Յ Ա Ռ Ա Ջ
" Ո ւ ց ի չ
կս.(,ղուած էր Սվազի
Արամեան
՚խրմարանին
, իր ծննդավայր
Բրպնիկկն
քանի մր քիլոմեթր
անդ ին :
Անմիքաոլէս
՚ լ ր ե ց ի եւ մինչեւ
1912
քանի մր նամակ
-
ներ փոխանակեցինք
,
որոնք կր
պաՀեմ
աակալին։
Վեր1ինր
Յունիս
1՜ին , Թո ֊
քաակն
դրուած
«ինչսլէս
կր աեսնես
,
կը. յայանկր
ինձ ,
Թոքաա փոխա
֊
դրոլեցայ
, փոքր
եւ սիրուն
քաղաք
մր,
"՛յղիներով
ել պաղասաաններով
չՐ^"՛ ~
պաաուած
: Գինին առատ
է : Յաճախ
կր
բարձրացնեմ
ղասական
Հեղուկով
չեց
ուն
բաժակս
եւ կր սլարսլեմ
երիաասարղ
ու՛֊
թեան,
մոլսաներուն
եւ Պելժիոյ
բարե
-
կամներուս
կենացը : Ուսուցիչ
եմ ել ամ
սական
թրքական
ութ ոսկի կը ստանամ :
Կը կարծեմ
թկ բաւական
է , ոբպէսղի
Ա–
բեւելքի
մէշ Հարուստ
մբ րլլամ ;
Ա իրելի
Փիէր , երկու աաբիէ
ի վեր
ա–
մուսնացած
եմ : Կինս կբ կոչուիի
Աբաք
սի, խաբտեաչ
գեղուՀի
մր, ղոբ
վիպային
սիրով
կր սիրեմ : Աւելին,
մէկ
աարեկան
աղ^ակ
մր ոլնիմ կանխաՀաս
ոլչիմու
-
թեամբ։
Արղէն
«.Հայբիկ»
կ՝ըսէ
եւ այս
րաո ր անբացատրելի
երշանկութեամբ
կբ
Համակէ
ղիս։
Բանաստեղծութիւն
մր նր–
՚ ֊ է բ ե ց ի իրեն , «Վաբուժնակիս
» խորա
-
դիրով
, որ
մ իաժամ անակ
իր անունն
է ,
այս
Հրեչտակին
անունր,
ղոր
կր
սիրեմ
ամբողշ սբտովս»
։
Նոյն նամակին
մէշ կր յայտնէ
նաեւ ,
թէ
՚էէրք
մր Հբատաբակած
է,
«Ցեղին
Ա իրար» , որ մեծ
յաշողութիւն
գտաւ
մ ա–
մ ոլլին
ել մ աաւոբական
Հասա րակու
-
թեան
մօտ , թէ կր պատրաստուի
Հրա -
տաբակել
ուրիչ
մ ր՝
«Հեթանոս
երգեր
»,
որուն
ծախքերբ
պիտի
Հ ողայ
Ո՚ուսաՀա
/
մբ , ղաբղացած
Հարուստ
մ ր , Համ աձա
յն
ստացած
տ ե ղե կութ իւննե ր ուս , որովՀե
-
աեւ անձնապէս
չեմ ճանչնար
ղա քն : Լա՛ւ
է , չէ՞ , սիրուիլ
եւ վճարոլիլ
միաժա
-
մանակ
» :
Այգ
միշոցին
կ՝աչխատակցի
Հայերէն
գրական
գրեթէ
բոլոբ
թերթեբուն
ել կր
վճա բուի
:
՛Լե րշա
ցնե
լով
իր նամ
ս՚կր Գանիէ
լ չր -
նորՀակալռւթիլն
կբ յա քանէ ինձ ,
որ
ղինքր Հրաւիրած
եմ կանա,
1913
/ւ
մի
շաղղային
ցուցաՀանղէս
ին
առիթով
,
միամամ անսւկ վե րապաՀ
Րէէալով
նմ
ան
ճամ բորգութեան
մբ կա բե լի ութեանց
նր—
կատմ ամ բ •
«Ամ
էն պարաղ այի մէշ ,
կր
վ սաա՚էե
ղնէ ր ղիս ,
կինս չատ
կր
փափաքի
քյլբոպան
տեսնել
եւ ուչ
կամ
կանուխ
աքս Հարցր պիտի
լուծուի
, յու -
սամ՝
չուտւ՚ւԼ,
Համաձայն
սիրելի
դեղու—
Հիիս փավւաքին
» ;
Վերշին
նամակն
է ոբ ստացայ
բարե
-
կամէս : ԱլնուՀետեւ՝
լռութիւն
,
երեք
տարի
: Աք՚լ
լռութ իւնր յանկա
րծ
խղուե–
ցաւ
Ա. ԱչխարՀամարաին
րնթացքին
իր
մաՀուան
լուրով
: Բօթր
լ"եցի
Փ՚սրիդի
իր
րարԼկամներուն
մէկէն,
«ԱնաՀիտ»
պար–
բերականի
խմբադ իր Արչակ
Զօպա նեանէ :
ԱաՀմռկեցայ։
Աեռնիլ
երբ
Հաղիւ
31
տա
րե կան է ր , մ տաւոբական
լիութեան
չլվանին
, բնգվղեցուցիչ
է : Ո՛՛ւր էին իր
կինն ու ղաւակնեբբ
: Տ՚՚՚կաւին
կ՝ապրէ
-
ի՞ն : Այս
՚էերշին
Հարցում
ր անսլատաս
-
կան մնաց
43
տարի չաբունակ
, որովՀե
-
տեւ
քանի մր չարաթ առաշ
միայն
իմա -
ցա
լ որ աղատուած
էին : Լսեցիի
նաեւ
,
թէ
Վարռւման
յետ
մաՀու
փառքի
մր
տիրացած
էր^ իբ
երկերբ
բաղմաթիւ
տպաղ րռւթեանց
արժանացած
էին ել յա–
շողութիւն
գտած
իր
երկրին
մտաւո
-
րական
նոբ սերունգին
մօտ,
նոյնիսկ
մաս մբ ֆրանսերէնի
թա րղ մանուած
: Այս
էր որ
թ ո յ լ տուաւ
ինձ վերշապէս
ղա -
տելռւ
անՀուն
իր տաղանղր
,
բանաս
-
աեղծական
իր Հանճարր։
Զմ ոռնանք
որ
կանտի
Համալսարանին
ուսուցի ^ ե
բուն
ղասերր
մեծապէս
Հարստացուցին
իր
միէոքր եւ արուեստր
, օժանդակեցին
իր
մաքին
աճման։
Հո՛ ս է բուն
պատճառր
ա քսօբ ուան
–ւանղ իսու թեան , -
Գանիէլ
Վաբռւժանի
Հա քրենակիցնե
րուն
եւ րա -
բե կամնե բուն
յարղանքի
տուրքր :
Գանիէլ
Վարուժանի
Հողին,
իր
դիբքե–
բուն մէ շ ղ ո լա ց ո ղ ամ բուլշ
ժ ո ղո վո ւր
գի
մ ր
Հողին
կբ վե րապրի ՝>ակաո ակ
իբ եւ
Հա քաստա՚էւի մտաւսբականութեան
մար —
ա ի
11
ոս ո լ թեան,
երբ
1915^*՛
Թուրքեբբ
խորՀեղան
ւիճաղնել
ամբողշովին
:
Աքմմ
կ՚ոլղեմ
վարձել
յանղուղն
Հան -
ղ իտութիւն
մբ Հ ե րոսական
Հ այ բանաս
-
տեղծին
եւ մեր Արքայ
- Ասպետին
մի -
շեւ
I
Ջեղմէ չատեր
կբ
յիչեն
անչռւչտ
նկս՚ր
մր, ռր
1910/՛*՛
տսլուեցաւ
անդլիա
կան
մամուլին
մէշ եւ առաշին
Աչխար
-
Համարաի
րնթացքին
աչխարՀի
չբէանբ
ԴՍՆԻԷԼ Վ.Ս.ՐՈՒԺԱՆԻ ՅՈՒՇԱՐՁԱՆԻՆ ԶԵՏԵԴ.ՈԻՄԸ
ԿԱՆՏԻ ձԱՍԱԼՍԱՐԱՆԻՆ Ս՜ԷՋ
Փառաչռւք
Հանղիսռւթիւն
մր, այո՛ , ո–
ր ուն նմ անբ
չենք տեսած
մ ինչեւ
Հ
իմա
Փառսւչոլք
եւ անթերի՝
րստ
ձեւի,
պեբ
-
ճիմ աստ՝ րստ
խոր
քի :
Իրական
փտ ռա տօէւ
լքը .
նուիրուած
«3եղին
Աիրտր»ին
Հեղինակին
անմաՀ
յ ի –
չատակին
: կարելի
չէբ պատուել
Վարու
—
մանբ ասկէ
աւելի
արժանավայել
ձեւով։
կարելի
չէր ուստի
պանծացնել
Հայ մ չա—
կո ւթր աւե լի մեծ վա
քե լչութեամ
ր :
Ամէ՛ն ատենէ
աւեքի , եւ ամէ՛ն
տեղէ
աւելի
,
Հոս
, եւրոպական
մտքի
այս
տա—
ճարին
մէշ , Փետրուար
9ի
ա յս
օրուան
րնթացքին
էր որ կ՝ իրականանար
տարա —
բախտ
մեծ
քերթողին
սրտա
քո
յղ փափա–
ՔԲ ՚ ^(Իմ բաղձանքն
է ապագային
, մար —
ղոց
նուիրել
Հղօբ եբգ
մբ , ոբ Հայրե —
րիքս այգպէ ս արարած
մր ծնած
րլլալուն
չզղշայ»
:
Ոչ
միայն
չէին
զղշաբ անոնք
, ա
քլ
ա՜-
նոնղմէ
իլրաքանչիլրբ
Հպաբտ
ու
երշա—
նիկ
կր ղգար
ինքղինքր՝
Վարումանի
^ն–
1||ւն
պատ
կան ելուն
Հ ամ ար :
Ու եթէ ա
քգ
օրր, բանաստեղծր
կարե
—
նար
քանկարծ
գլուխր
բարձրացնել
,
կարենար
լսե՛լ ու տեսնե՛լ
, ղերաղո
քն
ե բ–
շանկութեամր
պիտի ա ր րենա ր , ու իր ու—
բա խութենէն
պիտի արտասուէր
Հ ե կե կա–
գին
:
Նահատակ
քերթողին
փոխարէն
, իր այ—
րին էբ որ. Հանդէսին
վ ե րշաւո բութ եան ,
ղողգոշուն
չրթներով
կր մրմնշէր
:
«Եթէ
տեսնէ՜ր... եթէ գիտնա՛ր
•••
ես կ^ոլգեմ
, որ բոլոբ
Հա
յեբր
ապրին
այս մեծ
օբր։
կ՝ոլղեմ
որ տեսնեն
,
ինչ
ոբ Հոն տեղի
ունեցաւ
, լսեն ինչ ռբ
Հոն րսուեցաւ
, սկիղբէն
մինչեւ
վերշբ։
Այնքան
, որքան բառ ե րով կարելի
է
նբ–
կարաղրել
սրտառուչ
տեսարան
մբ, ոբ -
քան
կարելի
է
տալ , նոյն
անզօր բառե
-
բով
, յուզումն
ու ՚էրճուանքբ
անմոոա
—
նալի պաՀերոլ,
ղորս իրական
ապրում
մր
միա
յն կրնա
յ պարգելել
Հող իին ու մտ -
քին
:
Փռբձենք սակա
յն : Ու կր
/ " ն գ
բեմ
ոբ
Հեաե
է
իք ինծի քա Ա առ քա քլ \
կանսաի ՝.ամ ա լսա բանին
մ աաենաղ արա
-
նին
մէշն
ենք։ Նորակերտ
չքեղ
պալատ
մբ : Պելժ իաց ի , ֆրանսացի
եւ Հա ք •էան–
ղիսականնեբ
կ՚ուղղուին
ղէպի
Հանդէսի
սրաՀբ։
Աեղ
կ^առաշնորդեն
ղա՝էլիճին
կից
րնդունե
լութեան
սենեակ
մբ : Ա օտա–
ւռրապէս
քիսուն
Հալի ենք,
պաչտօնական
անձնաւորութ
իւննե
ր
,
նաեւ
բանախօս
-
ներռ, սենեակին
մէշ։
(ք-ամբ
ճիչ՚լ
կէսօրէ
եաք
,
երեքն
է :
Բաոորգ
ժամ , ծանօթացոլմներ
, մտեր
-
միկ խօսա
1լց ո ւթ իւննե ր :
Աբարողապետներբ
, Հաղած
թալչեայ
եւ ոսկեղօծ
Հադուստներ
,
միշնադարեան
իրենղ
զարղարուն
խռ
ք
բերով
,իրենց
ձեռ—
քին
մէշ ճաճանչաւուխտ
՚էէուխով
լՔ^Ղ
գաքիսոններ,
կչոոլթալոր
քայլերով
կբ
յառաշանային
թափօրին
առշեւէն
, որ կբ
բաղկանա
ր
Հ ամ ա լսա
րան
ին վե րատես
ու -
չէն
, կրթական
նախարարին
ներկայացու
ցիչէն, նաՀանգապետէն
,
ղ Օ ր ա վ ա ր ն ե ր է
ել
պելմեւՀա
ք
մ տալոբականնե
րէ , մին չ
կբ
Հնչէ
ր
պե լժ աղղա
քին
քա յլե րղ ր :
Ար ա
ր
ո զա
ւղ ե ան ե րբ
յուչա
բձւս նին
առշեւ
խոնաբՀոլթենէ
մ բ ետք
, կրօնական
եր -
կ իւղ ած
ութ եամ
բ
, բաժն
ուե ղան աշ
եւ
ձախ,
րնղոլնելոլ
Համար
օրուան
մեծե
-
ՐՐ =
Գիրքեբու
պալատին
մեծ սրաՀր
մտած
ենք
,
որ
քեցուած
է աբղ էն իւուռն
բաղ -
մ ու թեամբ
յ
Աշակողմեան
պատր
, երկու
յարկի
վր—
րայ , դիրքերով
ծածկուած
է ,
մինչեւ
ձեղոլնր
: իսկ
ձաիւին
, ամ ք՚ողշ ե րկա
քն -
քին եւ դարձեալ
մինչեւ
ձեղունր
ապա
-
բրաւ
՚յոյ^ւ
կ ո ւ տ ա ր
ՎիլՀէլմ
Բ •
կայս–
ր բ
, պաա
Լ
ր ա ղ մ
է
ն
ամա
ք ա ց ա ծ
: Տ եստ րս՛–
նի մր ւսոշեւ , կռթնած
արիւնոտ
սուրի
մբ
, մինչ իր առշեւ Ալպեր արքան ,
ղլու
իսր րաց
,
ուոյէի
կբ
մ ն ա ր
մ եր ե րկրին
ա–
ղատ
մնացած
՚ / ^ / ՛ ^ / ՛ * ՛ րեկորներուն
վրայ։
Նկարին
տակ
խորՀբդանչական
արձանա–
դրութիւն
մր կար , որ կր
թարդմանեմ
անղլեբենէ
։
Աչիսա
ր՝,
ա
կա
լբ
կ ՝ր ս է թա ղ աւո րին
.
^իմա
ամ է ն ինչ կորսնցուցիք
:
Մեր ՎեՀապետր
կր պատասիւանէ
ան -
նման
աղնուականոլթեամր
Ամէն
ինչ՝
բացի
Հռղիէս
... ;
կեպատ
: Գարնան
արել
մր
քաղցրօրէն
կ՝ողողէ
անհամար
ղէմքերր
:
Հի՚֊րեբբ
ղբալած
են իրենց թուադրր
-
ուած
աթոռներր
:
Առաշին
կաբղին՝
Ֆլանտրի կառավ ա -
րիչր իր Կ՚ե՚՚շ Հետ, կանտի
Համալսարա
-
նին վեբատեսուչբ
, կրթական
նախաբա
-
րին
նե րկա յացուց
ի չր ,
պարոն Պոտար
,
ղ րաղ է ՛ո
1
բան ա ս տ ե ւլծ , արքա յական
կա
ճառի
անղամ : Զօրավարնեբ
, իրենց Հա -
մ աղէք եստնե բով : Անոնց ետին բանախօս
—
ներն
ու բարձրաստիճան
Հիւրեբր
: Ֆր -
րան սա քի ֊էիւսլաաոսր
, Փրօֆ.
Ֆէյաին
,
Պ՛ Պ՛ Պալար
ու Լիւք Անտրէ Մաբսէլբ
,
Արրւսկ
Մխիթաբեանր
, Ա՚ռմէ Պարոնր
եւ
ուրիչներ
:
Ջախին
միչտ
առաշին
չարքի
Վրա
յ ,
Տիկին
Գանիէլ
Վարոլման
- Աբիկեան
,
Պ ՛ժ • Աբիկեան
, Վ . Զպուքքեարեան
,Վա–
բուժանի
եղբա յբր , իբ կինր եւ
ղաւա
-
կր : Պ • Մ ասր ,
Վարուժանի
Համ
ալը
-
սարանական
րնկերբ,
փառաւոր
մարդ,
փառաՀ եգ իր ղ լուխով
:
իրարու
մօա՝
Հբանտ
Աամուէլ,
Շ՛
Նարդունի
, Արփիկ
Միսաքեան,
կ. Ալէմ–
չաՀ, Ն՛ ՑովՀաննէսեան
, Հայր
Աղբլեան
,
տեսուչ
Աէվբի
Աամուէլ
Ա ուրատ
վաբժա–֊
րանին.
Հայր
Թալաթինեան
Ա
խիթարեան
ա չակե րանե րով։
Ուրիչներ
:
Պելժիոյ
Հայ գաղութր՝
Տէր եւ
Տիկին
կմիր.լեան.
Տէր
ել Տիկին
Խաչիկ
կարա
պետեան,
Պ՛ Աէլճիքեան
եւ քո յբր,
Պ՛ Գ՛
ԱաՀակեան
, Պ՛ Մուրտիքեան
, եւ
ուրիչ–
Բեմին
աշ կողմր
Վ արուժանի
յոլչաբ
-
ձանբ
պե լժ իա կան
ղրօչով
ծածկուած
:
Ծաղկեպսակներ
չուրշր՝
ղազութաՀայ
վարչութեան
, ուսանողներու
եւ Խ • Կա
-
րապետեանի
կողմէ :
^քաղկեպսակնեբ
նաեւ
Տ իկին Վարու
-
ժանի
եւ Պ՝ Աբիկեանի
կողմէ , ծաղկե
-
պսակ* Համալսարանին
կողմէ :
Մինչ քաղցր
եբաժչտութիւն
մր կը լե -
պրնէ սրաՀբ,
լուսանկարիչներ,
(որոնց
մէշ
Պ– ճօլօլեան,
3– ճ՛
Աիրունիի
եղ -
բայրբՏ
, չարժանկարի
եւ
Հեռատեսիլի
նե րկա յացուցի
^ ե բ , կ՝ ե ր թե ւե կեն
բեմ ին
չուրշր
:
Խոր
լո ութեան
մէշ. Տիկին
Վա բռւժա
-
նին
ք
՛՛՛ի
էն ելլելով
բեմ կր բարձրանայ
Պ •
իտտի
քչմիրղեան
, քոլչարձանի
ղետեղման
յանձնաիսում
բին նախաղաՀր
:
Հրա չա լի Հայ երիտասարդ
մ ր , Պե լժ իա
ծնած , նրբօրէն
Հաղուած
, բարեձեւ
ու
սլացիկ
Հասակով
, ղեղեցիկ
իր
Հայորդիի
ղլուխաի
:
Ն՛՛՛Ի՛ ֆլամաներէն
, ապա
ֆրանսերէն
,
անթե
բի
չե չտ ո վ ել
պե րճա խօս ութեամ
բ
կր բանաք
Հանդէսր։
Ամփոփ պատմականր
էլ լ^է
յուչաբձանի
զետեւլման
ա չխատանքնե
բունւ : Ապա
մէ —
կիկ
մ է կիկ կր թուէ
անոլննե
րր պե լժ ա
յն
անձնաւո
բու
թ իւննե բուն
որոնք օժանգա
-
կեցին
ղոբծին
քաշողոլթեան
: Եւ
անոնց
մէ ամէն
մէկուն
Համա
ր կր գտնէ
դեղեց–
կաղոքն
ասացոլածքնեբը
, Հայ
ժոգովուր–
ղի ե բա խտագիտութիւն ր արաայայտող
տ
Ապա
, յուչարձանր
կր յանձնէ
Համա
-
լսարանի
վերատեսուչին,
խնդրելով
ոբ
անոբ պա՜ւասլանր
րլլայ
ան ։
Բեմէն
իշնելէ առաշ,
Պ–
էմիբղեան
կր կարդայ
Պելժիոլ
մեծադոքն
դէմքեբէն,
Ակա դ ե մ ա կան
կոմս
^աք
Փիրէնի
նամ
ա–
կբ , Համակրանքով
լեցոլն
,
Վարուժանի
Հանղէպ
, ղոր ան ճանչցած
էր իրենց
տան
մէշ
, քիսուն տարի աոաշ
:
Ապա
, լարուած
ժամացոյցի
մր կանո
-
նաւորութեամբ
, իրարու
ետեւէ
բեմ
կր բա ր ձ րան
ան
օրուան
բան ա խօ սն ե ր բ :
Առաշինբ՝
Փրոֆ. Լամպրեխթս
, Հա -
մալսարանին
էէե րատես ուչր : Ա՝,ա
իր եղ -
րա կաղ ութ իւնբ :
« կանտր , յալիտենական
ներչնչարան
բանաստեղծութեան
, կր սիրենք
Հաւատալ
թէ
քօրինած
է նաեւ Գ • Վարուժանի
է՛» ~
ղ ին եւ միտքբ
եւ Հա քութե ան տուած
իր
մ եծաղո
յն բանաստեղծներէն
մէկր
, ա յն -
քան
Հարուստ
արղէն։
Այս սլատճառոէէ
է
որ
իէք
Հ ամ
էո
լսա բանս , որ Հսլարտ
է
Վա–
րուժանր
իր ծոցին
՛ք
է շ ունենալուն
1900–
1909 .
կր
մ իանա
լ այսօբ
իր ամ բողշ
Հ ո–
դիով , "՛յն յ՚՚՚֊ղիչ
՚քեծաբանքին
, դոր
դուք
կ՚րնծա
քէ ք ձեր մեծանուն
Հայրենակցին
I
Երկրորդ
խօսող
բ՛՛ կրթական
նախաբա—
րին
կողմէ Պ • Պ՚՚՚ոարն
էբ :
Մեր
ցեղին
եւ Վա
բ ո լման
ին
Հանղէպ
անՀուն
Համակրանքով
լեցոլն
ճ ս ՚ ո .
մր,
որ կր սկսէր
այսպէս
–
« Այսօբ կր մեծարենք
յիչատակր
մեծ
բանաստեղծի
մր, ոբ իր մէշ կբ բիպ՚ե
-
ղացնէր
ամբողշ
ժողովոլրդի
մր Հոգին
Հ
Անոբ
զղալու
եղանակբ
<ատ
մօտ է մե -
բինին
»:
Պ– Պոտար
վեբլուծեց
Վարուժանբ
,
կարգւսց«Լալաղէ»ն
, աւելցնելով
«Վարու–
ժանր գրած
է սիրոյ
այնպիսի
տաղեր , ո–
րոնք ամէնէն
պերճերէն
են բոլոբ
ժամա
նակներու
մէշ» :
Ա՝.ա եւ իբ եղրակացռւթիւնր
«Պել–
ժիացի
բանասէոեղծ
մր 0. Փէրիէ
րսած
է
«Ով որ իմ երդս կբ լսէ , զիս մաՀ -
ուրնէ կր փրկէ»։
Ա իրելի
բարեկամներ
^
միչտ
լսենք Վարումանի
եբղր,
որպէս զի
աբղիլենք
ոբ ան մեռնի
» :
Եբրորգ
խօսողը
ՊելժաՀայ
Ուսա -
նողական
Միութեան
նախագաՀն
էր,
Յա
կոբ իսկէնտէբեան
:
էմիբղեանին
նման փառաւոր
Հայորղի
մբ նաեւ ան.
(ի՜նչ
գեղեցիկ
եբիաա
-
սարղներ
են այս Հայոբղիներր
, առիւծ
-
ներու
ցեղէն):
Մ աքուր
ու ղրական
րաբձր
ֆբանսե
-
րէնով
ճառ
մր, անոբ խօսածբ .
« Աեղի
նման. Հայ ուսանող
մրն
էր
Վարուժանբ
, յիսուն
տարի աոաշ,
այս
լոյսի
ոստանին
մէշ։
Անոր
յուչարձանին
ղետեղոլմով
, կ՚առարկայանայ
,
Հարիւբ
տարիներէ
ի վեբ
Հայ
ուսանողութեան
ներկա
յութիւնբ
պելժ
Համ ա լսա բաններ
ու,
մէշ՛. Բոլոր
րնկերներոլս
անունով, ակա–
ղեմ ական
ել Համ ա լսա բանա կան
իչխա
-
նոլթիւններուն
կր ներկա քացնեմ
իմ ա -
մենախոր
չնո բՀակա
լութ իւննե բս
ու ե -
րաիսաաղիտական
զգացումներս
» :
Լի՚֊Ք Անտրէ
Մ արսէլ
ուսումնասիրեց
Վարուժանի
քերթողութեան
յատկանիչ
-
նեբր։
Փրոֆ–
Ֆէյաի՝
բանաստեղծին
լեզ—
ուին դ եղե
ց կու
թ իւնը •
Պ • Աբբակ
Մ խիթարեան
, անուանի
ե -
գիպտաղէտր
, նեբկա յացուց
Վարուժանի
կեանքր
Պելժիոյ
մէշ։
իսկ
Պ՛ Աաէս
,
պատմեց
իբ յուչեբր.
Վարուժանէն
իբ
ստացած
նամ ակներբ
, Պոլսէն
,
Թռքատէն
1910 ֊ 1913 :
Մեծ
քերթողին
աՀաւոր
մաՀ
ր
ողբալէ
յետոյ,
այս ազնուական
Պելժիացին
, եզ–
ր ա կ ա ղ ո լ ղ
« Պատկեր
մր կ՛ոյ որ չատ
կր յարմա —
րի Հա քերուն եւ մեղի,
Պ ե լժ իաց իներռլս
:
Հոդեպէս
մեզ
միացնող
191
(էին աչխաբՀ
ի
թեբթերր
տպե
ցին
Բաքղէրին
պատկերր,
իր
֊էամաղդեսաով
եւ ղլխարկով,
ձեռքին
բռնած
արիւնլուայ
սուր մր– կայսեր
ղիմաց՝
մեր թաղաւո
-
րր
, բնկճուած
• նկարին
տակ
ղրուած
֊էեւռեւե ա լր •
Բա
յղէ ր բ կ՝ րսէ Պ ելժ ի ո յ թ ա դա
ւո բ ին •
«Հիմա
ամէն ինչ կորսնցուցիր»։
Աեբ
աղ–
նռւական
թաւլաւորր
կր պատասխանէ
,
Հանդաբտ
Հպարտութեամբ
«Այո՛ ,
ամէն
ինչ,
բացի
Հողիէս
»:
Վերշին
երկու
խօսողներն
էին ,
ա յս
տողերր
ղրոզբ
եւ Պ՛ Տ՛ան Պալար
:
Աբաբողռւթեանց
լ^թացքին
աբտասան–
ուեցան
Վարումանի
քերթուածներէն
,
Լիւք Անա
րէՄ արս է լի թաբղ
մ անութ եամ ր -
կարդացուեցաւ
նաեւ
թարգմանութիւնբ
կոնդակին
, ղոր ռւսանուլնեբռւն
եւ
պելժ
ի չխանութիւննե րուն
ո լղզած
էր
ԶարեՀ
Ա., կաթողիկոս
Մեծի
Տանն
Կիլիկիոյ
:
Յուչարձանին
քօղր վերցուեցաւ
կրթա
կան նախարարին
ներկայացուցիչին
եւ
Համալսարանի
վե րատես
ուչԼւն
կողմէ %
Մինչ Հանդիսականներ
ր յոտնկա
յս
կ՝ուն~
կ՝րնղ րէին
պելմ իական
աղղային
քայլեր–
ղր
, Պրապանսոն
:
Այսպէսով
կբ վերշանար
փառատօնր
,
ղոր
կրնանք առանց վախի
կոչել
պատ
-
ւքակաՕ :
Նման մեծարանքներ
կբ
կա
-
տարուին՝
երբ մեծ պետութիւն
մր կ՛՛ուղէ
պատուել
ուրիչ պետութեան
մր
մեծաղոյն
ղաւակր
: Իր
փ ր ո թ ո ք Ո լ / ՛ ^ ՝
աննախրն
-
թաց
աքթ–
մբն էր որ կատարուեցաւ
այգ
օրը : կր յիչեցնէր
տ ոքթոր Օնորիս ք՝ոդա–
յ | ւ
աբարողութիւնբ
:
Փառատօն
, ուր մեծարուեցան
Վարու
-
ժանր. Հայ ժռղաԼուրդր
, ՚սնոր
Հինա
-
ւռւրց , բայց
միչտ
կենդանի
ու
ստեղծա–
ղործ
Հանճա
ր ր :
Աղղային
ե րա Լստաղիտութեան
արժանի
են
Պելժիոյ
Հայ ուսս՚նո
՛լնե րր :
Անոնք
արժանաւոր
զաւակներր
Հանդիսացան
ցե
ղին՝ որ Վարոլմաններ
է տուած,
Վարու
ժաններ
պիաի չարունակէ
տալ
:
կ.
ՓՕԼԱՏԵԱՆ
3. գ
— ճ ա ռ ե րը ամբ ողջ ո ւթե ամր պի
տի տ ր ոՆին
«Յառաշ»)ւ
մէջ , ուստի դաԸց
րրի մէջբերել անոնցմէ երկար մասեր :
