հյՄԲ
— Հալէպի մէր պաշտօնակիցը ,
«
Ալ,Լւ.ելք
» սկսած է յւբրեՆ թերթօն
հը–
րատարակել Դերենիկ Դեմիրճեանի
Վար–
գ ա ն ա ն ք ը :
Այս ասթիւ՛ հետեւեալ իւքրա.
գրականը.—
ինչսլէս
քէոլոլւ
ո գ ե պ ա շ տ
գոլւձ-երը
, այս
աէէսլե
Ա
՛լ էսա
րան
ուեցաւ.
194:6/
«Ս
ո վետա
կան
Գրուլեերի
Ե
րկրոր գ
Համ
ա գ ո ւ մ
արէն»
կոգմէ
, որ
պարաականութ-իլն
ունէր
^
րսլչե՚-էկեան
^ ւ ն ա գ ա տ ութեան
եւ
ինք–
^ ն ն
առատ
ու թեան
ւ ա ն ա ս ա
՛րանի
բ ա ց ա
յա
յտել
ս ո վ ե տ ա Հ ա յ
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
մէք
ե գ ա հ
թերութիւններն
ու սիւալներր»
՚.
Լ Տ ե ս
«Ս
ովետական
Հայ ա ս տ ա ն »
օրա -
թերթ,
6
Հռկտեմրեբի
1946) :
ինչո՞ւ
կբ խարանուէր
Վարդանանք ^,
երբ մաս կբ կ ա գ մ է բ խո
բՀ բ գ ա
յ ի ն սաՀ ֊
մաննե
բու մէք ձ - ա գ կ ո գ գ ր ա կ ա ն
Հունձքին
:
ւք գ ա ր ձեւ
Ո ր ո վ Հ ե ա ե ւ
, րւօսքբ
ս
I) ովետական
Հա յաստանին
,
«
Զնայաձ–
մեր գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն ան -
ժխաելի
նուաճումներին
, Գրռգնեբի
Հա -
մ ա գ ռ ւ մ ա բ բ
իրաւացիօրէն
ա ր ձ ա ն ա գ ր ե ց ,
որ
ս ո վ ե տ ա Հ ա
յ գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
գաւլա
-
վւա ր ա կ ա ն
ա չ խ տ ա ա ն ^ ե ր ի մէք ե գ ե լ են
լուրք
թեր ութ
իւններ
ռւ սխալներ
: Հա -
մագումարի
ի\ւ\ւս\
քննադասաւթեան են -
թարկուեցին
մ ի չ ա ր ք գբոգների
(բնկեր
-
նեբ
Դերենիկ Դեմիրճեանի,
Նայիրի
Զ՚"Ր–
եանի , էմէնի.
Ա է լ վ ա
կ ա պ ո ւ տ ի կ ե ա ն ի ,
\քարօ
Ա՝ աբգաբե^-նի
, ե ւ ա
յ է ն )
առանձին
ս աեցհ՛
ագռ
րհ՜ ութիւենե
րում
Հ ա ն գ է ս
եկահ՛
Ասլոլիտիկ
(ա պա քագաքա
կան
, Ա՛), գե -
կ ա տ ե ն գ ե ն ա ա կ ա ն - անկումային
եւ
յոոե–
տ ե ս ա կ ա ն արտա
յա
յտո
ւթիւննեբբ
, էնչ ~
պ է ս
նաեւ
այն ստեւլհագո
բհութ
իւններ
բ ,
որոնց
մէք ա գ ա լ ա գ ռ լ ա հ են
Սովետական
իրականութիսնն ու սովետական մարդ -
կանց կերպարները...»,
եւայլն,
եւայլն։
(Տես,
ա ն գ , Ա.)։
Անշուշտ
բան մբ չՀասկցաք
: Պիտի
քա–
նանք
, ռր աւելի
յստակ
րսեն
, թէ
ինչո՛՛ւ
կբ գ ա տ ա ս լ ա ր տ է ի ն կամ «.խիսա
, ^ ն ա գ ա -
ա ո ւ թ ե ա ն »
կ՝ ենթարկէին
Գեմիրճետնի
գ՚՚ր
^Րէ
ի չարս
Զօբեանի
«Պապ թա.գա
-1
՝1–11ր
»ին
, Աիլվա
կասլուաիկեանի
Հայրենա–^
աբբովւ
քերթուահնեբուն
, կամ
,
Ի
^լ
՚՚(է"
I
Համ
ա գ ո ւ մ արի
յիչեալ
պ ա չ տ օ ն ա կ ա ն
յա
յ–\
տ ա բ ա ր ո ւ թ ե ա ն մէք կը
յԻձ"՚–Ի
* ՎԻգէ^ \
հյեչոլմեանի
յանկուցիչ
պ ա տ մ ո ւ ա հ ^ ւ ե -
րուն
:
Արգ
,
Տ ե ս է ք թէ ինչ կ՚ըսեն
աակա
-
լ ի ն , յետ
Հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր ի
Հ ր ա ա ա ր ա կ ո ւ ա հ
պ ա չ տ օ ն ա կ ա ն
գ ե կ ո յ ց ի ն մէք :.
« Համագումարը
գրռգնեբի
ուշա ՜
գրութիւնը
Հրաւիրեց
այն երեւոյթի
վբ -
րայ,
որ ՚էերքին
տարիների
բևթացքռւմ
(կ՚ակնարկէ
1940 ֊ 1945
ՀամաշվսարՀա
-
յ ի ն Բ . սլատերագմի
տ ե ւ ո գ ո ւ թ ե ա ն
շրքա
նին , եբբ խո
րՀ բ գ այ ի ն
իշխանութիւննեբը
Համեմ
ատական
ագատո
ւթիւն
առլին
սո -
վ ե ա ա Հ ա յ
գրողնեբուն
, ա գ գ ա շ ո ւ ն չ
՛լ որ -
հ՜եր
Հ ր ա ա ա բ ա կ ե լ ո ւ
, որոչ
նսլատակնե
-
րով,
Ա՛)
Հայասաանի
ս ո վ ե տ ա կ ա ն գ բ ա -
կանութեան
մէք թ ե բ ա գ ն ա Հ ա տ ո ւ ե լ է \ձՕ.–
վետական թեմատիկայի աոաջատար դե–
րր :
Գրռգնեբի
զգալէ
մասբ,
միակողմանի–
օրէն տարոսելով պատմական թեմատիկա֊
յով,
թ ե բ ա գ ն ա Հ ա տ ե լ
է
Սովետական
կեանքի .գեղարուեստական արտացոլման
անհրաժեշսաւթիւնր :
Ա յ գ
կ ա ր գ ի
գոբհե–
րում
, հեռաւոր
անցեալբ
սլատկերացւում
է ռ.ռմանգիկ
- իտէալականացոլահ
գհե -
բ ո վ ;
Համագումարը
գբոգների
ուչագրու–
թիւնբ
բեւեռեց
լուրք
վ տ ա ն գ ի
վբայ
սո–
վետական
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն մէք
րՈՆրԺոԼա–
նացիոնալիստական տենդենցների դրսե -
ւորումների վտանգի վ ր այ» ։
(Տես
ա ն գ ։
Աառրագհումներբ՝՛
միչտ
մեր կոզմէ,Ա՛՝)
։
Շ ա տ ե ր
Հասկցան
թերեւս
, թէ ինչ էլ ր^
սեն
,ու ինչո՞ւ
կ՚ըսեն։
Ա ա կ ա յ ն ,
վ ս տ ա Հ օ –
րէն
, շ ա տ ե ր ալ գլխու
պ տ ո յ տ
ունեցան
լեզոլական
ա յ ս
ասլուբին
ա ռ ք ե ւ , ու չբ -
նոբՀակալ
պիտի
ը լ լ ա յ ի ն
մեգի,
ե թ է
վաբ–
ձէինք՛
թարգմանել
զեկոյցի
այս Հ ա տ -
ուահը
:
Արգ
, Ա ո վ ե ա ա Հ ա յ
Գրոգնեբռլ
Բ . Հա -
մ ա գ ո ւ մ ա ր բ ,որ պարտականութիւն
ունէր
մ ազէ անց լնե
լու
էսոբՀրգաՀա
յ
բ ա ն ա ս -
տեզհնե
րռւ
, վ ի պ ա գ ի
րնե
բու
,
բանասէրնե–
բու եւ մաքի
ա շ խ ա ա ա ւ ո
րնե
բու
ստեղհա
-
գ ո րհռւթիւննե
րն
ոլ
ա շ խ ա տանքնե
րբ ,
1946/
էր Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
եղբա
կ ա ց
ութ
եամբ
Կռ
յ ՚ " յ " ՚ ն է , թէ •
Ա)
Գերենիկ
Գեմիրճեանի
« Վ ա ր ղ ա -
^ւանք»ն
ու
յիչատակուահ
անուններու
ղբական
ստեղհ
ագո
րհո
ւթիւննեբբ
, իրենց
նիւթը կ՚սսւնեն պաամութենէն, հայ ժո -
ղովուրդի անցեալէն:
Բ)
Գերենիկ
Գեմիրճեան
ու իր երէց
թէ
կրտսեր
լՐէկերներբ
, փ ո խ ա ն ա կ
Սովետա -
կան • • .
լուսաւոր
իրականութիւնն
ու սո
վետական
մ ա ր գ ո ց վասաա1լ1ւ ու
քբտինքբ
երգելսւ,
քաղքենի - ազգայնական
հա -
կումներ կ՚ունենան :
« Ա ովետական
Հ ա յ ա ս տ ա ն » ի եւ
(ձԳբող–
նեբի
Բ .
Համ
ա գ ո ւ մ ա բ » ի ա յ ս
խ ա ր անբ ,
եբկրորգուահ
,
եր
բո րգուահ
,
բազմ
իցս
յեղյեզուահ–
է՝ ոչ միայն
Հայալեզռլ
թեբ
թերու
մ էք , ա յ լ ե ւ ՝
ռ ո ւ ս ա կ ա ն
օրղաննե
-
բու մէք, Զեկայի
բարակներուն
կողմէ ։
Շ ատե
րէն
մէկր,
« փիլիսոփայական
գէ–
տռւթիւների
թեկնահու»
(այսպէս
կը
կոչ
ուին
քցորՀրգային
Ա իութեան
մէք պաա
-
ր ա ս տ ո ւ ա հ ու մարզռւահ
բոլոր
բարակնե–
բր
, որոնցմ
է
նմ ո / ^ ե բ
ողքո
ւնեցինք
նաեւ
Ա բ տ ա ս ա Հ մ ա ն ի մէք, Ա .) Արամայիս
կա
ր ա պ ե տ ե ա ն
, Ա ոսկուա
յ ի
«Լիտերաաոլբ
-
նայա
կաղեթայի»
(Գրական
Թեբթ,
Ա՛)
31
Տուլիսի
1948/
թ ի լ ի ն մէք , ի չարս քը–
սանէ
աւելի
Հայ բանաստեզհնեբու
, ան -
ռւանի
սլաամ ա րաննե
ր ո ւ ,
բանասէրներու
եւ
վիպասաններու
, նաեւ
Գեբենիկ
Գե -
միրճեանի
«*Լարգանանք»ի
մասին
կբ
գ ը –
րէր–
- « Գերենիկ
Գեմիրճեան
Հ ր ա տ ա բ ա -
կե ց եբկՀատոր
պ ա տ մ ա կ ա ն
մ ի վէպ,
« ՜ ՚ յ ^ ա բղանանք
» , փա ռ ա րանե
լո վ
եկեղե
—
՛ցին : Անկեալին
նուիբուահ՜
այս ե ր կ ա ր ա -
սիրոլթեան
մէք, տ ե ղ են գրաւել
պատ -
ի՛՛նչպէս
եղաւ , ա յ ս
անղամ
ալ
երթանք
ըսի ու ելլենք
քիչ մբ ղուբս,
քիչ մըՀե -
ոյաւն ։
Ու
ոաքի
ելայ
խաւրուելու
ա յ գ
գիչեր–
ուան
կաոա
խում
բին
գացհւլնեբուն
։
Վ ե ր ի
աղուոբ
լուսինին
Հետ ու
փալփլող
աստղերուն
տակ
ճամբան
առինք
ու սու -
բացինք
մինչեւ
առտուն
, կէս
քուն
, կէս
արթուն
:
Գիչեր
ա տ ե ն
ի ՞ ն չ կբ տ ե ս ն ե ս ,
ճ ա մ բ ա -
ներու
լոյսեր
միայն
ու կարհես
քեղի
Հեա
քալող
հառեր
Հսկայ
եւ իրենց
ե տ ե ւ
ա մ ե –
Հ ի
լեոներու
չարքը
միայն
որոնց
սաորո
-
տէն
քարշ
կուտանք
: Բայց
սոսկում
կու
՛լայ
վյրագ,
եբբ գ է պ ի վ ե բ
^ ՚ " / / Հ
ո ւ գ ե ս ,
Հիմակ
վրագ
պիտի
փլի կարհես,
իսկ երբ
կը
ճեզքես
ու անոնց
մէքէն
1լանցնիս , փա–
պուղփներոփ
նեղ ու ե ր կ ա ր , խ ա լ ա ր , խա
ւար , էլապչիս
կը մնաս
• . .
Հեռռւէն
ց ա ն ց ա ռ
տուները
գիւգացինե
-
բուն
մեզ կը ղիտեն
իրենց
աղօտ
լոյսերով
ու կան ալ ոբ 1սռբբ
թաղուահ՝
մչիկ,
մ
չիկ
կը
,Փ՚անան
% Երնէկ
իբենց
... :
Եօթը
ժամէն
Հասահ–
էինք,
ու
կ՝իրենք
վ ա ր - էքս - Լէ - Պէն։
Առաքնորղս
, կին
մը
բաբի,
տ ա ր ա ւ
ի ն ձ Հոն ուբ գրահ՜ էի
է
Բայց
ո՞ւր
էինք,
ո՛՞ւր
եկանք,
ո՞ւր ենք
Հիմակ։
Ա ռ ա ն ց
օղանաւի
ալ մ ա ր գ
թռչուն
է կարհես
, այսօր
Հոս , վաղբ
Հոն ։
Բայց
աչխարՀ
ը քիչ տ ա ր բ ե ր
կ՚երեւի
Հոս
մ եր
աչքին
, սակա
յ ն ս պ ա ս ե ն ք
...
՚Բազաքբ
նչանաւոր
գ ա ր ձ ե ր է իր քեր -
մ ուկներովր
,
մ ա ս ն ա ւ ո ր ա պ է ս
յ օ գ ա ց ա ւ է
Հիւանգութեանց
Համար։
Ամէն
տ ա ր ի էնչ
բազմութիւն
կը խուժէ
, ամէն
ա զ գ է
ու
եբկբէ
:
Այքլ մը Հարեւանցի
եւ մ ա ր գ կբ Հիա -
նայ
Հ ա ս տ ա տ ո ւ թ ե ա ն
կառուցռւահքին
ե լ
անՀամար
խուցերուն
ու
կարգուսարքին
Վր՚՚՚յ
• Լ"գանքի
տ ե ս ա կ ն ե ր ՝
մինչեւ
ա բ ե –
ւելեան
բաղնիքներու
ձեւերը
:
Ջերմռլկին
մէք
ա ռ ա հ են նաեւ
Հռովմայեցիներէ
մը–
նացահ
կ ի ս ա ք ա ն գ
աւազանը
, իր գասա
-
ւոբումներռվ,
այժմ
տնղորհահելի
;
Ի^ւկ
եոբբ
կառուցուահ
է Հինգ
յարկի
փյւայ
ա ր գ ի ա կ ա ն
ճարտա
րապետ
ութեամբ
եւ
բաղմաթիւ
ղբասենեակներով
յ
Հէէնքէն
մ ութեան
րուրժո
ւա—կղե
ր ա կ ա ն
սխալ ըմ–
բոնումներբ,
այնպէս,
ինչպէս Որ նաիյկին
Հայաստանը ոսկեդարի շրջան ապրած
լի–
նէր »:
Կը
կարհենք,
Որ
հիմա հասկցաք • • .
Բոլշեւիկեան
րարակնեբբ,
կամ՝
բոլշե
-
լի կեան
ս ա ր ս ա փ ի տակ
գ ո ղ ա Հ ա բ
մին
ու -
ճար Հայ գ ր ա ղ ա տ ն ե բ
, ոճիր կբ նկաաեն
,
ոբ Հայ մ ա ա ւ ռ ր ա կ ա ն բ
դէպի անցեալ
սե -
ւեռի
,
֊ գ է պ ի իր
եկեղեցին,
գ է պ ի
իր
Հ ի ն
փայլքը,
գ է պ ի իբ երբեմնի
դիւցագ -
նական կեանքը :
Ա Հ ա թէ
ի ն չ ռ ՚ ^ ւ կը խարանեն
, ու
|սստիւ
կը յանդիմանեն :
գուբս
երբ ուղես
կը աանին
քեղ ցռյց
տա.
լու ակը
քուրին
, երկար
ղետնու.լչ.է
մը
անցնելէ
վեբք,
ղոռռ^ւեբոլ
մէք ու ապա -
ռ ա ժ է
քարայրներու
նեբքեւ,
ուրկէ
կը
բխի
շառաչուն
, յիսուն
ա ս տ ի ճ ա ն
քերմոլ–
թեամբ
քուրր
ու կը բաչխուի
Հաստատու
թեան
ամէն
անկիւնը
;
Հոն
կուգան
երկու
ս ե ռ է
,ամէն
տ ա ր ի -
քէ , ոմանք
ա ն թ ա ց ո ւ պ ե ր ո վ ,
ուրի^եր
ձ ե ռ ն ա կ ա ռ ք ե բ ո վ
:
Մեր
երկրին
մէք ալ պ ա կ ա ՞ ռ են քեր -
մուկնեբն
պ է ս , պ է ո Հիւանգութեանց
գ է մ ,
րայց
ե՛՛րբ
պիտի
գ ա յ օրբ որ Հայուն
տա
ր ա գ ի ր
զաւակն
ալ օ գ տ ո ւ ի , մ ա ն ա ւ ա ն գ իր
քինՕ
երկնքին
տակ
։ Գոնէ
ա զ ա տ ր Ա ա բ եր
թալ
- գալու
իբ արձակուրզներուն
, ես
Հայրենիքին
կ ա ր օ տ ր առնէր։
Ե՛՛րբ • - •
Բաղաքին
մէք թէ չուբք
կԳրեւան
Հնոլ–
իժիւններբ
Հռովմէական
Ժամանա1լներէ ,
կոթողներ
Բ ՛ Գ –
ղարերէն
, Բրիստոսէ
ա–
ռ ա ք :
Գեղեցիկ
են իր
Համայնապատկերները
չորս
գին , շ ր ք ա պ ա տ ռ ւ ա հ
բաբձրաբեբձ
լեռներութ
որոնք
տ ե գ տ ե ղ օժտուահ
են
բուսականոլթեամբ
, գալտրիքով։
Լեռնե
-
րէն
մէկուն
բարձրութիւնն
է
1550
մեթր։
Աղային
վերելակ
մը կը բանի
անգագար
:
Վ ա ր ը ,
Պուբժէի
մեհ՜
լ ի ^ ը ,
քազաքին
քք՜ոցը
մտահ,
նաւարկելի
եւ
Հաճելի։
Լճէն
գիմացի
ափն է մենաստանը
Աբ -
բան
ե բուն
Հ ի ն եկեղեցիովը
ք ա ն գ ա
կտգռրհ
ե լ
նկարնե
բովը
տ ն ա ղ ա ր ա Գ, ե լ Գ՛ գ ա -
բու
:
Ուրիշ
բարձունք
մ լ ^
"՛էէ
մօտ
Հազար
մեթր
, ուր կբ րանին
Հ ա ն ր ա կ ա ռ ք ե ր
,
անց
նելով
ռ ձ ա պ տ ռ յ տ ու գարձղարձիկ
ճամ -
բ ա ն ե բ է : Զբ
օսանքներ՝
պարապ
վաիյտի . . •
իսկ
րուն
քազաքին
մէք, ամէն
կոզմ
ճոխ վա ճ ա ռ ա տունն եր Փարիղեան
ցուցա
-
փեղկեբոփ,
ուր ամէն
ինչ կրնաս
գտնել
:
Եւ
ճաշարան
, սրճարաններ
ճոխ ու ղաբ -
ղաբուն
, պանղ.ո1^եբ
մեհ , փ ա ր թ ա մ
եւ
իշխանական
: Հ/աել
խ ա ղ ա ր ա ն ,ռւբ բ ա խ տ
կբ
փւռրձեն
փ ա ր պ ե տ ռ բ ղ ի
այցելուներ
:
Հայեր
ալ կան Հոն Հ ա ս տ ա տ ո ւ ա հ
: իմ
գ ի ա ց ա հ ս
, երեք
բնտանիք
, մին ա ռ ե ւ -
տ ր ա կ ա ն
Հանգեբձեզէնի
, միւսբ
կօշիկի
,
եբրոբղը
լուսանկարիչ
մբ , ռրուն
կինն
է
միայն
Հայ , իսկ մնացեալք
օտարուՀի
-
ներու
Հետ տուն
տեղ կաղմահ
են զաւակ
-
ներոէվ՜։
Լալ գիրք
ունին,
բայց
մեկուսա
-
ցահ
են ե լ ուհացահ
• • •
^՚՜-րէէ
շ՚"ա Հայեր
ալ, կուղան
ու
կ՚եր
թան
ամէն
տ ա ր ի ,
յօգացալ
ռւնեցռղներ
,
մինչեւ
ռր գ ա ր մ ան
գտնեն։
Տոյսբ
Որ
չ ը լ
լայ,
մ ա ր գ ս
ի՛՛նչ է ...
ճեմռղնեբոլ
բազմութեան
մէք տ ե ս ա ն ք
՚^ո՚յ
քաՀանայ
մբ իր մօրուքոփ
ու սքե -
մռփ։
ճ ի չ գ ու ճիչղ
Հայոլ
տ է ր տ է ր որ ե–
կեր է իր ցաւերուն
Համաբ
:
Կ՝իքնենք
շուկայ.
Վ ա ճ ա ռ ո ր գ ն ե ր ո ւ ն կէ–
Աբ
քաղաքացիներ
են ,՝կէսն ալ գիւղացի
-
ներ
շրքականերէն
: կան պ ա ռ ա ւ ն ե ր ալ
Ո–
բոնք
մէկ, մէկ կողոփ
բան են
բերահ֊,
թարմ
ե լ Համոփ,
միրգ
ռլ
բանքարեզէն
,
ինչ ռբ կ՚ուղես։
Ունին
կշիռներ
Հ ն ա գ ա ր
եան,
ր,*սյց
միամիտ
են , քեզ չեն
խ ա բ ե ր
՚ՆԻԻԹԵՐ
Պ Ա Տ Մ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն
Հ Ա Մ Ա Ր
ՕԷՅԴՈՅԻ
Ե՚ՆԵՐԱԿԱՆ ւԼԱխճԱՆԸ
•
Ա ր ա մ
ըսաւ.
Գիտեմ
ռր առաքին
առ—
թիլ,
տեղեկութիւններ
պիտի
ուղէր
գիւղի
ք ա ր գ ի եւ թալանի
մասին
, անՀրաժեչտ
է
Մ ա ր գ ա բ ը
միասին
առնել(*)
:
Հ ա ն գ ի պ ո ւ –
մը
յ ո ՚ ֊ ՚ լ ի չ
եղաւ,
Համբոյրներ
, ուբա
խոլ -
թեան
եւ յուզմունքի
լացեր
ե ր կ ա բ
վայր
-
կեաններ
խլեցին
։ ի ր շարժուձեւը
,տրամա–
բանութիւնը
եւ գատռղռւթիւնը
ղարմանք
կբ պաաճառէ
ի ն :
Ուղեց
հանօ
թութի ւ ն
ղիւղա
ցինե
բու
ներկա
յ կացութեան
մ ասին : Ե բ կ ա ր
կ ա ն գ
ա ռ ա ւ
գիւղի
քարդին
ե լ
պ ա տ ճ ա ռ ն ե ր ո ւ
մասին։
Մի՛չտ
ԳԼՈ՚-խը
կախ,
" ՚ ֊ շ ի
" ՚ ֊ չ ՚ ՚ Վ
մտիկ
էլլ^էր
Աբամի
ղեկուցումը :
Պ ա ա մ ութեան
րո
լո
ր
մանրամ
ասնռւ
-
թեան
հանօթանալէ
վերք,
Աէյղօն
դլու
-
Է՛Ր
Ր՛
ւրճրացուց
ու
ղա
րճալ
մե.
« Կր
(*) 1902ի Երկրի րնդհանուր կագմա -
կերպոՆթեան օրերուն, տեղական լսում -
մին միանալու թեկնածու է ի : Այրի մօրս
հեա աոանծին կ՚ապրէի: կոՆսակցութեան
րոլոր թուդթերը մեր տան մէջ կր պահ -
ռւ–էին: Մանաւանդ որ րոլոր գրական աշ.
յսատանքներր ինծի մաքուրի քաշել կու -
տային։ Վստահութիւն գրաւած էի , դեռ
18 տարեկանիս:
ցաւէմ
րսաւ
, պ է ա ք ե գ ա հ է չ ա փ կարող
ե–
ղահ
չէք, ժամանակի
փեբւսՀաս
հանրու
-
թեան
բեր ում
ոփ,գիւղը
ա ղ ա տ ե լ
ս պ ա ռ ն ա
ցող
փոթոբիկէն
: Գիււլի
մբ
կ ո ւ ս ա կ ց ա կ ա ն
մարմինը
շա րժուն
խում բի
մբ
կրնայ
պ ա բ տ ա գ բ ե լ իր կամվ>ը,
երբ վտանգ
կբ
ս պ ա ռ ն ա յ
Հ ա ս ա ր ա կ ո ւ թ ե ա ն : իրական
պա–
Հանք
դրահ
է ք , գ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր ,
կամքը
պ ա կ ս ա հ է
ղայն
իրտդռ
րհե
լ տալու
:Զեմ
գ ի տ ե ր ,
վա՞խն
է ւգատճառ,
թէ"
անւիռր–
ձութիւն
կար ։
Զեր
թո
յլ
կեցուահքէն
դ ժ բ ա խ տ
գիւղա–
ց իներ
ը , ա յսօր
զ ր կո ւահ են
ա պ ր ե
լու
նիւթական
միքոցնեբէն
,
72
անմեղ
ղոՀե -
բով :
Ե ր կ ա ր ու 1սոբ լռութենֆ
մը ՚էերք չ ա -
բունակեց
Այղպէս
է բ ա խ ա բ
բոլո բ այն
ժողռվուբգնեբուն
ոբոնք
ա զ ա տ ո ւ թ ե ա ն կբ
տենչան։
Պաաոմութիւնբ
կ՝բսէ.
Ազատռլ
-
թիւն
որեւէ
ժողովուրդի
նուէր
չփ տըր -
ուիր : Ան արիւն
ու ղոՀեր
կը պ ա Հ ա ն քէ ։
Ալվառինչ
իր տուրքն
է ռր վ ճ ա
բահ
է ։
Երանի
թէ ա յ գ վերքփնն
ը Ա ա ր
. . .
Ա ա ր գ ի ս , որ ամէն
բան անուշի
կ ա պ ե լ
դ ի տ է ր , բէւգմէքելոփ
րսաւ
.
- -
Աիրելի
Աէյդօ
, եղահը
եղահ
է, ա -
ւելոբգ
է փրան
խորՀիլ
, քանէ
ոբ ալ
ձեռք
չ ի
գ ա բ ։ Մէկ բան կբ խնգրեմ
, չ վ ս ա ն դ ա -
րել քու տ ր ա մ ա գ ր ո ւ թ իւնբ
ե լ
աւելին
քու եւ Գէորգի
միքեւ
անՀաբկի
ըսի
ըսաւ–
նեբ
գոյութ/՜ւնր
չունենան
:
Աէյդօ
լուրք
կ ե ր պ ա ր ա ն ք ո վ մբ գաբ -
ձաւ
Աարդսին
.
Ես Հայ ժողովուրդի
ա ղ ա ա ո ւ թ ե ա ն
սրբաղան
գ ա տ ի ն
անձնուրաց
ղինուոր
մ ը ն եմ , եւ կապոււսհ
կուսակցութեան
մբ,
որ ունի իր երկաթեայ
կ ա բ գ ա պ ա Հ ո ւ –
թիւնը
: Ե ո Գ է ո բ գ բ կը ճանչնամ
իմխմ
բապետ
, ի ն ձ Հրամայոդ
: Ե թ է ան
ունի
էր
թերութիւնները,
կուսակցութիւնն
է
որ
պիտի
ուզգէ
ղայն։
Կը մագթեմ
որ ան
ա ր գ ա ր
գուբս
գ ա յ , իբ գոբհնական
կ ե ա ն
քի մէք, եւ մնայ
իր արժանիքի
բաբձրոլ
-
թեան
վրայ։
Ա յ գ
մասին
ա պ ա Հ ո վ
եղէք
:
Փոխռւեցան
խօսակցութեան
նիւթեբշ
:
հքնդիրբ
դ ա ր ձ ա ւ
ռուս
կ ա ռ ա վ ա ր ռ ւ թ ե ա ն
մեր
գ ա տ ի ն
Հ ա ն գ է պ
բռնահ
գէրքէն
վր -
րայ։
Աէյգօ
՚ լ լ ո ւ է ՚ ը
երերցոլց
եւ Հ ա ռ ա -
էելով
շարունակեց
•
^ ե ՚ լ ի
այնպէս
կ ո ւ գ ա ր թ է ռուս
կա -
ռավար
ութիւնը
բ ա ր ե ա ց ա կ ա մ
ւէե բ ա բ ե -
րում
ունի
մեր դ ա տ ի ն
Հանղէպ
: Գ ա ց
ինք
տ ե ս ա ն ք
Որ
վատ
վերաբերում
ունի
Հայե
րուս
Հ ա ն դ է պ : Ո ր ս ռ ր գ
Գէոբղի
, Թոր -
գոմի,
Նեւբուզի
, Աշոտ
Երկաթի,
Խանի
,
Կայհակ
Վ ա ղ ա ր շ ա կ ի
խումբերը
եւ դ ե ռ
ուրիչներ
առաքին
Հարուահնեբը
ռուս
ս ա Հ մ ա ն ա պ ա Հ
ղինուռրներէն
կբ ստանա
-
յ ի ն ։ Մի մոռնաք
կովկասի
ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն
կալուահներու
գրաւումբ,
գսլբոցներռւ
վւակումը։
Նաեւ
Հայ թ ա թ ա ր ա կ ա ն
կռիւ
-
նեբը : Տ ա ր ա կ ա ն
կառավարութիւնը
էլ^ոլ -
ղէբ
տկարացնել
Հայութիւնր
: Այս րըռ ֊
նութեանց
դէմ, ամէն
տ ե ղ , ամէն
ճ ա կ տ ի
վ ր ա
յ Գ ա կակղութիւնն
է ր որ կուրհք
կու
տար
, ա Հ ա բ ե կ ռ ՝
մնե
ր բ կբ կազմ
ա կ ե ր պ է ր
,
յանուն
ին^ւասլէ^յ
շտսլանո
ւթե
ան :
Արամ
ղգո՛ւ՛՛՛է
Ա է յգո
յ ի
տ ր ա մ աղ բու - ,
թեան
լաբուրլը,
խնդրեց
բացատրե՜լ
թ է •
ինչ
պ ա տ ճ ա ռ ն ե ր ո վ
չլկկեբացալ
Գէռր
-
դին
, Աղթամարէն
Երկիր
գ ա ո ն ա
լ ո լ
; էճ.
յետոյ
ինչա չ վ ս ա տ ա ն ^ ւ ե ր
կաաարեց
կով -
կասի
մէք :
Արձանագրելու
արժանի
գոբհ
մը չտե
սայ : Աակայն
ձեր վւավւաքին
գոՀացում
տալու
Համար
ըսեմ
•
մուրալու
կռիւէն
՚իեբք,
1904/
ամա
ռը
, ութսուն
ընկերներով
անցանք
Վ ա ն է
Ա դ թ ա մ ա բ ա յ
կղղիէն
մէք,
զինուորական
իւոբՀուբդի
որոչումով,
խմրտսլետ
մբ ու -
ժեզ
էսռւմ
բ ո վ մբ կբ գ ա ո ն ա բ
Երկիր
(Տա
րօն)
: Այս ոբոչումը
երկար
վայրկետններ
էսլեց։
Ոչ մէկ է ս մ բ ա պ ե տ
Երկիր
դառնալու
կամք
չյայտնեց
:
Լուռ
էին բոլորն
ալ։ Ա յ գ
ե ր կ ա ր ա տ ե ւ
լռութեան
պաՀուն
Գ է ո ր գ
ձայնբ
բ ա ր ձ ր ա –
ցուց
••
« է "
կը գ՚սո-նամ
Երկիր
:
Ո"՚֊Ր
պիտի
երթամ
, Հոն է իմ աեղը
, այն ա չ -
էսաբՀր,
ուր աււաք էւն ա ն գ ա մ
էւմ մտնկա
-
կան
ճիչբ
բարձրացաւ
, ե լ Հոնսլէտք
է որ
ը լ լ ա յ
նաեւ
իմ
ղերեղմանբ
:
Ո ւ է ՚ ՚ ՚ ռ ե ց ի
սուրբ
ս ր տ ո վ
, այն ժոզովուրղի
աւլաա
ու
թեան
Համար
տ ա լ իմ
կ ա ն ա չ
արեւը
։
Մ Ա Ր Գ Ա Ր
Բ Ա Ր Խ Ե Ա Ն
(2)
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
