ՜
ա
ՇՕՏ. 15-70 Գին 7 ֆբ– 0.0.Բ^ՅՈ8 1678-63
նաւ&ոօհ6 5 ՈճււՏ
1950՜
26րդ ՏԱՐԻ -
26–
յՀյսչ^^
«օ.6094–Նոր շրջան թիւ 1505
Օ՚ԵՐ
հւՕն-ԲԸ
Կիրակի 5 ՄԱՐՏ
Ո2 ԻՍԿ ՄԱՀԱԱԳ ՄԸ...
Ե՚՚նչ
սւառւսսչանք է Հայրե՛նիք
ուձւենալ եւ.
չգիանալ թէ ո՛վ ինչ եղած է : Ի՛նչ եղած են այն
րաղմաթի
գրոց - րրոցները,
աարէց թէ
երիաա֊
ոարղ,
որոնց
անունները
չեն լսու֊իր
տարիներէ
ի
վեր
Ամէնէն
ծանօթները
Հտչուեչով,
կրնայինք առ
նուաղն
150
անուններ
չարեչ
անհետտցտծներու
կամ^նոտած»ներոլ,
ինչպէս
կ՚ըսեն
Երեւանի
մէի
Հքտաերր
կոտորուեցան
տեղն ու տեղը,
1936–
38^
ընգՀանուր
«մաքրագործումներու»
քնթաց -
քին % Տեաին
անտարրերն
ալ գոց գիտէ անոնց ա -
նունները,
Աղասի
խան քեան, ԱաՀակ Տէր Գար–
Րիէլեան
, Ակսէլ Բակունց
(եըիտասարղ
ղրագէտ)
,
Ն–
Ա տեփանեան
, Գ. Տէր Աիմոնեան ,
Ալազան
(երկուքն ալ ծանօթ
Փարիղի
մէք)
եւն՛։
Բոլոր
աղբիլրներն ալ կրՀաստատեն թէ
նոյն–
պէս աքսորուած
, սպաննուած
կամ անՀեա կոր -
սուած
են Հայաստանի
խորՀրգային
իշխանութեան
միւս
Հիմնադիրներն
ու փարիչները
, -
Լուկաչին
(Ս . Արապիոնետն)
, Ա. ՏոփՀաննէսե
ան , Համ րար–
ձումեան
, Արմ. Երղեկեան
, Արսէն
Եսայեան
, Գր •
Վարգանեան
(Հօկի նախագաՀր)
, Հ.
կոսաանեան
եւ ուրիչ
րագմաթիլ.
գէմքեր
է
Գեռ վերքերս
կարդացիք թէ ի՛նչ գմնդակ պա–՛
րադաներոլ
մ էք մ եռած է աարա րախա
ծերունին
,
ՏովՀ
. ՚Բաքաղնունի
, Աիպերիոյ
սառնամանիք -
ներուձ
մէք :
Լուր
ունի՛՛ք
Զապէլ
Եսայեանի
, ՎաՀան թո–
թովենցի
, Մ . Ջանանի , Մ • Արմէնի
, , Աիմոն Տա~
կորեանի
(ան որ ուսանողներ
1լ որսար
Վիէննա
յէ
մէք,
1921^Տ՚,
Երեւան
առաքնորդելու
Համար)
Հֆ
Գ . ԱաՀարիի , Վանանգե ց իի , Ա ուր խտթ եանի , եԼ
գեռ աասնեակներոգ
մտաւորականներու
մասին
է
Վե ր քին պաաերագմ
ին գերիներէն
անոնք որ
արտասաՀմ
ան մ^ւաոտծ են , պարբերարար
կր նրՒ–
կարագրեն տյդ օր/ րու սարսափները,
յէլելով
բագմաթիւ
ղոՀերու
անուններր
:
Անո՛նք էին որ Հասաաաեղ
ին Եղիչէ
Ջտրենցի
եւ ուրիչ կարգ մբ ակտնալոր
դէմքեբու
մաՀուաաե
պաբագաներբ
է
իայց , կըթուի թէ անոնք ալ չունին
բոլչե -
լիկեան
ապրիլ
11/^4^
ղոՀերուն
լրիւ
ցանկը։ Եւ
կամ , դեռ ամէն բա՝է թուղթին
չեն յանձնած
։
Մնաց ռր , չաաերը
գերի
բռնուած են ռուս -
եւգերմ ան պատե րս գմ ի առաքին
տարիներուն ,
1941-42^1՛։
Աւբեմն,
տեղեկութիւն
չունին
1939–
40^5՛
մինչեւ
այսօր կատարուած
բանտարկու -
թեանց , աքսորներու,
սպանոլթեանց
ղոՀերու,
մասին
է
կրնաք վստաՀ
րլլալ թէ այս
ողբեբգութեանց
մասին չատ աւելի
բան գիտեն
անոնք որ
«սովե տականքին
րար իքնե րր կր տարփողեն
օրն ի
բուն , բայց
չեն Համ արձակիր
բերան
բանալ՝ ան–
պա րակե լի չա ր իքնե բու , եղերական
դէպքերու ,
թրքավարի
խմգմութեանց
մասին։
Աւելի քան
20
աարի
լնգդիմանալէ
, Հեւլնելէ ,
խանդա րե լէ վերք , անոնք ի վերքո
յ
վտրմուեցան
տօնել
Ապրիլ
\\/24ի
տարեգարձբ
։
Բայց, չորուցամաք
մաՀաղդի
մր, երկու տաք
խօսքի
անղամ
արմանի
չեն տեսներ
ծբադրեալ
անճիտումներու
անՀամար
ղոՀերբ։
Աչ կր Հարցնեն
, ոչ ալ կը պտտասիսանեն :
(ինչպէս
Օ՚ումանիոյ
եւ Պուլկարիոյ
մէք մատ ֊
նուած
աքսորակէսններու
մասին)։
ԻԻաղմագերի
մր, Նայիրի
, պարղելով
ղանա -
ղան բարբաբոսութիւններ
, մօտ
150
կբ
Հաչուէ
^Հայ գիտական
աչխտտողների
Հունձը»
, Ա. 1ւ)ան
չե անի սպանութենէն
վերք
(Ասպարէզ, 27
Տուն -
ուար
1950) :
^
ՀՀ
Անհետ կււրան պրռֆ • եյաչատրեանը .
պատմաբան Աթարբէկեանը, համալսարանի դա ֊
սախօսներից Րոխեււնը, եյաչատրեանը, Րադիկ -
եանը, պրոֆ– Ղաւքբարեանը, պրոֆ. Ռոաինեանր.
՚թալանթարը, Ցակոբ Զօրեանը, հա.ւ րժշկուր-եան
ականաւոր դէմքերից Միրզաւացեանը , ք^էչէկը .
լ|՝իրզաիՅանեանր
. Աաղեանո , Կամսարականը եւ
այսպիսի տասնեակ արժէքաւոր եւ անցուդական
դէմքեբ •
Գեռ քանի" տարի պէաք է սպասել,
իմանալու
Համար այս աՀաւոր
ողբերգութեան
գոՀերուն
ամբողքական
ցանկր։
Գոնէ անուն ֊ մականուն
եւ
,,յՀեաացմաԽ
թուակաԱ»եբը։
Խմբագիր՝ Շ– ՄԻԱԱ-ԲԵԱՆ
ԵՐԵՒԱՆՆ I ԻՕՕՈԻՄ
ԵՐԻՏԱԱԱՐԳ
ԳՐՈՎՆԵՐՈԻ
վեբքին
նիստին
մէք քննուեցաւ
Թորոսեանի՝
«Մերոնց
Հետ» բա -
նաստեղծո
լթիւննե
բու անդրանիկ
մողովածուն
;
՛Բանի մը բանաստեղծութ
իւննե ր արմանա ֊
ղան գովասանքի
, ինչպէս՝
«Գռբի»,
«Հերոսի
Հետ», «կոլխոգում»
եւ այլ գործեր :
Վիճաբանութեանց
մ ասնակց ողներր
նչեցին
նաեւ չարք մը թերութիւննեբ
, անՀրամեչտ
Հա -
մարելով
անոնց
բաբձումր։
Եբիա.
Գրողներու
բանաստեղծներու
բամինը
(պօէտնեբի
սեկցիան)
առաքաբկեց
թորոսեանին
, սբբագրել
գրքին մէք
մ ատնանչուած
սխալները
, յետո
յ յանձնել Հրա -
տարակոլթեան
։
ԿԻՐՈՎԱԿԱՆԻ պետ • թտտրոնբ
ձեռնարկեց
ռուս թատերագիր
կոռնեյգուկի՝
«Աակար
կուգ–
բիտնոփ^ թաաե բախաղին
բեմ ագրութեան
ւ Գլխա
ւո ր Հերոսր
բանուոր
մրն է, իսկ նիւթը
մամա -
նակակ
իղ րնկերվաբական
արգիւնաբե
բութե ան ա–
ռօրեսւն
, իր Հերոսներով ու գաս ալիքներով
։
ԱՈ՚ԼԵՏԱԿԱՆ
ԲԱՆԱԿԻ
32բդ տարեգարձին
առ–
թիլ
Հանդիսաւոր
նիստեր եւ երեկոյթ)։եբ
տեղի
ունեցան
Հա յաստանի
բո լո ր վա յբուն
մ էք
է
կու -
սա կցական
քարոգիչ^ւեբը
Համ ապատասխան
ղե -
կուցումնե
բ կարդաց
ին ; ժողովնեբուն
մէք արտ ա–
յա յտուեղան՝
Հա յրենական մեծ պատերաղմ
ի Հե -
բոսներն ումարաիկները։
՚Բաղաքնեբուն
մէք կագ–
մ ակե րպուեցան
ղուցաՀտնդէսներ
։
ՆՈՐ ԱՅԳԻՆԵՐ
Որոնուած է այս
տարի
տնկել՝
Վեդի^, Կ ո ւոսւյք , Ախտա
, եւ ա յլ չրքան -
ներուն
մէք
200
Հեկտաբ
խաղողի
նոր ա յղիներ
, եւ
200
Հեկաար
միչուբինեան
այգիներ
է
իքկւան ,
Միկոյեան,
Հթամչագին եւ այլ չրքաններու
մէք
300
Հեկաար
րնկոյղ,
նուռ,
սերկեւիլ,
պիստակ ել ու
րիչ աոէնկեր
։
ԳԱՀՈԻԿԱՅԻՆ
ՄՐՑՈԻՄՆԵՐ.—
Նոր Բայա -
ղիտի
չրքանին
մ էք վերքերս
կաղմ ակե րպո ւած էին
գաՀուկա
քին արչաւներ
( ոքի ) : Կր
մ ասնակցէ
ին
քանի
մ ր կո լխոփէե բու դաՀուկաւո
րնե ր ր
է
Տասը
քիլոմեթր
տարածութեան
վրայ առաքին
տեղբ չա–
Հեգաւ Նոբ Բայաղիտի
խումբր,
45
վայրկետնէն
անցնե լով
որո չուած տարածո
ւթիւնր
։ Ե րկ րո րգ
տեղր
չաՀեցտն
կարմիր գիւղի
կո լխողնիկնե
րր
(55
վա քրկեան) , իսկ երրորգ
տեղր՝
Բադիկեան
Դի՚-գի կոլխոէ^իւ^երր
;
ՀԱՐԱԻԱՏԻՆ
ԱՄԵՐԻԿԱ
ՄԵԿՆՈղՆԵՐՈՒՆ
ՈԻՇԱԳՐՈԻԹԵԱՆ
կար-ող • պատուիրակր հետեւեալ պաշտօնա -
ցիրը ստացած է Հարալ. Ամերիկահայոց կաթոզ •
պատուիրակ Գարեզին արք ՛է
ՊՈԻկՆՈԱ
ԱՅՐԷՍ,
28
Փետբուտր
Անպտ–
տեՀութեանղ
եւ գմուարութեանց
տեգի
չտալու
կանխաՀոգոլթեամբ
, կբ խնգբենք
Զեր
Արբաղեու–
թենէն
աղ գարա
բել
Հրապա բակով
ձեր
Հօտին որ
Հարաւ.
Ամերիկա
լնգՀանրապէս
եւ
Արմանթին
մ
ասնաւո
րապէս գալ ել բնակութիւն
Հաստատել
ոլղողներ
կանխաւ
ձեոք
բերեն
վ սատՀե
լի վկա
յա
կան
աչքի վարակիչ
Հիւանդու
թենէ
(թրաքոմտ)
գերծ եգած
րլլալու
ւ
Հակտռակ
պարագային
Ա -
ո ա քնո ր ղ ա ր ան ս որեւէ
մ իքամ տութիւն
չի կրնար
րնել
ամ
էն
անոնց
Համ տ ր
որոնց
վերտգաբձուիլբ
կ^որոշուի
Օրէնքովդ
է
ՊՈԼՍՈՅ
ԱԶԳ֊
ԳՈՐԾԵՐԸ
Պոլսոյ
վերքին
թղթաբեբէն
կ՝իմանանք
թէ
կուսակալր
Փետրուար
2,^ին վաւ երացոլցած
է ա–
մէնէն
կարեւոր
թաղին՝
Բերայի
(Պէյօղլու)
նոբ–
րնաիր
թաղ . խո րՀոլրդը
յ
Փո խանցում
բ սկսած է
Փեարուար
21 ին, մեծ գոՀունտկութիւն
պատճա–
ոելով
է
Հայ
Հոոմէականներու
Ա • Յակոբ
Հիւան -
գանող
ին փոխանղման
առթիւ
, նորրնտիր
Հոգա–
րա րձո լ թիւնբ
Հաւյ կերոյթ
մր տուած է ի պաաիւ
Պոլսոյ
կուսակալԼն
I
Ա– ՚Լեւոնղեանղ
տօնին
առթիւ,
Տիաբպա–
քՐրե Ս . Կիրակոս
եկեղեղին
լեցուեր է Հոծ բագ–
մոլթեամ
բ : Աքս տոթեւ
պսակուեր է ամոլ
մ ր՝ Լճէ
ղ իւղէն
, մկրտուեր են պատանիներ եւ մանուկ -
ներ, նաեւ
30
տաբեկան
երիաասաբգ
մը, կաքաւէ
լով
ւկքմէէն՚ակ
ԱՇԱախըԱթաց Վիշադեպ
Սը
Ազդ^ ժղղովիճ Վեչ
ՀԱՄԱՑ՚ՕԱՎԱՐ՚ՍԵՐԸ ԿԸ ԳՐԱԻԵ՚Ս ՐԵՄԸ
ՀԱՆԲԱՊԵՏԱԿԱՆ
ՊԱՀԱԿՆԵՐ
ԳՈԻՐԱ ԿԸ ՀԱՆԵՆ
70
ԸՄԲՈՍՏՆԵՐ
Ուրբաթ
օր աննախրնթաց
խռոփութիւն
մը
ծագեցաւ Աղգ .մողոփփն մէք , տեւելով
մինչեւ կէս
ղիչեր
։ ՆախագաՀբ
Հ արկաղբուեցաւ
օգնութեան
կանչել
150
Հանբապետական
պաՀակնեը,
դուրս
Հանելու
Համար
70
Համայնավար
երեսփոխաններ
որոնք ըմբոստացած
էին դիւանին գէմ : Հաբ֊
ուածներ
փոխանակուեցան
այս
գռբծռղռւթետն
րնթացքին ելՀադուսաներ
պատռտուեցան
: Այս
բոլորը
անոր Համար որ՝ Համայնավար
եբեսփո
—
խան մը, ժեռառ
Տիւփռա,
կը մերմէր
Հպատակիլ
առմամեայ
վտարման
որոչում
ին :
Գիմադրոլթիլ–
նը չաբունակուեցալ
մամը
6.10^1ւ
մինչեւ
10.15 ,
երբ միքամտեցին
պաՀակները,
կանոնական
երեք
կոչերը
ուղղելէ
վերք ։
Տեղական
թեբթերը
սիւնակներով
մանբա -
մ ասնութիլննեբ
կր Հրաաարակեն
ա յս
անկար -
դոլթեանց
մասին,
որոնք մեծ յուղում պաաճա ֊
ռած են ամբողք
երկրին
մէք։
կ՝ամփոփենք
Հիմ -
նական
մասերը ,
Ուրբաթ
օրուան
նիստին
մէք, Համայնափար -
ներր
ամէն
միքոց
փորձեցին
, որպէսղի
չքննուի
այն օրինագիծբ որ ծանր պատիմներ կը տնօրինէ
փնասարարոլթեան
Համաը
(սապոթամ) : Օրինա–
ՂԻ^Ր
5 10
տարի
բանաարկոլթիւն
կընախա ֊
տեսէ անոնց Համտր որ կր խափանեն ագգ. պաչտ
պանութեան
ձեռնարկներբ
(չինոլթիւն
ել փոխա
դրութիւն
ղինամթերքի
եւն.)։
Առտուան
նիստին
մ է ք , Համայնավարներր
ի
ղուր փորձեցին
արգիլել
քանի մը
քուէարկութիւն–
ներ
գանաղան
Հա րցեբոլ
մ ասին : Կէս օրէն
վերք,
վճռական
փորձ մը կատարեցին
, խափանելու
Հա
մաբ րնկերային
ԱպաՀոփութեան
վերաբեբեալ
օ-
րինագիծ
մ բ : Յատկապէս
բնտրուած
խումբ մը
ուղեց
բռնի
գրաւել
բեմ ը . բա յց
բարապաննեբր
արգիլեցին
: Երկու
Համայնավար
երեսփոխան -
ներ,
Միւսմօ եւ Տիւփոա բեմցատկելոփ
տեղա ֊-
ւորուեցան : ՆախագաՀբ
, Պ • Ռոքլոո. ,
նիսաբ
գագ րեցուց , մինչ փտանգի
աղդանչանը կը տր
ուէր
չչա կնե ր ո փ : կռԼււբ սկսած էր :
Բռունցքներ
կբ փոխանակուէին
սրաՀ ին ել
նրբանցքներուն
մէք
։
ՆԱԽԿԻՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
ՄԸ
ՎԻՐԱՒՈՐ
Բռունցքներ
կը փոխանտկոլէին
աք ու ձախ :
Նախկին
նախաբար տբ Ատնթոն, որ նախագաՀն է
մոդոփրդտկան
Լսմբակցութեան
(1^,
Ր.) ,
գետին
փռուեցաւ
չորս
Համ ա յնափարնե
բու կոգմ է
։ Երբ
ոտքի
ելաւ,
գէմքր
աբԼււնոտ
էր՛։
՚Րիէ անգին ու —
ր ի շ երեսփոխան
մ ը եւս , ԿիՓրթի
նո յնպէս
խո շ—
ս։ անդ
II
ւե ց ա
լ
յ
Երկու
վիբաւո
րներբ
նախնական
դաըմաններն
ստացան
անմիքապէս : ժողովրգա
-
կան երեսփոիսան
մը, Յէառին ապաակուեցալ
ում–
դնօրէն : ՚Բիթէն
արիւն կը Հոսէր
ե ւ
փոգկապր
փրթած
էր
։ Ասլաակուեցալ
նաեւ Պ • ՚Բաթուաո ,
կնոք մը կողմէ
I
Աննկարաղբելի
էըմխոբը : թերթերբ
կը գրեն
թէ ա յնպիսի
լոլտտն^^եը
կ՚արձակուէին
ոբ ան—
կարելի է դրի աոնել
ւ
ՆախագաՀը ի ղուր կը Հրամայէր
որ
բեմէն
իքնէ Համայնավար
եբեսփոխանը,
Տիւփոա։
Կէս
օրէն փեբք մամր
16.45^5/,
նախաղաՀական
աթոոր
րաղմ եցաւ Պ • էռիօ , ոբ անմ իքապէս
Հ րաւիրեց
ըմբոսա
երեսփոխանը
վար իքնել
բեմ էն ւ
Տիւփոա
կը մեբմեմ վար
իքնել։
Կ անոնա -
գիրր բոնաբարուած
է ։ Կ՝ուղեմ
պարղել
մեր աե–
սակէտը
Այգ
միքոցին
ներս մտաւ Պ՛ Տը Աանթոն
, Ո—
բուն
վէրքերբ
կապեր
էին գարմ անա աան
մ էք :
Երեսփոխաններր
ծափաՀաբեցին
յոտնկայս
, բացի
Համա յնափա բնեբէն
I
ՆախադաՀր
նորէն
Հրաւիրեց
Տիւփոան
որ վար
իքնէ։
Համայնավար
երեսփոխանը
կր կրկնէր թէ
կանոնագի
բր բռնաբարոլած
է : ՆախագաՀբ
այս
անդամ
մոգոփին
դիմեց. Հաստատելով
միքտգէպին
ծանրութիւնը
:
Համայնավարներր
անգտգաը
կ՚աղմկէին
։ ժխորը
վերսկսաւ
։ «Շէքա՚՜ռ» (չէք
առ,
Լէքով
դրամ ստացոգ)
, կ՚աղաղակէին
Հա -
մայնավաբնեբր։
ՆախագաՀը ի գուբ կը փորձէր
խօսքր
չարունակե
լ : Յանկարծ
կանացի
ձա յն
մ ը
լսուեցաւ,
^Փտածներու
նախագաՀ» : Նախա -
գաՀր կր պաՀէր
իր Հանդարաութիւնը,
միչտ յի–
չեցնելոփ
կանոնագիրր :
Բանտարկեցէ՛ք
«չէքառ»ները
, կ՚աղագա–
կէին
ծայրագոյն
ձախակողմէն
ւ
Վ^երքապէս Պ՛ էոիօ
յաքողեցալ
խօսիլ,
յ ա յ -
աարաբելով թէ դիւանր
ոբոչած է
առմամապէս
վտարել
Տիւփոան
, որ բռնի գրաւած
էր բեմը ;
Միեւնոյն
ատեն
Հաղորդուած
է բնգՀ . գատախա–
գին թէ օրինաղանցութիէն
մբ գործուած
էերեսփ .
մողոփի
չէնքին
մ է ք եւ պատգամաւո
րներ խոչ -
Աւանդուած
,
վփբալորոլած
են
ւ
(՚ԼււՆ11>1քու 7«(ւ«տ՚ն*ւք^1^>^է11քո կ^տտՀՈ գ. է » )
Fonds A.R.A.M
