(ՏՊԱԻՈՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ)
Աւագ
Զորեքշաբթի
ա ռ ա ւ օ ա ե ս ւ ն
, երի -
աասարդ
Հայրենակից
ուււանողի
մր, Ար–
ա ա շ է ս Տ կ ր հքա չաա
ուր եանի
Հ ե ա ,
Պ Հ ՜ յ ~
բութէն
Հօթոմոթրիս^ով
ճամբայ
կ՝եչլենք
ԳԿ՚ՂԷ
Հ
"՚լէ"1–
Ե ր ե ք վակոններէ
բ ա ղ կ ա ց
եալ
կառախումբին
մէ^, ասեղ
ձղելու
ա ե ղ
չկայ : ճ ա մ բ ո ր գ
եւ. սլայուսակ
խռնոլաէէ
են
իրարու.։
Նախօրօք
տ ո մ ս ա կ
չէինք
գԱ–
նաձ՝
, բ ա ւ ա կ ա ն
նեղութիւն
կրելէ
Վեր^
կրցանք
աեղաւռբուիլ
Բ . կ ա ր գ ի
վակոնին
մէի
ձ^ակառակ
ամսլոա
եբւ^քին
ել աե ղա -
ց ս ՚ Լ
անձրեւիՆ
I
ուրախ
եւ խանգավառ
մ թ–
նոլոբտի
մր մէ^ կ ա ռ ա խ ռ ւ մ բ ր
ճամբայ
կ՚ելլէ
ել կտրելով
ու իբ ա^ին
ձգելով
լխբանանեան
Հրաշալի
լեռնաշւլթան
, կր
սուրա
յ ալե կոծ
Մ էշե բկբականի
ավյե
բէն
Տ
ճամբորգներր
մեծ մ ա ս ո վ Հայ ուսանող
-
նեբ
, ուսուցիչներ
ել րնաանիքնեբ
են , ո–
բոնք
Զ ա ա կ ի
աբձակուրգէն
օ գ ա ո ւ ե լով ,
է^երթան
քանի
մր օր Հ ա ն գ ս տ ա ն ա լ
իրենց
ծնողքին
եւ աղղականներուն
մօա Հալէպ
,
Գամրչլի
եւ շրշականե
ր ր : ք՛ո լսբբ
աղատ–
օրէն կբ խօսին
Հայերէն
,
ոլսանու^եբբ
կ^երգեն
Հ ա յե րէն եւ "(՛րա
լիր ու
սբամիտ
կատա1լնե բուէ կբ ղբաղե
ցնեն
կառա
խում
-
բին
բ ա ր ե կի ր թ ել բ ա ր ե ա ց ա կ ա մ
Լիբա
-
նանցի
սլաշտօնեաներր
:
Ա ր գ է ն
ա ն ց ա ծ ենք Բ՚բիվւոլին
(Տբիսլո
-
լիս)
եւ մ օ տ ե ց ա ծ
Աուբիոյ
ս ա Հ մ ա ն ա գ լ ~
խին տ իրաբանցում
մր կբ
սկսի
ճամ - ՚
բոբ գ ն եբուն
մ ԷՀ : ԱաՀմ
ա ն ա գ լ խ ի
վ ր այ , •
ա ն ց ա գ ր ի ել իրեղէններսւ
կ ա ն ո ն ա կ ա ն
բնութիւն
սլիտի
կ ա տ ա ր ո ւ ի
•, Ա եր
անու–
չիկ
ա ղ ա ք ր , Ք Բ ք ի ^ ե բ ո վ եւ
կատակներով
իրար
կր քաշքշեն
ե ւ վ ա խ կ ո ա ն ե ր ո ւ ն
սիրա
1լուաան
;
Հինգ
վ ա յ ր կ ե ա ն
վ ե ր ^
կ ա ռ ա խ ո ւ մ բ ր
կանգ
կ^աոնէ
սաՀմանագլխին
ւէրայ
եւ
սլա չաօն
ե ա ն եր լԼ կբ
ձեռնարկեն
քննոլ
-
թ ե ա ն
է
Յեաոյ
կր սկսին
ա չ ք է
անցրնել
բոլոբին
ա ն ց ա գ ր ե ր ր : կարղր
ինծի
ե կ ա ծ
է
1֊—-
Նանսէնեան
ա ն ց ա գ ր ո վ ել
լիբանան–
ե ա ն
վիղայով
պ ի տ ի
մանեմ
Աոլբիա
: Գըի
թ ե ա ն մր չյանգելով
կբ Հարցնէ
թ է
ի՞նչ
Հպատակ
եմ ; Բար եբ ախաաբար
, Հայրե
-
նակիցս
Արտաչէս
, ոբ լալ ա ր ա բ ե ր է ն
գ ի
տէ
, օգնութեան
կր Հասնի
եւ
բ ա ց ա տ բ ո ւ –
թ իւննե
ր կուտա
յ : Պ ա չ տ օ ն ե ա ն կլլ Հրա -
լիրէ
Ա բ տ տ շ է ս ր
իրեն
Հեաեւի
լ
մինչեւ
պ ա Հ ա կ ա ն ո ց ; Ա ն ց ա գ ի ր ս
առնելով
,
կր
մեկնին;
Կ՝անցնի
Հինգ
տասր
ր ո պ է ,
ճամ–
բՈվւղներր
անՀամ
բեր
1լբ ս պ ա ս ե ն
;
3 ան —
կ ա ր ծ
կ ա ռ ա խ ո ւ մ բ ր
1լր շաբմ-ի՛,
Բոլոբս
ի—
բ ա բ
էլանցնինք
;
Ե ր ի ա ա ս ա բ գ
ուսուցիչ
մբ
, որուն
անունբ
չեմ յիչեր
գժբախտա–
մաբ
, յաււաշ
կբ
նեաուի
եւ
անմիշապէս
կաււավա
րին
մօ տ ենա
լով կր ս լ ա գ ա տ ի
եւ
կր
կեցնէ
գնացքր։
Վ ե բ շ ա պ է ս ,
կԳբեւայ
Հայրենակիցս
, ոբ անցագիբ,,
ձեռքր
բռ ֊
նած,
վաղելով
կբ նեասւի
կառախումբին
մէշ–.
Կ ր ց ա ծ էր Հ ա ս տ ա ա ե լ
Նանսէնեան
ա ն ց ա գ բ ի ն
օրինաւոր
Հ ա ն գ ա մ ա ն ք ր
եւ
Հինգ
ոսկի
վ ճ ա ր ե լ ո վ ,
ա ռ ժ ա մ ե ա յ
վիղա
մր եւ Աուբիա
մտնելու
աբտօնոլթիլնր
սաացած
էբ ինծի
Համաբ
;
Այս
ա՚եեշան
միշագէպէն
վերշ,
կաոա
-
խումբը
կրկին
ճամբայ
կԳլլէ։
Այլեւս
մեր
եաին
ձղած
շբարբի
Լիբանանր,
կը մըտ ՚
նենք
Աուբիոյ
գ ա շ տ ե ր ը ։
կ՝անցնինք
Հոմ–
սէն
, Հ ա մ ա
յ է ն ։
Բանի
կը մօտենանք
Հ ա –
լէ"էԻ
1
այնքան
կը բարձրանան
տ ր ա մ ա -
գրութիւննեբը։
Յարակից
վակոնէն
, կը
լսուի
Հայ ուսանողուՀիի
մը
մեղրանուշ
ձայնը
«Ասում
են ուռին,
աղշիկ
էբ
ինձ
պ է ս ՛ ՛ ՛ » ։
Ա ռ ն ա կ ա ն
ձայն
մը կր
պատաս
խ ա ն է իբր Հովիւ
Ա ա ր օ
Բաբձբ
ս ա ր ե ր ,
այ
ս ա ր ե ր , ձէն եմ տալիս,
այ ս ա ր ե ր » :
Կր
լսուին
ծ ա փ ե ր ե ւսւբախութեան
կան -
չեր : հյանգավառոլթիւն
:
կառտխռւմբը
ւ^անցնի
սուբիական
գիւղերէ
,
կոնաձեւ
Հողակոյաերով։
իւրաքանչիւր
Հողակոյ
-
աի
ներքել,
կայ ծ ա կ մը, որ իբբ
գ ո ւ ռ
կը
ծ ա ռ ա յ է
բնակի^երուն
: Ամբողշ
ճ ա մ
բու
ընթացքին
, կը Հանգիպինք
ոչխարնե
րու
, ուղտերու
ել րարձրէն
թռչող
ոսլի -
տակ
արագիլներու
, որոնց
կբ
նայիմ
կա
ր օ տ ո վ : Անոնք
ինծի
կը յիչեցնեն
ծնըն
-
գ ա վ ա յ բ ս
. .. ;
Կ ա բ ե
լով
անՀամ
ա ր
բլուրներ
,
անսաՀ–
ման
գաչտ
ու ղուրան,
Հ ե ա գ Հ ե տ է կբ մօ
տ ե ն ա ն ք
Հալէպի։
Տ ե ղ
ա ե ղ ,
Հոզր
ո ռ ո գ
ո ւ ա ծ է շուրո
վ։
Կ՝իմանանք
թ է , քանի մը
չ ա բ ա թ
առաք
, ք ա ղ ա ք է ն
անցնող
՛Բուէյք
գետը,
յորղած
ել ա ղ ե տ ա լ ի
Հետեւանքներ
ունեցած
է ։ Գուբսը,
միչտ
կ՚անձրեւէ
:
Ջեմ
գ ի տ ե ր որ կայարանէն
, յանկարծ
,
կ ա ռ ա խ ռ ւ մ բ կը մանեն
5—6
քոլոսաւոր
,
սեւ
Հւ^ւճ՜^՚^^ն
ե բ ո վ ու
գոյնղգոյն
ներով
քիւրտ
ճամբորղնեբ
, որոնք
կ ո ւ գ ա ն
կբ
տ ե ղ ա ւ ո բուին
մեր վակոնին
մէշ, ^իշղ
մեր
ե ա ե ւ ի նստարանին
վրայ
եւ կը սկը -
սին
խօսիլ
քիւբաերէն
:
Հազիւ
կը
զսպեմ
զարմանքի
բ ա ց ա կ ա ն
չութիւն
մը եւ
յ ո ւ զ –
ո ւ ա ծ ,
1լըսեմ
ուսանող
Հայրենակցիս
1
« Ա՛՛րքան
կը նմանին
մեր երկրի
՝Բիւրտե–\
բուն։
Ա՞ր տ ե ղ ա ց ի են» V
^ ա մ բ ո բ գ ն երէն\^
ոմանք,
կբ թթուեցնեն
իրենց
գէմքերը
եւ^
կը
Հեռանան։
Ը ն գ Հ ա կ ա ռ ա կ ն
, ես եւՀայ~
րենակւլփցս
, կր մօաենանք
՚Բիւրտերուն
եւ
ափ ի բ ե ր ա ն
ձ գ ե լ ա է նորեկները
: Կ^իմա
-
նանք
թ է , Տ ի գ ր ա ն ա կ ե ր ա ի
շբշաններէն
ե կ ա ծ
վ ա ճ ա ռ ա կ ա ն ն ե ր են : Ա ր տ ա շ է ս շ ա տ
սաՀռւն
կը խօսի
քիւրտերէնբ
եւ
մտերիմ
ղրոյցի
բռնուած
է անոնց
Հետ։
Ե", Հա -
զ ի լ
քանի
մր բ ա ռ ռ վ կը մասնակցիմ
խօ -
ս ա կ ց ո ւ թ ե ա ն : Ա ե բ Հին
Հբաբեկամները»
իրենց
կարգին
, Հ ե տ ա ք բ ք ր ո ւ թ ե ա մ բ գի -
ա ե լ ս վ զիս ու Հայրենակիցս
, կր
Հարցնեն
թ է , մենք
ո բ տ ե ղ ա ց ի ենք եւ ինչսլէս
գի -
տ ե ն ք
իբենց
լեղուն
... « Մչեցի
ենք»
, կր
պատասխանէ
Ա ր տ ա շ է ս
, կտրուկ
- ՊաՀ
մր,
իրարու
ե ր ե ս կը նայինք։
՛Բաբ
լռու -
թիւն : Բիւբտեբռւն
լեղուն
բռնուած
էր ՚
Մինչ
յարակից
վակոնէն
, աւելի
ս ի ր ա վ ա ռ
կՂրգեն
€Անուչ»ն
ու
«ՀովիւԱաբօն»
ել ա–
ւ ե ֊ լ ի
ումգին
կը լսուին
ծ ա փ ե ր ր եւ Հայ
ուսանոզներու
խանգավառ
կանչերը
:
Մութը
չ կ ո խ ա ծ , կբ
Հասնինք
Հալէպ։
Ա է կ ժամ վերշ,
կԴշեւանիմ
Աասունցի
Հայբենասէր
եւ քաշ
Հովուի
մբ, Տ է ր Մը–
կրտիչ
Ա– քաՀանայ
Մ ո ւ ր ա տ ե ա ն ի
տունը։
X
Աւագ
Հինգշաբթի
X
Ն"աած
,
տ է րՀօր
տ ա ն
ս լ ա տ շ գ ա մ բ ,
Հալէպի
կ ե գ ր ո ն ա կ ա ն
պ ո զ ո տ ա ն ե ր է ն
մէկուն
վյէայ,
կը
գ ի տ ե մ
շ ե ր մ ե ռ ա ն գ Հայ ժողովուբգը
որ,
շարան–
շարան
կ Դ բ թ ա յ
լեցնել
Հալէպի
Հայոց
եկեղեցիները։
Ոտնլուայ
է ։
Հ ա ն գ ի ս ա ւ ո ր
սլատարագ
կր մաաուցուի
• • ՚ Կր
լսուին
կ ո ճ ա կ ն ե ր ը եւ յանկարծ
, անՀուն
փափաք
մը
կ՚ունենամ
միանալու
ա յ գ
բաղմու
-
թեան։
Տ է րՀօր շնռրՀալի
աղշկան
Օր՛
Զապէլի
Հ ե տ , կ՝ոբոշենք
երթալ
Հալէպի
Հինաւուրց
՚Բառասուն
- Ա ա ն կ ա ն ց ե կ ե -
զեցին
, որ կբ գ տ ն ո ւ ի
քազաքին
Հին թ ա –
ղամասերէն
մէկուն
մէշ։
Կ՝անցնինք
նեզ ու ոլոր
մոլոր
ճամ
բ ա -
ներէ
, քարաշէն
ու Հազարաշէն
կ ա մ ա ր -
ներէ
, կր
Հանգիսլինք
Հինումաշ
ձիաւոր
ու սեւ կ ա ռ ք ե ր ո ւ
, ֆ է ս ա ւ ո ր
, տ ե ղ ա ց ի պէ–
յերու
ել աղաներու
, սեւ քողերով
ծ ա ծ -
կ ո ւ ա ծ
իսլամ
կիներու,
գոյնղղոյն
էնթ֊ա–
ւ^^ինեբ եւ ա լ պ ա ն ա կ ա ն
շսւլվար^^^
Հ ա գ ա ծ ՜
ֆէլլաՀնեբոլ
, Հաշմ
ա ն գ ա մ , կո
յ ր
մ ոլրա
-
ցիկներոլ
ել մ ա ն ա ւ ա ն գ ,
տ ե ղ ա ց ի
բոպիկ
մանուկներու
, որոնք
, անցորղնեբուն
ե -
տեւէն
վազելով
, ողորմութիւն
կը խ ն գ -
րեն
բարձրաձայն
:
Փոքրիկ,
քարաշէն
կ ա մ ա ր ի մը
տ ա կ է ն
ել
բակէն
անցնելով,
կը մտնենք
«եկեղե
ցին
Հայկական
» ;
Տ ա ճ ա ր ը
բերնէ
բերան
լեցուն
է
աքսորի
սերունգո
վ: Ա ե ւ նազմա
յով,
ո ս կ ր ա ց ա ծ
ա յաերռվ
, գ ռ ղ գ ո թ ա
յ է ն ա ն ց ա ծ
Հա
յ մա
յ –
բեր
, աղօթելու
ել գողգոշռւն
ձ ե ռ ք ե ր ո վ
մոմ
վ ա ռ ե լ ո ւ
ե կ ա ծ են իրենց
զաւակնե
-
բուն
եւ թոոնեբռւն
Հ ե տ
յ 38
տ ա ր ի
ա–
ռ ա շ ,
Թուրքիոյ
Հեռաւոր
ա փ ե ր է ն եւ Փ ո ք ր
Ասիո
յ խորեբէն
, մեր մեծ ն ա Հ ա ա ա կ ն ե -
բու եւ մարտիրոս
Հայ ժողովուրդի
կա -
բաւաններբ,
ե կ ա ն ու անցան
այս ք ա ղ ա -
քէն,
երթալ
խոխողուելու
Համար
մ օ ա ա ֊
կայ
ձորեբուն
մէշ :
Բուրվառներէն
, գոլլայ
գուլայ
բարձ
-
բ ա ց ո ղ
խոլնկի
անուշաՀոտ
բոլրմունքով
՚էԿյ""
է՛՛՛^ ^
տաճաոր
. մոմերոմ
ու
կանԹեո–
^երոփ^ղաբգարոլ%
դասրս՚ղթայ
, ^
բռպըղ
չ ա բ ո ւ ա ծ են
12
Հայ մանուկներ
: Աանա
^
լուայի
սբբաղան
արարողութիւնը
ս կ ս ա ծ
^ ։
Ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ,
ք ա Հ ա ն ա ն ե բ եւ ա ի բ ա -
ցունեբ
թ ա ն կ ա գ ի ն
շուբշառներ
ել գոյնզ
-
գոյն
շապիկներ
Հագած,
Հանդիսաւոր
պ ա տ ա ր ա գ կը մատուցանեն
: Շ ա ր ա կ ա ն -
ները
կ՝եբղոլին
Հայաշունչ
ել դաւառա
֊
շունչ
ո գ ի ո վ
մը : կը ցնցուիմ
:
կը յ ի -
չեմ
ծ ն ն դ ա վ ա յ ր ս ,
Աշոյ
Աուրբ
Ա ա ր ի ն է
եկեղեցին
ել կոլլամ
. . . յ
Գ տ ն ո ւ ա ծ եմ ա ր ա ա ս ա Հ մ ա ն ի
գ լ խ ա ւ ո ր
քաղաքներոլ
Հայ եկեղեցիներր
եւ
լսած
ք ա ռ ա ձ ա յ ն
սքանչելի
պ ա տ ա ր ա գ ն ե ր ը :
Ա ա կ ա յ ն
, ոչ մէկ տ ե ղ
յոլզուած
ու տ ա կ ն ռ ւ
• Ն Ա 1 " Ա գ ա հ ի ն
ճ ա ռ ը
ՑԵՂԱՓՈԽՈՒԹԵԱ՚Ս ՏԱՐԵԳԱՐԶԻՆ
Ա Ռ Թ Ի Ւ
իյԱբ.֊^
Ահաւասիկ եիմնական մասերը
այն պատմական ճառին զռբ խօսեցաւ Ե -
դիպսւոսի հանբապեսաւթեան նախագա -
հը, զօր. ՚Աեկիպ, 1952 Յսւ–լիս 23ի յէզա.
փոյսութեան տարեդարձին ստ-թիւ —
• • • «Հիւրեր
եւ Հայրենակիցներ
, յե -
զափոխութիւնը
ա փ յ ա փ ո յ
պաաբաստուած
չէր։
Անիկա
չուզեց
բլյալ
պ ա ր ղ
յեղաշբ–
շում
մ ր ։ Ն ա խքան սկսիլը,
ա ր գ է ն
իսկ
խոր
Հ ա ւ ա տ ք
մըն էր , որ թ ա վ ւ ա ն ց ա ծ էր
մեր
Հոզիներուն
մէշ։
Մ ենք
ո ւ խ ա
ըրինք
ա ղ ա տագր
ե լ մեր Հայրենիքը։
Ա ե ն ք
կը
Հ ա ւ ա ա ա ն ք , թ է իրաւունքնեբր
կ՚առնուին
ել ոչ թ է կը խնգրուին
եւ թ է ուժը
իբա -
ւունքին
վաՀաննն
է :
Լուծելու
Համար
մեր գաաը,
չենք
ա1ղ–
կալեր
ոեւէ
մէկուն
օգնութիւնը
: Ո բ ո չ ա ծ
ենք
կառուցանել
ա ղ ա տ ո ւ թ ե ա ն
չէնքը
ք ա ր
առ քար. Հ ո գ չէ թ է ատիկա
մեղի
ա ր ժ է
քրտինք,
արիէն
եւ աբցունք
: Ջենք
բնղու–
նիր
, որ այս ազաաութիւնը
ս ա կ ա ր կ ո լ -
թ ե ա ն կ ա մ բ ա ն ա կ ց ո ւ թ ե ա ն
նիւթ
ըչԼայ
:
Ե ր ^ ե ք պ ի ա ի
չընգունինք
մեզ կ ա պ ե լ որ
եւ է դ ա շ ն ա կ ց ո ւ թ ե ա ն : Ա ե բ միակ
դ ա շ -
նակցութիւնն
է պ ա շ տ պ ա ն ե լ մեր
սիրելի
ժ ո գ ո վ ո ւ բ գ ի ն
վեՀապետութիւնը։
Ա Հ ա
այս
գաշնակցութիւնն
է , ոբ
ո՚-բիշ
ա ղ գ ե –
րը ա ռ ա շ ն ո ր գ ա ծ է գէսլի
ուժ եւ յտղթա
֊
նակ
:
Յեղափոխութիւնը
չէ ուզզած
իբ գ ա յ -
րոյթը
անիրաւ
գ ա Հ ի մր գ է մ ,
որպէսղի
զայն
տապալէ
, ոչ ալ բռնակալ
թ ա գ ա ւ ո ր ի
մը
դէմ՝
զայն
վ տ ա ր ե լ ո ւ
Համար։
Այն
մեծ
Հ ա ւ ա տ ք ը , որ կը ներշնչէ
յեզափո
-
խութիւնր,
լ ի Հ ո գ ե կ ա ն
ղօրոլթեամբ,
չէբ
կրնար
մ ե ծ
կա
ր եւո ր ո ւթիւն
ա ա լ
փ՚՚ՔՐ
վրայ
ե ղ ա ծ եմ այնքան,
որքան
Հալէպի
Հայոց
այս թանկաղին
ու Հին
եկեղեցիին
մէշ՛՛
Ամէն
ոլլսլլացող
կանթեղ,
ամէն
սր–
րատա
չ ք ա ր
, պատկեր
, ս կ ս ա ծ
Ա
" ՚ յ Ր ՜
Ա ս տ ո ւ ա ծ ա ծ ի ն է ն
, ծծկեբ
մանուկ
Յի"ու
-
ս^^ն
մինչեւ
Ա . Գէորգն
ու Ա . Ա ա ր գ ի ս ը
նի~
ղակը
ձեռին,
ինձկը յիշեցնեն
մեր «կո -
բուսեալ
գ ր ա / ս ա » ը ,
անցեալի
մեր
չէնչող
գ ա ւ ա ռ ն ե ր ո ւ
Հազարաչէն
եկեգեցիները
,
վանքերն
ու փ ա ռ ք ե ր ը -
Զ ա ա ի կ
է ։ Ե ռ ու ղեռ ամէն
կողմ
թ է ե ւ ,
խուռներամ
բաղմութեամբ
լեցուած
են
Հայոց
եկեղեցիները,
յուզիչ,
քարոզներ
ել
աբարողոլթիլններ
Հալէպի
ա ռ ա ը , ռ ր -
գին ել կրօնական
զասուն
կ ո գ մ է : Հարս
-
նեւորներոլ
անվերշանալի
շարանը
ել զ ը –
ւարթ
կանչերը
բ ո ն ա ծ են
եկեղեցիներու
բակերն
ու շյ՚շակաները,
բայց
ժողովուր
-
ղը կ ա ր օ տ ո վ կը յիշէ
անցեալ
աարինեբը
:
ԱՐՄԵՆՈԻՀԻ
Գ Ե Ի Ո Ն Ե Ա Ն
ԵՒ
ա յ դ
շբշանին
էր
է
որ
Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր
կուսակցութիւնը
ձեռնարկեց
մչակո
յ թ ի
դործի
կ ա զ մ ա կ ե ր պ մ ա ն
ել առաշնի
Հեր
թին
դ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
գործի
կ ա ղ մ ա կ ե բ պ –
մ ան
;
Այլեւս
գ ր ա կ ա ն
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ ե ա ն
ա զ ա ա ութ
իւնր
բ ա ց ա ր ձ ա կ ա պ է ս
վ ե ր ա -
ցուեցալ
.գրականութիւնը
, ինչպէս
ա մ –
բոզ^
մ չ ա կ ո
յ թ ը
,Հ ռ չ ա կո ւե ց ա ւ
Համայ
-
ն ա վ ա բ
կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ե ա ն
գործունէութեան
օ ժ ա ն դ ա կ ո ղ մէկ
միշոցը
եւ
գ ր ա գ է տ ն ե ր ը ,
Գրոէ^եբը
, բ ա ն ա ս ա ե գ ծ ն ե բ ը
,աբուեստա–
գ է ա ն ե ր ը ,
զիանականնե
ր ը ,
մ շակո
յ թ ի
ծառայոզ^ւերը,
բոլորը
ս ա ի պ ո ւ ե ց ա ն
գ ո ր –
ծ^ել
Համաձայն
այն սկզբունքներուն
եւ
ձեւեր
ուն
,որ Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր
կուսակցու—
թիւնր
կը պարտագբէր
• Ա չ ա կ ո
յ թ ի
ծա–
ռայոզները,
գրոզները
եւ
արուեսաագէա–
ները
դ ա ր ձ ա ն աեսակ
մը պետական
պաշ–
աօնեաներ
:
Պե տութիւնը
յանձն
ա ռ ա ւ
վճարել՜իրենց
ռոճիկը,
ա ա լ իրենց
ապ -
բուստի
յարմ
արութւններ
, բ ա
յ ց կբ պա–
Հանշէր
որ գրոզները
գրեն
այն՝
ինչ որ
պետութիւնը
կ^ուզէ
, ինչ ոբ Համայնա
-
վար
կուսակցութիւնը
կ՝ոբոչէ
եւ պէաք
է
գրեն
այնպիսի
բ ա ն ե բ ,
որոնք
կը ն պ ա ս -
տեն
, կ^ուժեզացնեն
երկրի
ք ա զ ա ք ա կ ա ն
եւ
տնտեսական
կեանքը
։ Ե՛–
որպէսղի
»
մչակո
յ թ ը
,ուրեմն
եւ
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ^
գրուի
իշխանութեան
ոլժեղ
Հակակչռի
տակ,
գրականութիւնը
եւ մշակոյթի
միւ"
ճիւգերը
կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ ե ց ա ն
առանձին
միոլթիւննե
րու
մ էշ : Ա՛ո ւ ս ա ս ա ա ն ի
Գրոզ–
ներու
Ա՛իութիւն
, Ո՚ուսաստանի
Երա -
ժիչաներու
Մ իութիւն
,
քիուսաստանի
ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ն ե ր ո լ
Ա իութիւն
, Ռ ո ւ -
ս ա ս տ ա ն ի
Գիանականներու
Ա իութիւն
եւ
այլն
։
Այս
միութիւններր
, ըսա
ձեւի,
իբրեւ՛
թէ
աեսակ
մը ա ր Հ ե ս տ ա կ ց ա կ ա ն
միու
-
թիւններ
էին, բայց,
ր ս ա էութեան
, պե -
աական
Հիմնաբկութիւններ
էին. ել
միու
թեանց
ա ն գ ա մ ն ե ր ր պետական
պ ա շ ա օ ն -
ե ա ն ե ր էին, ինչպէս
զործարաննեբու
մէշ
զռրծաւորներր
, թէեւ
ա բ Հ ե ս ա ա կ ց ա կ ա ն
միութիւններ
ա ն ո ւ ա ն ա կ ա ն
կ ե ր պ ո վ
, բ այ ց
պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
ռոճիկնեբով
ա չ խ ա տ ո զ պե -
աական
պ ա շ տ օ ն ե ա ն ե ր
էին։
Այսպէս
եւ
զ ր ա գ է տ ն ե ր ը ,
ա ր ո ւ ե ս ա ա գ է ա ն ե ր ր
, բ ա -
նասաեղծնեբր
եւայլն.
ունէին
իրենց
մի–
ութիւնբ,
բայց,
ա յ գ Միութեան
մէշ ի -
րասլէս
անոնք
սլեա ա կ ա ն
պա
շաօնեաներ
էին եւ կը կ ա տ ա ր է ի ն
պետական
Հրա -
Հանգները։
Այս շբշանին
էր որ գրակա
-
նութիւնբ
գ ր ե թ է ա մ բ ո զ շ ա պ է ս
նոլիրուե
-
ց ա ւ պետական
տնտեսական
շինաբա
բու -
թ ե ա ն եւ Հին ճ ա կ ա տ ի ն
վբայ
եւ իշխա
-
նութեան
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն
ն պ ա տ ա կ ն ե ր ո ւ ն
ա ր տ ա ք ի ն
ճ ա կ ա տ ի ն
վրայ
յ
Լոյս
տ ե ս ա ն
չ ա ր ք մը գ ր ա կ ա ն
գ ո ր ծ ե բ :
որոնց
չուրշ
ժամանակին
շ ա ա
իսօսռւեցալ
իբրեւ
ս ո վ ե ա ա կ ա ն
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
բարձր
նմռյշնեբ,
ինչպէս
«Հիդրոցէնգրալ»
վէ -
պ ր , ինչպէս
«.Պրուսքի»
վ է պ ը ,
ինչպէս
Մ այակովսկիի
բանաստեղծութիւններու
ամբողշ
մէկ չարքը,
որոնք
կր
վ ւ ա ռ ա ր ա ֊
նէին
այն ծբագիբները
զոր կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ -
թիւնր
կ՝որոշէր
. այսինչ
տ ե ղ
դ ռ բ ծ ա բ ա ն
չինուեցաւ
, այսինչ
տ ե ղ
շրանցք
վէոբուե
-
ց ա ւ կ ա մ պ ի տ ի
փոբուի
, այսինչ
տ ե ղ
կա–
մուրշ
կը չինուի
ել բ ա ն ա ս տ ե զ ծ ը ,
ուրե–
մըն , պ ա ր տ ա ւ ո ր է կամուրշի
փ ա ռ ա ր ա ն ո լ –
թիւնր
ընել,
շրանցքի
զովքը
Հիւսել,
ոչ
Համաձայն
իր ներքին
զգացումներուն
,
կամ
ներքին
Հ ո գ ե կ ա ն
պաՀանշնեբ
ո ւս ,
այլ
, ո ր ո վ Հ ե ա ե ւ
, ինքը
պա
չաօն
ե ա
յ է եւ
ս լ ա չ ա օ ն ա տ է ր բ
, պետութիւն
ը կ ա մ կու ֊
սակցութիւնը
կը Հրամայէ
իրեն
գրել
կ ա մ
ե բ գ ե լ
այնպէս
^ ինչպէս
ինքը
կ՝ուզէ
: Այս
քաղաքականութիւնը,
կարելի
է ըսել,
տե
ւեց
մինչեւ
երկրոբղ
ՀամաչխարՀային
պ ա տ ե ր ա զ մ ը
, ղանաղան
փոփոխութիւննե–
բով։
Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր
կուսակցութեան
գ ր ե թ է
ամէն
Հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն մա -
սին
որոչումներ
կ ո ւ տ ա բ
, բ ա ն ա ձ ե ւ ե ր կը
Հանէր
ել մէկ
Համադումարի
ոբոչումը
չէր
Հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ե բ
միւս
Հ ա մ ա գ ո ւ -
մարի
որոշման
, յ ա ճ ա խ
տ ր ա մ ա գ ծ օ ր է ն
Հ ա կ ա ռ ա կ
բ ա ն ա ձ ե ւ ե ր կբ Հանէին
եւ գ բ ո –
զ ը պ ա ր ա ա ւ ո ր էր Համակերպիլ
:
Ակիզբի
շբշանին
, օրինակի
Համար
,
ե ր ե ս ն ա կ ա ն
թուականներուն
, բ ա ց ա ր ձ ա կ ա պ է ս
ար -
զիլուած
էր Հին
ղրականութեան
կ ա մ Հին
մշակոյթի
ժառանգութիւնը
օ գ ա ա գ ո ր ծ ե լ
նոբ
կարղերու
Համար։
Ե ր ե ս ն ա կ ա ն
թ ո ւ ա
կաններու
կէսերուն
Հին
ժառանղոլթիւնը
ղաբձալ
անՀրաժեչտ
պայման
ել
Հեղի
-
նակը
պ ա ր տ ա ւ ո ր էբ , ուրեմն,
գ ր ա կ ա ն
Հին
գործերէն
եւ Հեղինակներէն
օգաուիլ
\
սովետական
ժամանակներոլ
ել պ ա Հ ա ն շ - ^
ներու
Համ ապատասխան
գրականութիւն
մ շակելու
Համ
ա ր
, եւ ամէն
անղ ամ , ե րբ
աեզի
կ՚ունենար
Համա յ ն ա վ ա ր կուսակ
-
ցութեան
նո ր ո րո շում
ը , նո բ
բանաձեւը
գ բ ա կ ա ն ո ւթեան
մասին,
ոբ կը
Հ ա կ ա ս է ր
ն ա խ ո ր գ
որոշման,
գրողները
ել մշակոյ
-
թի
ա ս պ ա ր է զ ի մէշ աշխատոզնեբը
սլա - .
տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ ո ւ թ ե ա ն
կ՝ենթարկւէին
իր -
րել
սովետական
ղաղավյա
րնե
բու
ոչ
Հ ա –
ր ա զ ա տ
ա ր տ ա յ ա յ տ ի չ ն ե բ եւ
Հեաեւորղներ
իրենց
նախկին
սխալներու
Համար
ե ւ
տ ա ր ո ւ է
տ ա ր ի
աեզի
կ^ ունենա
յ ի ն
մ
աքբա–
գործումի
, աքսորի
, բանտաբկոլթիւննե
֊
բու
դ է պ ք ե ր ,
միայն
այն պատճառով,
որ
այս կամ այն ղրոզը
Հ տ ւ ա ա ա ր ի մ
կ ե ր պ ո վ
չյի
Հետեւիր
կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ե ա ն
բ ա ն ա ձ ե ւ ե -
բուն՝
մշակոյթի
եւ գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն Հա -
մար՛
եւ Հ ա ւ ա տ ա ր ի մ
կ ե ր պ ո վ
կարելի
չէր
Հեաեւիլ,
ո ր ո վ Հ ե ա ե ւ ,
այն՝
ինչ որ
երէկ
օրինական
էր , կր գ ա ո ն ա բ
այսօր
ոչ - օ ~
բինական
, մ ա ր գ կը պ ա տ ժ ո ւ է բ
եբէկուայ
յանցանքի
Համար
:
(4)
Fonds A.R.A.M
