2
        
        
          Յ Ա Ռ Ա Ջ
        
        
          ՆՈՐ ՊԱՅՔԱՐ 1ԱՅԿԱԿԱՆ ԴԱ ՏԻՆ ԴԷՍ՜
        
        
          ՍԸ Լ Ո Ւ Ս Ս Բ Ս ւ Ո Ւ Թ Ւ Տ Ս ե Ր
        
        
          ԱղրբէյիսՆի
        
        
          խոլւՀրղայնացումուէ
        
        
          ,
        
        
          1920
        
        
          Ա"11՚/՚ձ
        
        
          28
        
        
          յ
        
        
          Հ՛" յասաանէ
        
        
          Համ
        
        
          ար
        
        
          սաԼւլ–
        
        
          ծուԼցալ.
        
        
          սսչառնաէչաՆ
        
        
          Նոր
        
        
          ւԼէճաէլ
        
        
          մր
        
        
          հ)որՀրդայէՆ
        
        
          ք)–ուսասաանր
        
        
          ՀայասաաՆի
        
        
          կառաւյ
        
        
          արութեաՆ
        
        
          ոււրլուահ
        
        
          1920
        
        
          Մ ա
        
        
          յէ"
        
        
          մէ1չքւ է1աո.աւլրոէք կր սլաէանշկր
        
        
          Ղ^արաբա —
        
        
          ՛չի
        
        
          Լ
        
        
          I–
        
        
          Զ՛՛՛Ն
        
        
          ւլ ե ւլո լրի
        
        
          շրջաններէն
        
        
          դուրս
        
        
          Հանել
        
        
          Հա յկական
        
        
          « ՚ լ օ ր ք ե ր ՚ ^ ր
        
        
          ,
        
        
          ել
        
        
          ^անմի–
        
        
          ^ասլէս
        
        
          ՚լադ րեցնե
        
        
          լ ռաղմ ական
        
        
          բ" լոր
        
        
          դ ո
        
        
          ր–
        
        
          Նոդութիւններբ
        
        
          քՏոբՀբգա
        
        
          յին
        
        
          Ադբբէյ^անի
        
        
          Հեա» :
        
        
          իրա կան ութե ան
        
        
          ՚քէ^ Հռազմ ական
        
        
          դ որ–
        
        
          ձ ո ղո ւթ
        
        
          ի ւնն ե բ»
        
        
          ղ ո յութիւն
        
        
          չունէ
        
        
          ին
        
        
          Հա
        
        
          -
        
        
          յասաանի
        
        
          եւ Ադբբէ յ^անի
        
        
          մի^եւ
        
        
          :
        
        
          Խոր
        
        
          -
        
        
          Հրգային
        
        
          քիուսասաանբ
        
        
          ղիաէբ
        
        
          այս
        
        
          էբո—
        
        
          զոլթիլններբ
        
        
          : Ա^ն դիաէր
        
        
          մ իաժամ անակ ,
        
        
          ոբ ՀԼղրբէ յ^աՆի
        
        
          կա ռա ւէա ր ո ւ թ ի ւն ր
        
        
          1լ ու -
        
        
          գէ ր անպա
        
        
          յմ ան ՝իւբաղնե
        
        
          լ
        
        
          Հա յկական
        
        
          ՛Լա–
        
        
          րաբադբ,
        
        
          Հակառակ
        
        
          բնակչութեան
        
        
          էիճռա—
        
        
          կան
        
        
          լ^դւլիմ
        
        
          ութեան
        
        
          Հ Այս բեգգիմ
        
        
          ո ւ թ իլն
        
        
          բ
        
        
          թորաակելու
        
        
          էամաբ
        
        
          Ա՚լրբէյ2անի
        
        
          ամբոդջ
        
        
          բանակբ՝
        
        
          քւքալիլ
        
        
          ւիաչա քի եւ
        
        
          թրքական
        
        
          սպաներու
        
        
          օմանգա կութեամ
        
        
          բ ղինուորա
        
        
          —
        
        
          կան
        
        
          ւլ որհ-ուլութիւննե
        
        
          րու բեմ
        
        
          գարձոլ
        
        
          —
        
        
          ցած
        
        
          էր Ղ,արաբա։լբ
        
        
          յ
        
        
          Խ ՚ Ո՚ուսասաանի
        
        
          էամար
        
        
          սակայն
        
        
          ,
        
        
          կա–
        
        
          բեւորոլթիւն
        
        
          չունէին
        
        
          Ա
        
        
          ՛յս
        
        
          իրոդութիլն
        
        
          —
        
        
          ներբ;
        
        
          Հայկական
        
        
          ^աբաբագի
        
        
          բնակչու
        
        
          —
        
        
          թեան
        
        
          կամքբ՝
        
        
          պաչտպանելու
        
        
          Հայասաանի
        
        
          այգ պաամական
        
        
          եւ աբմէքալոր
        
        
          չրշ՚՚՚Նբ
        
        
          նկատի
        
        
          չառնուեցաւ
        
        
          երբեք։
        
        
          կաբեւոբբ
        
        
          այս
        
        
          պարագային
        
        
          ալ թուրք
        
        
          բոլչեւիկեան
        
        
          միացեալ
        
        
          չաՀերն
        
        
          էին : Ղ,արաբագբ
        
        
          Ադր —
        
        
          բէ յշանին
        
        
          մ իացնե լուԼ ա յլեւս
        
        
          գմուաբ
        
        
          "լի՛՝
        
        
          աի
        
        
          չԲԱ՚"բ
        
        
          Զ"՚նգեզուբ
        
        
          - Նա
        
        
          իւի ^ե
        
        
          ւանի
        
        
          վբայ
        
        
          ուի Համեմատաբար
        
        
          ապաՀով
        
        
          կա —
        
        
          մռլրշ
        
        
          մ ր ձգել
        
        
          քիուսասաանի
        
        
          եւ
        
        
          Թ ՚ ՚ ւ բ ք ի ո յ
        
        
          միչեւ
        
        
          ,
        
        
          Այդ
        
        
          պէս
        
        
          ալ եղաւ
        
        
          գմ բա խտա
        
        
          բա
        
        
          ր
        
        
          =
        
        
          Աին–
        
        
          չեւ
        
        
          1920
        
        
          Օգոստոս
        
        
          , թուրք
        
        
          բոլչեւիկեան
        
        
          միաՀամուռ
        
        
          հանքերով
        
        
          գրալռւեցալ
        
        
          Ղ^ա -
        
        
          րաբաղբ
        
        
          , Զ՚՚՚նգեղուբր
        
        
          եւ Նախիշեւանբ
        
        
          ;
        
        
          Թ՛ուրքիա
        
        
          բաւարաբոլած
        
        
          չէբ սակայն
        
        
          ,
        
        
          ի նպաստ
        
        
          իրեն կատարուած
        
        
          այս
        
        
          ղոբծո
        
        
          –՜
        
        
          դռւթիւննեբով
        
        
          ;
        
        
          Աեւբի
        
        
          դաչնագիրր
        
        
          , ստոբագբուած
        
        
          1920՛
        
        
          Օգոստոս
        
        
          \ ^ ի ն , Հայաստանի
        
        
          ան րամ ան \
        
        
          մասր
        
        
          կր
        
        
          յա յտարարէ
        
        
          բ կարնո
        
        
          յ
        
        
          ,
        
        
          Վաս պու– .
        
        
          րականի
        
        
          , ^էթւէ՚՚է
        
        
          ՆաՀանղնե
        
        
          բր
        
        
          եւ Տ
        
        
          բա–
        
        
          պիղոնի
        
        
          մէկ մասբ
        
        
          եւ կր ճանչնար
        
        
          Հա - .
        
        
          յաստանի
        
        
          իրաւական
        
        
          ղո յութիւնբ
        
        
          :
        
        
          Թուրքիան
        
        
          որոչած
        
        
          էր պայքարիլ
        
        
          ամէն
        
        
          գնով
        
        
          «Թուրքիո
        
        
          ք
        
        
          Հ անգէպ
        
        
          կատարուած
        
        
          անարդ ա ր ո ւթ ե ան»
        
        
          դէմ
        
        
          է
        
        
          Խռբէբգային
        
        
          քհոլսաստանր
        
        
          Թուրքիոյ
        
        
          Հեա
        
        
          էբ՝ ^կապիտալիստական
        
        
          աչխարէին
        
        
          Հովանա
        
        
          լո
        
        
          ր ո լած»
        
        
          Հա յասաանի
        
        
          գէմ
        
        
          :
        
        
          Ժ՚սմանակբ
        
        
          եկած
        
        
          էր միացեալ
        
        
          ումե —
        
        
          բով
        
        
          վե րշՆա կանապէ ս իսորաա կե լ ո ւ
        
        
          Հա —
        
        
          յաստանբ
        
        
          ,
        
        
          ե լ ատով
        
        
          , ղոբծնապէս
        
        
          անկա —
        
        
          ր ե լ ի
        
        
          ղ ա րձնե
        
        
          լու
        
        
          Աելրի
        
        
          ղաչնաղրի
        
        
          դոր
        
        
          -
        
        
          ծաղ բութիւնբ
        
        
          ;
        
        
          Հայասաանի
        
        
          ՛իրա յ թրքական
        
        
          յաբձա
        
        
          -
        
        
          կումբ՝
        
        
          նե րղ ա թակուած
        
        
          թուրք
        
        
          Բ ՚ ՚ է է ե
        
        
          ՜
        
        
          ւիկնեբու
        
        
          քաղաքական
        
        
          շաՀեբուն
        
        
          , ի՚՚որ
        
        
          ՜
        
        
          աաքլեղ Հայաստանի
        
        
          անկա խութ ի ւն ր :
        
        
          ք՚ոլշեւիկներր
        
        
          ամէն
        
        
          մի9ոց
        
        
          ի դործ
        
        
          ղբ՛՜
        
        
          րին ապաՀ ովե
        
        
          լու «յեղափոխական»
        
        
          Թ ՚ ՚ ւ ր –
        
        
          յա՚լթանակր
        
        
          :
        
        
          կւսղմալուծելռւ
        
        
          Համար
        
        
          Հայասաանի
        
        
          բանակր
        
        
          եւ շփոթ
        
        
          յառաշ
        
        
          բեբԼլու
        
        
          Հայ
        
        
          մո–
        
        
          ղովուրդ
        
        
          ի
        
        
          մ էք
        
        
          
            ,
          
        
        
          անոնք
        
        
          առանձին
        
        
          կոչերով
        
        
          ել թռուցիկնեբով
        
        
          կր յայտարարէին
        
        
          . -
        
        
          ^
        
        
          « Հ ա յ բաՕուոլւ, հ ա յ գիՆդացի ու հ ա յ
        
        
          ցինո ւ ո ր •
        
        
          « ՚ք^եմալական յհղափոխական բանակը՝
        
        
          թուլւք բանուորը , աշխատաւոր գիւղացին
        
        
          ու յե գ ափոխա կ ան ասկեարը . պարցած
        
        
          խ ո րհր դ ային կարմիր դրօշր , կուգան փր
        
        
          կելու քեգի քո դահիններու ծ ե ոքէն
        
        
          ե ւ
        
        
          տապալելու
        
        
          քո արիւՆբ
        
        
          ծնող Գաչնակնե
        
        
          -
        
        
          րոլ
        
        
          անաբղ
        
        
          լուծր։
        
        
          ( Ընղղծումներր
        
        
          իմս
        
        
          են Ա. Տ–
        
        
          Թ-)։
        
        
          « Չկրակես, հ ա յ աշխատաւոր գինուոր,
        
        
          եղբայրա կ ան թ ո ւ ր ք բանակի վ րայ ,
        
        
          ան
        
        
          քեգի կը բ ե ր է
        
        
          ոչ թէ ստրկութիւն
        
        
          ,
        
        
          այլ
        
        
          աղաւոութիւն
        
        
          , ան կուգայ
        
        
          քեղի
        
        
          օղնելռլ
        
        
          քո
        
        
          սբբաղան
        
        
          պայքարի
        
        
          մ է շ ։
        
        
          Երբ տեսնես
        
        
          կարլքիր դրօշը,
        
        
          առ
        
        
          զէնքերդ
        
        
          եւ
        
        
          միացիր
        
        
          ե՚լբայրական
        
        
          թուրք
        
        
          բանակին
        
        
          րն դ դ է մ քո
        
        
          ոխե րիմ թշն ամինե ր ո ւ ,
        
        
          րնղղէմ
        
        
          անաբղ
        
        
          Գաչնակնեբուֆ
        
        
          :
        
        
          (Վ՛
        
        
          \,աւասարղեան
        
        
          .
        
        
          «ք՝ոլչեւիզմր
        
        
          ել
        
        
          Օ՚աշնակցոլթիւնր»
        
        
          էշ
        
        
          70 - 71) :
        
        
          Հայաստանբ
        
        
          ել Հայ մողովուբղբ
        
        
          «ա
        
        
          -
        
        
          ղատաղ րուեցան»
        
        
          իրենց
        
        
          «ոխերիմ
        
        
          թշնա–
        
        
          մ իներու»
        
        
          լուծէն
        
        
          տ Գարապէքիր
        
        
          փաչան՝
        
        
          « եղբայրական
        
        
          թուրք բանակի»
        
        
          յաղթա
        
        
          -
        
        
          կան
        
        
          Հրամ անատար ր յաշո
        
        
          ղե ցա
        
        
          լ
        
        
          իր կամ
        
        
          քբ
        
        
          պա րտադրե
        
        
          լ պա րտուած
        
        
          Հա յաստա
        
        
          -
        
        
          նին : Ատորագբուեցաւ
        
        
          Ագեքսանգրապոլի
        
        
          ղաչինքր
        
        
          :
        
        
          Երեւանի
        
        
          մէշ,
        
        
          միեւնոյն
        
        
          օրր,
        
        
          Խ • Ռու
        
        
          սաստանի
        
        
          ել
        
        
          Հ . Հանրապեաութեան
        
        
          կա
        
        
          ռավարութեան
        
        
          լիազօր
        
        
          ներկա յացուց
        
        
          ի
        
        
          չ–
        
        
          ներր ստորաղրեցին
        
        
          1 9 2 0
        
        
          Գեկտեմբեր
        
        
          ՝2ի
        
        
          Համ աձա
        
        
          յնաղ իբբ Հա յաստանի
        
        
          խոբՀրր
        
        
          -
        
        
          դաքնացման
        
        
          մասին։
        
        
          Թուրք
        
        
          - բոլչեւիկեան
        
        
          յաղթանակր
        
        
          կա–
        
        
          տարեալ
        
        
          էբ :
        
        
          Ա յս յաղթանակէն
        
        
          գոՀ
        
        
          էին Հաւասա
        
        
          րա
        
        
          պէ
        
        
          ս Թուբքերբ
        
        
          եւ բոլչե
        
        
          լի ւրւերբ
        
        
          :
        
        
          Գեռ
        
        
          նոր խո րէ րգա յնացած
        
        
          Հայասաանի
        
        
          անդրանիկ
        
        
          Տեղկոմր
        
        
          Թուրքիոյ
        
        
          ուղղած
        
        
          իբ
        
        
          ողշո
        
        
          քնին
        
        
          մէշ կբ
        
        
          քա յտնէ ր
        
        
          -
        
        
          « Կը հաւատանք , որ աշխարհակալ լ ո ւ 
        
        
          ծէն ագատագրող հասարակական Թուր -
        
        
          քիան . իրեն հետ մեգ եւս Սեւրի դաշնա–
        
        
          դրի հակաոակորդ համարելով, մեգ եղ -
        
        
          բայ րական ձեոք պիտի երկարէ ,
        
        
          ե րբ
        
        
          մենք , մեր թշնամի
        
        
          դաշնակցականները
        
        
          տապալելով, Թ ո ւ ր ք ի ո յ
        
        
          հետ
        
        
          միասին
        
        
          պ այքարի կը լ ծ ո ւ ինք ըն դ դ է մ Անտանտա–
        
        
          յ ի գիշատիչներուն» :
        
        
          (Բորեան,
        
        
          Հ. բ.
        
        
          ԷԼ.
        
        
          ( Պ Ա ՏՄՈ ՒԹԻԻ՚ ե ՏԱՐՕ՚սւ՛
        
        
          ԱՇԽԱ ՐՀԻ ԱՌԸ-նՉՈԻԹԵԱՄԻ)
        
        
          Բարե կամ
        
        
          ս Ա կրաիչ
        
        
          վարսամ եան
        
        
          յօ՚է
        
        
          -
        
        
          ուած
        
        
          մր նուիրած
        
        
          էր
        
        
          1|ատմութիւն Տա
        
        
          -
        
        
          րօնի Աշխարհի
        
        
          Հատորին
        
        
          , ուր քանի
        
        
          մր
        
        
          Հարցումներ
        
        
          կ՝ոլդդէբ
        
        
          ինծի ^Տառաշ»ի
        
        
          է–
        
        
          շերէն
        
        
          : Տարօնի
        
        
          պաամագբքի
        
        
          է
        
        
          ութեան
        
        
          թէեւ
        
        
          կապ
        
        
          չունէ
        
        
          ին այգ
        
        
          Հա րց ումնե
        
        
          րբ
        
        
          ,
        
        
          սակայն
        
        
          լուսաբանութեան
        
        
          կր կարօտէիՆ
        
        
          :
        
        
          Աէա
        
        
          ա յգ
        
        
          լուսա բան ո ւթ իւննե ր բ ,
        
        
          քանի
        
        
          մր ամիս
        
        
          ուչացոլմով
        
        
          : Ա
        
        
          . Պատմաղ
        
        
          րքին
        
        
          մէշ
        
        
          յայտնած
        
        
          էի թէ ՚լրական
        
        
          ել աղղա
        
        
          -
        
        
          գրական
        
        
          բազմաթիւ
        
        
          նիւթեր
        
        
          կան
        
        
          ձեռքիս
        
        
          տակ,
        
        
          բայց
        
        
          գիրքի սուգ էշերբ
        
        
          թ ո յ լ
        
        
          չեն
        
        
          տար
        
        
          ղանոնք
        
        
          օղտաւլո րծե
        
        
          լու
        
        
          :
        
        
          Մ • Պարսամ եանր
        
        
          իր
        
        
          յօգուածիՆ
        
        
          մ
        
        
          էշ
        
        
          մասնաւոր
        
        
          չեչաով
        
        
          մր կ՝ենթագրէր
        
        
          որ այղ
        
        
          ՚էբուածքնե
        
        
          ր ր Գեղամ
        
        
          Տէր Կարապետ
        
        
          եա
        
        
          -
        
        
          նին
        
        
          (՚լլ՚ոլոլ
        
        
          է ին
        
        
          , եւ կր փափաքէ ր
        
        
          որ
        
        
          աղւլ աղ րական
        
        
          նիւթե
        
        
          բուն
        
        
          յատկացուած
        
        
          ՚էէուխբ
        
        
          աւելի րնղաբձակուէր
        
        
          եւ այդ
        
        
          Նիւ—
        
        
          թերր տպաղ բուէ
        
        
          ին
        
        
          :
        
        
          Կր յայտարարեմ
        
        
          թէ
        
        
          մեբ
        
        
          ակնարկած
        
        
          գբակաՆ
        
        
          եւ աղղադրական
        
        
          նիւթե ր ր Գեւլա–
        
        
          մի
        
        
          ձեռաղիբնեբր
        
        
          չէին , այլ ուրիչ
        
        
          Հեդի
        
        
          նակնե բէ եւ աղբիւրնեբէ
        
        
          Հաւաքուած
        
        
          էին :
        
        
          Գեդամ
        
        
          ի ձեռագի
        
        
          րնե րբ մեբ
        
        
          տրամ ա
        
        
          -
        
        
          գրութեան
        
        
          տաէլն
        
        
          էին եւ մինչեւ
        
        
          այսօրն
        
        
          ալ պաՀ
        
        
          կր մնան ինձ մօտ , սակայն
        
        
          անոնց
        
        
          մէշ
        
        
          կա
        
        
          յ Ա չո
        
        
          յ բարբառի
        
        
          բառարան
        
        
          մր,
        
        
          մօտ
        
        
          500
        
        
          մեծաղիր
        
        
          էշեբռվ,
        
        
          որ
        
        
          մեծածախս
        
        
          Հրատարակութեան
        
        
          մր կր կա րօա
        
        
          ի : Անկէ
        
        
          մասնակի
        
        
          բան
        
        
          մր Հրաաարակելր
        
        
          անի —
        
        
          մաստ պիտի
        
        
          րլլար : Տարօնի
        
        
          երդերու
        
        
          Հա
        
        
          ւաքածոյ
        
        
          չկայ
        
        
          Գեղամի
        
        
          ձեռագ իրնե
        
        
          բուն
        
        
          մէշ
        
        
          : Վանքերու
        
        
          պատմութեան
        
        
          ստուար
        
        
          տետ
        
        
          բակ
        
        
          մ բ կր
        
        
          մնայ
        
        
          աՆՀ ր ա տ ա ր ա կե
        
        
          լի
        
        
          ,
        
        
          որուն
        
        
          բեկորներէն
        
        
          Հայր
        
        
          Աս կեան
        
        
          Տ՛"
        
        
          րօնի
        
        
          վանքերուն
        
        
          ւէրայ
        
        
          ՛լիրք
        
        
          ՛ք Ր կ ՚ ս ՚ լ մ ե ց
        
        
          ե լ Հր -
        
        
          բակեց
        
        
          Տ՛"րօն
        
        
          - Տ
        
        
          ուրոլբեբանէւ
        
        
          ։։ ւս աա
        
        
          Ր
        
        
          ա
        
        
          ^ Հ " ՚ յ Ր ՛ Միութեան
        
        
          ծաիսքով
        
        
          ; Այս
        
        
          իսկ
        
        
          պատճառաւ
        
        
          Տ՚՚՚րօնի
        
        
          պատմաղ
        
        
          էւ րքէւՆ
        
        
          մ է
        
        
          մենք
        
        
          վանքերուն
        
        
          րնգ արձակ
        
        
          ղլուէս
        
        
          մ ր
        
        
          չյատկացուցինք
        
        
          :
        
        
          Այս
        
        
          տռիթէ
        
        
          Ն օ։լտ ուե լուէ
        
        
          Հ րապա րակա
        
        
          լ
        
        
          յա յտնենք
        
        
          որ Գեղամէւ
        
        
          ձեո աղ է։ բնե րու
        
        
          մէկ
        
        
          կարեւոր
        
        
          մասր ՀարստաՀարռւթեանց
        
        
          ցոլ–.
        
        
          ցակներն
        
        
          ու րուլ ոքաւլ
        
        
          ի րնե րն են ,
        
        
          որոնք
        
        
          մ անրամ ասն ցուցակնե
        
        
          բով
        
        
          եւ ան ո ւննե ր ո վ
        
        
          իր
        
        
          օրերու
        
        
          աղէ ար
        
        
          կր սլարւլեն : Այս ամ
        
        
          -
        
        
          րո՚լշ՚՚ւթ
        
        
          իւնբ կրնա
        
        
          յ երկու սաուա ր Հա
        
        
          -
        
        
          տոր
        
        
          կազմել
        
        
          Գիւան Հ ա յ ո ց պա տմութե ան,
        
        
          ինչպէս
        
        
          մամւսնակիՆ
        
        
          բրաւ
        
        
          Գ • քՀնյ • Ա
        
        
          -
        
        
          ղանեանցր
        
        
          իր ԺԳ • էատորներուէ
        
        
          :
        
        
          Գեղամ
        
        
          ունի ձեռաղիրներոլ
        
        
          յիչատակա–
        
        
          բաննեբոլ
        
        
          Հաւաքածոյ
        
        
          մր։
        
        
          1929/՛^
        
        
          երբ
        
        
          Ա—
        
        
          մ երիկա
        
        
          յէն
        
        
          այգ
        
        
          ձեռագիրներ
        
        
          ր
        
        
          Փարիղ
        
        
          ղրկեցին,
        
        
          երեք տետբակներ
        
        
          ղոլութէււն
        
        
          ունէին
        
        
          : Զոբբորղբ
        
        
          կորսուած
        
        
          էբ կամ
        
        
          կր
        
        
          մնար
        
        
          Վիէննա
        
        
          : Այմմ
        
        
          կայ
        
        
          մէկ տեարակ
        
        
          , ^
        
        
          միւս
        
        
          երկու տետբակներր
        
        
          կր մնան
        
        
          Պոս —-
        
        
          տոն , Հ • Տ • Գ • ղիւսւնա թոււլթե
        
        
          բուն
        
        
          մէշ ; ՜
        
        
          Բարեբախաաբար
        
        
          Հա լր Ակէւնեանբ
        
        
          մամա–
        
        
          նակին
        
        
          այղ տեւոբակներր
        
        
          լ^ղօրինակած
        
        
          է , որով
        
        
          Վիէննան
        
        
          ունի
        
        
          ա յղ
        
        
          յիչատակւս–
        
        
          բաննե բ ր :
        
        
          ԸնդՀանրապէս
        
        
          Գեւլամի
        
        
          բանասիրական
        
        
          ա չխատան^ւե
        
        
          ր ր դիտական
        
        
          Հ րատարա
        
        
          կու
        
        
          թեան
        
        
          ել ծաէսսի
        
        
          կր կարօտին
        
        
          : Ապառուե–
        
        
          ԼՒք ԴՒՐՔ^Ր
        
        
          չեն , սակայն
        
        
          է՛"յ
        
        
          մչակոյթին
        
        
          անՀ րամե չտ
        
        
          դ անձե րն
        
        
          են , որոնք մեծա
        
        
          -
        
        
          սիրտ
        
        
          ել բանիմաց
        
        
          մեկենասի
        
        
          կր սպասեն
        
        
          :
        
        
          Բ • Հարցում
        
        
          ր կապ
        
        
          ունի
        
        
          վաղամ
        
        
          եռիկ
        
        
          կորիւն
        
        
          Մ կ ր տ էւ չե ան ի բանա ստեղծ
        
        
          ութ
        
        
          իւն–
        
        
          ներու Հրատարակութեան
        
        
          Հետ
        
        
          :
        
        
          151) :
        
        
          Արղ արեւ
        
        
          չա բ ո ւնա կե ց ին
        
        
          պա յքաբր
        
        
          1
        
        
          Այս
        
        
          պա յքաբր սակա
        
        
          յն , ո ւզղո ւե ց ա
        
        
          լ
        
        
          Հ ա
        
        
          յ–
        
        
          կական
        
        
          Հարցին
        
        
          գէմ , Աեւբի
        
        
          գ ա ^ ա դ բ ի
        
        
          գէմ;
        
        
          1921
        
        
          Մարտ
        
        
          \դն
        
        
          Մոսկուայի
        
        
          մէշ սաո–
        
        
          բագրուեցաւ
        
        
          ռուս
        
        
          եւ թուրք
        
        
          ծանօթ
        
        
          ղաչ–
        
        
          նագիբր։
        
        
          Այս
        
        
          նոբ
        
        
          Համաձա
        
        
          յնութեամ
        
        
          ր
        
        
          Թուրքիան
        
        
          Խ • Ռուսաստանէն
        
        
          ստացաւ
        
        
          Ա—
        
        
          դեքսանդ րապո
        
        
          լի ղա^ադրուէ
        
        
          ստացածէն
        
        
          աւելին
        
        
          I
        
        
          Մ ի չա Հա յաստանի
        
        
          Հաչուին
        
        
          Թուրքիո յ
        
        
          կր
        
        
          ձղ ուէբ կարսի
        
        
          ել ԱրտաՀանի
        
        
          գաւառ–
        
        
          յ
        
        
          նեբր
        
        
          ել ամ բողշ
        
        
          Ա ոլրմ ալուն
        
        
          :
        
        
          Նախիշեւանի
        
        
          չբշանր
        
        
          կտրելով
        
        
          Հա լաս —՝:
        
        
          տանին
        
        
          իբրեւ
        
        
          ^ինքնա վա բ
        
        
          Հ ողամ աս»
        
        
          կր
        
        
          յանձնուէ
        
        
          ր Աղբ բէ յշան
        
        
          ին
        
        
          է
        
        
          Հանդիսաւո րապէ
        
        
          ս չեղեալ
        
        
          կբ նկատ
        
        
          —
        
        
          ուէ բ Աեւբի
        
        
          գաչնաղ
        
        
          իբր
        
        
          , որով
        
        
          կր թաղ
        
        
          -
        
        
          ուէբ
        
        
          ԹրքաՀ ա յաստանի
        
        
          Հարցր
        
        
          :
        
        
          Մ ոսկուայի
        
        
          դաչնադիբր
        
        
          ՚էեբշինր
        
        
          չէբ
        
        
          •
        
        
          Թուրքիան
        
        
          կր պաՀանշէ ր նոր խորՀբդա
        
        
          -
        
        
          մողով,
        
        
          մասնակցութեամ՛
        
        
          բ նաեւ
        
        
          Անդ ր —
        
        
          կով կաս եան երեք
        
        
          Հ ան ր ա պ ե ա ո ւթ ի ւնն ե ր ո
        
        
          լ
        
        
          վաւերացնելու
        
        
          Համար
        
        
          Ա ոսկուայի
        
        
          Ա
        
        
          աբա
        
        
          10^
        
        
          ղաչնաղ
        
        
          իբր
        
        
          է
        
        
          .յ
        
        
          քց . Ռուսաստանր
        
        
          րնթացք
        
        
          տուաւ
        
        
          նաեւ,
        
        
          Թուրքիո
        
        
          յ ա յս նոր պաՀանշին
        
        
          :
        
        
          1921
        
        
          Հոկտեմ բեր
        
        
          \^ին
        
        
          ստռբադբուեցալ
        
        
          կարսի
        
        
          գաչնաղիրր
        
        
          :
        
        
          « կարսի
        
        
          դաչնագիրբ
        
        
          , կբ ղրէ Ա • Վր
        
        
          -
        
        
          բացեան,
        
        
          որ կոչուած
        
        
          էբ վե
        
        
          բաւականապէս
        
        
          կարղալոբելոլ
        
        
          Թ՚՚ւբքիայի
        
        
          ել Հայաստա—
        
        
          նի փոխ
        
        
          — յա բարե բութ իւննե ր ր , ոչ
        
        
          մէւայն
        
        
          ոչ
        
        
          մի խօսք
        
        
          չի անում
        
        
          ԹրքաՀայոց
        
        
          Հողե–
        
        
          րի եւ իրաւունքնեբի
        
        
          մ ասին , այլ ել , ա -
        
        
          ռանց առարկութեան
        
        
          , Թուրքե
        
        
          րին
        
        
          է
        
        
          թողնռւմ
        
        
          ԱրտաՀանի
        
        
          , Օլթիէ՛ ,
        
        
          կարսի
        
        
          ,
        
        
          կաղղուանի
        
        
          եւ Ա ուրմալուէւ
        
        
          չրշաններր
        
        
          ,
        
        
          ա յսինքն՝
        
        
          ամբողշ
        
        
          Հա յաստանբ՝
        
        
          ա
        
        
          յսինքն
        
        
          Ախ ո ւրե անից
        
        
          եւ Արաքսից
        
        
          դէպի
        
        
          Հարաւ
        
        
          է
        
        
          Բացի
        
        
          այդ. , Հայասաանի
        
        
          սրտոլմ
        
        
          ղտնոլոգ
        
        
          Հ^արոլբ
        
        
          - ՆաիսիշԼլաՆր
        
        
          խլւում
        
        
          է
        
        
          Հայաս–
        
        
          տանից
        
        
          եւ աբւում
        
        
          ԱղրբէյանիՆ
        
        
          , փոխա
        
        
          -
        
        
          նակ
        
        
          Վար աբա
        
        
          լլբ յանձնե
        
        
          լու
        
        
          Հա յաստա
        
        
          -
        
        
          նէւն»։
        
        
          (Ա • Վրացեան
        
        
          , «Հայաստանբ
        
        
          Բոլ —
        
        
          չեւիկեան
        
        
          Մուրճի
        
        
          ել թրքական
        
        
          սալի մի -
        
        
          շեւ»
        
        
          էշ
        
        
          180 -
        
        
          181):
        
        
          Ա– ՏԷՐ
        
        
          ԹՈՎՄԱԱԵԱՆ
        
        
          ՕՏԱՐ ԷՋԵՐ
        
        
          Պ Ո Ի " Ժ Ա Ր Կ Ա Լ
        
        
          Հօրեղբօբս
        
        
          բնակոլթիլնր
        
        
          Հաստատուած
        
        
          էր
        
        
          Բալիֆէի
        
        
          զօբանոցին
        
        
          կից եւ իր րն -
        
        
          ղարձակ
        
        
          Հողաչերտերր՝
        
        
          որոնց
        
        
          վրայ
        
        
          ան
        
        
          Համ ար տնկարաններ
        
        
          է ին Հաստատուած
        
        
          ,
        
        
          կբ տաբածռլէին
        
        
          մինչեւ
        
        
          Աքիւլի գաչտա
        
        
          -
        
        
          վայբեբր։
        
        
          Այս դմբախտ
        
        
          ղիբքր,
        
        
          որուն
        
        
          մանբամասՆութիէննեբր
        
        
          անչռւչտ
        
        
          ձեղի
        
        
          Համար
        
        
          կարեւոր
        
        
          չեն
        
        
          թուիր
        
        
          ,
        
        
          ղլխաւոբ
        
        
          պատճառնեբէն
        
        
          մ ին է եղած
        
        
          իմ րնաանի
        
        
          -
        
        
          քիս
        
        
          ամ բողշական
        
        
          սնանկութեան
        
        
          %
        
        
          Ութ
        
        
          Հարիւբ
        
        
          Ա եւամ որթեր
        
        
          կր
        
        
          մ չակէ
        
        
          ին
        
        
          մօրեւլբօրս
        
        
          րնդաբձակ
        
        
          Հողեբր
        
        
          %
        
        
          Պիտի
        
        
          խոստովանիմ
        
        
          որ ա յս
        
        
          ղմ բախտ
        
        
          գերինե
        
        
          -
        
        
          բուն վիճակր
        
        
          աւելի
        
        
          կբ ծանրանար
        
        
          մա —
        
        
          նաւանգ
        
        
          իբենց
        
        
          տիրոշ
        
        
          անղղայութեան
        
        
          պատճառաւ
        
        
          , որուն սիրտբ քարացած
        
        
          էբ
        
        
          եբկար
        
        
          մամանակի
        
        
          մբ րնթացքին
        
        
          էւ դործ
        
        
          գ րուած
        
        
          տի րակա
        
        
          լու թեան
        
        
          մր Հետեւան
        
        
          -
        
        
          քով՛ Աոաշին
        
        
          իսկ Հրամանին
        
        
          պէտք
        
        
          էբ
        
        
          ոբ
        
        
          Հնաղանդէին
        
        
          իրեն
        
        
          եւ ամենաչնչին
        
        
          վարա
        
        
          նում մր , գերիներուն
        
        
          կողմ է
        
        
          զ. ործ ուած
        
        
          փոքրիկ
        
        
          սխալ
        
        
          մր կբ պատմուէր
        
        
          խիսա
        
        
          կերպով,
        
        
          եւ յաճախ
        
        
          որեւէ
        
        
          միշամաոլ
        
        
          -
        
        
          թիւնն
        
        
          իր զաւակներուն
        
        
          կողմէ
        
        
          աւելի
        
        
          կր
        
        
          դրղ՚^էր
        
        
          մօրեղբօբս
        
        
          բարկութիւնբ
        
        
          :
        
        
          Այս
        
        
          պատճառաւ
        
        
          ի"կ , յաճախ ստիպուած
        
        
          էինք
        
        
          ՚լաղտնի
        
        
          կեբպով
        
        
          մեղմացնել
        
        
          այս
        
        
          Գրմ ՜
        
        
          բախտնեբուն
        
        
          ցաւեբր
        
        
          ;
        
        
          Այս
        
        
          թչուառներու
        
        
          ամբոխին
        
        
          մէ9
        
        
          , ուր
        
        
          յաճախ
        
        
          1լանցլ^էի
        
        
          ես ամբողշ
        
        
          օրեր,
        
        
          նրշ–
        
        
          մ արած
        
        
          էի երիտասարդ
        
        
          սեւամ
        
        
          որթ
        
        
          մ ր ,
        
        
          որուն
        
        
          Հանղէպ
        
        
          իր բախտակիցնեբբ
        
        
          կար
        
        
          ծես
        
        
          կր տածէին
        
        
          խոր
        
        
          յաբղանք
        
        
          մ ր ։ Հա
        
        
          -
        
        
          կառակ
        
        
          որ իրենց
        
        
          նմ ան
        
        
          ին քն
        
        
          ալ
        
        
          ստրուկ
        
        
          մրն
        
        
          էր , սակայն
        
        
          իր կռղմէ
        
        
          փոքրիկ
        
        
          ակ
        
        
          -
        
        
          նարկ
        
        
          մր բաւական
        
        
          կ՝ՐԱաբ
        
        
          որ Հնաղան
        
        
          -
        
        
          ղէին
        
        
          իրեն
        
        
          յ
        
        
          Այո
        
        
          երիտասաբղր
        
        
          յաղթանդամ
        
        
          էբ : Եր
        
        
          դէմքբ,
        
        
          որուն
        
        
          վրայ
        
        
          սեւ ցեղր
        
        
          յաականչռղ
        
        
          դիծերր
        
        
          նուաղ
        
        
          ղղա
        
        
          լի էին քան
        
        
          միւսներր,
        
        
          կր
        
        
          յա յանաբերէր
        
        
          չա րքա
        
        
          չո
        
        
          ւթ ե ան ել
        
        
          վե–
        
        
          Հութեան
        
        
          այնպիսի
        
        
          խառնռւրդ
        
        
          մր
        
        
          որուն
        
        
          մասին
        
        
          դմուար
        
        
          էր յստակ գաղափար
        
        
          մր
        
        
          կաղմ ե լ ;
        
        
          Անոր
        
        
          մ կաննե
        
        
          րբ
        
        
          ղօրաւոր
        
        
          է ին եւ
        
        
          ուսե
        
        
          րուն
        
        
          լայնութիլնր՝
        
        
          որուն
        
        
          կ՝ լ^ւկե բանա ր \
        
        
          աբտակարղ. ճկունութիւն
        
        
          մբ չարմումնե
        
        
          –՞
        
        
          բու
        
        
          , կր մատնէին
        
        
          բացաո
        
        
          իկ
        
        
          ոլմի
        
        
          մր
        
        
          ներկա
        
        
          յութիւնբ
        
        
          :
        
        
          Տաճախ
        
        
          կբ սլատաՀէր
        
        
          ոբ, երբ իր
        
        
          Հ>1* -
        
        
          կե րնե
        
        
          րէն
        
        
          ոմ անք
        
        
          յողնած
        
        
          ու
        
        
          պարտասած
        
        
          ՐԱա լով ղանց
        
        
          կ՛՚առնէ
        
        
          ին իբենց
        
        
          աչխա
        
        
          -
        
        
          տանքէւն
        
        
          լրիւ կատարում
        
        
          բ եւ
        
        
          այղպիսով
        
        
          ին քզին քնին
        
        
          կ՝ ենթարկէին
        
        
          անէսուսափե
        
        
          լի
        
        
          պատիմ
        
        
          ի մը, անիկա
        
        
          իսկոյն
        
        
          գոբծի
        
        
          կր
        
        
          լծուէր
        
        
          եւ մինակր
        
        
          ութ
        
        
          կամ տասբ
        
        
          Հոգիի
        
        
          գործբ
        
        
          մէկ օրուան
        
        
          մէշ կատաբելով
        
        
          ,
        
        
          կբ
        
        
          փրկէր
        
        
          իր ղ<^բախտ
        
        
          րնկերներր
        
        
          անխոլսա–
        
        
          իսելի պատ
        
        
          իմ էն ;
        
        
          Սիրուած
        
        
          էբ ու յարդուած
        
        
          բոլորէն
        
        
          % Ա—
        
        
          նոր
        
        
          Հանդէպ աածռւած
        
        
          սիրոյ
        
        
          ու
        
        
          յաբդան–
        
        
          քի
        
        
          ղդացումր
        
        
          յաճախ
        
        
          կր Հասնէր
        
        
          նո
        
        
          յնիսկ
        
        
          պա չտամ ունքի
        
        
          եւ ես կբ խոբՀէի
        
        
          թէ
        
        
          ա
        
        
          -
        
        
          աոբ
        
        
          Համար
        
        
          ուրիչ
        
        
          աւելի
        
        
          կարեւոր պաա
        
        
          ճառ
        
        
          մ ր ունէ ին անոնք : ինչ որ զիս ամ է–
        
        
          նէն
        
        
          աւելի
        
        
          կբ ղաբմացնէբ
        
        
          , այն էբ որ
        
        
          ան
        
        
          միչտ
        
        
          ալ խոնաբՀ
        
        
          ու
        
        
          Հ եղ էբ անոնց
        
        
          Հան
        
        
          ղէպ
        
        
          որոնք փառք
        
        
          մր կբ Համարէին
        
        
          իրեն
        
        
          Հնաղանդիլ
        
        
          , եւ արՀամաբՀոտ
        
        
          ու Հր -
        
        
          պարտ
        
        
          էր անոնց Հանդէպ
        
        
          որոնք
        
        
          կր Հը–
        
        
          բամայէին
        
        
          իրեն։
        
        
          ԱյսուՀանդեբձ
        
        
          անոբ
        
        
          Հրամայողներէն
        
        
          ոչ ոք երբեւիցէ
        
        
          չէբ Համարձակեբ
        
        
          նուաս–
        
        
          տացուղիչ
        
        
          աչխաաանք
        
        
          մբ կատարել
        
        
          տալ
        
        
          իրեն : Եթէ պատաՀէր
        
        
          որ ղինք
        
        
          պատմէին
        
        
          որեւէ
        
        
          յանցանքի
        
        
          Համար
        
        
          , քսան սեւամ
        
        
          ոբ–
        
        
          թեր
        
        
          իսկո
        
        
          քն
        
        
          քանձն
        
        
          կ՝առնէին
        
        
          անոր
        
        
          սաՀ–
        
        
          մանուած
        
        
          պատիժ բ իրենց վբայ
        
        
          առնել,
        
        
          ել
        
        
          այդ
        
        
          սլա բադ ա յին անիկա
        
        
          անա
        
        
          յլա
        
        
          յլ կեր
        
        
          -
        
        
          պո՚է կր ղիաէբ
        
        
          պատիժին
        
        
          գործաղ
        
        
          բու
        
        
          -
        
        
          թիէ
        
        
          -նր , այնսլէս
        
        
          անվրղով,
        
        
          կարծես
        
        
          թէ
        
        
          խեգճերբ
        
        
          իրենց պարտականութիւնն
        
        
          էբ
        
        
          որ կր կատարէին
        
        
          :
        
        
          Այս արտակաբղ
        
        
          մ աբղբ
        
        
          ճանչցուած
        
        
          էբ
        
        
          Փիէրօ
        
        
          անունով
        
        
          :
        
        
          ^էաք
        
        
          է
        
        
          ղ իտնաք
        
        
          պարոննեբ
        
        
          որ ես
        
        
          եր–
        
        
          կար
        
        
          ժամ անակ
        
        
          յատկացուցած
        
        
          եմ
        
        
          Աանչ–
        
        
          նալոլ
        
        
          Համար
        
        
          այս մարգուն
        
        
          իսկական
        
        
          նր–
        
        
          կաբաղիրր
        
        
          եւ մինչեւ
        
        
          այսօր
        
        
          ալ, Հակա
        
        
          -
        
        
          ռակ
        
        
          որ տասնր
        
        
          Հինգ աարիներ
        
        
          են
        
        
          անցած
        
        
          ա յղ օրերէն
        
        
          , կր խ ո ս տ ո վան
        
        
          իմ
        
        
          որ տակա
        
        
          ւին մարդոց
        
        
          մէշ չեմ Հանդիպած
        
        
          անձի
        
        
          մր
        
        
          ոբ նեբկա յացնէր
        
        
          ա յղքան
        
        
          ազնուութիւն
        
        
          ,
        
        
          վեՀ ութիւն
        
        
          եւ քաշս ւթիւն
        
        
          :
        
        
          Արղիլուած
        
        
          էր ինծէւ որեւէ
        
        
          յաբաբեբու–
        
        
          թիւն
        
        
          ունենալ
        
        
          Փիէբոյի
        
        
          Հետ
        
        
          ։
        
        
          Տասնբեօթբ
        
        
          տա ոեկան
        
        
          էի երբ
        
        
          աո աշին
        
        
          անղ ամ
        
        
          խօսե
        
        
          ցայ
        
        
          անոբ
        
        
          Հետ
        
        
          :
        
        
          Օր մր , մօրեզբօբս
        
        
          Հ եա
        
        
          կր չրշագա
        
        
          յէէ
        
        
          իբ լ^գաբձակ
        
        
          Հոգերուն
        
        
          վրայ
        
        
          :
        
        
          Գեբինեբր
        
        
          կր դոդային
        
        
          մօրեղբօբս
        
        
          նեբկա քութեան
        
        
          ել
        
        
          կբ կրկնա պաակէին
        
        
          էւրենց
        
        
          ա չխտտան քին
        
        
          թափր։
        
        
          Բնաւոբոլթեամր
        
        
          դիլրաղրզիռ
        
        
          ,
        
        
          մ օրե ղրա յրս
        
        
          մ ի չտ
        
        
          ալ Հակամէտ
        
        
          է ր բաբ–
        
        
          կանալու
        
        
          առանց
        
        
          որեւէ պատճաոի
        
        
          է
        
        
          Այդ
        
        
          ՚^ԲՐ 1 մեր չբշաղայութեան
        
        
          րն -
        
        
          թացքին
        
        
          , մօբեգբա
        
        
          յրս յանկա
        
        
          րծ
        
        
          նչմաբեց
        
        
          որ , յողնած
        
        
          ու պարտասած
        
        
          սեւամորթ
        
        
          մր , ա չխաաանքր
        
        
          դ ադրեցուցած
        
        
          , կր
        
        
          մ ր–
        
        
          րափէ
        
        
          արմ աւենիի
        
        
          մ ր չուքին
        
        
          աակ
        
        
          :
        
        
          Վա
        
        
          զեց
        
        
          անոր
        
        
          մ օտ , բիրտ
        
        
          ցնցում ով
        
        
          մբ աբ
        
        
          -
        
        
          թրնցուց
        
        
          ղա յն եւ
        
        
          Հ րամ ա յեց
        
        
          որ
        
        
          իսկո
        
        
          յն
        
        
          վերսկսէր
        
        
          իբ աչխատանքին
        
        
          :
        
        
          Աարսափած
        
        
          սեւամորթբ
        
        
          երբ ոտքի
        
        
          կանդնեցաւ
        
        
          , մօ -
        
        
          րեղբա քրս նչմաբեց
        
        
          որ անիկա պառկած
        
        
          էր
        
        
          նոբ
        
        
          ան կուած
        
        
          տունկի
        
        
          մբ վ րայ
        
        
          , որ մօ -
        
        
          ր եղբօրս
        
        
          մ ասնաւոբ
        
        
          էսնամքին
        
        
          առարկան
        
        
          էբ : Տունկը փճացած
        
        
          էբ :
        
        
          ՎԻԲԹՈՐ
        
        
          ՀԻՒԿՕ
        
        
          (4 Շար–)