ԳաղոԼթէ
գաղութ
ՆՈՐ ՋՈԻՀԱՑԻ
ՄԱՏԵՆԱԳԱՐԱՆ
ԹԱՆԳԱՐԱՆԸ
ՀՏ՚ԳԱղԲԻԻՐ
ԱԵՐՈՐ -
ԵՕԹՆԵ՚ԼԲԱՑՐԵԱՆ
ԽՈԻՄԲԵՆ
ՀԱՆԳԷԱԸ
ՊՈԼՍՈՅ ԱԶԳ–
ԳՈՐԾԵՐԸ
Ն՛՛բ - Ջուղայի
Ամենափբկիչ
վանքի
եկեղե -
զիին դիմաց
չինուահ է Մ՚ս՚ոենադարան
թանգա -
բանբ,
ինչոչէս կը պաամէ
Հ. Համազասպ
՚Լրգ ՚
Ոոկեան,
ոբուն
ղեկուցումբ
ամփոփեբ
էինք անց
եալ
օբ։ Թանդաբանբ
վայելուչ
չէնք մլն է, ուբ
ղասաւոբուահ
են Հայկական
եւ օաար նկա բնե
բ,
սլաամ ական աոարկանեբ,
զգեսաներ,
Հբովաբ–
աակնեբ , կոնդակնեբ
, րայց մանաւանգ
ձեռագիբ–
նեբ : Այս վերքիննեբբ
իբրեւ
մասունք կը պաՀ -
ուին մասնաւո
բ պաՀաբաննեբոլ
մէք եւ
բոլոր
սլաՀաբաննեբբ
կնքուահ ու փակուահ
են։ Մ աս -
նաւոբ աբաօնոլթեամբ
կը բացուին : Բոլոր
ձեռա–
ւլիրնԼրր
թէեւ չաա Համառօա
, րայց ցուցակա -
գրուահ
են ելկր խորՀուի
րնգաբձակ
ցուցակա -
գրութիւն,
նման
Վ^^իէննայի Ա խիթարեանց
Աաաե֊–
նաւչ՚որանի
(Հ.
Տաչեան,
ասլուահ
1895^*՛) :
Պ՛
Ամբաա Տէր Աւեաիքեան
արգէն
կագմահ է Նոբ–
Ջուգայի
Հայե րէն
ձեռագիրնե
բու
րնգաբձակ
ցու
ցակր որկր էլանոլի
Հայասաան :
ԱյԳ
9
"՚–Ց՚"Կք՛
աեսահ է Հ– Ն՛ ԱկԼ՚նեան
Հայասաանի
մէք եւ
օդաուահ
1925^5՛ :
Մ՚սաենագարանին
մէք կր գանուին
667
գր -
չագիր
մաաեաններ
, մեհագոյն
մասր
Ամենափբ–
կիչ
՚Լս՚նքբ, իսկ մ իւսներր
Նոբ - ՋուղայԼւ
եկեղե–
ցԼւներէն
ամփւոփոլահ
ենեւ իբենց
անուններով
աոանձին
աոանձին
գրուահ
գարաններու
՚^էք–
կան ձեոագիրներ
որոնք
Լւրենց գունեղ եւ ճոխ ու
յաքալ
լուսանցաղարգե
ր"վ , խո րաննե րով եւ նբ–
կարնե րով մեհ արմէք կր նե բկա յացնեն : Շաաե -
բուն բովանգակութիւնր
կրօնական է , կան՛ Աւե -
աա րաննե ր , ո րոնցմ է մէկր ր"ա Ա եսբոպ
արք
•
Ս՛ագ ԼւսարոսԼւ , կբ պաականի
ւԻ • գարուն։
կանո -
նագԼւրք մր կայ ՚լրուս՚հ
1098^5՛ :
Գր՛ոհ է
ՅովՀան
նէս
ՅովՀ՚սնայ
անասլաաին
մէք (կիլիկիա) :
՚1,որ - Ջուղացի Պ՝ Ն՚՚րայբ
Պօգոսեանի
մօ՚ո
կր գանուի
ձեոագԼւր՝
պատմագԼւրք
մր
Հայկա–
կան Ո-ՃԽԶ թուականէն,
իսկ ԱպաՀանի մէք
աոոքթ • Կ՛ ԱԼւնասեանԼւ մօա կբ գանուին
Հայերէն
աասնեակ
մր ձեռագիրներ :
Նոր - Ջուգայի
եկեցեցիներէն
Ամենափրկչի ,
^ Ս– Ասաոււսհահնի
, Ա. ԲԼթգէՀէմի
աաճարներր
Հալ
ճարաաարս՚պեւդո
ւթեան եւ
նկա ր չ ո ւթեան
կոթոցներ ել թանգարաններ
են : կբ աեսնես մա–
Հա րձաննե
ր ել ա ա պան ա քա ր ե ր
Հա
յ եպիսկոպոս -
ներու,
գերեցմաններբ
օմաոլահ
են
արձան՚սգբու–
թիւննե րոփ։
վյ.էննայի
Ա խ ի թա րեաննե
րէն ^.
կգեմէս
ԱիպԼւլեան երկաբ աաեն
Նոր Ջուղայ գա–
նուահ է :
^
ԹԷՀՐԱՆԻ
Հ–Ե
Միութեան
առաքին ձեռ -
նարկն է Հա
յ մ չակո քթԼ՛ օրուան աօնակաաա
բու -
թԼււն ր որ աեղի
ունեցահ է
Գեկաեմբեր
22ին :
ՀանգէսԼւն
գրական
, գեղարուեսաական
բամԼւն
—
ներր կաղմուահ
են Հայերէն
, պարսկերէն
եւ անգ
լե րէն
լեգուեեբոփ
: Ներկաներբ
հանօթացահ
են
Հաք
ղրերու
գիւաի,
ոսկեղարու ել Հալ
ականաւոր
արուեսաաղէաներոլ
մ աաոլցահ
հառա
յո
ւթեան
ՀամաչԼսարՀա
յին
մ չակո
յ թԼ՚ն եւ քա ղա քա կր թո
ւ -
Կիրակի ,
12
Փեարուար
, Իվբի , Պէն Տուչ
սը–
րաՀին
մէք աեղի
ունեցաւ
Հ. 3– Գ– Ա՚Ա՚Ի՚֊Ր Աե–
բոբ
Եօթնեղբա
յրեան
Լսումբի
ցերեկո
յթը :
Հ^անգէսը սկսաւ գեղարուեստական
բամինով։
Ե բ՚լեց
Տ Լ՛ կին
Լիւսի
Ամ իրա
յեան խոր յուղում ով ,
արտասանեց
Օր. Ա. ՀթաՀինեան։
Յետոյ
հիհաղա–
չարմ ղաւեչտ
մր
ներկայացուցին
,
ՊոլսաՀայ
կեանքէ
Հէէարլսթոն» : Գլխաւո
բ գերակաաարն
էր
ընկեր գ. ԱմԼւրայեան որԱբիկ
աղայի
գերին
մէք,
սլոլսական
չուկայիկ
մարգու
նկարագրին եւ բաբ–
բառր տուաւ
Հաբաղատօրէն
, ամ բողք կէս մամ
կուչա ու կուռ խնգացնելով
ներկաները։
Երեք գե–
րակաաարնե
րր՝ Հակաււակ
իրենց անփո
բձութեան
Տաւ/
արձակօրէ
ն կատարեցին
իրենց
գերերը :
Օրուան
բանախօսր
քնկեբ Ա. ՐսաՀակեան
^
պարգեց
Հ՛Յ՛
Գաչնակցութեան
նպատակները
•
Հ
,այկակոն Գատ , Հայրենիքի
աղատաղրում
եւ
սերունգի
պաՀպանում
Հայրենիքէն
գուբս՝ օտա—
րութեան
Համայնակուլ
միքափայրին
մէք։
« Հ •
3՛
Գաչնակցութիւնը
անցեալին
մ էք
ղէնքոփ ու ան–
Հաւտստր
մ ա բան չումնե բով բարձրացուց
Հա
յ մո
ղովուրգին
ոգին , ռագմունակ
ու առնական գար -
ձոլց : ԱւելԼւ քան քառոբղ գաբ օտարութեան
մէք
տչխարՀի
չորս
Հովերուն
տբուահ
Հայութեան
մէք
Հոգեկան
անպաբտե
լի
Հա յրենիքբ
ստեղհեց
, ողե–
ւորեց
ղայն
միացեալ,
անկախ եւ աղատ
Հայրե -
նիքի Հանգանակով
; Այս աչխատանքՍ ալ
գէնքի
եւ կռուի Լափ կաբեւոր է : Պիտի
չարոլնակենք
այս աամանե
լի ՃանապարՀը
մինչեւ որիբակա -
նանա
յ Հա
յ մողովուրգի
Հաւաքական
փրկութիւնը
ագատ ու անկախ
Հայաստանի
մէք» :
Գաղա
րէն
վերք սկսաւ
պարի
բամինը
լնկեր
§ոլակի
ղԼ կավա
րո ւթե ամ բ : Ա եբ
մաբ՚լիկներու
խանգավաււ
մ ուտքը
աւե
լ Լւ ոգեւորեց
սրաՀը :
ԱղղայԼ՛ն
• ե
լ
յեղափոխական
երգերը
լռեցուցին
պարի նուագը : Ամէն սեղանէ
երգեբ կըլսուէ ին :
Զո
յղ
Հե րոսնե բու
ստուեընեըը
կը սաւառնէին բո֊
լորին
վյրայ։ Աէք ընգ մէք երգեցին Ա. •Բիւփէլ -
եան. Օր– Ա– ՇաՀինեան,
Տիկին Ա իրական
եւն.։
Արտասանեց
փոքրիէ^
Վ^տրուման։
Ընկեր
1Աորէնի
ղգայուն
ձա քնը ոգեւորեց
Հանղիսականները
: Այս
ՂՂԼէ՚ԷԼ
^ թն լորտին
մէք տեղի տուահ էբ
պարի
մ եղկոլթԼէւնը
, Հա
յ ը ենա չո ւն չ երգերն ու յեղափո–
Լսական
քԼ՚ղը կը աիրապեաէ
ին բաղմ ութեան
՚Լբ–
րա յ : ինչ աաբակո
յս որա յս
ողին
օտարութեան
մէք
ստեղհեց
Հ. 3՛ Գաչնակցութիւնը,
^Օամեայ
ԳաչնակցուԼ^Լււնը
, մԼւչտ եըիտասարղ
եւ խան - ՚,
ղավտռ :
ՆԵՐԿԱՅ
ՄԸ
I
\Ո4
>Ո. .ու–
–ՏՈէ՚ւ՛ >Ո< Լ...>Ո1 ••, .1-1^-77–1Ո. .1-1
թեան : ի/օսահ է Պ • Ար
տուչ
Հքատուրեան
՝ պա
րս–
կերէն, որԼսօսքբ մասնաւորահ է Հայ եւֆաբս
լե
ղուներու
փոխաղգե
ցութեան ել լեղո լական կա -
՛՛լի
է
Պ • Ե • Վ^աբգանեան
անգլե
րէն լեգոլով
նե րկա՛–
յացուցահ է գարերու
գիւտի պատմ ականը եւ նը–
չտնակալԼւց
յեղա չրքում
ը Հայ աղգա
յին ելկրօ-
նական
կեանքին
մէ՛ք։ Ապտ խօսահ է Պ– Գ– Յով
Հաննէսեան
, պարզելով
Հայկական
տառերու
գիւ
տի պատմական
արմէքը է
« Մարմարա
» կը <յըէ (9 ՓետբոՆսւր) . —
ԱբմանաՀաւատ
աղբիւրէ կր տեղեկանանք թէ
նորընտիր
թաղ. խո րՀուրղնե
բու
փոխանցման վե
րաբե րեա
լ բոլոր
աարակաբհութիւնները
Հար -
թուահ են ;
Նախապէս
ցանկերու
վաւերացման
խնգրին
չուրք տեսակէտի տա ր րե բութ իւննե բ երեւան
ելահ
էին
իսթանպուլի
կուսակալութեան
, ներքին
գո
բ–
հավարոլթեան
ե ւ էվգաֆի
բնգՀ
.
Տեսչութեան
մ ի ք ե ւ : Լաւատեղեակ
չբքանակնե
ր բ կր
Հաւաստեն
թէ էվգաֆի
Տեսչութիւնբ
յա քոգահ է այս տեսա
կէտները
Հա շտեցնե
լ ել լուհում
ի նպա սա աւո ր ե–
ղանակ
մ ր գտնել : Այս պա
յմ աններուն
մ էք
քանի
մ ր
Օրուան
լնթացքին
իսթանպուլի
կուս ակա
լու
թիւնբ
պիտի վաւերացնէ
նոբլնտիբ
թաղ. խոր-
Հուրդներու
ցանկերը ել այգ վաւերացումէն
ան —
մ իքապէս
վերք
, եկեղեցապտտկան
վագրֆներոլ
մ աաակարաբութիւնբ
պիտի
փոխանցուի
նորրն -
աիբ
մ ատակարար
մ արմ
Լններուն :
Վարչապետ
Շէմսէտաին
կիւնալթայ
բանաւոր
գաահ է լուհում ի այս եղանակր եւ այդ
առթիւ
անՀրամեչտ
ՀբաՀանղներր
տուահ է ներքին
գոբ–
հավարութեան
:
Մ իւս
կողմէ էվգաֆի
լ^գՀ ՚
Տեսչութիւնը
մ անրամ
ասն
աեղեկագիր
մ ր դրկահ
է
ներքին
դո րհավա րութեան
, որպէսղի
ապաՀովուի
փո —
խանցում
ին աբագ կատա րում բ , նկատե
լով ոբ նոր
օրէնքր
Հ րատա րակո
ւահ է վեց ամ իսէ ի վեբ եւ
կարելԼւ չէ անգորհադրելի
թոգուլ
ոեւէ
օրէնք ;
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈՒԵԱՏԻ
« Սուօո մշտ ք՚շաատտ ^Ուտէշտ 111ստւօւ6ոտ»
րնկե -
բակցութիւնբ
երամ չտական
մրցում
մր կազմա —
կեբսլահ էր անցեալ
կիրակի
, սլատան Լւնե բու Հա–
մ ար , ղանաղան
աստիճանաւո
րումնե բով եւ
երգի
ո ւ դո րհԼւական
ե րամ չտութեան
Համ աբ :
Ուրախոլթեամ
բ կ՝ իմանամ թէ գահակի
-
աՇՈէՅււՏ
բամնին
մ է ք առատութիւնը
չաՀահ է
Լե–
ւոնիկ Գալէնտէրեանը 9
տարեկան
,—.
ստանալով
Ա՛
1\16Ոէ10Ո ՈՕաաՏ
տիտղոսը։
Ա րցում
ի
նիւթն
էր
\\շ^^ձոի
ՏՕՈԱէէներէն
մին։
Կր
մ ա սնա կց է ին
Փարիգի
գպրոցնեբու ե ւ
մ ասնաւո
ր ուսուց իքերու
ա չակե րտնե րէն
350
թեկ1։ահուներ
:
Լիտի Գալէնաէրեան,
քո յրբ
Լեւոնիկին,
ըս -
տացահ է իր կարզին Բ •
աՇՈէաո// :
Յառաքիկայ
Մարտ
՜1^ին
,
Տտ116
^Յ^V6^ս^
մէք
տեղի պիտի
ունենայ
ընտրռւահներոլ
վեր
քնական
մրցումբ,
ուր պիտի արուի
ք* Ո \
^^'^^ՕՈՈ6ս^^ ,
10.000
ֆրանք
պարղելով
:
Յաքոզութիւն
կըմաղթենք : Պ–
Մ– ՆԱԼԲԱՆԳԵԱՆԻ
ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ
ԱնմաՀն
Մ իքայէլ
Նալբանղեանի
հննղեան
ւշՕամ եակր
նչելոլ
Համ ար , Հա յաստանԼւ
Լ՛ չխա -
նութիւէները
ոբոչահ
են
1)
Լենինականի
Մտնկավարմական
Լնստի -
տուտր
կոչել
Մ իքայէլ
Նալբանգեանի
անոլամբ.
2)
Մ իքա
յէլ Նալբանգեանի
արձանր
կանգնել Ե -
րեւանի
մ էք :
3)
Անոր անունով
ուսանողական
թո չակնե ր Հասաատել
կրթական
ղանաղան Հաս -
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(7)
բ.
Գա յիանէն
գլխով
դրական
պատասխանի
նը -
չան
արալ եւ այլեւս
մի բան անգամ
չուղեց պա
տասխանել
: Ի զուր գայեակը
ղոբհի էր Հրաւի -
րում
րոլոր ազաչաւոր
ձեւեբբ : Նա չուտով Հաս -
կացաւ, ոբ մի բան Լւմանալ
կարելի
է
միայն
Գայիանէի
րնկե րուՀ իներ ից ու վազեց
աղբիւրի
մօտ։
Այգտեղ նա յայանեց թէ ումն է
կարմիր
քարի
վրայ
փորահ
կնԼ
՚ՔԸ
՚ք
Ի"Կ
ՎԼ՚ճակ
Հանոզներր
պատմեցին թէ ինչ էբ ասել սափորը %
Ուրախ եւ Հանգիստ էր պառաւը, երբ նոբից
ղնաց իր ստնիկի
մօտ։ Նտ այմմ չէբ
փախենում
այդ
արաասոլնքներից
, գԼւտէբ որ այս
անդամ
փ ի չտն ու դմբա խտո
ւթ իւն ր չէ արաասունք քա -
մում
... Նրա ետեւից
եկան
մ Լւ քանի
ազքիկներ
,
չրքապաաեցին
Գայիանէին
, ելառուակի
զառի -
փայր ափր ներկայացնում
էր մի այսպիսի
տեսա
րան :
Գա յիանէն
երկու
ձեռքոփ
հահկել էր իր ղէմ
քր, նրա առաք նստահ էր ՄէՀրին եւ խորին ու -
չադրո ւթեամբ
նա յում էր այգ ձեռքերին
, սպա -
սում էրթէ երբ բախտբ կր գաղարեցնէ
իր ար -
տասս
լ
նքնեբը, իսկ միւս ազքիկներ
ր ամէն
կերպ
Հարկագրու՚ք
էին, որԳայիանէն բաց անէ իր
դէմքը։
Գորհում
էին կանացի
լեգսլները,
որւնւք
թաթաԼսոլահ
էին Հեգնութ
իւննե րի
ամենադառն
թոյնի
մէք. գրանք
խայթում
ԷԼ՛ն, Լնչպէս վար -
գերի մէք թտգնոլահ
փ՚՚՚քրիկ
օձերը : Բայց
իզուր :
Մելիքի
ազքիկբ
ոիրել էր այդ գիբքբ։ Արդ -
եօք
ամաչր՚ւմ
էրնա,թէ ուզում էբ ամբողք
ու–
չադրութիւնբ
մի տեղ Հաւաքել,
որպէսզի լաւ լսէ
ել
ըմբռնէ
Լւր սրտի
բոլոր
բա բաԼսո ւմնե բ ը։
Այգ՜
սլիսի զարկեր , քերմ ու անՀանգիստ
ղարկեր
, այ
սօբ
ԷԼն Հասաատուել
նրա կր^քի աակ . . . Առա -
քին անգամ :
Բա
յց ինչ որ անկա բոգ
եզան անե
լ մի խում
ր
սուր ու փոքրիկ
խայթերը
, կատարեց
մի Հատ
ձիաւոբ, ոբ յանկարհ
թռաւ
ձոբը,
կարհես
երէլն—
քից
լնկաւ : Լեզունեըը
մ ի ակնթարթում
մոռա -
ցան
Լոայթելը,
բոլոր
Հետեւոզ^ւերը
ճչալով դէս ու
զէն փախան :
ՄէՀրին
մինչեւ
անգամ
չնտյեց
, ոբ աեսնէ
թէ այդ ինչ գիչատիչ էբ, որ ՚Լբտյ
տուեց։ Ան -
պաչտպան
ճտեբին։
ԽելագարԼւ պէո նա յարձակ—
ուեց իր Գայիանէի
վրայ , ձգում էր նրան
, քա–
չել, աանե
լ էբ ուզում : Միայն այգ մամանակ
ազ–
քԼ՚կը րաց արաւ իր գէմքր եւ միկաաազի
Հայեացք
գցեց
ձիաւո
բի ՚Լբա
յ , որմի
գլուխ
իրան էր նա
յում
ել լուռ
հիհագում :
Այսօր
ամէնքը
կոլրացել
են , սառն եւ գմ–
գոՀ
ձայնով
բացականչեց
Գայիանէն։
Զէ" ք
աեսնում
, մեր Աանասն
է։
Զիաւորբ
տնչարմ էբ , հիհաղում
էբ :
Բայց
ել ա յնպէս , ոչ ոք չվերադարձաւ
:
աԳաարկուել
էբ ել Հարսնազբիւբի
գլուխր,
ամէնքր
թազնուել
ԷԼ՛ն, միայն
երեխան
, որ իրեր էր Հանում
,
մնացել
Կր էբ աեղր նստահ եւ ապչահ այս ու այն
կողմն
էր նա յում
, չՀասկանտլով
թէ Լնչու այսպէս
խազն
րնդՀտտուեց
:
Սավաբր
գրահ էբ նրա կողքին
, դարձեալ
մԼւ
Հասարակ
, խեղճ անօթ,
թէեւ դեռ
չրքապտաուահ
հաղիկնեբով
յ
Նա մոռացուել էբ՛ նրան աչք դրահները
այմմ
մի բան գիաէ Լն , որ լսւում էր խեղգուահ
, ա -
ղեաալի
չչոլկների
մէք.
«Մանասր
• ՚ ՚
հմակի
մարղըֆ .
Նա,
որին պատկանում
էը այդ անունը,
ձի–
ուց ցահ թռաւ
։
Գետնի
ւԼրայ երեւան
եկաւ
մի փոքրիկ
մաբ
մին, որզէնքերի
մի մեհ մողովահու
էր կրոլմ
Մեհ
սուրբ
հեհում էբ նրա ձախ ազդրը,
չուխայի
վրտ
յ կապահ
Հաստ ու կապո
յս գօտոլց կախ լն–
կահ ԷԼն Լսեն քարբ, վառօգամանր
եւմի ղո յդ ա ֊
արճանակ :
Մորթէ
աՀագին
մի փափախ
հահկում էր այդ
միբ ու գիւբա չարմ
մաբղու
դէմ քի փերին
մասը ,
Հազորգելով
այդ դէմքին
մի աՀարկու
կերպա -
րանք
յ
կախ
անելով
Հրացանը
ձիու
թամ
րից ,
փոքբիկ
մարգր
մի քանի անդամ
է լ դէս ու գէն նա յեց
,
կարհես
չգիտէր թէ ինչից
սկսի
X
Ապա գնաց աղ–
բԻ՚-րի մօտ, չոքեց , րնկաւ նրա վրայ,
քուր
խմեց
եւ երբ նոբից
կանղնեց
, սկսեց
խօսել,
դառնալով
գէպի
կ՛ա յիանէն է
-- Վախում
են ,
•
Վախում են
՚ԲրՈէից , որ ՄԷՀմէդին է պաչտում
, վախում են
եւ Մանասից
, որ կնքուահ
մարգ է ,
Աւեաարանոցի
Հանգստաբանում
ունի
Հօր, մօր գերեզմաններր
:
ԼԷՕ
ա
Fonds A.R.A.M
