« 8
Ա Ռ Ա ^ >
ԱՓՐԻԿԵԱՆ
ՆԱՄԱԿԱՆԻ
ԹԱՓԱՌՈԻՄՆԵՐ
V––
ՀՌԱՄԷԱԿԱՆ
ԱԻԵՐԱԿՆԵՐՈՒ
ՄԷՋ
Հիւսիս
. Ափրիկէն
,
Լ լ
մաս՚հսււորսւսչէս
Լիրիս՚ն
, Հարուսսւ
ձն ււլսւամա
1լսւ՚ե աւե -
րակնեէով
•
Մալաքի
, Ալյ֊եբիոյ
, քծ՝ւն
ո լալի եւ
Տրի–
սչոչսս
յ արար
ժ ո ։լո վււ ւ ր ղ ներու
Հիմնա -
խաւր կր կազմեն
՚>Հ
\Հ^\\փ
;՝^Կէ
ե րր ,
որոնւյ
հ-ս/գման
եւ սլաամութեան
մասին
Ա՛/"–
աեղե կութ
իւններ կր պակսին
ց ա ր գ :
Պէր՜
պէրներր
, բագգաաաբար
անա գար ա
մնա–
ց ՚ ո հ են ե լ կաո չահ
միչա
լեռնա
յին ան–
մատչելի
րա րձունքնե
ր ու
իրենց բա ր
բա
ռբ մօաէ
եգիսլտականին
; կ՝ապրին
0–
րէ՛՛ի,
^ի
՚Վ
՚ճիւրայի
, 0-իֆի եւ Աահաբ -
եան
շրջաններուն
մ ԷՀ
:
էյ
գի պտա ց ինե ր ր
«Լիրիացի»
կր կոչեն
գանոնք
:
քիք՛՛
՚լաբոլն,
՝ք–րիստոսէ
առաՀ, ա։ի -
րիկեան
ափերուն։
՚Լր՚ո
ք
Հասաատուեցան
Փիւն՚իկեցիԿւեբր
:
Ատեւլհեցին
առեւտրա
կան
Հիմնա
բկո
ւթի
ւէւնե ր եւ սակա
բան -
նե բ Հ Երբ կարթաւլինէն
Հղօբ
ոլեաութիւն
մբ գարձաւ,
Հանոն
հուէ՚ոոլետին
առաՀ
—
նորգո
ւթեամ
բ սկսաւ
ն ո ր ան ո ր
կցումն
եր
կատ՚սրել
: Փ ի ւ ն ի կե ց ինե բ ր ագատ
կր
ձգէին
^նիկներբ
իրենց
ցեգապետական
եւ
կրօնական
ո ովո
ր ո ւթի ւններ
ուն
մէՀ
՝•
ձաին
,
՝Բրիսաոս1
առաՀ
,
Կարթագինէի
կոր հան ումբ
Հռոմ էական
լեգէոններ
ուն
առՀեւ
, բացաւ
Հռոմի
ափրիկեան
տիբա—
պեաութեան
ճամ
րան
ւ Հռոմ
ոքլսաւ աս —
տիճանաբար
նորանոր
երէլրամասեբ
գրա—
ւե
լ , եւ իր գրաւումներն
ամ
բոգՀացուց
42/.>՛
(ք՝. վերՀ)
Տրիպոլսէն
մինչեւ
Մա–
րոք :
Ափրիկեան
թ ա փ ա ռ ա կ ա ն
ցե՚լերբ
կ՛որ—
գի
Հրաւիրելու
Համ ար
, Հռոմբ
ա
յ լ ե ւ ս
չգորհահեց
իր լեգէոններր,
"՛յե աեգա
—
ց ինե բու աՀա կց ո ւթ ե ա մ ր կաղմ եց
օման ֊
՚ լ " ՚ կ բանակ մբ, անապաաային
ոսաիկա
—
՛ե III թ ԼIII ՛Կ ւղկ ս ,
երկրի
անգոբբութեան
Հսկելու
Համ աբ ;
Հռոմ էակաՆ
ա ի ր ա սլե տ ո ւթ ե ան
լ^թաց—
քին
, ՄիՀերկր՚սկո՚նի
ափւեբուն
վ ր " ՚ յ »
Հիմնուահ
են բաւլմաթիւ
մեհու
վ՚ոքր
քաէլէս^ե
ր : Հռոմ
ի
նե Լ՛կա յ՛" ց " ւ՛յ ի ^ ե բ ո ւ
մ իՀոցաւ
քր իս տոնէ ո ւթեան
, մ ուաքբ
Ա •
գարուն
, լւսւբեվւոխահ
էբ նաեւ
երկրին
քաղաքակրթական
՚էի՛^""էԻ^Ր
՚
Ո՛ս
յց ,
երկար
չ ի տեւեր
" ՛ յ ղ
չ 1
՚ Հ ՚ " ն բ : Ասլտնիա -
յ է ն
Վւսնղալներբ
մեհ ճնչում կբ
գոբհեն
եւ Ե • ղ՛ս բուն
Հռոմ
ա յեց ինեբոլ
ձեռքէն
կր
խլեն
ափրիկեան
ղաղթափայբերբ
,
Հակառակ
բնի1լներու
ապսաամբութեւ"ն
:
5ՏՏին
,
բիւղանգակ՚սն
կայսրներէն
Տուստիանոս
, կբ վճռէ
ազատել
Ափբիկէն
Վունղալներու
ձեռքէն ;
Հինւլ֊
Հարիւբի
չ՚սփ՛
նաւեր
ղինուոր
ցամաք կբ
Հանեն
Աուս եւ Աֆա^ս : Հինգ
Հաղաբ
այրուձի
եւ տասր
Հաղար
Հետիոտն
ղ ի ն ուո րնե ր ,
ղօր–
Աելիսէրի
առաՀնորղութեամբ
, կբ
դրաւեն
կարթագինէն
եւ իրենց
տիրապե–
տութիլնր
կր տարահեն
Տրի"լ"լ"էն
մին -
չեւ
թանմէբ։
(իսմայիլ
Համետ) :
Հռոմ
է ական եւ րիւղանղական
աիրա ֊
պետութենէն
մնացահ
երկու
պատմական
աւերակ
քաղաքներբ
այցելելու
առիթբ
Կւե րկա
յաց՛ու
ինհի,
ինչ "ր,
՚ ս ւ ս ՚ ւ լ , չատ
կբ
յիչեցնէր
մեր ողբակոհ
Ան իին աւե -
րակնե
լ՛ բ ; Ա յգ
քագաքներն
են Ա ա սլր ատա
եւ Լեպտիս - Մակնա
Աասլրատան
կբ ւլտ–
նուի
Տ ր ի պ ՚ ՚ լ ՚ ՚ է ն
՚ է է ս լ ի արեւմ
ուտք
,
Թու–՛
նուղի
ճամ
բուն
փր՛"
յ ,
Ի՛՛Կ
Լե պտի"
-
Մո՚կնան
գէպի
արեւելք
Պէնկաղիի
ճամ -
րուն
փրայ։
Աապրաաան
Փ ի՛նի
կեց ինե
բու
օբոփ ալ կարեւոր
քաղաք
մբն է
ե՛լահ
,
բսա
յիչաաակաբաններու,
որքան
Հռո -
՛ք ա յեցիներոլ
: \ք ոփափէնեա
յ
բա րձրէոգի
լ։
բլուրի
մր ՛էլ՛ա
յ , աւերակ
յա՚լթական
կա
մարներն
ու մաբմարակերտ
լերկ աչտա
—
բակնեբր
եւ սիւներբ
ցցռւահ
են գէպի
եր—
քլինք : Պե՚լոլմներր
, քագաքին
մ եհ
մ ասբ
,
^ ո ՚ չ ի ն տա/լէն
գուբս են Հանահ
:
ԱՀա
քանղա/լաղարղ
թորում
բ , Անաոնիոս
Պի"–
" ի տաճարր
, յաւլթ-ական
կամ՚"րբ
,
Տուս
տիանոս
ի կառուցահ
մ ա
յլ։
եէլեղեց
ի ն ,
Հերակլէոի
մ աաոլռր
, Աեբասլիսի
տստճա–
րր,
^ին՚Լ–
Հացար
Հողի
աեղաւորոգ
թատ
բոնբ
, քրիոտոնեանեբու
գերեւլմ
անատու–
^ բ , Հանրա
յին
բաւլնի^ւերր
,
Հրանցքներբ
ե
լ
Նեսլտունի
հոփերու
ասաուահ
բ
Հսկա լական
խճանկաբբ
, Հրեղէն
մաղերոփ
եւ
բոցեւլէն
աչքեբոփ
փեբա րտաղր
ուահ :
ք՝այց
, ՜մանբ անկա
լ։ չա կան
Հ րա
չակերտ
մբն է
,
Ջ• ՚ լ ՚ ս բ ո լ ն , Տոլստիանոոի
ւլաՀա
•
քլալութիւնբ
; Խճանկաբբ
, նբրաՀիւս
գոբ–
՛լի մբ պէս , ՚իռուահ
մայր
տաճալւի
՚լետնամ
ահին
փրա
յ , կբ
սլաակե
րացնէ
բիււլանգական
գաՀր, որ կր գրաւէ Տու"~
տիանոսր ; \^առերուն
փրայ
,
ւլ.ոյղղոյն
թռչո
ւ ն ն ե ր կր ղա
յլա
յէին
, սպիտակ
քա–
գաքեեր
Հեռուէն
կբ չբճապատեն
ւլաՀբ եւ
ե րփւնե բս
/1ւ
։լ
։իե տո ւրնե ր ոփ
սիրամարւլ
մբ,
փե բահն
ութեան
իւո րՀբգանչան
իր
էլտուցր
1լ երկարէ
գէպի
գտՀբ :
Թա՚լին
փրա
յ կր սաւառնի
Հո՛լս
լ
՚ ս ն մ ՛ս Հութ
եան
թոբՀ
ր ղան չան բ ;
Աւե
րա
1լնե բ ուե քոփ կբ ղտնուի
թան՚լա—
բ՛ոն
մր, ուրաեւլաւորուահ
1։ն
այլա՚րոն
"՚նռթնե
ր , իրեր եւ
ա րձանա՚լբո
ւթ ի ւն -
նեբ ֊.
Ա՚սպլ՚ատայէն
չատ
աւելի
՚ ք ե հ
ւգատմա–
կան
սքանչելի
1լոթուլ
մլձ։
է Լեպտիս -
Մ ակնա
քա՚Լաքբ ; Մ ակնա
էլր
նշանակէ
մեհ , որոփՀետել
ւիոքր Լեպտ
իս բ կբ ՛լտ—
նուի
Թ"՚նուղի
Աուս
քաղաքին
քոփ : Լեպ
տիս
Մ ՚ ս կ ն ՚ ս ն կբ ՛լան ուի
Տ րի "Լ"
Լի՛՛էն
ղէսլի
արեւելք
Համս՛
քաղաքին
մօտ։
Ն"—
րա/լառո
յց
բոլորակաձեւ
ցս՚նկասլաաբ
հ՚սհկահ
է փոսր
ինկահ
քաղաքբ
։Աեպաիմ
Աեւեբիոս
կայոբր
(146 - 211)
իլ՛
հննղա
փա
յր
Լե՚ղաիս
Մակնան
օմտ՚սհ
է
ւլեղա–
/լեբա
շինութիւննեբոփ
ե լ ՚էեբահահ
երկ—
Ր՛՛ր՛ւ՜
Հո-ո՚քի
մ բ ։ Ն Լ՛բ ա ք ա ն գ ա
1լ եւ Հաս —
տա բեստ
լա
յն
սիւներ
ոփ
յագ
թ՛ո կան կա -
ւք՚սբբ
, արաւսկո՚րւլ
փեՀութիւն
մբ կուտա
յ
քաղաքին
, Գո յնղւլո
յն
մ ՛որմ արիոններբ
,
իրենց
նրբութիւնն
ու շռայլութիւնբ
էլբ
գրո
շ՛քեն
րոլոր
Հ ի մն ա ր էլո ւթ ի ւ ն ն ե բ ո ւէ՛
՚ Լ բ ա յ ։ Ոացի
ղլիւաւոր
յաղթական
կամա
—
ԻՐԱՔ ԵՒ ձԱՅԵ ՐԸ
Պաղտատի
Հայերուն
թիւր
մօա
12
Հաւլար է ; Պասրայի
, Մուոուլի
, ՝Բկ՛ -
քուքի եւ քանի մբ այլ
փայրերու
՚իոքրա–
թիւ
Հ ՚ " յ ե ր ն
՛ոլ Հաշուելոփ,
ամբո՚լՀ
իրա–
քի
Հայոց
թիւր կբ բարձրանայ
չուրՀ
15
Հա՚լարի։
Հ ի ն Հ՛ս յերբ
, որոնք
րնիկ
տարր
կբ
սեպուին
, Հաստատուահ
են քանի
մր
Հարիւր
տարի
առաՀ եւ եկահ
է,ն Պարս -
էլաոտանէն
: Հ ա յ ՚ ՚ ՚ ի ՚ օ ս են եւ
բ ա ր ե պ ա չ տ
քր իստոնեա
յ • բնգՀանրս՚պէս
մեհա֊,ա
-
բուստ
են եւ կալուահնել՚ու
տ էր
I
Նոբ
Հայերբ
եկահ են ԹբքաՀա
յաստանի
եւ
^
ւ՛լէ
հւ՛"
յ
րնգՀո՚նռւր
՛ոե ղաՀ
՛սն ութ
եան
Հետեւանքոփ։
Մեհմաս՚ւփ
Վւ"սպուրա
-
կանցիներ
են եւ Աալմաստ
- Աւրմիոյ
չլ՛՛–
Հէ"նի
Հայեր
:
Կան Զ է յ թ ՚ ՚ ւ ն ց ի ն ե ր
, ^ա
ճբնէյինեբ
եւ այլն : ԸնգՀանրապէ"
ամ -
բողՀ
ի րաքի եւ մա սնաւո բասլէ
ս
Պաղտա
տի
մէՀ
Հայոց՛
տնտեսական
փիճակբ բա -
րեԼլեցիկ
Լլարելի է Համարել
յ
Հայերբ
առ Հասաբակ
կր ղբա՚լին
առեւ—
տ ուրուէ եւ աբՀ եսւոնե
ր"փ : կան բա ւա Լլան
թիւոփ
յաբգուահ
ու ղիրքի
՚"ԷԼ՛ ^այբբ –՜
միչԼլներ
, ատամնաբոյմներ
եւ
՚էԼւ՚լա
—
ւլորհ՚ււեր՛
մաս մբ Հայեր ալ տե՚լաԼլ՚սն
եւ
օաար
Հ ՛ս ս ա ա տ ո ւթ ե ան ց մ էՀ
պա
չ՚ոօնեա
յ
են
:
Աէն
ինք
ն՚սեւ ա չէս ա տա
ւո բ ղասա -
Լլար՚լ
մ բ ։ կան փել՚Հապէո
պետ՚ոկան
Հաս
տէս
տ
էէ
Լ թ Լ. ան ց
էքէՀ
բարձբ
պա
չտօն
ունե–
ց՚՚՚լ Հ՛" յ ե Ր , որոնց
Հաւատարիմ
եւ օ՛լ -
աաչէստ
՛լո ր հ՜ունէ
ութիւնբ
՛լնա Հաա
ուահ
է պետութեան
կոէլւքէ :
ԸնւլՀանրասլկս
,
իբրեւ
Հաւատարիմ
քաւչաքացէւներ
, աչ -
թ՚"տա"էր
, ոււլում
իտ ու մաքրասէր
,
Հա—
յերբ
սիբուահ
ու ՚լեաՀ՚ս՚ոուահ
են Հ Պէաք
է խոսաոփանիլ
,թէ տեգացինել՚ր
լաւ փե^
բ ա բե լ՛ ո լ՛ք ունին
Հէս յերոլն
Հէսնգկ
սլ , ա -
մ էն բանէ
առաՀ
է լ՚՚՚՚քց
էւ Հա յրենէսկէւց
Լլբ
ԿէԼլաաեն
Հայերբ
:
Պաղտատի
մէՀ
Հայերր
ուեէ՚ն
երկու
բէն,
երկու,
Կէէէյնքան
փէառսէչուք
յաւլթա–
Լլան Լլամարնեբ
նուիրուահ
են
Տիբէ՚եբիո–
" ի եւ Տ բա յէ՚անէաէւ : ԱՀա
Տուսաէ՚անոսի
Լլւոռուց՚ոհ
աէսճ՚սբներ
բ
ո ր բա քան ւլա
1լ
էսոյաէլնեբոփ
, դաաա
բաՆնԼ
ր բ՝
արգաբու–
թեան
կբչիո-ք՚՚փ
I
ֆորոլմր
փ՛ո
յ ր ի ՛էա -
՚լաննե
ր ու լա յնա բէսց երէոէսնեբոփ
, էէեՀա -
չուք
թատրւէնբ
ի բ մարմ
՛ս րեւլէն
սիւնե–
բոփ
, Հանրա
յին
բաէլնիքներբ
, չուԼլտն եւ
անՀ ամ ա ր արձս՚նե
ր , լէս
յն պո ւլո տան եր ,
ւս9 ու ձաէս։
Լե՚գաիս
ՄաԼլնան
աննման
ՀրաչաԼլերա
՛քբն է Լիբիոյ
մ է Հ ։
Տ՚՚՚՚իչ
—
աակուահ
եւ էսնէացահ
էլաբելէ՛ է ղիաե
լ ,
եւ
մ ի չ՛ո
ւլիտել,
առէսնց
յ ա է լ ե 1 ւ ա լ է ւ ւ :
Հ ՛ ո յ
մ ա րգ"ւն
մ ԷՀ
ւ"նէլւէւսէւլ
էլւլացում
մբ
Լլբ իւռոէէէ իբ Հուլէւն։
Կ՝ուէլէ
՚ԼԼ՚կել
այ՛լ
սլատմքսԼլան
լուռ ու անչունչ
քարել՚բ ,
ԷՅօթա՚է՚ել
՚իոչիներր
Լււ Համբուրել
սրտա–
ղեղ,էլաբօտբ
առնելու
Համար է՛բ
Հեռաւոր
ու գէսրաւոբ
Անէ՛է՛ն
, որ Լլբ ՛ք ՚ " չ է ՛
թլ՚քա -
կան
Լլրունէլնեբէււ
տաԼլ , էւնչէյլէ ս , երրեմն
,
ալս
երկիրն
էր, այմմ
աղատ
՚սւլր ո ւահ եւ
անԼլաէս
ղ՚սրձահ
:
ՎԱՀԱՆ
եէլե՚լեցի
, մկկբ
ս՚նէլորհ
ութեան
գաաա ֊
պաբ՚ոու՚սհ
սւ ղ՚"րձահ
աեսակ
մր
ոլխ–
աավէսյր
Մ կ ՚ " " ՚ ն ի
Ա"՚–ՐԲ
Ա"տուէոհա
-
հ ի ն
եէչեէլեցին
, իոկ
միւսբ՝
Ո՚աս
է լ
Կրբկե՚սյի
Ս– Երրսբ՚Լութի՛^՛
ե էլե ՛լեց է՛ն ,
որ
Լլբ ղտնուի
Ա՛լղ– Աո ՚սՀն ո բ՚լա
ր ՛սն ի
շր^
Հափէակէն
նեբս։
Ամկն
՚Ծնունղի
ե լ
Զ՚"՚ոԼլի
եԼլե՚լեցին
ու
չրՀ
՛Ո
՛Ի՛"՛ԼԼ՛–
՛ւււ յ"Ր՚ւ1՛՛"
^ ՚ " ՚ ^ ա ~
էոացե,սլ)ւերսւ
բէս՚լմութե՚սմր
: Այս եկե -
ղեցին ալ Հէ՚նց՚սհ
է– ՚իէչելսւ
՚լ՚ոո՚նղին
տաէլ֊
ԱռաՀ)՚ոբ՚լ՚"բանբ
" ւ ն ի
րէսւաԼլան
մեհէսբմէք
սւէլ՚լ՚"սլ՚"էոԼլէ"ն
կալուահնեբ՝
խանութներ
, իէէ"ներ
, րնէոԼլ՚սբաններ
, ո–
րոնք
մեհ մասոէէ
փե բակէս
՛ւո ւցմ ան ու փե–
րանոբո՚լման
Լլբ Լլարօ՚ոին
;
իրէսքի
առէոՀԿ՚ոբ՚լաԼլան
էոեւլէսսլէսՀն
է
Գրի՚լոբ
Աւա՛ւ
ք՚^նյ
՚ Տ՚"կ"բեան
,
որ
15
տարիէ ի փեբ Լլր փարէ
ա յ ՛ լ
սլէսչտօնբ։
Փոբձւսէւու
է եւ Հմուէո եւ յէսրէլանք էլբ
ւէս՚յելկ
պետաէլէսն
չբՀանէսԼ^՚եբու
ւքօէո։ ի–
րաքի
թԼմբ
Լլապուահ
է Ա ՚ էՀմիահնին
յ
ԱաԼլա
լն իրէսքէէ
Հէս յութ
ւն բ էէէն՛ի իր սե -
փաԼլս՚ն
Ա ղ ՚ լ • ԱաՀմանա՚լր՚էւթիւնբ
, բսա
ոբէէւն
ճչգուահ
է Հա
յոց
ներքին
Լլե ՛սն -
քբ էէէս բ չէոԼլս՚ն
, Լ։ԼլԼ, ւլե ՛յո։ Լլան էւէ– Լլլ՛թ աէլան
՛լե ՛ոն ի փրա
յ
՝. Կլ՛
յ՛՛՛է՛՛լ ուէ՛
սլե
աութեան
1լուլմէ
,
ոբ Լլր
Հ՚՚Լլէ Ա աՀմ
անագրութեան
ւլորհա՚լ-բոլթեէոն
էէրայ ;
Ա՛ւ՛լ • ի չէս ա՛ւ՛ո
լ թէւ ւննե րբ
էսո բ Հահ
են
կա լ ո ւ ՚ ՚ ւ հ ն ե բու
էէե բաԼլառէւլցմ
ան
Լլէսւք փե^
բանս
ր Ա՛լ՛ք ան , էլան ոնք Հասութաբեբ
էէաբ–
ձ լ ^ ՚ ե լ՚էւ
, մ անէսւէէէնւլ
է, էլԼ, էլե ցին
նոբւէէլ
ելու
կամ
նոբ եկե էլե ցէէ մբ Լլէսո էէւցէսնե լու մա —
" ի ն • էՍ լս ուէլէլէէւթեամբ
Լլ՚ոտարոԼ ահ են
եր Լլաբ
խորՀբգւս
Լլց ութ
իւննե
ր :
Ջ/,
ռնէսր -
քլուահ է մ ասնա
Լլէ։ Հանւլ էէէն աԼլւէ ւթե
է՛՛ն
ե լ
էլոյէոցուհ
է էէււելի
ք՚ս՚ե
15
Հաղաբ
տինար,
որուն
փրայ
15
Հաղաբ
էսինար
եւ՛ւ
աւել–
ց էէւցահ է արմ
ալի
յա յանի
փաճառական
եւ
յաբղուահ
ու սէւբուէոհ
աղգային
, Պ ՚
Աիմոն
%էսբիպեսւն
: ՛Բանի
մբ Հա՚լաբ
էոի -
նաբ
էէ՛ւ էէէոաց՚էԼէսհ
է Պ • Գէէէլուստ
Կիւլ -
պէնԼլեէսնէ
Հ Մօտ
35
Հազար
աինաբ
՚ղէոտ–
բասաէլումաբ
մր կայ ոլբԼ.մն
ԼլալուէոհնԼյ–
բու
բաբԼտԼլէս
ր՛լ մ ՛էէն եւ եէլեէլեցիի
շինոլ -
թեսէն
Հէսմաբ։
Նոբ եԼլեղեցիի
յս՚տաԼլէս
-
՚Լէ^ք՛
"՛լ՛՛լ
էն սլաաբա"է"ուէսհ
է
նշէոնաւոբ
ճաբէՈէսբէսղէէո
Պ՛ Մ՚սբ՚ոիրոս
Ալթունեա–
նի
Լլո՚լմէ : Ոբոշուսէհ
է նոր
եԼլեէլեցին
կառուցանել
Հայոց
գե բե ղմ ան ա տ էէէն սրս -
ր ՚ ս ս լ
Հսէլէսմէոսին
փր՚ոյ, որ էլաբձահ
է
նոբ
կեւլրոնաէէայր
մր չրՀաԼլէսյ
թաղերսլ
Հա–
յ ո լ թ է , ՚ ս ն :
ԳՊՐԱՑՆԵՐ
Իրաքի
.սղղային
էէէո բ -
մսէրւէէ)էներու
աշ՚ոկերտներուն
թիւբ
էլր
Հսէէէնի մօտ
2100/», 1350
/7
Պ""լ՚"աաի
մէՀ ,
իսկ
մնացեալբ
Մուսուլի,
՝Բէրքոլքի,
Պ՚ոսբ՚սյի
,
Հ ՚ ս ս լ ՚ ղ է ո ն ի է յ ի
էքէՀ :
Պ՚"ղ՚ո՚ոտ
ունէէ երԼւք
էոէլէլային
։էւէւ րմ էէէբանն
1ւ ր , քա–
՛լ՛՛՛քի
՛Արեւելեան
արուէսրձ՚ոնին
մէՀ՝ Նո
րաշէնի
աւրլա
յին փաբմէսբանր
Լնախակլ՚–
թաբան
եւ մոէնկէսոլաբաէղ)
220
աշ։ո -
Լլե ր անւ. ր Ոէէ : ՚Բոէւլէոքի
էս բե ււք էո եէէէն սէր -
ուարձէէէնին
էքկ Հ՝ Արլէէսի
էողղային
փ ՚" ր -
մարանբ
(նա ի՛էէէ կ ր թա
րէսն եւ մ անԼլաէւլս՛
ր–
՚ ո է զ )
180
աշաԼլեբէոնեբոէէ
: իսկ ք՛ո էլա
քին
կեղբոնբ՝
Թարւլմ
էէէն չէսց եւ Ա
բփէոճեան
ԶՕձՐԱՊԻ ԵԻ Վ Ա ՐԴԳԷՕԻ
( ԹՎԹԱԾՐԱՐ
ԱՐԱՄ
ԱՆՏՈՆԵԱՆԻ
)
ԱհաՆսաիկ Ա֊ Անտոնեաքւի տեսութիւնււ
ռր դժբսվՆտաբայւ, կէս մքւտ(|տծ է
ԶՕՀՐԱՊԷՆ
ՈՒ ՎԱՐԳԳԷԱԷՆ
փել՚Հին
յ ի չո՚լութ
է՚ւ՚ե՚ւ՚ե
բ ր էէբոնք
բ՛ս րէո
էէէ էէ
ւ՛ե էլր
մ ն ՚ " ն
իմ մօտս
, ւլաբմանալէւ
բտբեէլէւսլու—
թեոէմբ մբ էլր "լ՛" ւ՛՛լեն
՛ո յն
ա րսէ՚ք էսէլր ու -
թիւննէ։րլէ
՛ւր ո՛ն ց մկՀ
էլբ
՛լ ան
էււ
կ էւն երբ
էլւո լ՛ Հ ո լր "էնքբ
յուն Լլարհ
, ո ւ ր ՛ո էլ ՛էէն
էէ
մբ
"Լէ">
ւ՛Հ՛"՛
մեր
՛քրայ
ՄկԼլուն սւ էքէէւէէին մօտ՝
՛ ՛ չ ւք էւա յ՛ս
՛նոլ—
նբ
չէին,
"՛յլ նէէէեւ
էէրարէէւ
–•ւսԼլէէ ւոնԼ, ա
ք
էէէն
էսյւլ
տ ր էէէէք
էէւ
/լր
էէ
ւթ իւննէ, բբ,
բււէյւյ
֊,սւ–
ւա էոա ր մ օ ր կ՛ն Լլր ոլա
ւո չաճէ
ԷւԿւ
է՚բէ,Կւց ան
Հա ՚ՈԱՀէլա
Կէ
է" ա ո նու՚ոհքի՚ե
:
ԶօՀրաոլ՝
էէէէէբաէէլէս
էլր
՝է
է1է ւ.էււէ1էէսր
Հա—
* մ աձէՍ լԿէէ" ԼրոԿէ էէլԼ, ւո
էէ
ւէմ Լ, է1էԿ՛ց
րէէէլթւէւԿւէէէ —
Լլին • ՀԼ, տԼ. Լար
էէէ
լ՛ , Համ
է։
էլո
է.
ահ
կ ր թէ
Թուրքի՛"
է
՛լ
՛էէ
տե րաղմ
էէն
՚ ք է Հ ԿէԼտուԼ,լոփ ,
շի՚ոկէ
շէէ տա/լ անձնասպան
էէ
ւթե ան
Լլր գի–
մ է ։
1914
Հոկտեմբեր
29է՚ն՝
ԱԼ.
Նոփու
ռուսա/լ՚սկւ
Կէ աւա
Հանւլ
էէսաԿւԼ
րուն
՚/ Հմ
կատաբուահ՝
յաբւճէս
էլո ւմնե
րէն
էէէ1էւլ ին՝ ո–
րոԿ՚ք
՚1է0Ա)էն/.
եւ
Պլւէսլաուի
Պոլիս
մ՚ոԿյե–
լկկէ ու ւլէէԿէ
էէէ
թէէէ
էէէ
չբԱ՚ոլէն
ե՚ոք
էսԿւ
՝աԼլբն -
/լւսլնեբ
՜քէին
այլեւս
, երեք
աԿէէլամ
աեսէէէյ
ղինքբ
, եւ Համ
աձա
յնաԼլւէէԿւ
պե ա ո ւթե ւսԿէց
փԼ, բՀԿէաԼլան
յ աէլ թանա
կէէԿւ նԼլատմ
ամ բ
մ
էէ–
/, լկ՛ էէ
յ՛ե
Համ էէւլէէւմր
միչա
ոլնէւէախտ
՛լ էՈէս
յ
էւր
էքօէո :
ԱյԿէ աԿէձ Լլո ւթէ, էէէն օրէ, րուԿւ
էլի ւր ի՛ն չկ Լ՛
ա յ՛է
Համ
ուլմ էոԿ՛ ՛էր՛"
յ
մ՚նալբ
;
Գերմ
աԿէիւէյ
յա
ւ լ ^ էսն էսկն Լ ր
էէ
ւն շռնգա
լէէց
աբձաղանւլր
մ էէ ա՛եւլ ամ ա յկէ էււմկԿէ Լլոէլւքէ
Լլր թԿէղէււր :
Աբ՚լկն
Թ ո ւլ՛ քե րու՛ե
էս
աԿւ
ւլա փւսւււէւթ
էււնր
էք
Է՛Կւա Լլբ Լլբ բէէէւկ ր
յո յսէ՛
նո
յն իսկ յե
տին
^իլերր
ոէւլա՚նԿէէ,լէէւ : ԱռէսՀիկ,
օրէԿ՛՝
յա՚լ -
թաէլակէ
Լլբ Կ՚էլ՚ոէոէին
էւԿէքւլիկ՛ քե ի ն : Եւ
"՚–
՚ւէ՚ւր
•>էէւմ"՚ր
էէւլ
՚ւլէն
շտասլէսհ
էին "լոէէէէէ,—
ր
՚՚ււլմէ՛
մ
էոԿ
՚Լէ
լոէ , էէաէսԿէալուէ
որ
Լլոէբ
էլէէէ
՚ն—
էլէէէԼլէ՛ է՚րեԿւց
րսէմ
էւԿէր ուբէ՚շէւ
բԼրաԿւբ
Լլբ
՚ք
՚նէսյ։
Պ՚՚՚րտոէթեան
փ
բէէէ ք
էքուահուլ Տտէէ—
/լ՛ս
ՍէՈ
ս՛կ՛
մ բ
Լ, ր բԼ,յւ
ք՛ո Հութ
է՛ւնբ
՛ղի
տի
չունեԿէէէէ ր Այ Ա թ կ ֆ՚սԿէո
քէ։ էւէէւսակաԿէ
յէւ -
չսւԼլԼւբաբ
օղբ
Հ
՚էէԿ
։է,–լու
, ինչսլկ
էէ
բրահ կ–
է
՚Կէ , ՚։լ
։ոփ^Լ,աԼ
,ւ
սլէսբզ էբ թէ սւ յս
ս՚Կէւլամ՝
յալլթաԼլան
Ո՚ուսիա
մբ
նո յկ, է
՛սկ
Պ՚ւլս՚ւյ
մկՀ
սլիէոէէ էլաո ոլցանէր
քէսԿ
՚էլ
ո ւււէհ
քիչա–
կել՚՚՚՚բ՝
Այա Աօֆէ՚՚սյէ,
ւք
իԿւ ու ր կն ե ր
՛է
ւկւ ա -
գուցուահ՜
ղտԿւէլաԼլԿւերու
ղօ՚լունՀոփ
•
ք
՝սէ
քց
րա
՛էլ
չէ ր
ՀաւաէՈէսր
Թուրքէ՚ո
ք
յ ա էլթ
ան
էՍ
կ էէն ;
Պիաի
պարտուին
, կ՝բսէր
, որովՀԼ. -
էոէ
.ւ
էէլէաք է սլէսրէոուէէկէ • .
.
աշէսարՀ չէէ
ԼլրԿ՚էսբ
տանիլ
ւլե բմանաէլաԿէ
յաղթւսԿէէոԼլի
մբ աղէտր
. . .
ՎերՀիԿւ
էսնէլ"էմէէւն՝
^իչղ մեր ձեբբէո -
կալութեան
նէսէսորւէ
օրբ ,
1915
Ա"ԼԲէԼ.1՛ \
10/՛
ուբբաթԿլ
էր ,
իբեն
Հ էէէն ղ ի սլե
ց՚սյ
Բանէրսլթի,
Ակնթ
էս՚իրիի
ւ"ոՀեւ։
Կէ"ո.ա–
էէարէէւթիւնբ
բբտւ"թԼ,է"մբ
ւլւէւրս
ՀաԿւահ
էր
ֆլ""նսաԼլ"՚ն
այ՛լ
Հէէյս՚կապ
աւլՀԼլանց
էէարմէււբաԿէէւԿւ
բ՛՛լ"Լ՛
մէսյրէէէսլեաԿէէւրբ ,
ոլէո չաօնեանԼ,
րԿէ ու ա չա էլե լ՛ ա ՚։ ւՀ ինե րբ , եւ
։ո յնէոեէլ փ էէէէէ ՛ււ
էէ
ր ահ էր էէլե էէէ
սէ
ԼլաԿէ ե ր Լլ —
բ էէէ չէո էիա Լլան փաբմէէէրանբ
: Ո ւսանոէլԿւե
բու
Հ՚՚ԼԻՐԲ
, մեհ
մաոէսմբ
էլւէլրոցին
աոՀԼ
ւն
է ր , էէէոլէս
լ էէէ էէէ էէէ Լլ էէն
Լ, րէլա յ ն ք բ ,
էլբ ւէմար
,
էէ։լ։։։
։լ ս լց ի չ ւլէէռում
էլւէչումէէ
։քր
է Հ
մէ՚Կւչ՚լԼ՚ւ
Օ՛՛՛ք–
ԳԲ^չբ կր
բալ՚ձբէէւցուէ
բ
^
ւէա րմ՚էէ բսէԿ՛ է։կւ ճաԼլաւոբ
ցցուահ
ա յն եր - |
Լլէսր
ձո՚լէ՚կ՛ էէրւս
յ որէէւԿէ Լլսէէէէէսրբ
/,լէբԼէ/ն
ֆբուԿէէււէէէլէոԿւ
Լ,–ո.աէլւէյԿէբ
Լլբ
հահ՚սԿ՚էլ՛։
Ո ւս "էն էէ էլն Լ րկ Կւ ոէքէսԿ՚ք
էէէէէՀէլէէէԿէւլ
էւլւէէ րոէէւլ
ուԿէԼլէէէլիԿէԿէԼ,լ։ր
։լ րւոլահ
լ՛էլ՚՚՚Լ՚՚՚ք
է
""քէ,Կէւո -
էէէեԿէկ չ բ ո՛ ց
"՛՛էէբ՛է
ւթ էւ I Կ՛Կ՛է, ր՛՛՛ք
Իլ՚ենց
՛լ ի -
չե րէէ
լ
էէէն էլ՚լ-սէ յ ո ւթ
ի լԿէԿ՛ Լ,–բ բ էլբ
սլատմ
է ի ն
փ՚՚՚լ՚՚ցԲ
՚լտԿ՚էէԼւէէլնեբուԿէ
, Լւ յայբէէւտ
հի–
հ՜ււէէլԿէԼ, ր ու չէո րմուձԼ,
ւե ր է՛բ ՛ս ր Լլբ ի՛ա
չա—
ձեէկէ՚ն մկկ ի ՚ ո ՚ մ բ կ ն
միւսբ։
ՈւրիշնԼր՝
թրքաէլէս՚ե
՚ լ ր օ շ ր
էլո՚լՀուԿէէէւԿէ
«էլԼւ ց ցկ
-^ԿէԼ,–
Բ"փ , առանց
մոռԿւալոլ
«էէւԿէԼլէլէ։»ԿւԼ,բու եւ
ՀւսյՀ
՚։յութ
Լ, աԿէց էէէլ
էՈէս
րսէէէ։
։ք
լ։
Հաէք՚ո
-
ձ ալԿ։ ՛ո Լլ ա կ, ոլ
Լէ
տութ
Լ,
էէէԿ՛
ց
Հ
էէէ
։։ ց կ իկ, \
Վել՚էն՝
ՀարպիյկէԿէ
, էլիԿէէէԼէէբԿէեբու
ղու՛ք էորտակ
էքբ կ՝իՀնէբ
նուաւլա
էսում
բի
մր
էէէուէէՀԿէոբւլ ութեէսէքբ
, եւ ոէԿ՚ւէբ
Լ,լէԼլոլ
յկոէլմէ,
ր՛ե ալ
Հեսէե
ււ, րւլնե ր
էււ
էոՀէուլ
ի ն
թ
"է՛էէ
օր
մ բ ,
էք
եհ
մ
էսէէէւէէք
բ էլէէէէէԱէքե րէլ ու
բոէլէէան
լա^էեր : ԱնոԿււլւքէ
բէէէէսհ
ւլմոէսա -^
յին
էէմլէսուքիԿէ
մէՀ՝
ոբոչակի
կբ լսէ
է՛նք
ա
յ՛լ. օր Լ, բէէւկք ամ
ԷԿւէ՚ն
,։էւելի
մուլոփ
ր,լ էՍ -
/լակէ Հէէէյ բ Լ,ն ա էէի լ՛ Ոէ Լլ՚սԿէ
Լ։ բ,լ ի՛ն էլբ ԼլԿ։՚,ւ էլ ր •
Սանձաղըմըէլ շանլււքըգ,
Վ աթան պիղիմ քւանըմըզ ,
Տհէտա օլսուէւ զաքք|ււք|ւղ– • •
Ամ կկ՛ էսԿէ՚լաէք
էւբ
Լ՛ ր՛Լ ր
Լլ բնւլ.Հէ1էէ1էՈւէ բ ,
էէայԿւաէէուԿէբ
աւելէ՛
Լլլ՛ էքԼւհնաբ,
ւէրոփէե -
էոԼւԼ բէէլէէրբ
մէԼլ
Լլր սԼլսէիԿտ
ղոռալ
.
- Ետշտսը՜ն ւ|ա|յա1ւ––– հաշասը՜Օ օր–
տու • . .
(ԼլԼցցկ՜
ՀայրԼ,նիքբ.
. .
կեցցէ՜
բաԿէէէէԼլր • • - ) ;
Պ՛՛է էէէ Լ, բէէէղմ է՛ յէէէ յէէէ էէէ բարո
է.թեԿ՚կ Կ՛ էէ փեբ
Պ՛է լոո
լ Հ""ք
ս՛ ր
՛ւ
ո՛է ո ր
էււ
էլ էսԿ։ ,ո եււ ՛որ ակ՛
էք բ
ւլարձոէհ էր այլԼւէէ
էււ
էէէէ Լլէէէ : Բոլէէր
ւլլխա -
է.էէր էէլո՚լ ո։ոէէէնե ր ո ւԿ։ էէ ր էէէ լ Կ՚ոյԿէ րէսԿ՚Կւ կբ
ղրեթկ
:
ԿԼ4ցԼ,բ էլբ ։լի։ոկիԿէք։
Ջ՚՚՚րմո՚Կ՚՚ոլի
՛ւե ր -
պ՛՛՛է
։ք ո""Հ
" ՛ լ կ ր Զ*>՝ք Լւ՛՛՛՛՛լ :
-»- Տ "՛՛լ թ՛ոն
աէլ ի ն Ա՛՛՛լ՛"–, "փութ
է։
լԿ։
բ , ո -
բուէ
լԼէ ցուահ
եԿ՛ , տ էէէ էլա լ ի ն չւսէո
ՀԼռու -
Կէերբ
սլիէոի
ւոանէէ
ղիբ1
,Կէք,
բէւէոլ :
Ալ
՛Գ՛ոՀ մր ՚էերՀ
կրէլնեց
.
Շ"՚"է
, չատ
ՀԼ,ո։։ւԿ։եբր
. . .
Նոյն
՚ ք ի Հ ՚ ՚ ց ի ն ,
ո՛ո րէէ ՛՛ւ ւէ՛ ելէ։
էուլէքէէէէլ
մբ^
,քեր
ուչէսէլբութիւնբ
ւլարձու
ց
՚լկ՚ղի
Աէնթ
է՛՛՛իբ
իի աււՀԼւԼ
իէոնուահ
ուսանո՚լնե
բու. ՛՛
էէ ։։Հմ
ու Լլ ր :
(2)
,
(&.»/..)
Fonds A.R.A.M
