%6
ԱՌԱԶ,
ՕՐ՛ գ. ՂԱՋԱՐՈՍԵԱՆԻ
ԱՐՈՒԵՍՏԸ
ՊՈՒՏ՝Մ ԾԻա%1
Օր՛
*հոՀարիկ
Դ^ազարոսեան
, որԼափ
գիտենք,
մեր իգական
սեռին սլաականող,
գոնէ
արեսմաա–
Հայ
"՚րուեսաագիսւոլՀիներու
կարգին,
միակն է
որ գաշնակի
արուեսաէն դատ մշակած է նաես
եր~
դաՀանի
արուեստրւ
Երկար րացակայոլթենէ
մր վեր1,
անցեալ
շա
բաթ
գիշեր
Կավոյի
բեմէն
ղինքբ վերստին
լսելռլ
Հաճոյքն
ունեցանք
։
Գժբախտաբար
թերեւս
աններելի
Համեստոլ–
թենէ
մբ մղուած
, ան իր յայտաղրին
վրտյ շատ
քիչ տեղ տուած էր իր անձնական
գոբծերուն
%
Համակրելի
ա րո լե ստագիտո
ւՀ ին այգ
երեկոյ
ստեղնաշարին
ւքյւայ Հակած,
մեղի
Հաղորգակից
կ՝րնէր
իր յուզական
գաղտնիքնե
բուն , մտերմօբէն
:
Գասական
գպրոցին
երկու կարեւոր
վարպետ–
ներէն, Պտխէն,
Մոցարթէն
ղատ, Օր՛ Լաղարոս—
եան նուագեց
նաեւ
Շօփէն
, Շուման եւ Լի^թ, ա ֊
պա
նաեւ շատ գեղեցիկ
էթ-իւա
մր Ռռժէ
Տիւքա–
սէն։ իսկ իր անձնական
Հեղինակութիւններէն
ալ
Հայ ժողովրղական
«թէմ^ի մբ ՚էբայ
յղացուած
ութ
ւ|աո.իասիօնՏ(է^:
Ստեղծքքւգոբծական
իմաստով
իրարմէ տար ֊
բեր այգ ղործեբուն
պարղած
շարժուն
գետնին
՚11""յ տ ր ո ւե ս տաղի տո ւՀ ին
կ՝ լրթանար
մ աքոլր
թէքնիքռ,/
մբ, Հարթելով
բոլոր
իւո չբնգոտնե
ր ր
յ
Եւ սակայն,
թող
ներոլի
մեզի եթէ պաՀ մր
Հեռանանք
էնթ–էյւփրէթ–ասիօն//
իր կարգ
մր
յզա–
ցումներէն
: կ՝ակնարկենք
, լո յսի եւ շուքի աս -
տիճանաւորմ
ան՛,
արժէքներու
,
Հակագբութետն
կամ
Ո^ը^Լ՚ֆներոլ
ստեղծման :
իրաւ է թէ ա^ աչքի
զարնող
միշոցնեբով
,կամ
ուժի ցուցագ րութեամբ
ղիլրին
ձեռք
րե րուե
լիք
յա շո ղո լ թ իւնն ե ր չէ ո բ կր Հհտա պնդէ : իր ղգա
յ–
նութենէն
բիւող
յանկուցիչ
նուագածութիւնով
կ^ուղէ
խօս իլ մեր Արտերուն
։ Ան կ՛՛ուղէ
րոե
լ մե–
զի • «Աբտա
յա քտելով
մ իա յն կտրելի է ծառա
յել
արուեստին» ; Եւ սակա
յն ուժական
չափորո
շմ ան
իր իմացումբ
առաւել
գէպի
խնալողութիւն
Հա —
կում
ցոյց կուտա ք այդպէսով
, քան աքն ինչ որ կբ
պաՀանշեն
յաճախ
պարաղաներր
: Պիտի
փ
"Ր ՜
ձռւէինք
բսել
նռ քնիսկ՝
ի վնաս
այլուր
ձեռք
բեր—
ուած
աււաւելութիւններու
\ Օրինակ
«Ա՚էֆեսթօ
վ ա լս» ին եւ «,՚ք՝աոնավ ա լ»ին
որոշ
Հատուածներուն
մ էշ յուզական
էեշտր կր գերազանցէ
ուժակա7ւ
տար
Ր1^ •
Իր անձնական
գործին
,
Հա ք
ժողով
րգական
ւքօյ>|ւՓ/՛
մր ութ «վտոիաս
իօն»նե րուն
մէ^,
որուն
նուաղածութեւնր
եղաւ
ամէնէն
Հաճելիներէն
մին,
անոնց
մ էշ
Հեղ ինա կր ի յա յտ կոլգա
յ իբր
յտ՚հ -
գբւգն
պրպտող
մբ։ Տանդուդն
, րսինք որովՀե -
տեւ
, անոնք
մ եծ
մ ասով
բո լո րով ին կր
Հեռսւնան
տրուած
խարիսխէն
, անակնկաւէ
անակնկալ ձգ\–
տող կեգրոնախոյս
մեծ ոստումներով
; Անոնց
մէշ՜
բոլն
թէւք^
կր վերածուի
պատ րո ւակ—տա րրի մր
ել կարծես
իւրաքանչիւր
նոր ձեւի ^ւպատակր
կ՝բր~
լաք աւլելս
կարեքի
եդածին չափ լապաւոլմի
ենւ — ,
թարկեք
զա քն : Թէեւ կ րնգունին^
նաեւ որ նորա–
դուն
րմբռնումներր
շատ մր բաներու
մէշ կբ ձգ–
տին
շեդել
Հ եմնական
այն սկղբուն,բէն
որոնցմէ
բիսած
էին անոնք։ Աւգ շեղում բ յամենա
յն գէպ"
չի կրնար
շուքի
մէշ
թողուլ
նաեւ
երգաՀանի^
վւշոտ ու դժուարին
արուեստին
մէշ
Հեղինակին
ԵՏԳԱՐշ
...
ՄԱՐՍԷՏԼ - ՓԱՐԻԶ, Փետր
Որ՛մեցի վե–
րաղառնալ
Փարիղ
յ
Ետ կեցայ,
նոր սերունդը
Հայացնելու
նսլա -
սւակով՝
Երեմիա
լէպիին
մասին
դասախօսու
-
թիւն
սաբքելէ
։
Ակսայ
շրշիլ
քաղաքին
մէշ, բան սորվելու ,
նիւ թ ՝,աւ ա^ե/ու
Համաւ
Ա՛
•ղ, ապրանք
դնել
ու
I
ա
III
—յ
ւք1։լու
՚^աԱաբ։
էւլբաՍք
Նախելու
տեւ
կացուցի
ժամանակս ։
Ա"րվիլր
աւելի մեծ աոաքինո։
թ իւն է քան
սորվեցնելր
ըււի ես ինծի :
Հանղ իսլեցա
յ կէս տարէց
անձի
մ բ ,
որուն
գրպանէն
«Ոաո ա^» մքւ ՛Ա՛ղը դուրս
եբկնցուցած
է՚՚՚^ւՎռ
Կռ
Գ1""ԷՐ
••
Հ՚"յ էք կարծեմ
։
Անշոլշա
Հայ եմ ՝ • • Ղ՛ո՞ լք
։
•
կարծեմ թէ ես ալ Հայ եմ :
կարծելը
ո՞րն է, վստաՀ
չե՞ս
Հտյ բԱտ —
լուդ ։
Ի՞նչ
ղ իտնամ
: Թերեւս
յիրի , Ուբտր -
տոլ , Հիթիթ
եմ ց եղով : Հիմ ա Հտ յուն
տեսա կր
կ՝ուզես
:
՛Բանի՞ տեսակ
Հայ կայ որ , իմ
գիտցածս
Հայր
Հայ է ։
Իմ դի
։ւոէ։սւՇ
–Ա
աւ
՛յռ
տռսա կներւ
կր
րաժնաի
։ Կայ , Լուսաւորչական
Հայ , կաթոլիկ ,
Րողոքական
Հայ
։ Հառաշգիմական
Հտ ք ։ կամ
՚^Ս՚»ով
պոչաւորուած
Հայաստանբ
միա քն սիրով
ու
զուտ , անխառն
Հա յաստան
սիրող
Հայ : Լաւ։ ւ"^—
1
/1՛՛ւ՝ա կաննե րու
էու բշ , կչոր սլտր բռնող
Հայ ։
Ներ։/ աղ թող
Հա ք եւ. նե բւլ աղթր
իբրեւ
արՀեստ
ղոբծաղրող
Հայ։
Ասոնց ներզաղթագոբծ
ալ
կ՚ըս
ուի •
իրենց պաականած
Միա-թիւնր
իբրեւ
ազգու
թիւն
նկատող
Հա յեր ալ կան ։
Եւ «յետադիմական»
Հայ, որ^իսկական
եւ
մեծամասնութիւնը
կազմող
Հայն է
.յ
Զարմանալի
րան։
՚իուք
ո՞ր Հայութեան
կը
՚ղատկանիք :
Առանց
Հձհյ՝/> կամ «Ա» Հայաստանբ
սիրող
եւ
Գ1/սաւլիր
«.Հ»ռվ
ղրուոզ
Հայութեան
• • •
կարծեմ
Փ՚^րիղէն
կուգաք։
Թերեւս զա -
ււախօսութիւն
մր սարքելոլ
միտք
ունիք։
Այ՛՛
ձեր
նիւթր
ա՚լուոր է, կրնաք այգ մասին
խօսիլ
։
Ես դասախօս
չեմ , բարեկամ : ՚իասախօս
—
^երը մասնաւորապէս
կբ ղրկուին
Փ՚՚՚րիղէն։
Ա —
նոնք մտաւո րականնԼ
ր են : Ե"
ԱԼաբղ
Հայ Հասարա—
կ՚՚՚թեան
կը պատկանիմ
։
Շ
III
սւ կը ՚իափաքիմ
Հայեր
տեսնել։
Ո՞ւր
կր—
նամ
ղտնել
սանկ
ե՚մբուած
Հայեր
:- Եկեղեցի գա
ցի , կիներ
միայն
կային
:
Լոս քանի
մը սրճարաններ
կան : Նա՛ , սա
անկիւնի
սրճսյրանբ։
Հոն բաւական
Հայեր կան ,
թղթաիւազով
ղրաղած :
Ո՞ր տեսակի
Հայեի
են անոնք
։
Ամէն տեսակի
Հայ կայ անոնց
մէշ : Ար -
՝՚եստաւռր,
բանուոր,
վարժապետ
, դրադէտ
, տի—
րացոլ
, զպիը , Հայաստանասէր
, «ՀակաՀայաս
-
տանեան» : Աշխատանքը
անէծք
նկատող
,
կնիկը
ա շխատցնոզ
, ամ ուրի , անւլործ
, մ ասնազէտ
Հա
յ–
Հոյիչ
։ Տ՚՚՚կաւին
ինչ որ*կ՝ոլղես
։
Աոաւօւոէն
մինչեւ կէս գիշեր
թղթախազով
սեդան
մաշեցն
ԴՐ՚՚Ր
պ ա ր պ ո
ոներ
ւ՛ն չ ւքիտ բանո
լ թիւն
, ինչ
Համ ե բա շխու -
թիւն
է
Եղբայրական
ի՛՛նչ
յ"՚–՚լիԼ
տեսաբան :
Զուլ–
ման զէմ ինչ դեղեց իկ միշոց ...
Կը Չաղբէ՞ք
, Հայրենակից
• • •
–V– *
1
Ոչ ս ի րե լիս : Ասոնք , յառաշիկա
յ նե րդաղ–
թի լաւաւլո
լն ատաղձն
են : Երեւանբ
որքան
պէտք
ունի
III
յս ո րակեա
լ մ ասնադէ տնե ր ո լն՝
լեցնե
լու
Համար
Հայաստանի
աբՀ ե ստանոցնե
բր :
Կ–
ՊԵՏՈՒՇ ՚
ՄԻՏ-Ր ԵՒ
ԱՐՈԻԵՍՏ\
Ա. ՇԱՀԽԱԹՈԻՆԻ
ԻԲՐԵՒ
ԳԻՄԱՕԱՐԳԱՐ
Այնքան
ծանօթ է Պ– ՇաՀխաթունին
թէ իբ ֊
րեւ տաղ՚անգալոր
գիմայտրղտր
, թէ իբբեւ
իրաւ
ղեբասէսն
որ, երբոլղէք
խօսիլ
իր մասին,
գիտէք
թէ կարեքի չէ նոր րան
մ ր բսել
։
Ա՝ ՚ս"նաւք.է տնե ր ՚ ՛լա քն 1լր նկատեն ոչ
միայն
Հայկական
ղաղութին
մ^շ,
ս^լել
Ժասնաւո
րա բա ր
ֆրանսական
շարժանկարի
ասսլարէղին
՚քէշ
իր —
րեւ աո ՚սշին եւ լաւագո
յն
զ իմ ա յարգարր
։ Մին -
չեւ այսօր
ամէնէն
զժու արին
աՅւզս)\\էէւ^էն ե ր ո ւ Հա
մար
իրեն
էլր դիմեն։
Գիւտեր
ունի,
որոնք իր
^եռք բերած
կատարերագործ՚ք^ն
աստիճանր :
՚,
Շաբաթ
գիշերուան
ո ւնկնդրութիւնր
ցոյց
տուաւ որ Օր՛ Ղ^աղարոսեան
երաժշտական
աղնիւ
ճաշակուի եւ բն՚ոիբ
մշ՚ոկո քթով օժտուած
տրուես–
տաղ
իՓւուՀ ի մ րն է : Հանղ է սին վերշաւոբու
թե ան
սրածին
մէշ իրեն
ուղղու ած Հաւքակրանքի
արտա–
քգս ք՚ոու թիւնր
տսլաւյո քց մ բն է ինքնին
իր րսշո -
ղութեան
։
՚
Գ–
ԲԷՐԷՍԹԷՃԵԱՆ
զաղտնիքր կըմնան
մինչեւ ա քՍօր ։ Բացառիկ
աբ—
ուեստով եւ բնա1լան
ն ր բո ւթե ամ բ կբ յաշողի
ծե—
րաւլնել
ամէնէն
երիտասարդ
գերասանբ
իր
դերին
մէշ։
Ծերացնելը
, ինչսլէս
ինքն ալ կը բացատրէ
,
շաւռ աւելի
գժուար է քան երիտա՚՚արւլացնելր
։
Հայ աբուեոտաղ էտը , ոբ առաշին
անղ ամ
աշ
խատած է
ք
^ՑՈՇ
0\շ^սի Հեա
յւբյն*անալոբ
մէշ
—
1֊
գ^՜ււական. գործ-՚քբ
չ՚էէբժանկարի–
պաաւքու—
թեան
մ էշ
ա յսօր գասրնթացքնե
ր ունի
ֆրան
սական
1ոտքւէսէ է^շ 666ւսէ6
/ւ՛
մբ մէշ,
Շ1Յ
116
ՇՅ
1
ՁՈ§€ ,
ուր մասնաւորաբար
օտաբ
եր1լիրներէ
աշակեբւ^ք*.
նեբ կուգան
, սորվելու
Համար
ամէնէն՛
գժուար^^^^^
արՀեստնեբէն
մին։
Տակաւին
այսէ^բ երբ 3)րք^ն
–ք–*։
սան
ունի
60
դիմ ա յա րդՍլբնե բ որոնց
21Հ^
/ ՚ ։ / ՛
ա շա–՛
կեբտներր
, միայն
ինքն է ռբ կրնայ
քա^ողիլ րա -
ցւսռիկ
«մաքի ք քաժ»ներ
, ինչպէս
վե րշե
րմ՚Եօքօնտ-
քան որ սլիտի
ղպրմացնէր
նո լն ինքն
Լէ՚ոնարւհօ
տէ Վ ինչին : Փարիղի
մէշ Հազուագիւտ
է ֆրան -
11'սցհ կա։ք օտար
ծանօթ
դերասան
մ բ , որ ՇաՀ-
խաթոլնիին
ձեռքէն
անցած
^ՐԷԼ՛"Ր
, ինչպէս՝
՝՝ կր
Հաւաստեն
իրաղեկնեբ
:
»*.՝՝«•
Զարմանալի
չէ ոբ օտար
մամուլր
էշեր կր
ն՜ուիըէ անոր արուեստին։
1ոՏէ1էԱէ ,է16 ՏշՅԱէշ/^
այն
«ՅԱՌԱՋ>>Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(2)՜
Ա–
Երկու֊ անգա՚ք յետ ու առաշ
ւլնաց
ճօճանակը,
աղշիկր
եռանղուն
շանք էր դործ
գնում
.նրա գէմ–
քի վրայ
մի սիրուն
գոյն
իշաւ.
լիքր
թշերբ
աւելի
եւս կարմրեցին
, կարծես
աշխատում
էին նսեմա
-՜ ՚
ցնել թաշկինակի
զ ո յ ն ր ։ Առաշին
Հարուածր
իշաւ՛
նրա ոտնեբի
վրայ եւ անողոք
Հարցը արաասան -
ուեց պարղ
կերպով՛
֊–Ո՛վ է ...
Ամէնքբ
լոեցինւ
Աղշիկր
իր փոքրիկ
բեբանի
մի անկիւնով
կծեց
ղլխի թաշկինակի
մր ծալքր ,
նրա
նուրբ
շրթունքների
միշից
երեւացին
ձիւնսւ -
՚իայլ ատամներբ,
ժպիաբ
դարձաւ
մի
սիրուն ,
մեղմ ծիծաղ, ոբ փոսիկներ
կազմեց
թշեբի
վբայ,
քիչ
իշերցրեց
երկաբ ու սրածայր
թերթեբունք
-
ները
մի չուխւո
աչ,ըերի
վրայ,
որոնք այդ կանո–
նաւռբ,
կքորԻկ
գէմ քի
Հրաշքն
էին։
^«1
ւուռ էր :
Ո՞վ է , կրկնուեց
նոյն Հարցր
։
յյրրորգ,
չորրոոգ
Հարուած
։
Բաւց նա չի խխօսում
, պինգ կծում է թա,կի–
նակհ ծաքքէՐ, ուսեքյռ
մեր է քաշում
Հաբուածների
ցաւ ր մոոանս՚ւու
Համար։
Նտ
գիւրս՚թեք
էր , ճկուն :
Ջուանր կատադի
թո չիքներ
էր գործէ– մ,
կբկնապատկելով
իր թա՚իր նրա ծնկերի
կծկոլ -
մից ։ Երկու
շարան
ոսկիները
Հանգարա
շրխկում
էին, ր^ւՓ՚ուելով
նրա բարձր ու լայն
կրծքին
։
^
^Բարակ
քամին
մ ի քանի
փնշիկնե բ խլեց
նրա
^մազե^ից եւ սկսեց
Հեղիկ կերպով
խազալ
նրանց
Հետ
։
Նրա
յամառութիւնբ
չտվւբ չէր
ճանաչում :
Բե բանի
մ ի անկիւնով
կծած
մ ետաքսը
, կարծես
,
կապել էր նրա լեղուն
: Բողոք չէր լսւռւմ
, Հաբ -
ուածներբ
ցնցում
չէ ին առաշացնում
:
Այդ ագշիկբ
սկսել էր զարմացնել
նոյնիսկ
իբ
բնկերուՀինե
բին։
1ւյվւուլ^ւեբը
այժմ
երկուսն
էին՛
՚՛ վւայտով
զինուածի
գիմացր
կանղնել էր մի ուրիշ
աղշիկ ,
որ գործ ում էր գօտռւ ց Հ իւսած լախտով
։
Բա/լղասար
• - . յանկարծ
, բոլորովին
անս–
սլտսե լի կե րպով , լսուեց
բարձ րում ••*ւքւղշկա յ րա -
լ՛ակ
ձա յեր , ՝ ոբ մ ի քբկնթարթում
վւոխուեց
մ ի
Հն շոլ^
ծիծաղի
: կարմ բու թիւնր
աւելի եւս խաա–
ցաւ, տարսւծուեց
մինչեւ
ականշների
ծայրր,
կար
ծես
աբիւնբ
Հիմա դուրս կր ցա յտէ բ :
Սուտ է , կանչեցին
ներքեւից :
Ա աւադ , բացականչեց
նոյն
ծքւհ՚աղբ ;
Այդպիսի
անուն
ղոյոլթիւե
չունէր։
Նորից–
Հաբցեր
, նորից
մի շարք անուններ
վեբելից : ^ի–,
ծսւղում
է ին ամ էնքր եւ անզուսպ
ուրախութիւնդ
ամ էն մ է կին տալիս էր աւ ե լի խիստ
պաՀան^ոզ
լինելոլ
եռանդ
։ Իսկ նա , որ .նաղելով
ճօճւում էր
եւ– ծիծաղում, այգ բախտաւոր
, գեղեցիկ արա ֊ ՛
րածբ,
որքան բաւա րա բութ
իւն էր գտնոլմ
իր
չք–
նաղ յաժառութեան
մէշ՛՛՛
Բանն
այն տեղին
Հասաւ, որ այլ եւս
չ՚էնաց
՚^^ԿԸ.^ "Ր էԻ՚՚Ի^Ս
նրան եւ չՀարցնէր : նա տեղի
տուեց , յա յտնեց թէ ա յժմ ասում է : Տ ^^եց
լռու
թիւն
, բայց
լսուեց
մի տարօրինակ
խօսք՝։
-— Ջունեմ
, ասաց նա : ..
\^իհա՛լ
, իբարանցում
, գժգոՀռլթիք.ն
....
Աուտ է , սուտ է ՚ ՚ • երէկ
նա՛ եկաւ մեի
գիւղր՛"
՝^ ՝
Այսպէս
էին ասում
լ^կերուՀիներր
։-.
Այլեւս^
թաքցնելու
կարիք չկաբ
։
Նա երկու
անզաժ՛
լուռ
յեսէ ու֊ աբաշ^ թռաւ
եւ
սոգսւ , աչքերը
ուզւլելւէ՚Լ
դէպի
1եր,–դէպի
բնկու–
զենու խիտ ճիւղերլշ
\ ցքսծ-՚ձայնով,
այս անւլամ
ա՛–
ււանց
ո՜րեւէ
ծիծաղի
աբաասանեց
՚ ՚
Ջ՛"(ալ
՛ք՛
Ուրախու
թեան
^ յաւլթոլթՏ՚ան
աղաղա1լեեբը
քււյ^ունեցին այգ անունը :
Ա՚լ^իկր
կանդնեցրեց
՚^ռւանր
, (^ցս§^ իշաւ :
Ա քմ՛ք նա կեբպարանավւհխ^ւյէ^
էր
յ
Մ
1՛
ւ՛" րէ. "՚ԴւԻԿ
էէ՛՝
ո ր ՚ / " ՚ – ո Հեռացաւ
, քա^
ուեց
մ ի անկիւն
, մնացածր
թոյլնելով
՛քիւս ազ -
. շփկներին :
՛՛ք
^ Բայց չկաբ
մխ^աեղ
, որ բոլորովին
ծածկէր
նրան^այն
սոլր
ուՀթավւան^ղ
Հ"՛յե^ցքներից
^ ո–
րոնք աֆէն
կողմից
ուղղուած
էին գէպի
նրան :
•^՜^– Հրապարակա
յին խոս տովանութ
իլն ր
այնքան
էւՀեշ՚ո
չէր, աղշիկր
դժռւարութեամր
էր
շունչ
ք^շում
, զղում էր որ իր սիրտր
Հանղստոլթիլն
՚ չունի, որմի բան այրում է նրան :
յ^ա սկքէեց կարղի
բերել
իր թա
շ^թ,ակն
մաղեք՚ր։
Ի՞նչ էր նրա գրութիւնը,
այդ ոչ ^ք
գիտէր,
բայց
ամէնքը
երանի
էին տալիս
նբան
։ \ ^
Fonds A.R.A.M
