ւտ ԲՌաւտւէ Չսօ՚ոօւա
յւոաաւտՒյ
տսււօբտ
ԱճձռժԽո
€է ձմտա՚ւտէէօէԽո
:
32,ՋԱ€
7յ€սե€ -
Բձք^1Տ֊9՛
ք օ ո ծ տ
19 2 5 ՜
€. Տշտշ 51 ^
2731
ԿհՐՍԿհ
16
Հիմն ա դ իր ՝
Շ Ա հ Ա Ր է
ւքՒՍՍՔեՍն
1616;։>հ :
86 - 60
Շ. € . Բ. 1
*3քւտ
15069-82
ք^ԱԺԱ՚եՈ Ր Գ Ա Գ Ր ՚ Ո Ի Թ Ի Ի Ն " " "
Ֆրանււա եւ դաղութներ, աարեկան
3 5 0 0
ֆ ր ՛ վեցամս–
1900
Արտասահման՝ տարեկան 4000 ֆրանք։
Հատը
1 5
ֆր*
• • • ~ ^ ^ ~ " ~ ~ ~ " ~ ^ ~ ^ ^ " * " ~ ~ ՚ ~ ~ Ո 1 1 Ր Ո ք տ ւ » ^ « ւ ւ յ ւ ւ ա ւ ւ ւ » ա « ւ ւ ւ ւ ւ ա
ւ
16 քՏ 7111 Տ 6
1 9 5 8
3 4 Ր Դ
ՏԱՐԻ ֊
Թ Ի Ի 8121
աէ^
՚ Ն Օ Ր
ՇՐՋԱ ՛Ն, 1 4 Ր Դ Տ Ա ՐԻ, Թ Ի Ի 3 9 2 2 |
ՕՐՈՒԱՆ
ԽՕԱԲՐ
ւ Ա Յ Ա Գ Ի Տ Ո հ ԹԻհ Ն Ը
" 1 ե ԼժհՈՅ
ՍԷՋ
Աւելի
քաՆ երեք գարոլ
ււլատմութիէ^
ունի
Հա յազիսէոլթիլնր
էւրոպայի
մէշ :
Հայոց
մաաենադրութիւՆր
, լեղուն ու
պաամ ոլթիլՆր
արեւմ ուաքի
մ է^
ուսում–
նասիրած՜
են մասնաւորաբար
եւրոպացի
այն
/լբօնաւոբնեբր
, որոնք
իբրեւ
միսիո -
նէր , առաքելութիւն
սաանձնած
էին կա
թո
լի/լո ւթ ի
լե
ր քարողելոլ
եւ
աարահ՜ելու
Հայ
մողովուրղին
մէ9
է
Փ
՛Ա
րիղի մէշ ապոլած–
մեղի
ձ՚անօթ
առաշին
Հայերէն
դէրք՚ե է Աիլանոյի քա
ղաքացի
Հ. Յէրանչիսքօ
քհիվոլայի
իա -
Յււսդիրք Հայոց^,
Հրաաարակուահ–
1033 ֊
ին
կարտինալ
Ռիչլիէօի
Հրամանով
եւ
նուիրուահ–
իրեն։
Հայերէնէ
լատիներէն
այո
բառարանին
չ^ւորՀիլ
մեր լեղուն պի
տի
սորվէին
կաթողիկէ
քարողիչներբ
է
Պելմիո
յ մէշ աւելի \ ուշ սկսան Հետա -
՛քրքրուիլ
Հա յաղ իաոլթեամ
բ :
Առաշին
Հայաոէտն
է եղահ֊
Հ– 3>ելիքս
՛հէ՜՛ւ <
Լ"՚–՚1էնի
կաթոլիկ
Համալսարանի
ոլսոլցիշ,
որ արեւելագիտական
ղասլ^ —
թացքներոլ
Հետեւահ՝ էր Լուվէնի
, Պոնի ,
Միւնիխի եւ Փաբիղե
մէշ֊. Աասնաւորա
-
բաբ
ոլսումնասիրահ
էր սանսկրիտ
եւ
Հա յերէն
լեղոլնե
րբ •
Ւր անղրանիկ
ղրութիւնր
լռյս
տեսալ
1841^5՛
Լո՚֊վէնի
մէշ^ «Համառօտ
աեսոլ -
թիլէ։
"էԱ
՚յ լեգուի եւ ղրականութեան
վր -
րայ՝» խորաղրով
:
Ւր ղլիւաւոր
ա շիւաաաս իբութիւնն
է
« ՛ք՛րիստոնեայ Հայաստանը»՝
Հրատա -
բակոլահ
1880^*՛ ՚՛
Ուրիշ
պելմ գիտնական
մբ
Լուվէնի
Համ ա լսա րանի
ուսուց Լա սլեա
ԱալՈԼ ,
Պրիւմի
թեմական
եպիսկոսլոս
,
օմանգա–
կահ է Ֆելիքս
Նեվի
իր առաշին
Հայաղի–
աական
ուս ոլմնասի
րութե անց մէշ :
Ֆելիքս Նէվ մինչեւ
իր մաՀր
(23
Մա -
յիս
1893)
ամբողշ կէս դար նուիրուահ
է
Հո։ լաղիաութեան
, Հ բատա բա կե լուի քր -
սանեւՀինգ
ուսումնասիրական
յօգուահ––
ներ
պարրերաթերթերոլ
մէշ, որոնց մէկ
մասր ետքէն
լոյս աեսահ
իբրեւ
ղիրք •
լքուսէոն
ամսաթերթ
ր , որ
1882^*՛
է
վեր կր Հրատարակուի
Լուվէնի
մէշ ,
/ծ
է եւ
րք ութի.
Հա յաղի աական
քօղոլահներու՝
ղան։ռղան
կուտայ
րաղէ
յօղ ուա երու
ւլւ
Հեղինակներէ
:
Հա յաւլ իտուիյ եան
մ արղին
մէ9
կարեւոբ
ղեր մր էքիճակուահ է
Պոլանաեան Միա -
րանութեան
(Առսիէթէ տէ Պռլանտիսթ) ,
որուն
՝է
իմնաղ իրն է ե։լահ
լի։ւուէ։եան կր–
րօնաւէէ ր
մ ր՝ Հ • (իան Պ ռլանտ՝ Ժէ • ղա–
բուն :
Այո
էքիա րանութեան
«Գէւրհ՜ք
Ա ՐԲ"Ց^^
բէսւլմէսՀատոբ
մատենաչաբին
մէշ
լոյ։»^
տեսահ են Հա (ագիտական
Հմտալից ու
ս է։ լւէնա ս ի ր ո ւթ ի էնտն եր :
Պոլանաեան
առաշին
Հա քաղէէոն էբ
Հ •
ժիւլ Մաթանեը
(մեռահ
1^՜2ին)։
Ւրմէ
վեբշ չատ բեղուն
աչիսէստէէւնք
կաաաբեւ^
Հ . փօլ Փեթերս ,
հանօթ՝
Պելժիոյ
մեր
Հա քրենակիցներոլն
, որոնք արժանի
մաս
նա կց ռ ւթ ի ւն բերին
իր
յուէլաբկէսլոբռւ
-
թեան : Հա քւսղ իաութ
իւնբ էՐեհաւղէս
ղաբ–
ղացալ
Պելժիոյ
մէք՝
չնոբՀիւ
Հ.
Փեթեր–
սի անխոնշ
ռւսումնա
սիր ութեանց :
Լռւէի էնի
Համ ալս արանին
մ էշ Հա քաղ ի -
տ էէւ կան
ռւսոէ մ^ւասի րռւթեանց
նուիրուահ
են կրօնաւորներ
Հ • Լրպոն
ել
Հ • Ժ •
Մէօյլտէրմանս
(աչակերտ
Ֆր • Մաքլէ -
բի) , ինչւղէս
նաեւ
էիրոֆ .
Կարիթ :
3 ի շենք
նոէեւ
Պ ր ի ւս է լի Աէլատ
Համ ա -
լսարանի
ուսուց չապետ
Հանրի Կրէկուա–
որ ,
քէսյանի
րիլւլանղաղէա
,
խմբաւլիր
Րիւցանդ1ւոն
եւ
Ֆլանպօ
պաբբեբաթեբ
-
թերուն
, մեհ բարեկամ
Հայերուն
,որ կա
րեւոր
արժէք
կուաայ
Հայկական
աղ -
բիւրներուն՝
իր պատմական
ուսումնասի–
Ը Ն Դ ձ Ա Ն Ո հ Ր ԳՈՐ Ծ Ա ԴՈՒԼ
ԹՈՒՆՈՒՋԻ Ս՜ԷՋ
ԱՊԱՀՈՎՈՒԹԵԱՆ
ԽՈՐՀՈՒՐԳԻՆ
ԺՈղՈՎԸ՝
ԵՐԵՔՇԱԲԹԻ
Ւնչպէս
ղբահ
էինք երէկ,քանի
մր ժամ
տար
բեր ութեամ
բ երկու
բո ղո քա
ւլ ի րն ե ր
յանձնուեցան
Ա ԱԱ ի ԱպաՀ ո ւիո ւթ եանքս ո բ–
Հուբղին։
Առաշինր
Թունոլղի
կողմէ որ
կր բողոքէ
ր
ֆրանսական
յար.
ւկմ
ա ն
ղէմ , երկրորգր
Ֆրանսա
յի կուլմէ :
Ֆրանսական
,քուչագի
ր բ կր պարղ է
թ է
ամիսներէ ի վեր Աղատագրական
ճակա
տի
րմ րոսանե բ ր ամէն աշա կց
ո ւ թ
իւն վա–
յելահ են Թունուզէն : Նոյնիսկ
բանակր
Օղնահ
է անլՐւգՀաա
: Թունուղցիներբ
ան
ղամ
վայրաէիօբէն
սպաննահ են ֆբանսա—
ցի
ղինուորներ : Վերշապէս
Ֆրանսան կր
բացատրէ
թ է
Թունուգի
լ
^ թ ա ց ք ր
րացար–
ձակտպէս
անլ^գունեւի
է : Այս երկու
յու
չա ղ իրնե րր ԱպաՀ
ուի
ութեան
որՀուրգին
սեղանին
վրայ պիտի
դրուին
երեքչաբթի
:
Ո
ր ք ՛
ալ
ո ր ո շ
բ լ լ ա յ
ւասսա յի
իրա -
ւունքր
Աաքիէթի
խնդրին
մէշ, Հաւանա -
կան կր թուի ոբ Ֆրանսան դատապա
ր —
տուի, նկատի
առնելով որ ԱպաՀովռւ -
թեան
հյ որՀոլրղ
ին
1 0
անէլամնեբէն
3–
4Հք
միայն
(Ամերիկա,
Բանաաա
,
Անւլլիա)
կրնան
Ֆբանսա
քի
կողքին
մնալ։
Ֆրանսական
կառաւիա րոլթ
իւն
ր
կր
մ բ –
տահէ
նաեւ իր Արտաքին
նախարարբ
Բրիսթիան
Փինօ,
ղրկել
Ուոշինկթրն
:
Ուրիշ
Հարց
մբն այ սեղան
պիտի
ղ
րր՜
ուի
•
֊ Թոլնոււլի
մ էշ ղտնուող
Ֆրան -
սացի
ղին ո ւո րնե
ր ռ ւն Հարցր ել
Պիղեբթի
միշաղղա
լնացման
խնղիրբ ֊
Գիւանաղիտական
այս մենամարար
, որ
պիտի
սկսի
յառաշիկայ
չաբաթ ել որուն
նախաքա
լլբ առաւ
Թունոլղ
, Հաճելի չի
թուիր
Միացեալ
ՆաՀանդներուն
:
Այս
ուղղութեամբ
մտաՀոգ. եննաեւ Ւ—
տալիոյ ել Աաբոքի
կառաւիարութիւն
-
ներր
1
Հռոմ կր մտա
հէ
թէ
Թունուգի
Փորձելիք ա
ր
կահա խնգրո
ւթիւն
ր
մեհ
ւի ր—
նասնեբ
կրնալ
Հասցնել։
Աաբոքի
վախբ
այն է , թէ Պուրկիպա
կրնայ
«Նասրակա–
նացնել»
Թունուղբ :
Պուբկիպա
յի առահ
քայլերուն
գէմ են
նաե
իրկարղ
մր նա
ի ս ա
բա րնե
ր
ր : Առշի
օր
ն ա ի ս ա
րա բ Լատ։լամ
ղ ուցա րա րնե րուն կր
յի չեցնէ
ր
թէ Ֆրանսաց
ինե բու
Հ եռացմ ան
Համ ար սկսահ
էղա
յ
^ Ա ա բ ր
իւաղաղ պէտք է
որհա -
Արդար/ւ
Ուր • օր րնգՀանուր
գո
րռւթեանց
մէշւ
Ւր ել ւիրոֆ. Փիրէնի
շանքեբուն
չնոբ
Հիւ էր, որ Հայերէնի
բեմ մր յատկաց -
ուեցաւ
Պրիւսէլի Աոատ
Համ ա լսա րանի
«Արեւելեան ք^անասիրութեան եւ Պատ -
մութեան կանաււ
»ին մէշ,
Հիմնուահ
1930/ւՏք :
Ու Հայերէն
լեղուի եւ գբակա -
նութեան
ուս ո ւղ չապետ
ի պա չւոօնին
կո չ -
ուեցաւ
ողբացեալ
ւիրոֆ • Նիկողայոս
Ա–
՚էոնց , որուն
մւսՀէն ի է/եր
(1941)
Հայա
ղի տոլ թեան
աթոռր
թաՓուր
կր
մնայ
ղմբախտաբար
ՊելԺիէսցի
Մօրիս Լրրուա
եւ
Անտրէ
Մարիք
Փարիղի
Արեւելեան
կենդանի Լե–
զունեբոլ
վարժարանին
եւ կնսթիթիւ
կա
թոլիկին
մէշ Հայերէն
սոբւիահ– են ։ Ար -
գիւնաւէտ
աչիսաաանք կր
սպասուի ի —
րենցմէ :
Գանիէլ
Վարուժանի
լի չատակին
պան–
հացմ ան աո թիւ , ուղեցին ք Հակիրճ տո -
ւլերով մեր Հայրենակիցներուն
հանօթա–
ցնել
Պելժիոյ եւ Հայերու
կապերր
նաեւ
մ տաւո րական
մարղին
մէշ։
ՀՐԱՆՏ -
ԱԱՄՈՒԷԼ
ՎԱՐՈԻյ֊ԱՆԻ ՅՈԻՇԱՏԱԽՏԱԿԻ՚Օ ք ՚ Օ Ա ՎԵՐՕՈԻԱԾ
ԸՆԳՀԱ՚նՈԻՐ ՏԵՍԱՐԱՆ ՄԸ ՎԱՐՈԻԺԱՆԻ
8 ՈԻՇ Ա Տ Ա Խ Տ Ա ԿԻ
ԶԵՏԵՂՄԱ
՚Ն
ՀԱՆՕ-ԷՍԷՆ
ղուլր որ յայաարաբուահ
էր երկրին
մէշ,
տեէլի
ունեցաւ
: Ա րլ օրր
յէստկացոլահ
է ր ուլեկռ չե լու ՝,ամաբ Աաքիէթի
ւլււ՚էե բր :
ի՛նչսլէս Ե ւր ո ։.ղա ց ինե ր ու՝
այնպէս
ալ
ք^ունոււլցիներոլ.
յաաէ/ւկ
բոլոբ
քաղաքնե–
բու
մէշ
էի
աճառատււլնեբր
,
սբ1\աբաննեբ
եւ չա րմ ան կա ր ի սրաՀնե
րբ փակ է ին :
էԼ՚ա/է բ \–^ին ֊•աՆրա կառքե բ ր իրենց կեգ—
րոնր
ուղղուեցան
ել
շ>աքսիՏ>^Հ1Հ1՝
կա -
ռատուն :
՚
Մ ու՚աամէտ Ե • պ՚՚՚լոաայի
՛իրա յ (նա —
իսապէս՝
կամպեթթւս)
կէսօրէ եաք բա -
ցօթեաք
աւլօթ
^թ
մբ կաէոարուեցաւ
ի յ ի –
չաաակ
Աաքիէթի
ւլո ֊.ե րուն :
Արաբուլութենէն
վեբշ
խում բ մ ր
՛յու -
ղա րւււ ր^ւե բ քաղայէ
ղ ացին , ուր կր ղ բա -
նուէր ֆրանսական
ւլե ս սլանա աւ։ ւնր X Ոս—
աիկանութիւեբ
ցրուեց
ւլանոնք
յ
Ւ ր ի կ ո ւն ր
մ եհ
մ իթինկ
մ ր տեւլի
ւէւնե–
ցաւ
«Պու բկիպա»
՝.րաւղւէէբակին
վբամ :
Ալժե րիո
յ
Աղաաաւլբական
ճակատր
( ս ա րո ւնա կ ս ւթիւնը կայւդալ –Դ՛. էջ)
ԿԻՐԱԿԻ ՕՐՈԻԱՆ ՊԱՏԱՐԱԳԸ
Միշեբկրականեան
կոմիաէն
մե,լի
կբ
էոե ւլե կ՛ս ցնէ թէ Պաաե րաւլմ ական Նախա -
բարու թենէն
սաա ցահ է ՚լեկոյց մբ որ կր
Հաղ որղ.է թէ «զինուորական
պատի
ւներր
պիտի
բնհայուին
էնւիալիտէ
ն
բեր
ուահ՝
Հա
ք
կական
լե՚լ էռնին եւ
412^"^
զօբամ ա -
սին
ղ րօչակներւււն
, Ա. Խաչ
եկեւլեցւոյ
առշեւ
բանակին
ցամաքային
, ,
օղային
ել հով ա յին շռկատնեբու
կռղմէ
կիբակի
առաւօտեան
պատարաղ
ին ժամ անակ »
Փե՚որէււաբ
շ՚օին
Մոսկուայի
մէշ պիտի
տօնուի
կարմ իր Բանակին
քառասնամ
-
եակր : Այս
առիիմոէի
իսորՀրգա
լին
կարգ
մր մառեչալներ
յա յտա
ր
ա
ր ո ւթ ի ւնն
ե
ր ր —
բահ ենԲ– ԱչխարՀամարաին
մասին։
Ն՚՚յն
առիթով,
ւլինուորական
Վ" ր ո
շփ -
լով
ակաւլեմիա
յի տնօրէն
մ
առե
շա
լ Բաւլ–
րտմե։սն
յօգուահ
մր Հբատարակահ
է
Կս–
մունիստ
թերթին
մէշ : Բաղրամեան
կր
յայանէ թէ Գերմ անաց իներբ
խորՀ րղա
յին
ան
ւոե
ս ութ եան
պատԼՀԱէռահ
են
2509
մի -
լիառ
րուբլիի
ւինաս մր. մցա՝
1 0 0 - 0 0 0
միլիէսռ
ֆրանք։
Պաւոերաղմի
սկւլրնական
չրշանին կար—
միր Բանակին
ղմ ուա րո ւթ ի ւննե բն ու ա -
նել
կա
ց II լ
թ ի ւն բ Բաէչրամեան
կր վե րա -
՚լրէ
Աթ՚ոքինի
ղոբհահ
սիւալեերուն։
Պա -
աե րաղմ ի նա խօ ր ե ա կին Ա թա
լին
մ
իշաղ -
էլա
յին կացութիւնր
չէբ Հասկցահ
, Հեաե–
ւաբէււր ՝ բանակր պաա բաստ չէր : Բաղ -
րամ եան
1լ աւե լցնէ թէ բանակր
ենթար
կուեցաւ
նաեւ Եակոաայի
, Ամովի ել Բե–
րիա
քի
ոճրաքին
արարքներռւն՛
անոնք
մ աքրա։լոբհեց
ին բանակին
բարձրա
ստի -
ճան
ղե կա վա
բնե
ր ր , ինչպէս
նաեւ քա -
ղա քական
աբժէ քաւոր
գէմ
քեր :
Այս
բոլոբբ՝
ան չուչտ Ա թա լինի գիտակ–
ցութեամր
ել մ ասնակցութեամ
բ :
Մ իւս
կողմէ , Բաղրամեան
1լ րսէ թէ
Ժոլկով
, Մ ա լիւնով սկի եւ Ո՚ոքռսուէսկիԲ
.
ԱչխաբՀամ
արտի
րնթացքին
ցո յց
տուին
թէ ի րենք ղինուորական
մեհ ւլեկաէիաբ -
նեբ
են ։
