ԿհՐևԿԻ
26
0 1 1 Ի 1.111> Ս.(՛
1
աձօժԽո
€է ձձտ՚ւռեէքօէւօո
: 32, հռտ ձշ 7ք6է՝ւտ€ -
շ. Տշւոշ 57
2 7 3 յ
76|6բհ. :
86 - 60
Շ. 0. Բ. Ր3քւտ 15069-82
Հիմն ա դ իր ՝
մՒՍԱՔԵ ԱՆ
ՐԱԺԱՆՈՐԴ֊ԱԳՐՈԻԹԻԻ՚ւ.
Ֆրանսա եւ գ ա դ ութներ, տարեկան 3500 ֆ Ր ՛ վ էց ամս • 1900
Արտասահւքան՛ տարեկան 4000 ֆ ր ա ն ք ։
Հատը 15 ֆ ր *
26 յյ^^^VIՏI^^
1 9 5 8|
34ՐԴ. ՏԱՐԻ - ԹԻԻ 8103
ՕՐՈՒԱՆ
ԻյՕԱ-ԲԸ
՚ Ն Ո Ր
Օ
Ր
5>
Ա
՚1,, ա ր ՛ ի տարի, թ ի ի 3904։
Տ Ա Ր Ե Լ Ի Ց Ը
Ւ՛նչ չռւտ կր սա-էէՆ
օրերր :
Արղ կն 117111րի
մ րն է սէնղեր ա յն օրէն է
Վեր , երրԱն Հրաժեչտ
տռւսււ. կեանքին :
Մէկ աարիէ իՎեր իր Խօսքր չ ի
լսու֊իր
"՛յլեւս ա յււ սիւնակներէն
։
Ե
Լ
սակա
քն մ ենք տակաւին
չենք
Հաւա
տար
իր
մաՀուան
Չենք
ուգեր Հտւաաաչ
, որ իր
"՛չքերր
փակտհ– է
յալիաենութ-եան
Կր կարծենք թէ կրկին
այցելսւթեան
ելած է Իր մոգոՎոլրգին
, որօւն
նուիրած
էր իր կեանքր
ա՛յնքան
սիրով ուՀտւա -
աարմոլթեամր
: Ոէ֊ կր քռլսանք թէ շու -
աով
սլիտի վերագաոնա
յ ;
Ջենք օւգեր
Հաշտուիլ
գաոն
իրականու
թեան
Հեա
X
Եէ–
սակա
յն անողոք են կեանքի
սլա յ -
մաններր
Անթս՚-Ատփելի է
մաՀր
ՄտՀկանաղոլ
ենք ծնած՛. ԱնմաՀ են մ ի–
ւս յն ղիցա րանութեան
եւ րոլոր
կրօնքնե -
յաւ
ասաոլածներրւ
Հքսւտ քիչ են այն մաՀ կանացուներր
, ո—
րոնք անմաՀ
անուն
կքէ ձղեն տյս անցա -
լոր աչթւարՀին
մէ^ :
Շս՚ւտրչ
Մ իստքետն
մ է 1լն է այգ քիչե —
րէն :
իր անունր
արձանագրուեցաւ
Հայոց
մ՜ամանակակից
ւղատմութեան
մէ^, ^քԲ
ղեռ չա՛տ երիւոասարղ
էր : Ա՛յն օրր , երր
՛լ րիչ էսռաւ
ձեռքր : Գրի^ » որիր
միակ
ղ րէէէմ աղ քու թր պիտի
ր/չտր
մինչեւ
՛էեր -
2ին
չունչր : Գրիչ , որմէ երրեք
պիտթ՜
չրամնուէր՝
նոլնիսկ
ալն գաման օրե
րուն , երրթրքական
րանաերուն
մէ^ կր
ք տաւոոէէէ —
րաւէր
իր մեղ,ոքյ՝
իրրեւ
Հայ
կան , իրրեւ
ղէս՚նակցական
:
Գրտղէէոի եւ Հրասլա րէսկաղրի
իր կի -
ոաղարեան
բեղուն
կեան քի առա 9ին
քսան
տէսբիներր ապրած էբ
աբեւմ տաՀա
յու -
թեան
մչակոյթի
օրրանին
մէ9,
տեսած
տաք ուպտղ օրեր։
Համիաեան
բռնակա–
լութեան
չաբաչուք
չբշանէն
վեր9 , ակա–
նատես էր եղած
1908^
Օսմանեան
ԱաՀ–
մ անաղ բութ եւսն Հռչակումին
ելերիտա -
սէսբ/լ յեղափոթակէսն
֊ մտաւորականնե
-
բու առաշին
չտրքին
վրայ կեցած՝
կարե–
լոր ղեր մ լ ^ էբ կատարած
աղղային
ղար–
թօնքի
, Հայկական
նոբ վեբածնունղի
այն
խանղավառ
օրերուն
, որոնց
էիեբշակէար
պիտի
դնէր
1914^
աչխարՀտամբաբ
:
Նտխախնամ ա կան
Հ
րաչք
մ ր եղաւ իբ
ազատումր
1915/
տննախրնթաց
Եղեռնէն
,
ոբւէւն ղոՀ ղացին
աւելի քան երկու Հա -
բիւր
մ տտւորա կաննե ր ,
մ եծ
մ ասամ բ
իր րնկերներր ելմէկ միլիոն
Հւսյորգի -
ներ :
իր կեանքի
երկրորգ
շրշանին
ինք ալ
տարագ իր գ աբձահ
մնա ցո րգա
ցին
Հետ՝
շտՀ մր վառեց
այս
լոյս - քաղաքին
մէշ^
լուսաւորելու
Համար
Տէրտնսայի
Հիէ
֊բրն––
կտլ
երկինքին աակ աւգաստանած
գազ -
թական
Հտ
յերր
Յաոաջ
գտրձաւ
փարոս
մր, որուն
ուղ–
ղ ուեցան
մեր աարաղիր
Հա
յրենակիցնե -
բու աչքեբր՝
այս նռր Հայրենիքին
մէշ իւ–
րենց ճտմ բան
ղանելօլ
Համ աբ
Շտւարչ
Մէս՚՚՚քեան
Հասաւ ճակտտա -
ղրէսկան
վա
յբկեանի
մր , երբ
բարեկամ
ու թշնամի
ուրանալով
Հայկական
Գաար ,
իքէենց բախտ էն ձղած
է ին շարղերէն
եւ
անապատներէն
ազատուած
մեր
բեկոբնե—
րր , որոնցւքէ
կարեւոր մաս մր Հաս -
աաաույոծ էբ Ա՛յս ափերուն
էիբայ :
Մնացեր
էինք անաէբ սւ անզեկ :
Յա -
ոաջ
ղարձաւ
առաշնորգ։
Եղաւ
ղեկավար
եէ ուսուցիչ :
1Լմուր կեցած
էղատնէշին
՚/րայ,
Յաոաջ
անվՀաա ու անսայթաք կր
շարունակէ
քալել
ճամրէն,
ղոր գծած էրէբ
յաւէտ
անմոռանալի
Հէմնաղէբ -
խմբաղրապե–
տբ՝
Շաւար •
Մէսաքեան
ՀՐԱՆՏ -
ՍԱՄՈՒԷԼ
Այս վերտաււութիւնր կ ՚ ե ր ե ւ ա ր , ԱպրԻւ 24ի «Իշ ^ ր ը , սրահին ճւսկատը , հ ա յ ե ր է ն
լ ֆ ր ա նս ե ր է ն։ ի ւ թուա կ ան մ ը , — 1915։
արի ւնա թա թախ
եւ
Ե՛–
մ
է ա յն պաստառը կը ներկայացնէր Արարատր վեհափաո, եւ
տ ա ր ա ծ ո ւթիւն մը որ վաիւՏան մր չ է ր ս ա կ այն, այլ հեոանկար
Ու բ ա ցմ ո ւթի ւնը կը հո ս է ր, լ ո ւ ո եւ կարցապահ :
Տարիներու ոին թի ւ ր իմ ա ց ո ւթի ւ նն ե ր է ն ետք. ա ո ային անդամ էր որ այսքան ա յ –
լացան բ ա դ մո ւթիւն մը կը համաիյմբուէր ընդարձակ սրահի մր մէ ջ , աոանց կրօնա
կան դաւանանքի, քաղաքական հոսանքի, սեոի , դասակարցի կամ դ իրքի խտրու -
թ-եան :
կ ՚ ա րժ է ր մասնաւոբապէս արձանաղրել այս կաղդոլրիչ իր ողո ւթի ւնր , որ այնքան
խոր տ պ ա ւորութիւն ձղեց :
Տարին ղոնէ մ է կ անղամ թ ո ղ մեոելնեյւ;՛ խօսին, ղիտ ա կ ցութե ան կոչ մը ո ւղ–
1(ե|ով ողջերուն, իրենց ջարդուփշուր ոս՚ւորներով եւ փոսացած աչքերո վ :
Թող անոնք տիրապետեն մեր սիրտերոլ(; եւ միտքերուն վ րայ , մեր իսկ բ ա րի
քին համար :
Մանաւանդ որ, անոնք ոչ համրանք ունեցան, ոչ ալ դերեղման :
իւրաքանչիւրին դանկր աոանձին հողվյւաիք մրն է, շատ աւելի խօսուն , քան
մե ծ քաղաքնեբու փառաւոր դամբարաննեյւր :
ի վ ե ր ջ ոյ ի՞նչ կ ՚ ա րժ ե ն մե ր իմա ս տ ութե ան մարղանք ներր , ե թ է մե ռ ե լնե ր ո ւ լ ե –
ցուն ալպիտի չհասկնանք :
Տարուան մնացեայ օրերր լիուլի կը բ ա ւ են, հակաճառելու, տեսակէտ պարդե -
| ս ւ , ղաղափարական պ այքար մղելու համա ր :
Գոնէ մէ կ օր լ ռ ո ւ թ ի ւ ն , ամէն տեղ , ինչ պ է ս մ է կ վ այրկ ե ան յո ա ն կ այս լ ռ ո ւ -
յ.>իւն կը պահենք հանդիսաւոր ա ռ իթն ե ր ո ւ մէջ :
Սովորական իմաստով համեր աշխութե ան կոչմը չ է որ կ ՚ ո ւ ղղ ե ն ք : Ա յ գ բառն
ալ մաշած , իր իմաստր կ որօնցուց ա ծ է :
Թող փոխադարձ յա ր դ անքի ե ւ խոր ե ր դ ա ծ ո ւթե ան օր մը դ ա ոնայ 1915
ԱպրԻւ
11/24ը, առանց աջի հւ ձախի , կամ հր է ի եւ հեթանո սի խ տ րութե ան :
Թող դ ա ռնայ վ կ ա յ ո ւ թի ւ ն մր աղդ ային ղիտ ա կ ցութե ան , չ ափահասութե ան ,
ք աղա ք ա կ րթութե ան ;
Այո՛, յ ի շ ե ց է ք , մանաւաՅդ օ տ արութե ան մ է ջ , թ է ժողո վ ո ւ ր դ ի մ բ կէսը դ արձաւ
յո ւղա ր կ ա ւ որ միւս կ է ս ին :
Եւ թոդ երիտ ա ս արդ ութիւնը յ ի շ է թ է ին ^ ժաո.անղորդն է ժողո վ ո ւ ր դ ի մը որ
դարերով դիմա դրա կ ան ճակատ կադմեց ասիական բ արբ արո ս ութե ան ու խաւարին
դ է մ , որ աղատութեան եւ արդ արութե ան երդր երդ ե ց աբեան Տապադիքներու մ է շ ։
Յիշեցէ^ք , դ ո ւ ք որ հրակէղ ե ւ արիւնաղանդ անապատներէն անցաք , թ է ե րբ
ամբոդջ աշխարհ համա կ ե ցութե ան ե լք ե ր փնտռէ, առանց հր աժա ր ելո ւ իր ինքն ո ւ –
բ ո յ ն դաւանանքէն, մեր վւոքր ա ծ ուն չ է որ բ ա ց ա ռ ո ւթիւն պիաի կ ա ղմ է ։
Մի այն մեր մեռելներուն ո դ ե կ ռ չ ո ւմը կը բ ա ւէ , շաա մը սառեր հալեցնելու հօէ–
մար :
Ի՞նչ պ է ս պիտի կրնան դիմանալ տ արաղիբ բ աղմո ւթիւնն ե րը , ե թ է տարրական
պարտականութ եանց ա ո թի ւ ալ վ էնե ր ծադին եւ ճ եղք ե ր բ ա ցուին :
Ապրիլ 11/24ը ուխտի օր մըն է, խորհրդանշան՛ ինքնապաշտպանութեան :
Թող թշնամին չըսէ թ է մեր ղոհերուն յիշատակն անղամ դ արձա ծ է հին աղդաց
պ ա տմո ւթիւն :
իբ ր ե ւ հողին վառած ժողո վ ո ւ ր դ , ունինք մ է կ հարաղատ ներշնչարան հաւասւ -
քի եւ յա ր ա տ ե ւ ո ւթե ան, — մեր ժամանա կ ա կից պ ա տմո ւթիւնը :
1956
Ապրիլ
26
Շ.
ինչպէս երբձէւնր , աղաւնէնեբու
երա
մի մր պէս, կր մողվէ
իր ճերմակ
թեւե–
ՐՐ եւ կր թռ֊չփ՝
եաին
թողլով
սպէաակ
տթ բու թեան
մ ր յէշատակր
, յանկարծ կր
ծտղկէն
խտաուտէկ
նչենիներր
, ոչ աւելի
ուշ քան այս եղանակէն
,
Այնպէս
եւս՝ երր կր Հատնէ
ձմեռր
գաշտերուն
մէշ ռւլեռներուն աակ, կա -
րօտ մր կր ծաղկէ
Հ ռգ ւո յս խ"ԲՐ
ւ ՚4/""4
առած
կարօտ
մր քաղցր ա յլ
ախուբ
լ
յէ շատա կի՛՛ նշենին , այս աարե լից էն :
Տխրութեան
նման պաՀերոլ
մէշ , խա -
ղազեցնե
լու
Հ ամ աբ վէ չաով
լեցուած
Հռ–
գէս՝ կր սիրեմ
նստիլ աբփաշեր
րաղմոցէ
մր վրայ,
շոյել
գէցուՀԷ
Վչտէն
մազերր,
մրմնշելով
պատմել
ակտնշին թէ
է՛նչպէս
արցունքի
մր պրիսմակին
եաեւ
կ^աղուռր–
նան
սէզ– լեոներր,
տրապոյր կր ստանան
ստուերնեբբ,
եւ ախբութէւնն
էոկ 1Լ ա -
նու^այ
չվչտացնելոլ
աստէճան
Նման
պաՀերոլ
մէշ, նման
զզայոլ -
թեանց
սէրաՀար
, կ՝ելլեմ ՎաՀան
Տէրեան
կր կարգամ
,
է՜նչ սփոփաբաբ
վա
յ ե լ ք •
Սարի ե տ ե ւում շողերը մեռան ,
Անուշ դաշտերր պատեց կ ապոյտ մ է գ ,
Տ խուր երեկոն ղարկել է վրան,
— Սիրտս կարօտով կ անչ ո ւմ է քեդ՛ ե ՚ կ :
Ատուեքւներր կրխաէլան
, կաւղոյա կամ
լեէլակ պատմուճան
տաղած
յաւեբժա
—
Հարսներու
նման կր դառնան
այգիներուն
տակքէ ել ձոբեբուն
րերանր,
մինչ օրր կր
տարաժամի , մինչ օրր կր յողնէ :
Սիրտ իմ. ա յ դ ո ՞ ւ մ ես դ ո ւ ի ղուր կան
չ ո ւ մ ,
Տես ղիշերն անցաւ . աստդերը մեռան •
Մենաւոր իմ սիրտ , մոլորուն թ ռ չ ո ւ ն ,
կարօտիդ կանչը չ ի ՜ հասնի նրան :
Րայց
Հեոու չէ ինձմէ , կ՝րսեմ եւ ձայնր
կր լսեմ արդէն : կր ղղամ իբ նեբկայու -
թիւնբ
լռութեան
մէշ :
ինձ թ ա ղ է ք ՛ երբ տխուր մթնշաղն է իջ -
նում ,
Երբ լ ռ ո ւ մ են օրուան աղմուկները ղը -
ւ ա րթ ,
Երբ շողերն են մ ե ռ ն ո ւմ ,
ծաղիկներր
ննջում ,
Երբ մ թ ն ո ւ մ ՝ կ ո ր չ ո ւմ են լեռ. ո ւ արտ :
ի մ շիրմին դալկացող ծաղիկներ ցանե -
Որ խաղաղ ու հանդարա մահանան ,
ինձ անլաց թ ա ղե ց է ք , ինձ անխօս թ ա -
ղ է ց է ք ,
Լռութի՛՛ւն, լ ռ ո ւ թ ի ՜ ւ ն , լ ռ ո ւ թ ի ՜ ւ ն ան -.
սահման :
կր խզեմ , սակայն
, լռութիւնր։
Տարե - ՝
ւէՅէ^ հշ. ՚^դէ ԴՒ"
՚
կարօտր կր խրախոլ -
սէ ղէս, ռր փնտռեմ
դինքբ
մինչեւ
իր Հո
—՜է
զաթումրին
աակ , փուչր թափանէ ճամ -:
րաս թէ կրակր : Գարձեալ
իբ ձայնր որ կլէ
զժկամտկի
•
ի մ ղերեղմանին դ ո ւ ք մի՛ մօտենաք ,
Թողէ ք որ հանգ չի իմ սիրտը յո գ ն ա ծ ,
Թռղէ ք որ լինիմ հե ռ ա ւ որ, մենակ ,
Որ չ գ գ ամ թ է կ այ " է ր , ե ւ ցնորք ե ւ լ ա ց ։
ի մ գերեգմանին դ ո ւ ք չմօտենա՜ք ,
Հարկ աւոր չ է ինձ ոչ ծաղիկ, ոչ սու գ ,
Յանկ արծ կր գ ա րթնի՜ ջերմ լալու փա -
փաք,
Սիրաըս չ ի ՜ գանի ոչ մի արտասուք է
Կր ճտնչնամ
էլինքր , բո^ւխ է
սիրտր,–
կուլայ
գերեդմանէն
ալ անդին :
ինծի
ծանօթ է իր ՚իփչտէն
ադբէւբր
է
Հք՛ Մ էստքեան
եղաւ
տյն մաաւորակա—
նր , ռր դտռնացալ
քաղաքտկրթութեան
կեզծ էքնե բուն գէմ , որ է՛որ
Հիասթափոլ—
թիւն
մր կրեց զէմ յանգ իմ ան Աբեւմ
ուա
քէ փառքերուն
, որ տառապեցաւ
տեսնե -
&.
ՆԱՐԳՈՒՆԻ
(Շ ա րո ւնա կ ո ւթիւնը կարդալ 8րդ էջ)
