Ւ1^1^Ճ.7€Ւ1
^օոճ&
6Ո
1925, Ռ.€.Տ. 376.286
17. է
^ս6 ՕՅաշտաշ -
ՐճաՏ
(13)
ՍԽօ։
70Լ6Լ^Շ
Վեցամս. 1100 ֆ ր • , Տար. 2200, Արտ– ՅՕՕՕ՜ ֆ ր •
76եՇ06. 15-70
Գին 10 ֆ ր • 0
.€.Ր. ՐՅՈՏ
1678-63
Տճաէճւ 28 ձ V ա Լ
1951
օարաթ– 28 ԱՊՐԻԼ
27բդ ՏԱՐԻ ֊ 27
*ՈՈ66
«օ.6444–՚նււր շրջան թ խ 1855
ՄԵՐ ԽՕՍ-ք^Ը
ՇՓԱՑԱԾ
ԹՈԻՐ՚ԲԻԱՆ
Մ էչազգսւ
յին
էք ամ "ւ֊էքչ
նո րէն
զարմ
անազան
աեղե կութ իւններ կր
Հ
րւսաա րակէ
թուրքիո
յ մ տա
Հոգո
ւթե անց ել գի ւանա գիտական
ձեռնարկներու
մասին :
Այսւգէս
, Ուոշինկթրնի
թուրք գեսպանր
, Պ •
էրքին
, ճառ մր թօսելով
Ֆիլատէլֆիոյ
մէՀ, ը -
ոեր է .
— « Թուրքիա կենսակաւն բանալին է Միջ ե բ կ –
րակաւնի շրջանին, ա յն եաստատուն պաբիսպր որ
կ բ կեցնէ նաիայարձա կ րանակ ներր, թ ո յ լ չտ ալռվ
իջնել դ է պի արարական երկիրները ե ւ Միջերկրա.–
կան, պասաւարը համայնավարՈւթեան» :
Այս
առթիւ
Հաւաստեր է թէ
Գրագիրներ
կ՚ու
սումնասիրուին
Ուո շինկթրնի ա րտաքին
նաթա -
րարոլթեան
մէ^, աւելի
սերտ
գործակցութիւն
Հաստատելու
Համ ար Ա • ՆաՀանգներուն
եւ
մ
իւս
գաշնակից
պետութեանց
Հետ
է
Անցե ալ
շարթու արտակարգ
խո րՀ րգա կցո
լ -
թ իւննե ր կատարուեցան
Անգա րա յի
մ է^ , մ ասնակ–
ցութեամբ
Լոնտոնի
, Փարիզի ել Հռոմի
թուրք
դեսպաններուն
Հ
Այս
առթիւ ալ շոնդալից
լուրեր
Հբատաբա -
կեցին
թուրք
թերթերր
, ա յն
տպաւո
րութիւնր
ձգելով թէ արեւմտեան
Գաշնակիցներր
պատրաստ
են գոՀացնելոլ
թուրքիոյ
նոր պաՀանչնեբբ
X
է/"
յնիոկ
թուրք
թեբթի
մ ր Փարիզի
թղթակից
ցր Հետեւեալ
խօսքերր կր ղնէր
Ֆրանսայի
արտա
քին նախարարին՝
Շումանի
րերանր.
— « Կ ՚ ո լ զ ե մ շեշաել թ է Ֆրանսա հակաււակ չ է
որ Թուրքիան ալ առնուի Ատլանաեաւնի դաշինքին
մէջ : Ր ա յց դ ժ ո ւ ա ր ո ւթի ւնն ե ր կան– - - Ամէն պա -
ր ա դ այի մ է ջ , թ է ո.ադմադիաական ե ւ թ է քաււ.ս -
քական շաա կարեւոր բանակցո ւթիւն՛ներ
սւեղի
կ ՚ ո ւնեն ա ն ա յ ս հարցի մ ա ս ին ։ Շաւտ
ժամանակ
մնացած՜ չ է որոշումի մր յ ա ն գ ե լ ո ւ համար » ւ
Այս պարագան եւ ուրիշ կարգ մր
իբողոլ -
թիւններ
անդամ
մր եւս
կր
Հաստատեն թէ՝
թուր
քիան կր մնայ
միշտ մտաՀոգ՝
իբ
ապաՀովութեան
մասին։ Ալ այս՝ Հակառակ Ա՛ . ՆաՀանդներուն
եւ
մ իւս
դաշնակիցներուն
րնծա յած՝ առաաաձեոն
եւ
գործնական
աչակցոլթեան
:
Շտտ
մր տեսակէտներով,
թ՛ուրքիան կր գրտ–
նուի
ճիշգ այն կացութեան
մէշ ուր էր
1939 44–
ին , երբ երկրորգ
ԱշյսաբՀամարտին
բոցերր
կր
պտրտագրէին
դիրք
ճշդել
, երկու
ճակատներուն
միշեւ :
Ան շուշտ
Հեռանկարր
շաա
աւելի
մռայլ է
այսօր :
Հիմնովին
փսխուած
են ոչ միայն ճակատնե -
րբ,
այլեւ ա չխա բՀագրական
գիրքերր :
հյոբՀրգա
յին ցանցր
թուրքիան
շբշա պատած
է արեւելքէն
ել արեւմուտքէն
: Տամ աղային բա -
նակներուն Հետ, ծովային
ումերն ալ
բաղմա -
պատկուած
են :
էքրէկ եւս երկու
մասի
բամնուած
էր աշխար–
Հբ,
բայց կր թուի թէ երկու
կողմերն ալ
աւելի
նպաստաւոր կր զանէին
թուրքիոյ
չէղոքութիւնր
։
Այս
անղամ,
չափազանց
դմուար է
միշին
ճամբայ
մր գտնել,
թէեւ
Անգարան այգ ուղդոլ -
թեամ
բ ալ կր մ տածէ
Ֆրտնսական
դո րծակա լութեան
Անզաբա
յի
թգթակիցր
երէկ ուչտգրաւ
տեղեկութիւն
մր կր
Հաղո րգէ ր , այս
առթիլ
է
Հրատարակուած
տեղեկութեանց
Համ աձայն
,
4լ բացո րո
չապէս
յա
յտնի է թէ թուրքիան
պիտի
չր^ղուԱուի
Ատլանտեանի
դաշինքին
մէշ» :
Ա իւս
կողմէ,
«Մ . ՆաՀանգներր
կր
մեբմեն
միտնալ
անգլեւֆրանքեւթոլրք
զինակցութեան
,
իբրեւ
չորրորդ
անդամ » :
Անոնք պատրաստ են գո րծնապէս
աշա
կցելու
ոբ կազմակերպուի
արեւելեան
Ա՝ իշե րկ րական
ի
պաչտպանո
ւթիւնր,
բայց չեն ուղեր
ղինուո
րական
յանձնառութիւններ
ստանձնե
լ , նո ր դաշինքով
մր։
Արդ
, Անգարան
կրնա^ յ Հանդիստ
քնանա
լ , ի
տես այս վերապաՀութեան
;
Աանաւանգ որ, ինչպէս
դիտել
կուտայ
թրղ -
թակիցր,
€բացի
Ամերիկայի
ղինուորական
օգ -
նութենէն եւ օգանաւային
կայաններու
կառուցու
մէն
, որեւէ իրական
գործակցութիւն
չկայ
Անգա
բայի եւ արեւմտեան
ճակատին
միքեւ »:
Այս
կացութեան
Հանդէպ
, երեք
ելքեր
կբ
տեսնուին
թուրքիոյ
Համաբ,
ինչպէս
պիտի բա -
ցատբենք
յաշորգով
է
է ՚
Խմբագիր՝
Շ
ՄԻԱԱքէԻԱՆ
Օ Ր Ը 0Ր Ի
ՄԱՐՏ
31
ԵԻ ԶԱՒԱՐԵԱՆ
Ան շո ւշտ կարդացիք
թու րք
խմ րադր ի
մ ր
պատմութիւնը
1909
Մարտ 3\ի
յեզաշրշական
շաբմման
մասին։
ինչպէս
երէկ
դիտել կուտար
^Տառաշ»ի
խըմ–
բագրու
թիւնը
, ա յ դ շարմ ումն ալ ի վեբշո
յ ծա -
ռայեց
Հա յկական
արիւն
Հոսեց նելու
Կիլիկիսյ
մէշ,
աւելի։ քան
30.000
ղոՀերով։
Առանց
Հաշուե -
լու կախաղանները
:
Այս
առթիւ,
ի՛՛նչպէս
չ յ ի չ ե լ Ո՝ոտոսթոյի ե–
րեսվա խան Յակոբ
Պ ա սլի կե ան ի տեղե կադիբր
, որ
պատճառ
եղաւ իր եղերական
մաՀուան
է
Շարմում
ը պա յթած
աաեն
խում
անը
արդէն
կր տիրապետէ
բ Պո լսո
յ , խգե
լով
Հաղո րգա կցո
լ -
թի ւննե րր Վոսվա
րի
զիլղե բուն Հետ :
/Ս
ուճապը
սկսած էր եւ ինքնա պաչտպանու
-
թեան
միշոցներ կը իսորՀէին
ամէն տեղ,
միացեալ
ճակատ
կազմելով,
դիրքեր
որոշելով
է
Մեր
թաղին՝ Ա կիւտաբի
մէշ, ղիշեր
մը Հե -
տազօտիչնեբ
լուր
բե բին թէ իսո լման
ր յառաշ կը
խաղա
յ դէպի
Հա յկական
թաղերը
յ
Աղղանչանի
մր վրայ
,
սկսալ
ղօղանշել
Ա •
քՕաչ
ե կե ղե ց ւո յ ղանղակը :
Եւ
մ ինչ
մողովուբղր
եկեղեցի կը խոլմէբ ,
մտաՀ ո դութեան
յաշո րդեց սվափանք
մ ը :
Եկոզներր
զինուո րնեբ էին , ոբոնք լեղապա -
տառ կր փախչէին
,փողո ցնե տե լով
իրենց
Հրացան–
ներր,
ւիոիսան պատառ
մր Հացի •••
Տս՚շո
րդ առտուն
, յանկարծ
մ եբ
դիմ ացը դր–
տանք
Աիմոն
Զաւարեանր։
Տեսնելով
սպաոնացող
վտանղր,
ուլրացեալ
րնկե րը նաւակ
մ ր վա րձե ր է ր Պ է շի՛ կթա
չէն , եւ
Գուզ1լունճոլք
ելած
, կացութիւնր
պա րզե լու եւ
իբ կարդին
տեղեկու
թի՛ւններ
Հ աղ ո բգե
լու. Համ տր :
Հաստատելէ
վերշ թէ շարմում
ր սաՀմ անա -
փակուած
է, Զաւարեան
կ^տնՀետանար
քանի
մը
մամ
վերշր
, անծանօթ
ուղղութեամ
բ :
՚
Շատ
ուչ իմացանք թէ Նի՚կոմիդիա
գացեր է ,
նոյն մաաՀոգոլթեամբ
...
ՎԱՀԷ
ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈէՈՎ
ՊԱՐԱԿԱԱՏԱՆԻ
քարիւդի
աղգայնացման
յանձ
նամոդովր
միաձայնութեամ՛բ
որոշեց
առաշարկել
խորՀրղարանին
ոբ
12
Հոգինոց
մաբմին
մը կազ
մէ,
անմիշապէս
գրաւելու
Համար
Անգլեւիրան
-
եան
րն կե ր ո ւթ ե ան ստացուածքները
Ապատանի
մ է շ ։ Այս որոշումէն
առաշ
րնգՀարում
մը
աեղի
ունեցաւ
Ո՛է չտի մէշ, ոստիկանութեան
եւ ուսա -
նո՚յնեբոլ
միշեւ : Վիրաւոբուեցան
30
ուսանողներ
եւ
14
ո ս տ ի կաննե ր
:
8 անձնախո
ւմ բին
բանաձեւը
կը տրամադբէ
՛Րա րիւղի
Աղղ. Ընկերութիւն
մը
կազմել եւ շաՀին
25
առ հարիլրը
մէկդի
գնել,
անգլեւիրանեան
լ ^ կեր ութ եան պաՀանշները
վճա
րելու
Համար ;
ՀԱԶԱՐ
ԱՄԵՐԻԿԱՑԻ
ԶԻՆՈՒՈՐՆԵՐ
Հասան
՚Բտղապլանքա
(Աարոք՝) , վարելու
Համար
Մ • Նա–
Հ անղնե ր ո ւն տրամ ադբուած
օղանաւա
յին
խա -
բիսիսներր։
Առաշփն
խումբր
պիտի
երթայ
Փոռ
Լիօթէ :
ՊԵՐԼԻՆԻ
արեւմտեան
ել արեւելեան
շրշան -
ներուն
ամբողշ
ո ստ իկանո
ւթիւն
ր շարմմ
ան մէշ
պի՛տի
դրուի
Ա ա յի՛ս
1
ին , որպէսղի
չրնդՀաբին
1.500.000
քա ղաքացինեբ
որոնք Հակամարտ
ցոյցեր
պիտի կատարեն
իրարմէ մէկ մղոն
Հեռաւո
րու -
թեամբ։
Արեւմտեան
չրշանէն կր Հաչուեն
500.000
ցոլցտրարներ
, արեւելքէն
, մէկ միլիոն։
Արե -
լ
ելեան
Գեբմ անիո
յ ոստիկանութիւնը
( Համ ա յնա -
վար)
սպանե ր պիտի
՚լրկէ
՚Րոբէա
,
մ արզ
ուե
լու
Համար
կարմիր
Զինացիներուն
Հետ :
Առաշին
խումբր
ճամբայ
կ՝եԱէ
յունիսին :
ԳԱՀԼԻՃԸ
Կրցաւ
Հարթել
երեք խո չրնդո տնե
րէն
եբկուքր,
վսաաՀութեան
քուէ շաՀելով։
Աղդ՛
մո
դովր
մ երմեց
շրշանա
յին
քո
լէ ա ր կո լ թ ի ւն ր % Ա
կղ–
բունքով
րնգունուեցաւ
մ էկ
քո ւէ ա բ կո ւթե
ան
դբոլթիւնր։
Այմմ կր մնայ
վերշին
դմուարութիւ–
նր,
31 1
քուէի
բացարձակ
մ եծամ ասնո ւթ իւնր
շաՀիլ
, քուէարկելով
րնտ րական
օբէնքր
, ո
րպէսզի
կարե լի
ՐԱա
յ երեսփ • լ^տ
բութ իւննե րը
կատարել
Յունիս
\Օին։
ԱՄԵՐԻԿԵԱՆ
«էսոշիէյթրտ
Փրէս»
դործա -
կա
լութեան
Փրակայի
թղթակիցր
ձեբբակալուե
-
յլ^.է..եը1է^.^յ՚"ւԴ
ւ^՚"ե՚–
.
Լրագրական
ասուլիսի
մը ընթացքին
, նաիաա -
դաՀ
թրում 1^ , կրկնելով
Ապրիլ
\ \ ին խօսած իբ
ճառին մէկ Հատոլածր
յայտարարեց
. «
Համայ
նավար
ումերուն կր մնայ
ընդարձակել
՚Րորէայի
պատե րաղմ ը կամ փնտռել
խաղարարար
կար -
դադրոլթիլն
մր, որովՀետեւ
ՄԱԿր, իր կաբգին
,
պիտի շանա
յ կարելի
եղածին չափ սաՀմանափա -
կել
կռիւր
» տ
ՆախադաՀր
աւելցուց թէ այս յայտաբարու
-
թիւնր
կ՝ընէ
ճշդելօւ
Համար
ամերիկեան
քաղա -
քականոլթիլնր
Հքտյր. Արեւելքի
մէշ նախքան
գօբ՛
Մէք
Արթրրի ել րնդՀ
. սպայակո
յտներու պետե -
րուն
տալի՛ք
տեղեկութիւները
խո բՀ րդա րանական
յանձնախումբերուն
է
Զօբ • Մէք Արթրր
վերշերս
րսած էր թէ իրեն
անծանօթ կր մնան իր պաշտօնանկութեան
պատ -
ճառները
: Պատասխանե
լով
օրազրողի
մր
Հարցու–
մին, Պ– թբումրն
ըսաւ, որ եթէ Մէք Արթրր չէր
դիտե ր , ամ էն
սլա րագա
յի տակ
ամ բողշ
աշխարՀր
տեղեակ էր : ^Պիտի
չքաշեմ
ղօր. Մէք Արթրրէ ա–
կան շէն
, որ ուզածը
չրսէ , որովՀետեւ
ամէն
իրա
ւունք
ունի
ո լզած
ին պէս արտա
յա յտուե լու է ;
Պ • թ րում րն
մ երմե ց պատասխանե
լ
Հարցումի
մ ր , թէ ՛Բորէայի պաաե րաղմ ին
մ ասնա կցող
1 4
պետութիւննե
րր Համաձա"
յն են որի Հարկին
ռըմ–
բա կոծս լին
Զինաստանի
օգանաւային
խարիսխ -
ներր
Մ անչուբիո
յ մէշ ։
ՆախաւլաՀ
թրումըն,
խորՀրգարանին
ուղղած՛
ել Հարկա
յին ու անտեսական
Հարցերու
վերա -
բերեալ
իբ նոր մէկ պատղամաղբով
կ՝րսէ , թէ
« ՀամաշխաբՀային
կացութիւնը
կրնայ
պայթիլ
ամէն ատեն »ւ
«ՊԷՏԲ է ՌՄԲԱԿՈԾԵԼ
ՋԻՆԱԿԱՆ
ԵԱՐԻԱԽՆԵՐԸ »
ՄԱԿի ամերիւկեան
պատուիրակութեան
մէկ
տնդամ
ր յայտարարեց
, թէ Ա՛ . ՆաՀանղներր
ա -
ռաշարկած
են Բորէայի,
իրենց
զինակիցներուն
"–մ բակոծե
լ Մ անչուբիո
յ օգանաւա
յին խարիսխ -
նե րը , եթէ կարմ իրնե բր օդանա
լային
լա
յն յար -
ձակումներ
կատարեն
, բայց տակաւին
Համաձայ–
նութիւն
մը չէ գո յացած այս
ռմ բակոծո
ւմնե
բու
պա յմ աններու
մ աս ին : Այս մ աքով
, դեռ
անցեալ
8 ո ւնո ւա բ ին , ամ երիկեան
պատուի
ր ակութ
իւնը
չօչաւիած
է ր զինակիցնե
րու
կարծիքր
եւ ա յս
վե րշիններն
ալ
Համ աձա
յն
գտնուած
է ին
սկզբունքոէի, թէ ուրիշ ելք մր չկայ։
Ամէն պարա–
Գէ-սյի տակ
, եթէ ա յսպիսի
որո
չ,,ւմ
մ բ
տրուի
,
Մ անչուբիո
յ դէմ ցամ աքա
յին
ումեր
պի՛տի
չգոբ–
՚* ^ծ ^.ւ ին , այլ պիտի՛
՝ կատարուին
օգանաւա յին
յարձակումներ
մ իա յն ։
Բանատայի
ար՚հաքին
նախարաբր
, Պ • Փիբ ՜
սրն եւս յա յտաբարեց
երեսւի . մողովին
առշեւ ,
թէ
ղինուորական
տեսակէտով
կրնայ
անՀրամեչա
դառնալ
Մ անչուբիո
յ օղանաւա
յին
խաբիսխներոէՖ
ռմ բակոծո
ւմ ը
յ
ՆՈՐ ՄԻՋԱՄՏՈՒԹԻՒՆ
ՄԸՆ ԱԼ
Ասիական
1 2
պետո լթիւններ ել
յատկապէս
Հնդկաստան
, Աեծն
Բրիտանիո
յ լուռ ել ոչ պաչ -
տօնական
Հաւանոլ
թեամ
բ , բանաձե
ւե լու վրա
յ
նոր
մի՚շամտութիւն
մր, վերշ մր տալու
Համաբ
Բորէա
յի պատե րաղմ ին : Գիմ
ում բ պիտի կատար
ուի Մակի
միշոցաէ ել պիտի
առաշարկուին
Հե -
տեւեալ
պայմաններր.
1)
Ա^ւմիշական
ղինա -
դուլ , որուն
թուականն
ու մամր պիտի
Հաղոր -
ղոլին առաշարկբ
Հրապարակուելէն
երկու
չաբաթ
վերշր։
2 )
Զինադուլի
կնքումէն
երկու
շաբաթ
վերշն ալ Հրաւիրել
\քա յր . Արեւելքի
խորՀրգա -
մողով
մր. Համայնավար
Զինաստանի
մասնակ -
ցութեամբ
է
ԿԱՐՄԻՐՆԵՐԸ
ԳԷՊԻ
ԱԷՈՒԼ
ՄԱԿի
ումերր
կեցուցած
Ր1լալով
կարմիրնե -
բու
յարձակում ր կեգբոնական
ճակատամասին
վր՜
րա լ , ա յմմ կ^ամ րապնգեն
իրենց
գէրքեբր
1
Կար -
մ իրներու
կատաղի
ճնշում ը ա յմմ
կեգրոնա -
ց՚սծ է ոաղմաճակատի
արեւմուտքր,
Աէուլէն դէպ
ի Հիւսիս
30
քիլմ • երկարութեա՚քբ
աւլեղի
մը վը–
բա
յ : Հակառակ
մ արգկա
յի՛ն
մ եծ
ղոՀերու
,
որոնք
կր
Հնձուին
Հազա րնե բով
ղաշնակից
Հ ր ետ ան ի ին
եւ օդանաւերու
կողմէ
, կարմ իրներր մեծ
ստսաէ–
կութեամբ
կր շարունակեն
իրենց
յարձակողա
-
կանը։
Գրաւած են Մոնղան
քաղաքը
ԼԱէուլէն
40
քիլմ •) : Ո՛ թերորդ
բանակր կր նաՀանշէ
գէսլէ
Աէուլ, առանց
խուճապի,
շնորՀիլ
դասակիցնե
րու
բուոն
կրակին
, որ կբ յապաղեցնէ
կարմիրնե
րու
յառաշխաղացումր։
Մէկ օրուան
րնթացքին ,
Համայնավարները
կորսնցուցած
են
10.000
Հողի
,
իսկ
չորս
օրուան
կորուստները
կբ Հ ա սն ինՅՕ .000ի
է
Հինղերորղ
անղամն է որ կը զարնուի
Աէու -
չր , անճանաչելի
ղառնալով
:
(Լ»ւբեթտլ յտ տ «ւնա կ «ւ թի ւ նը կ աբդ այ Դ> - էք)
ՄԱՐԷՇԱԼ
ՓԵԹԷՆԻ
առղշական
վիճակը
ղգա–
լապէս բարւոքած
կր Համարուի
I
ՄԱՅԻԱ
\Ի առթիւ,
Մ"սկուա
յայտաբարու
-
թիւն
մր Հրատարակեց
որ կր բաղկանայ
57
նչա–
նախօսքերէ
, ուղղուած
ամբողշ
աչիսաբՀի։
Գլխա
ւոր տեդԱ ԿԱ գրաւէ խաղաղութեան
կոչերԱ =
Fonds A.R.A.M
