ս բ ա օ ա ւ ւ ց ս օ ւ ւ ա ^
^««ճատէ^
տսււօէ՚տ
(
ՋիՇացիԱևդ
ՕԽզի աոչեէ
^օոձե էո
1925, 11.€.Տ. 376.286
17, 1Հսշ Օտատտատ -
(13) ^ 1 Ա է է լ օ լ ^ 1 0 Լ ա ^
ՎեցամԱ. 1100 Փ՜ր–, Տար. 2200, Արա– 3000 ֆ ր •
161. ՕՕՏ. 15-70
Գից 10 ֆր • Շ.Շ.Բ. Բտա ձ6 7 8 ֊ 6 3
Օեոօուհտ 29 ;^\^111Լ 1951 Կիրակի 29 ԱՊՐԻԼ
27րգ ՏԱՐԻ - 27
*ՈՈ6<֊
«0. 6445–՚Սոր շրչան թի է 1856
ՄԵՐ Խ0Ս4*Ը
ՆԱԻ
ՀԱՅԵՐԷՆ ՕՈՐՀԵՑԷ՚Բ
ամթագիր՝ է՛ Ս՚ԻՍԱք^ԵԱՆ
Օ Ր Ը 0Ր Ի
Ամէն աեղ ալ ո/ւնինք բանգէաներ ,
կամկար
կամ քարացած
ղլուխներ
, որոնք
վճիռ֊ներ
կ՝՚սր -
ձակեն
Հիմնական
խնղիրներոլ
մասին,
առանց
եՐ^օրկն
ուսումնասիրելու,
ղանոնք ։
Այգպիոի
աիսչար
մլԱ ալ վերշերս
«Հայոց
ղրական
լեզուի
Հարցր» կր լուծէր
յօղոլածաշար֊
քով
մ՛ր, Ամերիկայի եւ Եգի՚ղաոսի
ռամկավար
օրկաններուն
մէշ
յ
Թերեւս
մ իամամանակ
երկուքին ալ ղրկած է ,
էրրեէ– շրշա րերա կան
։ Աւ. կամ մէկր
միւսէն ար -
աաապածէ :
ինչ որ ալ րչլայ,
երկու
թերթերը
պարղապէս
արշոլ
ծառայութիւն
մը կր մատուցանեն
, րււ
յնօ
րէն աեղ տալով
նոյն թխածս
յ յօղո ւած ա չա րքին
յ
Ա ասնագիտական - րանաս
ի րական
քննութիւն
մը չէ որպիաի կատարենք
այստեղ։
Ատոր
Համար
մամանակ
ունինք
տակաւին։ Աւ կը սպասենք որ
յօդուած
ա չարքին
Հ րատա րակի չնե րը իրենք ալ
դ/՚ՐՔ ճչգեն բացորոչապէս ;
Այսօր
կ՝ ուղէ ինք ոլշագրութեան
յանձնե
լ
յօգ–
ոլածազբին
եղրակացութիւնր։
Եւ մանաւանգ
իբ
չնաչխաբՀիկ
առաջարկը :
Հքուռ եւթերխաչ
ակնարկ
մը նետելով
արեւ -
մտաՀայ ել արեւելաՀայ
բարբառներուն
Վր՛"յ
,
յօգուածաղիրը
կ՝եզրակացնէ
թէ ՚^աբիւմտաՀա -
յերէնը
կորցրել է իր առաջնութիւնը
» :
Եւ փառաբանելով
այսօրուան
արեւելաՀայե -
քէնը,
իր
ո լղղագրո
ւթ եամ բ ,
տառագարձոլ -
թեամ
բ , քե րականոլթեամ
բ , չարագրոլթեամ
բ եւ
բառամթե բքով , կ՝առաշաբկէ ^ լեղուական
միաս–
նականացում»
:
— « Ո՞վ կր լինի ւքեկհնասր այս կոՆլտուրա -
կան գօգման, ե թ է ոչ Մերձա ւոր Ա րե ւ ելքի ճո գ ե -
Լոր պեաը — Կիլիկիայի կ աթողիկ ո սը , ւռեղային
բ ո լ ո ր աարրերի հե՜տ հաԱ՚ա|սոբհուբդ եւ միաս -
նարար :
Գոր ծ ր մ ե ծ է ե ւ չ է կարելի սկսել միա|նդամի^՛։
Աոաջին անգամին պէտք է վերցնել
ա բ ե ւ ե լ ահայ
տառագա
րձո
ւթիւնը
հակ Չթչ ե ա ն,
Արեւ,
27
Մ՜արտ
\95\)
Եւ նորէն
կ՚ապաւինի
կաթողիկոսին՛
— «Կիլիկիայի կ աթողիկ ո սի վրայ է ծանբա -
նում կուլտուրական մի ո ւթ ե ա ն նա|սաձեոնարկ լ ի –
նելու նուիրական պ արտ ա կ անութիւնը »:
Պարոնր ապաՀովաբար
չփղիտեր ռր
իրմէ
չատ
առաԼ, Աուրիա - Լիբանանի
<(.կոմբշփ^ե
բ ր»
այղ խրատը տուած
են Գաբեգին
կաթողիկոսի,
թ ե լա ղր ե լո վ Ե րեւան
ի ուղղագրութեամ
բ գրել
ու
տպել
կա թ ողիկո սա րան
ին պաչտօնաթեբթը
ել ու—
բիչ
Հրատարակոլթիւններ
...
՚
Այսպէս
ուրեմն
, յօգուածագիրը
Վանեցի
եւ
նախկին աչակերտ
Գէորղեան
ճեմարանի
կ՛ու
ղէ որ իր թխածս
յ գիտելիքները
ղառնան պատ -
գամ
կաթողիկոսական
օրՀնութեամբ :
Անչուչտ
աւելին
պիտի պաՀանջէր
, եթէ Երե
ւանը ի վփճակի
ըլլար
իբ կամքը պարտագրելու :
Առանց ատոր ալ, ոտքր ղետնէն կտրած է ար
գէն
, երբ կր խօսի
ա յնսւ՛.. զ կատարուած
«նուա -
ճումնեբու » մասին .
— « ԵԼ
մե ր պ ե տ ո ւթիւնը մի խիղախ կ ամքո վ
ձեոք է ղարկել ս տ եղծ ելու \քի — նոբ ղրական լ ե
ղու , ճոխ , հարոլս ա ե ւ հարաղատ ե ւ րոնի պալլ–
տ ա դրում րոլորին, որ ենթա ր կ ո ւ են իր կ ա մ ք ին » ։
ճիչդ է •• Ո՛վ որ գրել ֊ քերթել
դիտէր, վաս
տակ
ունէր
իբրեւ
խմբագիբ
, բանաստեղծ
, դրա -
գէտ կամ ուսուցիչ
, Հաղիւ
Հայաստան
Հասած ,
մոռցաւ
իր գիտցածը :
Ե րեւան
ր
Հ րամ այեց որ, բո լո րն ալ հ^ենթար -
կուեն
իր կամքին» : Եւ արդէն կր փայլփն
իբրեւ
Հաւատարիմ
դպիրներ
բո լչել իկեան
Հա
յերէնի
Յօդուածագիր
ր Ե րեւան
ի ա յսօրուան
թանա -
պուրին
կատարեալ
ր ո ՚ բ շ
չատ մր «առաւե -
լութեանց»
Հետ, կր ղովէ նաեւ եւրոպական րա -
ռեբու
Հայացումը
—մոբխիղացնել
, օկուպացնել ,
կոորդինացնել :
Բայց,
եբկաբ
գտնելով
^անցողական
ձեւով
բա յացու
մր»,
կ՚առաշարկէ
ղրել
,
— մորիլիղել ,
օկ&ւպել, կսյւրդինել :
ԱՀա թէ ինչ կր նչանակէ
«միասնական
ղրա -
կան
լեղու,
ճոխ. Հարուստ եւ Հարազաա », այս
մարգոց
դրչին տակ :
>
Միէին
Արեւելքի
յետին
ծաղկոցին
աչակեբտը
իրաւունք
չունի"
պոռալու
իրենց
երեսին՛
^
Պարոններ, նախ Հայերէն
սորվեցէք։
& .
ԵՐԲ ԿԸ ԱԿՍԻՆ
ԶԱՌԱՆՑԵԼ
Անոնք ոբ Աարսէ
յլ կր բնակին
, անչուչտ
լսած՛
են Հետեւեալ
պատմութիւնը
.
Մարիուս
Եո առիւծի
մը պոչը կտրած
եմ
այս
փոքր
ղմելփով ;
Րնչո՞լ
պոչը կտրեց
իր եւոչ դլուխը :
ինձմէ առաշ
ուրիչ
մր կտրած էր գլուխր...
Այս
պատմութիւնը
յիչեցի
ակամ ա յ , երբ կը
նկա րադրէ
ին
Հ
յառաշդիմ ական»
Հռետորի
մ ը ճս^–
ռը
Աաբիուսի
Հայրենիքին
մէշ, Հայաքփնշ
Աար–
սափնեբու
.տարեդարձին
առթիլ
՜
Ա արէն - ձորէն պատմ
ութ
իւնն եր
թ խե լով
,
սուտ –իրաւ
իրար խառնելով, այդ
ճառախօսր
արտասաներ է նաեւ Հետեւեալ
խօսքերր.
— « Ա յ դ ղեկավարները ե ւ իրենց ներկ այա -
ց ո ւ ցիչնե րր ՝ ինքնապաշտպանութեան մասին կը
խօսէին եւ ա յ դ նպասւակալ
Սահմանա դրութե ան
6 — 7 տարին իշխանակա՛ն կեանք վարեցին ե բ կ բի
ղանաղան նահանգներուն մ է ջ , բ ա յ ց երբ եկած է բ
ինքնապաշտպաւնոլթիւնր ղեկաւվարելու վայրկեսւ–
նը, վատարար լքեցին ժողո վ ո ւր դը ե ւ փախան ար
տասահման հերոսանալու • • . » :
Նմանութիւն
մր չէ՞ք տեսներ այս
գարչելի
ցնդաբանութեան
եւ վերի պատմութեան
միշեւ :
Առիւծին
առիւծներուն
գլուխր
չատոնց
կտրուած
ՐԱալով,
Մարսէյլի
«Ազդ.
ճակատ»ին
երբեմնի
քարտուղարր
Հերո՜ ս է դարցեր եւ կը
փչէ ու կր փչէ . . .
Գոնէ իր բարեկամները
թելքը
տուն
կան
չէին
եւ Հարցնէին
.
Որո՛ինք են ա յն ղեկավ արներր որ ^վատա
րար
լքեցին
մողովուրգը
ու փախան արտասաՀ -
մ ան , Հ երոս անա
լու
. . .» :
Այո՛ , որո՛՛նք են,
Ակնունի,
հյամակ,
Վռամ
եան , իչխան , ԶօՀրապ
, Վարդդէս
,
Տաղաւար -
եան , Համբ . Պօ յաճեան
, ճանկիւլետն եւ
մ
իւս
նաՀատակնե"րր
որոնք
իրենց
տեղէն
չչարմեցան :
Այն քսան
Հնչակեաննե՞՛րր
որ
կախուեցան
Պա յաղիտ
ի Հրապարակր
, ել ո բոնց
մ ատնի
չնե
բոՀս
«լէչ^ն
անգամ
Գաչնակցութիւնը
մ աքրեց ;
Վերշփն տասն
ամիսներու
ընթացքին
Հինդե -
րորդ
անգամն է որ ճակատամարտը
կը վեր"կոի
Բորէայի
մէշ, Աէուլի
վեբագրալման
Համար :
Օգտուելով
ամպոտ եւ անձրեւոտ
եղանակէն
, որ
կր դմուարացնէ
գաչնակից
օգանաւե
բու
զործու -
նէոլթիւնր
, չինական
եօթը Հետեւակ
ղօբաբամին–
նեբ , Հեծելաղօրքի
Հետ միասին
, ոլմդնօրէն կը
յարձակին
Աէուլի
ուղղութեամբ,
մայրաքաղաքէն
20
քիլմ
՚ Հեռաւորութեան
մ՜ը վրայ։ Կըթուի թէ
գաչնակից
ումերը
տակաւին
նաՀանշելու
Հար -
կադրուած
են : Զօր– Վան Ֆլիթ վճռապէս
յ ա յ - .
տարարած էբ, թէ իբ ղօրամասերը
պիտի կասե -
ցնեն
կալւմիրներոլ
յառաշյսաղացում՛ր
Հան
գետին
Հիւսիսր,
րայց
նաՀանշր
կը չաբունակուի
:
Միւս
կողմ՛է կատաղփ
կռիւներ
կը
մղուին
ռաղմ՚աճակատի
աշ ճակատամասին
վրայ։ Գաչ -
նակից
սպայի
մը Համաձա՜յն
, <ւթչնամին
կը մսխէ
իր մարդիկը
այնպէս
, ինչպէս
մենք
ռազմանիւթ
կը մսխենք»։
Աւելի
ղէպի
արեւելք,
կարմիրներու
մ՚եծ յարձակում
ր ձա խողած է վե րշնապէ
ս , ՝Ր ւսվ^^
եոնկի
Հիւսիսակողմը
Հ
Ռաղմաճակաաի
միւս կէտերուն
վրայ կարե -
լոր փոփոխութիլններ
չկան
-.
X
Ընդդիմադիր
ծերակուտական
Պ–
Թէֆթ
պտՀանշեց
ամերիկեան
ծերակոյտին
առշեւ
պաչ–
տօնէ
Հեռացնել
արտաքին
նախաբար
էձԻ՚՚Ը^Ը •
« Պէտք է րնտրութիւն
մր րնել
էչի"րնի եւՄէք
Արթրրի
միշեւ։
ճիչղ է որ արտաքին
նախարարը
վճռական
դիրք մր բոնած է եւրոպական
Հարցերու
մէշ,
բայց
Զինաստանի
Հանդէպ
իբ քաղաքակա -
նութիւնր
եղած է շտտ մեղմ : Պէտք չէ վախնալ
որ
վճռական
դիրք մր նաեւ
այս Հարցին
մէշ
Ռուսե–
բու
միշամտոլթեան
առիթ
կուտայ։
Ատենին կը
վախցուէր որ Ատլանտեանի
դաչինքն ալ
միեւնոյն
վտանղր
կը ներկայացնէ , ինչ որ ճիչդ
չելաւ
։
Մէք Արք^Րրի քաղաքականութեամ բ միայն
կրնանք
յուսալ, որ պիտի
յաղթենք
Բորէայի
մէշ »:
եւ
ո՛ւղղագրութիւնը
» :\])ա1.
Զօրանոցէ
զօրանոց եւ
յետոյ
սպանդանոց
քչուած
ղինուո
բնե բը (մինչեւ
45
տարեկան) :
իանտէ բանտ
փոիսադրոլած
, չորս - չորս իւ–
բարու կապուած մեծ ու փոքր ղեկավա րնե՛^ր ր :
Եթէ
խօս իլ չեն գիաեր , ղ ոնէ Լոե լ սո բվէին :
ՎԱՀհ
նաԿձագակ ՎԽԺՍց
^դաէղիճիԱ ԽաժաոքււԱը
ԳաՀլիճը
ծանր տագնապի
մը մատնուած
է
նորէն
I
Ուրբաթ
օր. Ազդ. մողովը կատարեց
լԱտրա -
կան նոր օրէնքին
եբկրորդ
ընթե րցում
ը , ղա
յն
վերջապէս
վաւերացնելու
Համար։
կերկայ ե -
րեսվա իսաննե րէն
2,10 ը դէմ քո ւէ ա ր կե ց ին ,
308
Հո
գի
թեր։ Ըստ սաՀմանագբութեան
,
բացարձակ
մ եծամ ասնութիւն
ը պէտք է րլլայ
31 1
ձայն : Ու —
բեմն
ղաՀլիճր
պաբտուած
էր։ Վարչապետն ու
նախարարներր
ոտքի
ելան
մեկնելու եւ իրենց Հը—
րամա րականը
ներկա յացնե
լու
Հ ամ աբ , երբ մողո
վին նախագաՀ
ը , Պ • էոիօ նչանացի
Հասկցոլց
որ
սպասեն
• ^Բէէ ^էԼ կեցէք,
Ըոելիք
ունիմ» :
Եւ յայտարարեց
թէ կառավարութիւնը
Իքա —
լունք
ունի
րնգՀ • քուէարկութեան
յանձնամողո
—
վին
վերադարձնե՜լու
օրինագիծր
, որպէս
ղի
նորէն
քննէ եւ ներկա յացնէ
Աղդ - մողովին
Համ ա
յնա^
վտբներր եւ ռւրիչներ
բողոքեցին
այսձեւակեր
—
պութեան
դէմ , բա յց Պ ՚ էռիօ
պնգեց
Այս պարագան տլնկատի
առնելով
, Հանրա -
պետութեան
նախագաՀը
վճռապէս
մե րմե ց փաՀ -
լի՛ճին
Հ րամարում
ր :
Զանձնամսզովը
անմ
ի շա պէ ս դործի
ձեռնա
բ -
կեց : իսկ նախարարական
խորՀոլբդը
բացառիկ
նիստ գումարեց
երէկ,
էլչդելոլ
Համար
իր գիրքը •
Թերթերը
կը գրեն թէ ինչ որ ալպաաա–>ի, վար —
չապետր
պիտի առաշարկէ
լուծել
Աղ՛է– մողովր
եւ
նոր
րնտ բութ եանց թո լական
նչանա կել
Յունիս
\0ը։
Լաւատեսներ
կր կարծեն թէ
եբեսփոխաննե–
րր պիտի
չՀամտրձակին
րն՚չդիմանալ
րնտբոլ
—
թեանց
փութացման
, քանի որ ներկայ
Աղդ. մո -
ղովր
կո ր սն ց ո լց ած է իր մո ղո վրդական
ո լ թ իլն ը :
Եթէ Աղգ՛ ^"ղ"Վբ
այս չաբթու
մեբմէ կառա–
Խանի դակիճը
Խածաւ՚եցաՆ
Պարսկաստանի
վարչապետր
, Հիւսէին Ալա իր
Հրամարականր
ներկա յացուց
ՇաՀին :
թէՀրանի
բրի՛տանական
ղեսպանր
, տեսակցութիւն
մը ունե
ցած էր վարչապետին
Հետ , նախքան
անոր Հրա -
մարումը : Այս առթիւ
գեսպանր
աղդա րա րած
էր
թ է
ի րանի
կառավարութիւնը
չրշաՀա յեաց
պէտք
է ւԼԼԼայ ՝• «Որեւէ
փութկոտ
քայլ
կրնայ չատ ծան–
րտկչիռ
Հետեւանքներ
ունենալ»։
Նաւթային
յանձ—
նաիսումբին
նախագաՀր,
բնգդիմադիր
երեսփո
—
խան Տոքթ– Մոսատեղ, ճառ մր խօսելով
րսաւ թէ
նտւթա
յի՛ն ճա րտարարուեստ
ը անմ իշասլէս
չաղ -
դա յ՜նացնե լով
, Պարսկաստան
, օրական
300
մ ի՛լիոն
ֆրանք կը կո րսնցնէ : Վարչապետի
Հրամա րակա
նին վրայ յետաձդուեցալ
երեսփ–
մողովի
այն նիս
տր,
ուր պիտի՛ քննուէր
յանձնախումբին
պաՀան—
շր , նաւթա
յին
ճա րտա րա րուեստ
ը
անմ
իշապէս
ազգա յնացնե
լո լ մասին :
^ Վարչապետի
Հրամարման
պատճաոնեբը
պարզուած
չեն տակաւին : Հիւսէին Ալա իր Հրա–
մա րականր
տուաւ նախաբաբաց
խորՀուրդի մէկ
նիստէն
վերշ,
ուր քննուեցան
նաւթային
կացու -
թ իւնն ու լ^ւդգիմ ագի
րնե բու տա րածած. մ աաՀո -
գիչ
ղրոյՏ՚եերը
: Վարչապետր
րսած կը թուի
րլ–
լալ իբ գո րծա կիցնե բուն , թէ դէպքեր եւ խռովոլյ–
թիւններ կան երկրի՛ն
մէշ եւ կացութիւնր
ղիմա -
գրաւելու
Համար
դործի
գլուխ
ոլէտք է բերել
մո
ղովուրդին
ու խորՀրդարանին
բացարձակ
վսաա
Հութիւնր
վա
յե լոզ կառավա
բութ
իւն մր։
Հրամա–
րելուն
մ էկ ուրիչ պատճառն է ա յն
տաբակարծոլ–
իմիւնր , ղոր վարչապեաը
կըՀե՚ւացնէ
աղդա յնա -
կաննեբէն
, նաւթային
ճա ր տա ր ա րո լե ս ա ի
անմ
ի -
շական
աղգայնացման
մասին։
Վարչապետը
վյը -
տանգալոբ
կը գտնէ
այգպիսի
դաՀավէմ
քայլ
մր։
X
թէՀրանէն
75
քիլմ–
Հեռուն
պայթած
է
ումանակի
մթերանոց
մը : Բանի
մր Հոգի սպան -
նուած եւ չատեր վիրաւոբուած՜
են :
ՊՈՒԼԿԱՐԻՈՅ
ԹՈՒՐԲԵՐՈՒՆ
ԱՐՏԱԳԱՀԹԸ
Թուրքիոյ
Ազդ–
մողովին
նախադաՀը
Հետեւ
եալ
յայտարարոլթիւններն
ըրաւ
Պուլկարիոյ
թուրքերու
արտագաղթի
մասին •
Պուլկաբիայէն
մինչեւ
Հիմա
116.000
գաղ
թական
Հասած է– մի՛շին
Հաչուով
օրական
800
Հոգի,
որոնք
անմի՛շապէս
տեղաւորոլած՜
են : Ա -
սոնց ի նպաստ
եղած օմանգակո
ւթիւն
ը
7
մ
իլիոնի
Հասաւ։
Երկրին
ամէն
կողմը
մեր կոչը
արձադանդ
գաաւ • գագթ ականնե բուն
վիճ ակա
Հան
ութ
իւնը \
՚քիլիոն
300
Հագար
ոսկի
Հասոյթ
բերաւ : Մեծա
քանակ
արմտիք
եւս նուէր
եկած է :
Հողային
Բերքերու
Օֆիսը
անՀրամեչտ
մ ի՛շոցնե ր ձեռք ա -
(Լուրերու շա.րունակութիւնր կարդալ Գ– էջ)
վարութեան
առաշա րկր,
դաՀլիճր
պիտի
Հրամա -
րի ք եւ այն ատեն
ընտրութիւներր
պի՛տի յետա -
ձդոլին
մինչեւ
Հոկտեմ՛բեր
, պայմանաւ
որ կա -
Բ^ւԻ
էԼլայ
նոբ գաՀլիճ
մը կազմել :
Fonds A.R.A.M
