ԱԿՆ ԸՆ Դ ԱԿԱՆ
•
՚1,իճա1լշ
ձւլուած
կւ
Որ Լւ է աաաա
-
նում
էլամ ր՝և1լլ,էլու.մ սլէաի նչանակկլ,
քլա֊
Սաչքոլվժիւն
ե, անձն ա
ս
սլանո ւթ ի ւն ՜;
ճ
՛ւնա Ժումր կր ււլւսՀանքէ ր
էնքե
ա պա շւո -
պանոլթ
իլնլւ
կաւլմ ակԼ ր ՛՛լե
Լ
վճէլ՚սկան
հւ.
մէակամ
:
Գիմագրական
ոլա
յք
՚ոլ՚ր
՚ ՚ ՚ ՚ / ՚ ՚ ճ
Հ ա
լ ու
քա րա
լւ
:
Զ՛" (՛նե լ եւ ղա րնո լիլ
ան
-
վրկ՚՚՚նղ
:
քք
լ
ամրողք Վ^ասպոլրականր
ոաքի
կանւլ֊
նելլալ
ւիառ ոլաՀԼլու
Համար
իր արեւր քք,~
ղաա ութե ան
շողերուն
՛աակ
:
Անձնոլէրներր
ամեՀի
ոլաանկշներ
կանւլ–
նած
է ին իրենց
րա ղո
լ կ ն
ե ր ո ւի մ ւլե լու
Հա՜
մար
ղոյամարար։
չ^ակաա ճակաաի
եւ
՛ակն
լ^՚՚լ֊ ական Հ
քԼյլ եւո ոչ ես ու գուն , ոչ աո
ու. ան ;
Ոչ աարիք , ոչ ալ գասակարգ
: Ոչ սեռ , ոչ
" ՛ լ Ղհսր ••
Մենք,
^ րոլոր արամագրելի
ուժերով
:
Կրակ
ամ էն ուղղ՚ււթեամ
ր : Ո՚՚սղմ ս՛ կան
բո լո ր մ իքոցնե րով
ու
Հ
ե րոսական
խ"
յ՛՛՛ն–
քով
։
Երր առաքին
գնգակր
որոաաց
, թ^ա
-
մէն խուճապի
մաանուած
էր արղէն
եւ կր
մ
ռլաար
ւսնղօր կատաղոլթեամր
•
Ո րո"
լ
մ աքէն
կ՝ անցնէր
թէ
երէկուան
րա յան
սլա րաո ւթեան
սլիաէ
մ աանէր
ում–
Բ՚՚ղք
ր՚սնակ
՛քր, դէրքեր
՚ւրաւելով
յ ո ւ ~
սաՀուաական
քաքոլթեամ
ր %
Հրամ անաաա ր ր ին,ք , անարգ
ղաւս՚գիր
յէէ
արիւնարրոլ
Հրէչ
վւրկութիւն
կր
փնա՚ւէր
անպատէլ
նաՀանքով
մր ;
Ւնք որ էչխանէ
եւ
երեք
րնկերներուն
արիւեր
լսւկած
էր ՛լեռ
երէկ
եւ
՚Լ–է"է1՛
ս պան գանո ց առ՛ս քնռ ր գած՝
Վռամեանր
:
« քյ՜խ, Վասսլոլրակ.ան
, աշխար
Հայաո–
տան
» • • •
ՄՀա
նորէն
վւոթո
րէկ
մր : թ
՛երեւս
վեր–
Զ
՚"րԿ
• Եւ թ՛՛՛ե ՚լաղանր
լճանա
յ իր
ար
եան ճասլագի
^յե
րուՍ
մէք, որսլէս
ղի րաց–
ուիւն Մղատռւթեան
ճամրաներր
;
Այնք՚՚ւն
ղար լացէր
եւ ա յժմ
վառոգին
ծոյ.խն է որ պիտի ցամքեցնէ
արցուն
՛ք
-
ներգ
;
Վա՛ա
է թշնամ
ին եւ անողորմ
:
Կ՝ուղէ
էլւ աիրս՚պեաութի
ւնր պաՀ ել
քարգու
-
յիշուր
ոսկո
րներուգ
վր"՛յ
,
գերեղմաՆնոցի
•մր վերածելով
ծաղկաւէտ
ե
րէլի
րւլ ;
Զարէլ , ո րպէսղի
չինարար
րաղուէլգ
կա
րենա
յ ղործել
աղատ
ու անվաանգ
:
• • • « քԼէլն րնգ աէլան եւ ատամն
ք^գ ՚"՜
տամ ան» :
կա՛^ րճ տեւեց
յաղթանա
քլր :
Ոչի՛նչ
; քառասուն
տարի
ետ^^ւ
ալ
ԵՐԲ ԱՌԻհԾԸ Կ՚ԱՐԹՆՆԱՅ
Վասպուրաէլանի
Հ ե րււ ս ամ ա րսւ ի աարե -
գարձի
սւ յս օրէ։ րոլն , իսո ր ա ս ո ւղո ւած
Հ "՚ յ–
րենի
յի շատա էլնե րու
մէք, միտքս
մեքե
-
նտրար
էլր սաւառնի
մինչեւ
1896
թուտ
-
կանր։
Կր մտարերեմ
իժէ ինչսլէս
ղաւառ
նե րու
ժողովուրղր
անղէն
ո լ
անէլաղմա
-
էլերոլ
լւլլալուն
Համար
ոչխարի
պէս
մոր–
թուեղաւ
, էււ էլր վերասլրիմ
քաղղր
յոլ -
շերովդ
ա յն
չր ք՛՛՛ն ր՝ որու
րն թ՛ող քին
ան
արիաղալ
ՀետղՀետէ
, ել ր)ւղուէ,աէլ դար
ձաւ կերտելու
1915/ք
յաղթաէլան
Հերոսա–
մարար
:
Գաւ՚սռներոլ
մէք Հ. Տ–
Գաշնաէլցռւ
-
թիւնն
էր որ սէլսած
էր իր էլաւլմ աէլե ր՛ղ՛՛ ւ–
թի՚նր
ՀքՈ՚՚ոախէն։
Հոն էլւողմած
էր
ք՛**՜
նի մ ր խումրեր
եւ ղէնքեր
ալ
Հա յթայ
-
թած
: Ս՛Ա կո՛յն
ղեռ
միւս գաւառներ
ր էան–
ցւմծ՝
ղաՀիճր տուած
էր քարդի
ու֊, էէղ
Հրամանր։
քԼյս խում րերր ՀքՈ՚աախ
թա–
՚լի մէք Հերոսարար
ետ
մղած
էին
իաւժա–
նր
եւ փրկած
ժււղովուրգր
, միայն
60-70
ղոՀերով։
ԱնմաՀ
Նիէլոլ
Գումանի
իսումբն
ալ պաշտ պան ած
էր Փե ոան գաշտի
3 — 4
դՒ՚ւ^ւ՚ր
••
Ողրերգաէլան
էր միւս ղաւառներ
1լն
վի
ճակր
•
Այսօր,
61
տարի
յետոյ,
յիշողութեանս
մէք
անքնքելի
ռւ թարմ
մնացած
էւն րս -
պանգի
ալն աՀ՚սւոր
տեսարաններր՝
որոնց
ականատես
եղայ
մանուկ
Հասս՚էլիս
;
•Բրտական
վոՀմակներ
յանկարծ
ւսղաւււ
Համտրձա1լ
իսուժմէցին
Հո՛ յրենի
ղիւ՚լս
եւ
սէլսան քարդել
արաէլւսն սեռր
4
5
աւոր1յ–
էլանէն
մինչել
ամէնէն
ղառամեո՚լ
ծերոլ
-
նին
:
Հրացաններր
էլր գոռային
,
սուրերր
,
դաչոիններն
ու ղանակներր
էլր շողս՛ յին
:
Տապարներու
ու րիրերու
քարդ
ու
փչւււր
րնող
Հարռւածնէ.րր
էլ իք1ւէին
:
% ո յ ն ողբալի
վիճա էլին
1։նթ տ ր էլո ւե ղտ^ւ
րոլոր
՚էիւղփրր ՝• 8իշ՛ո ՛ռ՛" էլո ւթէէ ան արժա
-
նի ղիմ ագրական
ոչ մէկ վարձ աեղի
.ււ՚ււէւ–
ղաւ։
Տ"՚"նեակ
Հաղա ր աւո րնե բ
այսսլէս
իսողխողուեղան
: Շէն
՛լիւ՛լե՜րն
ու դարսւ
-
ւոբ վանքերր
մոխբւսկռյտի
վերսւծւ՚ւե
-
ցան
:
Ու
Հիմ ա աչքերուս
առքեւ
կր պատէլե
-
բանայ
այս ղաւառնեբռւ
1915
Ա՚՚լրիլի
Հ"՜
յակասլ
՚լիմաւլբութիւնբ
:
1806/՛
եբէլչոա
, ա յդ եբիւատսարգու
թե ՚
նէն Հետք
չէր մնաղտծ։
Հ– 3՛
Գ՚"շնակ
֊
ցութեան
անձնուէր
ղոբծիչներ
քԼր՚սմի ,
իշիսանի , կոմսի,
Ատրղիսի
եւ իբենց
՚լոր–
գաէլից
դիւցաղն
Հա յգուկներ
ու
բոցավառ
շունչին
աաէլ յառաք
եէլած
էբ
1էրիտ"ւ
-
սա բգութիւն
մր աողո բուած՜ յեղավա
է՛ու -
թեան
սրրաղան
ղաղափա
րնե բով : Ան ՚"յ–
ժ-բմ ունէր առնական
ղիմաղիծ,
անիսոբ
-
աակելի
բ՚ոդուէլ
, անլնէլճելի
էլամ ք : Գաբ
ձած
էբ տղՈւաուտենչ
, անվեՀեր
, ի"իղ՚"խ
•
Աղթամարի
եւ ՚Լարեէլի
էլռիւներու
՛քէք
Հայդուէլներու
ց"յց ՚ոուած
քաքոլթիլնր
,
էլարւլ մր ռճբագոբծ
պէկերու
վրայ
էլա -
տա բուած
իսիղս՚իս
ւսՀա բեէլո ւմնե ր ր , աւա
րառու
ցեղերու
եւ կե՚լեքող
պաշաօնետնե–
բոլ սանձաՀարումն
ու խաւլադ
աշխաաան
քի ստեղծումբ՝
ե րիտա սա րղո ւթե ան
՛քէք
յառաք
բերած
է ին աննկա րազբե
լի իսան -
դավառոլթիւն
եւ իսոր սլաշտամունք
՚էէ՚ղի
յեղափոիսՈլթիւէւն
" ւ իր
ղինուորեա^էւրր։
Ան րմ
րռ1ւած
է ր ղէնյ)ի
Հրաշաղո բծու
-
թիւնր
եւ ծախե լով աբտր , այդին
,
մ էկ
Հատիկ
եղր էլամ կովր
ղէնք մր ղնած
էբ :
Անոր փարած
անբաժան
, ու վճռած
պո՚շտ–
սլունել
ժողովուրդի
կեանքն
ու
պա՚ոիւր
մինչեւ
իր վերքին
շունչր։
Այս սքանչելի
երիւոասաբղութիւնն
էր
աՀա
, որ Հին սերունդին
պտտէլանոռ
" ՚ ո –
կաւաթիւ
յեղավւո իսա կ՚ոննե րու Հետ , ղբ -
պաամ ութիւնր
էլրսէ ՚
Տ՛ո լլո վո ւբ դ մ ր էլար մ օաաւո ր քԼրէւ -
ւելքի
լեոներուն
մէք, Աբտրատի
սաո
-
բոտբ
:
ձակաատգրաէլան
սլաՀոլ
մր, այգ
ժո -
դո վուբգր
գերադո
յն
ղո յամ արար
մ ղեց
իբրեւ
մ էէլ մ արդ
ւի շր ե լո վ
ա րի ւն ա ւլան գ
րոն ակա
լւււթեան
մր ժանգոտած
՜ շղթա
-
ներր
:
- ՚^.
քյն Ա՛լա տութե ան
եւ սաեղծ աղ ործ
՚"
Լ–
խա աանքի
ղբօշբ
սլւս բ ղեց
աւե բս՛ էլՏւելա
լ
վբայ
:
Եւ
երր
կր շարունակէր
վարել
ու
Հերէլել
, ուրիշ գաւագիր
մր
դաչոյՆր
իսբեց իր էլողերուն
• Այգ
ժողովուրղին
ր.ե–
կոբնեբբ
, մասամբ Արարատեան
ղաշտին
մէք Հասաատռւած
ել մասամբ
ցիրուցան
ի սփիւռս
աշիսարՀի
, միշտ
երէլիւղածոլ
-
թեամր
եւ. Հսլարաութեամբ
էլ
ուլեեոչեն
1915
Աոլրիլ
-
Մ
այիս
տմիսներր
իրբե
լ
ներ շն չար՚սն
Հաւաւոքի
ել
յաբատե
ւսւ -
թետն
:
Ու պիտի
ող եկո չեն
ղեռ
ուբիչ քառտ
-
սուն տարիներ
ալն վսաաՀութես՚մր
թէ
ցորչավէ
բունւ իբւուատէբր
չէ վերադար
-
ձած , միայն
բուեր
ոլիաի
վայեն
Վ^աս
-
ւղուբաէլան
աշիսաբՀին
, ինչոլէս
ամրողք
արեւմ տեան
Հո՛ յաստանի
մ էք :
Երր Ժողովուբգ
մր Աղուաութեան
կամ
-
քրն
ունի Աստուած
"՛նղ ամ «Առաւօա
լու
սոյ » էլԿ.բդէ :
ՇԱԻԱՐՇ
ՄԻԱԱՐք.՝ԱՆ
(Դսւհիրէ 1955, Մայիս)
լուիսն
անցաւ
ին վն ս՛ սլա շա պան ո ւթ ե ան
սրրաղան
՚լործին
:
ք
Լ
՛ք է ն
՚քէէլ
՚լիւղփ
ու
թաղի
՛քէք
, "րքան
ալ աննոլաոտ
րլլա
յին
իր ՚ւիրքերբ,
առիւծի
՛՛լէս էլոլրծք
տուաւ
Հաղարաւոր
իոուժանի
, ՚ր՚բքի
ու
թնղանօ–
թի
ղէմ։
Ի
մի Հալաքեղ
ժուլովուրղր
:
իր արծուի
թեւերու
աաէլ ւսռաւ,
եւ օրե -
բո՛ւ
՛լ իւց աղնա էլան սլսւ յքար
՛ք
՛լե ր՛վ
Հէ։ -
աւսսլնգող
կաաաւլի
թ նամ
իի
ղ է մ
ունց1"
ց
ղտ
լն բարձ բաբե րձ , ձիւնւսծածէլ
լէ, ոնէլ ,
րէն , սւնղնղաիսոր
ձ՚ւրեբՀն
, Հաբթ
՛լո՛շ ~
տավայրերէն
եւ ապաՀով
Հասցուց
՛լի՛ք ս՛
ւլ րութե ան կեդրոնն
է, բր , քԼյ՛լ ես տան
, ՛Լա–
ր՛՛՛՛լ ,
Շ
""ոախ,
Փեսոնղաշա,
Լի՚մ
կ՚Լ՚լին ,
ու. ՛ոյ" ՛իա յբե բու.
մ է ք
ալ
շա ր ո ւնա էլեց
մո՚Հու
ու էլենաց
էլո
իլ
ր իբ Հ երոս
ղինա՛
էլիցնէ, բու
կ՚՚՚լքի՛^՛՝
Ի՚ին՚ր
՛՛ւ
ծիծ՚՚ւղով
^
Հաբս"ւնե1լան
սլարե րով , թշն՚՚՚մին
էլաաւլք,–.
ցն՚ւ՚լ
ոտղմի
ե րղե բով ;
քւ
րիաասաբղ
ութես՚ն
ա յս քսւքաղ ործոլ
֊
թ իէննե ր,ր
էիա
րա էլէ, ղին
Հուլինեբբ
ժուլո
-
էիէէլբւլի
ր"լ՛՛ր
խաւէ,բէէւն
: Ամէն
ոք , տ
-
1է
սւ նղ ղոէ ււա էլա րղի ու տար
իքի
խարռւ
-
թեան,
ճիղ թաւիեց
ւիույլէէլոլ
քէււքէււթԼէոն
.աբարքնեբով։
՚Րանինե՜բ
մեր
ւլեւլքուէլ
տէրաէրներէն,
նոյնիսկ
բողէւքտկէսն
քո՚–
րուլիչնեբէն
ղէնք վերցուցին
ու
դիրբեբր
մ ա՛՛՛ն : Անոնցմէ
ոմանք
կռիւներ
աք
ւլե -
էլավ տ ր է,–ցին
;
Մեր
սլա ւռւսն ին ե բն ու աւլքնա1լնէւրբ
ւլրն–
ւլա էլն երու աաբա
լիին աաէլ
՚էԻրքէ
՛Լ ԻՐՔ
թռան
ւանեբկիւէլ
նէէւմաէլ ու ղնէլաէլ Հա,, -
ղրկ՛ելու
Հէսմար
մաբտիէլներուն
: քքեր Հօ -
տսւղ7էեբէն
Հերոսներ
ւլ ու րս ե/լտն
:
քԻ՝
եր
քաքէսսիրտ
մայրերու
ու քոյրերու
"՛չքե
-
բու
մ է ք
աբտաէւուք
չշ՚՚ղաղ
, ոչ ալ
յուուս~
լքւււմի
սէսրսոլոն
անց
ալ
էոնոնց
Արտերէն՝
Հաէլաոէէւէլ արՀաւբալի
էլացոլթեան
: քԼնոնք
եւլան
մ իշտ
Հւսմ աէլ
իլ
բախււ յս ու
քաքա
-
լեբ՚"նք
:
ճիշ՚լ
է էւր ամէն
մէէլ ժուլովռւբղի
"իր -
տիւն ՛քէք առիւծ
մր էլայ մբաւիոէլ,
սլէէէւք է
ղայն
արթնցնել
էէիտնալ
յ
Ալ արթնցած
էր
մեր
ժողւ՚վուբղի
աոիւ–
քք
՜ր ի՛ր ղարաւոր
իսոր քունէն
; Անոր
ւէւՀեղ
մ ռնչիւնէն
գղր ղացին Վասպուրական
Աչ
խարՀի
սարերն
ու ձււրեբր , դաչտերն
ու
Հովիաներր
:
Եւ
անոնց
մ է ք
որքտցտծ՛
մարգ
- գաղաններր
փէսիսուստ
տուին
լե -
ղա սլտ տառ
:
Մ էէ ր ն ո
լի
ր ական
Հա յրենիքր
մ աքր ուե
- Հ
ցաւ
ւլինքր գարերէ
ի
վէւր տրորող
ւղիւլծ՝ ^
կրունէլնեբէն
; Հրէչի
Ղի՚՚^ային
ծրաղիբր
՜
ձա խողած՝
էր
Վտս
սլո ւբա էլանի մէք ;
Փ՛"՜ ոք անոնղ՝
էւրռն ք ղ իտցան
տրթվն
֊ \
ցնէւ լ
։ք
բէուիող
առիւծ ր :
Վ>ա^ռք մեր աոիէւծասիրա
ժուլււէիուբ
-
դին
ՎԱԶԱՐ
ՆԵՐԿԱՐԱՐԵԱՆ
Վ.ԱՍՊՈՒՐԱԿԱՆՒ
1եՐՈՍՍ1մԱՐ8Ը
« • • . Հայ ցեւլր իր ւլոյէէւթեան
լ^էթաց ֊
քում
շաա
անգամ
է
փարել
զէնքին
,
իր գռ յութիւնր
պաՀելու
Համար , շաա
ան
գամ
է Հրապարաէլ
րեբել կորով,
րայց
այն
կսր՚՚վր–,
Հեբոսակէսն
այն ճիղր,
որ
նա Հրապաբաէլ
րերեց
մի քանի
էիա
յբե
-
րում
իր նեբկայ
ւլէւ
յո ւիժիւնբ
սլաՀելւււ
Համար... կարելի
է ասել, բացառիէլ
է
եղածնեբի
մէք»։
(Ա-Գօ
, «Մեհ֊
Գէպքերր
Վասպո ւրա էլտն ում
1914-1915» :
Երե
-
ւան ,
1917) :
՚Բաւլասուն
տարի առաք
, երբ
Ա - Գօն
Հբաաա բակո ւթե ան կուտար
իր
՚էԻրՔՐ
1
ծ՜անօթ
էբ Վասպո լրա էլւսն ի մ էք կտտար
֊
ուած
գէպքեբուն
միայն։
Իր
ծանօթռւ
-
թիւններր
արգիւնք
էին
1915/յ՚1՛
,տեզին
վր֊
րայ էլաաաբած
լայն պրսլտռ ւմնե բ ուն
եւ
քննութ
իւննե բուն
;
Առանց
ստո բաղնաՀատե
լւււ
Հե րոստ
կան
այն
Հոյաէլասլ
էքերբ,
որ մեր
ժողովուրգր
արձանաղբած
է իր ե րկա րամ եա
յ ւլո յ ո ւ -
թեան
լնթացքին
^ Ա֊Գօն
, այն
անխոէխտ
Համոզումն
ւււնէբ,
որ
Վ^աս սլո լրա կանի
Հերոսամ արար
«րացառիէլ
է
եղածնեբի
մէք»։
Այս
նո յն
զն աՀ ատութիէնր
ունեցած
են
ուրիշ
Հ եղինա
էլււ լթի ւնն ե ր ալ , որոնք
ծա
նօթ
են Վասպռւբտկանի
Հեա ,
նտեւ, ,
Մուսա
Տաւլի , Ո՚֊բֆայի
, Այնթապի
,
Աա–
րաշի , Աասունի
եւ գեռ
"ւրիչ
վայրերու
Հերո սա կտն
պա յքարնե
բուն
է
ԸնգՀանբացած
այս
գնաՀատոլթիւնր
Հիմնաւորելու
բաղմ աթիւ պատճառարա
-
նութիւններէն
, մատնանշենք
մէկ
քանի
կա րե ւո րնե րր միա
յն •
Ա ՚
Գէպքեբու
ծաւալւէւմր
;
Վասպո ւբա էլանի գիմ ագրական
շաբմսւ–
մբ
չսաՀմանափակռւեցալ
մէկ
կեղբոնի
մէք։
1914^
վեբքերէն
մինչեւ
1915/՛
" ՚ –
ււա քին ամիսներուն,
ւլանաղան
ւլաւտոնե
-
բու. մէք •տե՚Լի ունեցած
,
Համեմատաբսւբ
մասնակի
րնոյթ
էլրուլ գէպքեբուն
յսէքոր–
ղեց.
լԱգ
> էս ս
ո
լ
ՍՐ
ի
բակէ
ասլրս
-
տամ րութիւնր
Ասլբիլեան
՚լրեթէ
միա -
մամտնաէլ
եւ բոլոբ
ւլալտռնե
րռլն
մէք
:
Այ
""լԻ""վ
, Վյ՛՛
ոպռ
ւրա էլանի
200
Հաղաբ
Հա յութիւնր
, մի ա
էէնոէ
բա ր է,
լ
միաժամ տ
-
նակ
էլռուի
էլուբս
կո ււլա բ
թլռվ
եւ ղի -
նաէլան
սլաա բաս տո ւթեամ
ր
անՀամ ե -
մէէէոէո
՚րար
ղօրէուււբ
թշ^՚էսմիին
՚Ր^մ ,
ց ր ո ւ է ո ծ
ամբ՛՛՛լ ք նտՀանղին
մէք •
Հէէէյէ,լթի
ւնր
իր
՚լէմ
ւււնէր
ոչ
միտյն
թ Ր քա կան կանոնաւո
ր բանաէլբ
, ոչ միտ
յն
էէ
ւրիշ շրքաննե րէն
փէւ
իոաղրուած
քրաա
-
կան
«չէթէյաէլան»
մասերր
, ՛այլ եւ
աե՚լա–
ցի Ր՚ուրք
եւ ՝Րիւրտ տարբր
:
Եթէ
՛ք
եր բո լոր շբքաննե բբ անկա րո՛լ
ե–
զան
ե ր կ ա ր
ժամանակով
տոէլալ
թ
շսսւմու
գ ե
րաէլշիո. ռւժին
,
էէԼ
ստիսլէււած
եղան
լբ–
քել իրենց
՚լիրքեբր
ու մեծ
էլռբո
ւ ս տ ն ե բ Ո
լ
՛լնուի միանալ
ւէլսւյքաբր
շա
բւէ
ւնակէււլ
էեգ–
բոններոլն,
այս իրուլութիւնր
սաէլայն
,
վւասաօրէն
չսաՀմանավաէ
քլե ց
ւլործ՜՚ւլւււ
-
իժիւննեբու
րնղՀանուր
չրք՚՚՚՚քի^Ր
•
Ա լսսլէոով
, Վէսսպո ւրա էլանի գիմ աղ րա–
քլան
չա րժ ո ւմն ե րր ,
սկիզբէն
ի"Կ
աաբածռւեցէէէն
ում րուլք
նսէՀսւնդին
մէք
,
ել մնացին
տմ էնսւծ՜աւա
լուն բ մինչե. վեբքէ
Ր .
Պայքարի
տեւողութիւնր
;
Վ^ա
Ա
՛ղո
ւբա կանի
գիմտ
,լ
րաէլան պայքա
-
բի տեւողութէէան
չրքանր
,
^ԻէԳ
՛՛լիաի
էրլլար
սաՀմանաւիաէլել
օրերով։
քԼսիէլա ,
՛Այն
էղտտճաոռվ,
ոբ
1915
քէ՚՚լրիքէն
առաք,
1914/՛
վեբքինամիսներուն
սկսած ,շարք մր
շբքաններր
մասնաւո րապէ
Ա Հա բաւ՛ա
րեւէք
է ո ե ա ն
է ի ա էէ
տօ
րէն
թա
տ ե ր ՚" բե
մ
՝
դ ա
րձեր
էին աեւաէլան
բնղՀա բումնե բու
I
իբրեւ
Հետեւանք
ա յս
իբողութեան
,
խւսնւլաբուած
էբ այդ
չբ քաններու
բնակա
նոն կեանքր.
Հայութիւնբ
կր
մաածէր
ասլաՀ
էէ
էիե՜
լու
ել
ւլօբս՚ցնելոլ
իր
գիմա՚էրա–
էլան Հնարալոբութիլննեբր,
ի"կ
Ր՝"ւրք1չ
նւլբանոր
գաւեր
կր
ծ
րսւղբէբ
աւելի
ար
-
մ ատա
էլան եզանա
կււ ւէ
իբաէլանացնե
լ ւ ւ լ
ի
;ւ
Հայա
քինք
ոճիրր
:
Այս էւլտյմաննեբւււն
մէք,
Վասսլլ, լք աէլա
նի
ւլիմ
ալլրաէլտն
՛՛լո՛յքարի
" է լ է
՚ լ ր բ
ոլէտք
է
առնել
՛՛չ թէ
1915
Ա՚՚Լրիլի
աււա
քիւն
օրե
բր , այլ յետ
աանԼլ
աոնուաւրւ
5—0
՛սմ -
սով,
ե լ
վեբքաղած
նկատելխ^^^
Աայիս
15/՛ յ ՛ :
Գ .
Համ աժողովրէլական
րեո յթբ
:
Խ ա
էլա
ւլո ւթ ե ան չրքտնին
, Վտ
ս ւէլ"
ւլ, տ -
կանցին
բնդՀանբասլէս
«էլռուազան»
է
եւ
նուաղ
Համելւաչիէսէսէ
բ
• Հքայրայեէլ,
ան
-
՚լ
/՚ք
՚՚՚եէ
յախուռն
եւ էլբյ>ռտ՝
ներքին
էիէ -
ճելաւ
եւ պայքարներու
մէք։
Արմատացած
եւ պաամ
ա կ ա ն
Հին թո
Լւււ
էլաննե
բէն
ժ ս՛ -
Ոձանղած
իր տ յս
՚ լ ի
^ բ
չվւո խոլեցւսլ
ե ր -
բեք
: ԸնգՀակալլաէլն
, էսւելի
ցայտուն
ղա բձաւ
մեբ աւլատագբաէլան
չարժման
րնթացքին
Հետ
զոլւլաՀեռաբար
: Աոէլէ
՛Ալ,
էլււ ւսա էլց աէլան տեւաէլան
ե՜լ
յաբաճուն
վէ -
ճերր,
մեր օրե րո ւն ,
մ ա
սնա
լ ռ
րտպ
է
Ա Վ
^սլ՝–
նի ե
՜լ
իր արուարձաններու
մ է ք :
Ասով
մէէլաէէղ , Վա
սււլոլբա
էլւսն
ց ի ն
ւլաբ–
մսւնիլօբէն
ւլիտէ միանալ
եւ միացեալ
ճա–
էլատ սաեղծել
իր ւլո յութեանբ
սպա
ռնա
-
ցո՛ւ էէատնէլնեբու
եւ աղէտներու
պաՀուն
1
Համ աւլ ործա կցո ւթեան
ել Համ
ե
րա չիաւ.
թեան
"՛լիի
շնորՀիւն
էր,
"բ
ՎյԱԱ՚՚լուր՛"–
կանր Հոէմեմս՚տարսէբ
նուաղադոյն
էլո -
րուոոէով
տղատռւեցաւ
1895
- 96/՛
էլոտո -
րածնէէ
ր է ն :
Այգ
ն ո յ ն
ողին
էբ
, որ
1915^5.
մէկտեղեց
Վասւղոլրականի
բովանղակ
Հայութիւնբ
,
.լերածելով
զայն ղիմադբական
ամրակուռ
ու ժի մր :
կաբեւորբ
այս
պաբտ.լային
,
ա յ ն
չէ
թէ
ո՞՛վ
ի
՛՛նչ
դեր էլատարեց
Համաժողովր
-
գական
այս միացեալ
ճաէլատով
մզուած՝
սլայքտրին
մէք։
Փ՚՚՚ստերն
եւ
իր՚՚՚լ"՛–
~՜
թիւննէ,լ,բ պատասիոոէնած՝
էէն արւլէն
այւլ–
էլբ էլն
Ոէ
էլի Հարցո
ւմ^ւ եր ւււն ;
էաէլանր
այն է, որ Վյււսսլոլլլւսկանի
Հէք–..
բոսամէսրտի
ամրողք
տեւուլ,
լ
ւթեան բ , մեր.
ժոզււվէէւբղի
ամ րււ ղքա էլան
միւււթիւնո
՝՛
գլխաւո
լ, եւ ղօրաւո րագո
յն
աւլղա էլնե րէն;
մէէլր Հանդիսացաւ
վե՜ բ քնական
յաւլթա
նէոէ/ին մէք :
Աեր
կուսակց
ութիւննեբր
աււանց
այէ
միութէւան
գժուաբ
թէ կատարէին
իրենց
վբայ
լնկած
ծանբ
եւ
պատասխանաաօււ
.լեբբ
։
Աոէլէ ալ , մեր Հերոսամ արտի
Համ աժ ո–
զովրղաէլան
նկաբաղ
իրն ու բնււ յթր
;
Գ
—
Արղի՚^քր,
•
^ԿԻ
՚11*է1
յԻԺօԻ
^՚Ք
՛ոա րբեր
չրքէսններոլ
Հե՜լաւէս
՚էք
արաներն
"՛լ։ Ամէն
աեղ
մենք
կր
էլտնենք
յանդզնէււթեան
, քաքութեան
ել
ւլոՀաբէ.բւււթեան
միեւնոյն
ուլին :
Ասով
մէէլաեզ
, այս բոլորի
աբղիւնքբ
նոյնր
չե–
ղալ
յ
Վասպուրականի
Հերոսամ աբտր բաղտ
-
ոիէլ էէէլալ նաեւ
այս տեսւ"1լէաէն
ալ։ Ել՛ -
կարս՛ տէէ՛, էէւ մ եծ
էլո Հ ա րե րութ իւննե
բով
մղուած– ԱԼայքարբ
էիեբքսւցալ
կատարեալլ
եւ ամրո՚լքաէլան
յաղթսւնաէլով
:
քյ
րէլոլ
Հարիւր
Հաւլաբի
Հասնող
Հա
լւ
^լ՛
թենէն
ւիրկուեցան
աւելի
քան
150
Հա -
զար
Հ " զ ի ՚
Րարո յական
մեծտւլոյն
չաՀէն
զաա,
150
Հաղաբ
Հայութեան
էիբէլութիւնր
ղերա
-
ղոյն
շաՀբ,
ւիաոասլսաէլբ
եղաւ Վասպու–~
րականի
Հերոսամ արտին :
Մեր
յիչած
այս ռլատճառներր
միայն
բաւէէէէլան
չե՚^ն ա բւլա րացնհ
լու այն րացտ–
՛լիէլ ղնաՀաառլթիլնր
, որ
էլբ
տրուի
Վասպռւրականի
Հերոսամարտին
է
(/.
ԹՈՎՄԱԱԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
