լյսէւանին։
Նոյն աաՄե ^ ՚ ՚ ^ է ր ք ր ի ի (Բերկրի),
Ս՛ա .
լազկիրա
(Մանազկերա)
, Ախլաթի մէշ
կայթէ
իսլամ
կմիրներոլ
իշիանա-թիէձ՚ներ
որոնք եւս րս.
աիպո՚-ս՛^
է Հ պսւ ու սւ կեց ան Բիւզանգաց
իներուն
:
Շահնազանեանի
(Շ ս՚Հնազարեան)
Համաձայն,
Բիւղանդացիներր
չաա րռնոլթեամր
վարուաՆ
են
աեղացի
մողովրղեաՆ
Հեա
X
Աելճու^ներոլ
թագաւոր
Տուղրուլ
պէյր նա .
խասւէս
դրաւահ էր արգէն
Արեւելեան
Անաաոլոլի
մէ1քրիս՚ոոնեաներու
ձեոքր
եղահ կարգ մր րեր–
դեր։
Իրմէ վերք, իր յաքո րդր՝
Ալփասլան
եւո ,
իր րանակին, մէկ մասր ՛իր որգւոյն՝
ԱելիքշաՀի եւ
եղբօրր՝
նաքութի
(1065)
յանձնեց ել դսնոնք
ղր.
կեց Վանի շրքականերր :
Աաարէ աա ի՛ն
Նի չա պո ւր պաամ աւք ր ին
Հ ամա -
ձայն , ն՛ոյն աարուան
րնթացքին՝
Վանն ալ մէ -
քրն
րլլալով
իր շրքակայ
բոլոր
բերդերր
դրաւուահ
էին
արդէն։
Այս շրքանի մէք Թուրքերուն
Հաս .
աաաուիլր այս ձեւով
եղահ է :
Օսմանցիներու^^
կողմէ Վանր
դրաւուահ
է
1534
թուականին
: Պաամութեան
մէ^
Հ
<Իրաքէյն Աէֆէ -
րի»
կոչուահ
ել Պադաաար
Պարսիկներու
ձեռքէն
սւռնել՚ււ նպաաակով
րացուահ
պաաերաղմին
րն -
թացքին։, այս չրքանւր կր դտնուէին
պարսիկ Աա.
ֆեվ
ի՝՛" երու
իշիւանաւթեան։
են թակա
լ էմ՚ի րներ
Հ
ՎէդԻբԻ
սպամ
Աաքպոլլ
իպրաՀիմ
։իա շա իր
կոդմի
շաՀահ է այդ էմ իրներ ր եւ
23
Տուն1ւս
1534–
ին ի չարս
այլոց
Վ։սնի
բերգր եւս ձեռք^ ձգահ է ։
Աոէրիոյ
պէյլէրպէյի
քսիւսրէվ փաչա
՚՛ Վս/նի
ԱուՀաֆրդ
նչեւնակուահ
էր եւ երբ թուրք
բանակր
իսթա՚՚^֊՚պուլ
վե րագա րձալ Վան Բաղսւքբ
կրկին
անւցաւ
Պարսիէկնւերուն
ձեռքբ; Վ^ան
թուրքերուն
կողւքէ
կրկին
ղրաւուահ
է
23
Օգոսա
• 1548/5,
եւ
ղօրաւո բ պաՀ ակա գունդ մր ղետեղուահ
է ա՛յն -
աեղ;
յյ՝՝ք։եւնւո քն ատեն Վան եւյահ է պէ լ քէ րպէ քի
ոլ.
թեան
կեդրոնւ
մբ եւ ա քս կարեւոււ
պաշտօնբ վբս -
տտՀուահ
է Ա՛^. ատօլուի
՛նա քս կին
տէֆթէրտաբ
Ջէրբէղ
Ւսկէնտէ բ փաչայի
;
Այս կբկին
դրաւման
միքոցին
մի քանի օբ Վա
նի մէք րնակահ է նաեւ
Բանո՚լնի
Աուլթան
Աիւ -
լէյման
:
^
՛Օսմ– կայսրւ.՛ ւթեան
շրքանքքն, Վա\1է քաղաքր ե–
ւլահ է արեւելքի
ամ ենթակա րեւոբ եւ ամ ենափա ր -
թամ
քաղաքներէն
մին։
Բաղաքբ
ղարգարուահ
է
ա\է։թիւ
լոէ^շա րձտննւե րով
, կառավա
րուահ է ամ է -
նէն
նշանաւոր
կոլսաքլաինւերով
,
«ՏիւնեատաՎան,
աՀոէթաէ
իման»
ասացուահքր
այս շքքանին
յի
շա տակն է :
Պատմութեան
րնթաց րքն բալակս/ն լալ կամ
ղէշ
օրեր տեսահ է այս
քաղաքր։
Ա. բնդՀ
. սւատերաղմի
րնթացքին
թէ քաղա
քին
մէք եւ թէ շր9աեայքր
տեղի
•՚էնեէքահ պատե -
բաոմնեիէն
վերք
20
Մայիս
1915/5,
ենթաբկուահ
է
թշնամ
իին
դբաւմ ան Հ
Ե
Լ
երբ աղաաադրուեցալ
2
Ապրիլ
1918/ւ՚5/
յ>ա~
ղտքր
ուրիշ րսն չէր եթէ ռ* աւերակոյտ
մ ր ։ Այս
պատճառաւ
վ^անեցիներր
նոր յւտղաք
մր
Հիմնեցին
լիճէն մե ,րիչ Հեռու ա քդեստաննեբուն
մէք։
Յտջէ11Ո31յւվ
փ^տնի ^աթորգ
կուսակալ
ճէփ՛
աէթ
թաՀիրի
յուշերրՀ։
(ՎսւթաԹ)
ՏԽՐՈԻՆԻ֊
ԿԱՐԱԳ
ԽՈՇԻԿԵԱՆ
Լոէ^ե^
ԵբեէաԱի^թեքթԽհն
Աթէնքի
«Աղատ
Օր»էն
ցաւով
քլիմանսոնք թէ
անցեալ
նոյեմբեր
3>իե յանկաբհամաՀ
եղահ է լն
կեր կաբա։լ
իքոէիկեան, որ Բսանթի կր
բնակէր
1922/
արտագադթէն
ի վեր :
Փ" թո րկա
լից
կեսնք
մ ր ունեցաւ
կարադբ :
ծ ՚ ^ ս / ծ
էր Մալկարսւ
1888/5,
ելնաթնական
ու միք ՜
նակաբգ
կբթութիւնբ
ստանալէ
վերք,
Պոլսոյ գե -
ղաղո բհական
փարմա րանէն փկա
լ ոլահ
է ր
՛իբբեւ
դեղաղորհ : Հաղիլ
հննղաւի ա քր վ ե րագա րձահ ու
գորհիւ
ձեռ՚ն աբկահ
, Պալքան.եան պատեբաղմ
ր կր
հաղի եւ կաոագ կբ ղինուո
քւաղրոլի
տեգտկալի
աստիճանով։
Պաաե բաղմ
էն։ ետյւ.
Հազիւ իր գե -
ղաբանւբ
կաբէլի
գրահ
էր , երբ հադե ցաւ Աեհ Պա
տերաղմր ;
կա՛րագին աք բամին
կ*ի քնա յ աքսո րբ : Գոն
իա
յէ՛ն։ անցահ
ատեն , Պալքանւեան
պատերաղմին
՛ք՛բ
Դէնքի
բնկերնեբէն
թուրք
գեղագոբհի։
մր շնո րՀիւ
,
պաՀ
մ բ՝ իր գո յութիւնւր կ^ա պաՀ ո ւէո ւի : Աակայն
Պոլսո
ք բնդՀ
. ապաՀովութեան
պետ գաՀիճ Պետ
ր՛՛։ ի Գո՛ն, իա ա քցելութեան։
ր բն։թաց,բեն
, պատաՀ -
մաւք բ կր ճանչցուի
քի շեա լինւ
կողմէ , եւ
խիստ
ՀսկողՈլթեամ
բ ու մասնաւո
ր ՀրէսՀանգով
կբ ղր
կուի գէէցիէ մաՀ։
Այլեւս
միայն
Հրաշք մբ կրնար
աղատե ք ղինք •
ւ
Զօրա ցտհ՝
ասլրե լու ու ցեգին
յարութիւն
ր
էոեսնէելոլ
1լամրռւի
, կարագ
ձեւուք
մ ր կ՝ ի րադո
բհէ
այգ
Հրաշքր։
կբ վերադաոնայ
Գոնիա–, սակայնէ ,
այս սնդամ կբ պաՀուի
մինչեւ
Զին՚ագադար
երբ
կրկի՜ն
1չբ լհո լի Հան։ րսւ
յին ա շխէստանքի
;
Աւաղ սակա
յ1է , կարճ կբ տեւենէ աէյաա
օբեբր։
Արեւելեան։
թրակիոյ
պարււլումռւի
, կր
ււտիսլուի
բնւդմիշտ
լքել
ի<ր շատ ս^հրելի
Մալկո-ր՚ւնէ ու կբ
Հաստւսէոուի
Բււանւթիւ : Հռո եւս , առաք
ինւ իոէլ առ
թիւ
ք/բ նռ։ րուի։ Հա՛ն րա/քն
ղո
րհո
լնէ ո լ թեան։ ;
0 ր ինւսկե ք ի էր ի րւեւ
ս րտցէէւլ
բնէկե ր ել բա -
րեկամ
: Իրրեւ
քլու սաէլպական։
Հաւատալ.որ ու ղա–
ղսււիա րակէէ/ն. ցինոլո ո բ եդաւ
իր սլա շտահ
Գտչ)ւակ–
ցռ ւթեսն
։ Ջ"^ աղան գէսք քերու
բերում
աք
սլաՀ
մբ
մեկսւ սացաւ
շարքերէն
, սակա՛յն։
երբեք ան -
տարբեր
շ<քն։աց , քնչէւլէէէ եր ղրէ իրսպե/լ
րն,կեր մբ :
X
«ԵԿԱԻ ԵՒ ԿԵՑՈԻՑ
8ՈԳՆԱԾ
ՍԻՐՏԸ • • •»
ԿԱՐԳԱՑԷԲ ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑԷԲ
Հա րենի
Հողի՛ն վ րայ
, Հտ
յոց
տունեբր կր կա–
ռաւիարէին
մեհ մայր1ւկներբ : Ամէնէքն ալ անխսնէք
ու
սնդռւլ
1լ։սշիէատէին
, անւսաՀման
էբ
իրենց
սիբտր եւ տան ճակատագիբբ
անոնց
ուսեբուն
։էր–
բայ կր հա րանա ր ;
Ափիւռքին
մէք դեռ կան անոնցմէ
• • •
կսն , եւ անլգռւլ անգա դա բ իրենց
ղաւկին ու
Հարսին,
թոռներուն
եւ թոռանց
ղաւա1^։երուն
Հա
մւսր 1լէսսլբին ու անսաՀման
գոէբդոլրանքի
մր մէք
կբ սլա բուրեն
դանոնք
ք
Հաղա րաւո բ
տարին
եբու
նաՀաէւլեւոա/լան
բնտանի,քի
ողին
քլբ
մաբւքնացնեն
եւ կբ քանւան
, այս ափունքներուն
փբայ գ ե ռ ապրե–
դնել դա քն ...
Րա քց ՀետղՀետէ կր պակսին
անոնք։ կր պակ–
ԾՆՈՎԱԿԱՆ
Համալսարանր
երրորգ
աարին
կր բոլորէ
Լենինականի
մէք, ուր կ՝ոլսանին
70
Հոգի ։ ՚Լ
,ո
յեմրե
րի
ո ւնկնգի բներո
լ
Հ ամա ր գասա -
խօսռւթիլններ
եղան
Հետեւեալ
նիւթերու
շուբք՛ •
Հ
Վ–
Ի– Լենինբ եւ ի . Վ. Աթալինբ
կոմունիսաա
-
կան դաստիարակութեան
մասին»
,
«կոմունիսաա
կան դաստիարակութեան
խնդի րնե բն ու նպատակ
ներբ»
, «Ընէտանւիքբ եւ գպրոցր»
, «
կոմունիղմի
մեհ
կառոլցու
։ք 1ւե բր»
եւն՛ :
ԱՐՏԱԳՐԱԿԱՆ
Հիմնարկներու
(մանկական եւ
դպրոցական։)
թիւր կր Հասնի
Հայաստանի
մէք
9 5 0 / ։ 30
սկ
ա ո ւտական
պալատներ
եւ տուներ
,
30
մ ա բղա կան դպրոցներ
, մ տնկական
եբկաթոլէլի
ք
պատանի
արՀեստագէտներոլ
եւ
րնասէրներու
• կա
յանէնեբ , ինչսլէս եւ Հաղարէ
աւե
լք։
մ ա բղա
կան
Հ բապա բակն։ ե բ , բաղմաթիւ
ղբօսա
լղիներ
, պու -
րակնե ր , մ ան կէսկան
բո
ւմ ա րաննե ր եւն • ։
ՄԵԲԵՆԱՇԻՆՈԻԹԻՒՆԸ
մեհ չափով
աւելցահ
է Հայաստան։
քէ
մէք : Ներկա քիս
Հանէրասլետութեա՚ն
մեքենա չինա կան։
ղ
ռ
բհա րանն։ե ր բ
կոէ
.աան
աւելի
քան
50
տեսակի
ղանազան
մեքենաներ
եւ գորհիք -
նեբ :
ՄԵԲԵՆԱՇԱՐԺ
արօբնեբբ
(գրակտոբ)
եւ գիւ"
ղա ւոն տեսա կան։ ա լլ
մ եքենւանէե բ բ եւ
ղորհիքնեբր
րաղմ ապատկւ։։ ահ են Հա քաստտնւ ի
մ էք ;
Ներկայիս
Հ սն րա պե տ
էէ լ
թ ե ան
մ էք կանէ
53
«մ եքեն/ա-տբակ -
տռբէս յին» եւ մ եքենւա - սնսւս^՛, ասլա Հակ անւ
կա -
յաննե
ր
ւէրոնւց միքոցով կր սպասարկուքւ
կոլտնտե–
սոլթեաց
94
:
ՆՈՒՈ՛ ԿԸ ՄԹԵՐԵՆ
աոաքին
.էէնղամ
րլլալով
սլաՀահոյի
ղ ոբհաբանւբ
, Մեղոիհ
շրքանին մէք
է
Ա յս աա
րիէ
պքւտի
մ թե րուե
50
թոն քաղց
բաՀամ
նուռ,
որու
քլա բե
լոր
մասբ պիտիւ ղրկո
լի
Մո՛ս ՜
կուա քի աշխաւոէէււորութեան
, ք՚սքլ միւս մասր
Հոկ
տեմրե րեան։
իէ
ւէլսէՀէէւհո քի դռբհարանւբ
նւոանւ
Հիւթ
պաարաէէտելո
լ
Հ ամ ար ;
ՏՈՒՖԲԱՐԻ
ՆՈՐ ՀԱՆԲԵՐ
ղւոնուեցան
Հոկ -
տեմ բեբեււն
ի
կարմ բաշէն
գիւղ
ի
մօտ , կ ինեմ ոնտ -
դոյն ել սեւ բարձրոբակ
տեսա/քէնւ : Աքս ն։ռր Հտն -
քավաքբին,
մէք
ւոոլֆի
պաշաբն։երբ
էլբ Հասն։ին շաա
կարեւոր
քւսնւակութեան
;
Այս տուֆր կր դ րկո
լի
մեբձակա
ք բնէտկավա
յբերու
Համար
քւնչսքէս եւ Վրաստանէքյ
նո րա՛կառո
յցնե ր ուն
է
Բեր
քէա
քի շրք անէ
ի
Գաւի թաշէն
ղ
քւլ
ւլքւ՚ք
օէո
սկսահ
են
աուֆաքար
Հանէել,
որու պա՚շտրր
կ՝ան։ցնի մէկ ւքի–
լքւոն խորէէէնււսոդ
էքեթքւր
ՀԱՑԱ.ԱՏԱՆԻ
կերպարուեսէոաղէտներու
միու–
թեսնւ
չրքի՛կ
ւո րուե
էէա
անոցի
ց
ո
ւց ա Հ էււնւգէ ս ր մեհ
Հետէսքր,քւրութիււն։
քառ
աք
բեուսհ է :
Ցուցագրուահ
են
րն։ անկա
բէէէ
յ քն , դիմսւնկա
բա
յին
եւն աչխա -
ա սնւյն
եբՀ
;ուււււ1111ւա11ւււււււււ)ււււուսւաուււււււաւաււտււււււււււււււ»
սին տնգաբձ։
Աքդսլիսի՛
մամիկնւեր
չեն։
Հաօնիբ
այլեւս :
ԱՀ ա ա յսպէս կբ փսխուին
մող
ուի
ուրդներբ
։
Այս տողերբ կբ գրուին
Այրի
Տիկին
Անդբանիկ
Նչանեանի
Համար,
(Ալֆորփք՚լ՝\ ՝ Առաու մր անոր
յոգնահ
սքւրտնւ ալ կեցաւ,
սիրւո մբ
ռր
կէս գարէ՝
ի փեբ կբ բւէձ րա խէ ր իր ղաւակներուն
, մոդոփուբ -
գին
ու
եկեէյեցիէքէն Համար ;
Ա՛ Բ–
€ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(73)
ՀՌԶԱԿԱԻՈ ԼՐՏԵՍ ՈԻձԻՆԵՐ
յ..–. ՊՐԱԽԱ
՚ ԻԱՐԱՏԷԼԻ
ՀԵՐՈԱԱՒՀԻՆ
՛Բանի մր ամիս փերքր եւ բարձրագոյն
փարմա -
րանբ աւարտելէն
քիչ առաք, Պրախա մօտեցաւ
մօ
բբ եւ յայտաբարեց
•
—՝ Ես մասնակցէսհ
եմ գաղտնի
մարղանքնե -
րսլ,
էլուղեմ
միանւալ
«Փալմաիւ»ին,
րայց
պէտք
է սւրաօնոլթիւնւդ
ստ՛անամ
։
Մայր
Ֆ՚՚ւլտի
հանօթ էր մաՀուան
խումրերոլ
,է
ճաէլաէոաէլ իբբ ։ Եր քլս տասնեա
կն ե րոփ
Հրեա
լ երի -
տասաբգ
աղաք ու
աղքիէլներ
, անկա րգե
լնե րո փ
նեէոուահ
էին Եուկոսլաւիա
, Հունդարիա
,
քիոլ -
մանիա
, իտալիա՛ :
Գրեթէ ոչ ոք փեբագաբձաւ
անոնցմէ : Հրէա
կան ոսկիէ տստղ
ցուցակին
մէք կբ գտնուէ
ին
էն–
ղօ Սէրէնին
, Հաւիփււ։– քիայքր եւ Հաննա
Աէնէբր •
Տիկին
Ֆուլտ
գիտէր
, որ իր աղքկան
խնւդբան––
Քր քլր նշանակէր
Հանդիպում
մր
ճակաաագրին
Հետ :
Աւելի
՚/երքր
խօսինք այգ մասին, խոբ ֊
Հուրդ
աուա՛ւ
մայրր,
մամանակ
շաՀելոլ
Համար :
Բտ
յց Պբաիսա անզուսպ
էր , երիտասարդ
ել ան -
հաամրեբ :
1945/5,
կր թուէր՛ թէ աշխատաւո
րական
Րրի–
աւսնիան
անկաիւութիւն
պիտի տար Պաղեստինին
Հ
Րբիտանիա
պիտի
իբաղորհէր
Հրէական
պետու
–՚
թ իւն մբ ստեղհե
լու իբխոստումբ
:
Լոթթէ
Ֆուլտ,
ինչպէս շատ մր մայրեր, շաա
մր
երկիրներու
մէք, դիտէր որ պիաի
չկրնար եսդ
կեցնել
իր էսշիսրյմ,
դա զա փ։ ա րա պա չա աղքիկր հա–
՚ւայելէ
իր մողոփոլրդին
; կրնար
ղդուչացնել
,բայց
էէր կրնար
արգիլել։
թեբեւս
չուղեց անգամ կե -
ցնէել ղայն ։ Մօբբ կբ մնար
լնգունիլ
իբ
աղքկան,
ցէսն;կութիւննեբբ
կամ կորսնցնել
ղայն։
Պաղեստի
նի այս եբ իտասա բդՈլՀինեբր
, որոնք
յօմար
էին՛,
անկա ր։լե լնե բոփ
իքնելու
Եւրոպա եւ մարզուահ
էէ
ին պաաերազմ
ի եւ պա շւո պան ո ւ թ ե անւ
արուեստին
մէք,
պիտի
էիիաիսէին եւ շա բ ո ւն։.ա կէ ի։ն իրենց
գո բ–
հր,
առանց
հնռղական
արտօնութեան
:
Այգ
օրերուն,
բբիտանական
աչխաաաւորա
-
կս՛ն կէսռափարոլթիէնբ,ի
փերքոյ
որոչեց
Հակառտ–
Կ֊ԻԼ հրէական
անկախ
պեաութեան։
էէ,
նւախկին
դաչնակիցներր
սկսան
կռուիլ
իրարու
գէմ։ Գե -
մոկրատիկ
եբ1լոլ
մռղոփոլբդներ
Ճսւ1լատեցան
ի -
բարու րաց սլատերադմ
ի մբ մէի Պբախա
Ֆուլա
1
19
տարեկան,
մարզիչ մր եղաւ
Հրեայ
կի՛ն
ղին։ -
ուոբնեբու
Համար։
Անոր տբուահ էր սպայի աս -
տիճ,սն եւ ի փերքոյ
սստնձնեց
ստՈբերկրեայ
ղե -
կափարի մբ
պատասխանէատուութիւննեոր։
Մ ինչ այգ , Բրի
տանիա
փւսէլահ էր Պս՚զեսաի -
նի գռնեբր
Հրէական
ներղաղթի
առքեւ
1
Բ
.
Տ^ՆԿԸՐ
Fonds A.R.A.M
