«Ց ԱՌ ԱՋ »
ԱէեգակԱ աէդաբ,
Այգ
սւսւլւին Զատիկը
բացառիկ
Հմայքով մը
եկաւ, ինհ-ի Համաբ։
Ա՛չ Զաակի
աըձակոլըգը
եւ ոչ
կարմիր
Հաւկիթ՛ն
էին պասւճառր
իմ
գերագոյն
էնքիս
,
։ւգւ
մօրեղբայրս
Պոլսէն
ղրր ՜
կած
է ր ինծի
գեզեցիկ
կարմիր
Հագուստ
մ ր ,
զարգարուած
գոյնղղոյն
ուլունքէ
երիէ^երով
:
Նո յնքան
գեզեցիկ
դլթ՚արկ
մ ր եւ կօչիկ
մր կ՝ամ–֊
բողքացնէին
իմ՜ զատկական
արգուզարգս
:
Աայրս
թոստացալ
նոր –^ագուստս
աոաքին
անգամ
Հագցնել
Զաակի
առաւօտուն
, երբ 1^՛"
Աայր
քյկեզեցի
սլիտի տանէր : Աստուած
իմ , ան
Համբերութիւնս
չավւ
չունէր :
Եկաւ
վերքասլէս
սսլասոլած
առաւօտր։
Աօրս
ձեռքէն
բռնած
, երբ քովն ի վեր կրքալէի
, կը
զգ ա յի թէ Հ ոգե վա խութեան
մ բ
են թ ա ր կո ւած
է ի
նոր
Հագուստիս
տակ։
Այլեւս
անվայթ եւ ան֊էոգ
աղքնակբ
չէի այգ օրր։
Ուրիչին
մ՛տածումր,
ու ֊
րիչին
ոլչաղ
րութիւնր
, ուրիչին
գնաՀատո
ւթիւնր
իմ նոր թագուստիս
Համար անթավւանց
եւ
Հաճելի
բօղով
մ՛ր կրսլարուրէին
ղիս : ^ք*նչ
ազուոր
Հա -
զ ուստ ^ » , «Աեբաստիո
յ մ էք չիւնուած չէ» , ան–
պատճառ
Պո լսէն
ղրկուած
է՜»
թե րեւս
զիս տես–
նււղներր
ա յսպէս
կր ^մ տածէին
, թե րեւս ալ ոչ :
Ոա
յց ես ինքս կուտա
յի ա յգ
մ տածում
ր ուրիչին
,
մ ասնալո րապէս
Հպարտ
կչռո
յ թ
մ լձւ ալ
տալով
քա յլե րուս :
Աայրիկ
կը տեսնե"
ս ամ էն մ՛արգ
Հ ագուս–
տիս կը նա յի • • •
ճամբագ
քա լկ : Պզտիկ
յանգիմ
անութիւն
՛ մ ը ։ Ոա
յց ուրախ
նե րքնապէս
իմ եր քան
կ
ութեանս
Համ ար
:
իյուռն
ել արտակարգ
բազմ ութիւն
մ ր
լեցու
ցած էբ Հսկայական
Աայր Տաճարր :
Ջերմեռանգ
եւ Հաւատաւո
ր մողովուրգ
մ բ վե րաց ում ով կբ
վե րապրէր
՛ք՛րիստոսի
Ո արո ւթիւնր
ւ
վե
րնա տան
մ էք
, Կէները
իրար կր Հրմ չտ կէ
ին : Ծեր կիներր
Հազիւ
թէ կրնային
տեզ
գտնել
իրենց
«մ ինտէ ր»նե րուն
վ րա յ ծնրազրելու
: Ա -
նոնք կբ փափաքէ
ին ամփոփուիլ
եւ աղօթել
ան -
զ ո ր րութեան
եւ լռութեան
մէք , բա յց
չարաճճի
պղտ իկնե ր ր , ո րոնց
թիւբ
անՀամար էր ա յգ օրբ ,
չէին
րմ՛ բռներ
անոնց ա յգ
Հողերով
կացութիւնը :
<Տ–Լոեցէք կամ գուբս
ելէք»։
Պզտիկ
բնկերռւՀիի
մը Հետ Հեռացանք
սան -
ղոլղներուն
գլուխը
Ւ՜նչ
աղուոր
Հ ագուսայ
ունիս : Ու՚՚ւ : 1*նչ
ղ ե գեցիկ
ո ւլո ւնքնե
ր :
֊ Մ ի
դպչիր :
•
իքածախ
(րռՀրած
ցորեն
կանեփով
) կր
սիրե՚՚ս
: թարմ կ : Երէկ
Բ"^րեցինք :
Այո՛ , չատ կրսիրեմ
, Ը"է ՝•
Ո բրել
ոչ - Ա ե բաստաց
ի խահ ախ
բո Հ րե
լու
մասնա ղիտութիւնր
չունէ
ր ծնողքս
Հ Ո՚՚ւ՚ւ
մր խա֊
ծ
ախ^ տուաւ
Ու
կամ աց կամ
աւլ
քանի
մ
ր
բու ո ի
փոխարէն
Համաձայնեցայ
նոր Հագուստիս
ու -
լունքնեբէն
քակել
ու մաս մբ տալ անոր :
՚ Այո ՚զգաիկ
առեւտուրով
տարուած
էինք,
երբ
իրա
րան
ցում
մ ր տեղի
ունեցաւ
եւ
մ ենք
ներս
կան չուե ցանք :
« Փառք
ի րարձո ւնո» ի ատենր եկած
է ր : Ա–
մ էնէն
զմ ա յ լե լի պաՀ ր
բո լո բ ին
•էաս աս
Փ՛
քր
տիրացունեբր
, սպիաակ
չապիկներով,
գուաբ -
թոլններու
պէս,
բարձրացած
էին
գմրէթը ու
«Փաոք
ի բաբձունս»
երգելով
կլոր
կլոր կր զաո–
նա յին
ղմ րէթին
չուրք
Համատարած
լռութիւն :
Հողեպարաբ
եւ խորՀրգաւոր
պաՀ :
Ոոլոր
ձեռքերր
գէպի
երկինք :
—- Փա՚՚ոք
ի րարձունս
Աստուծոյ :
Կր կարծէի
թէ աչիաբՀի
բոլոր
երկիրներուն
Հայկական
մեծ եկեղեցիներր
ունէին
ղմբէթնեբ ,
ուրկէ
միայն
կարելի
էր երղել
Տիրոքր
փառքր :
Տարիներու
թալալռւմին
Հետ, տեսայ չատ մբ
տաճարներ
, Հայկական
թէ օտար, փոքր թԿ մե -
ծածաւալ։
Ոմանք արտաքին
չքեղոլթեամր
Հոյա–
կապ
, ուրիչներ
ներքին կառո լցուած՜քով
խորՀր -
գաւոր։ Ես տեսայ
Երուսաղէմի Ա՛ Տակորի
լու -
սեղէն
տաճարր
, չքեղ ու կքած
արծաթեայ
կան–
թելլներու
եւ քաՀերոլ
ծանրութեան տակ,
բայց
ուրիշ
Հմայք
ունկր
ինծի Համար Աեբաստիոյ
Աայր
Եկեղեցին:
Օր
մ լ ^ ալ տեսայ
Փարիգեան
արուարձանի
մր մկք կառատուն
մր որ կր վերածոլէր
Հայկա ֊
կան
աւլօթատեւլիի
• . .
Խուռներամ
եկած կրթաղին
Հայ Համայնքր
,
տեսնելու
՝էամար
օծում ր մատուռին :
ինծի
այնսլկս
թուեցաւ
թէ այղ օրր տխրոլ -
թեան
սեւ քօղ մր ԿԴքնէր
րոլորին
Հողեներկն
ներս. Հակառակ
նորր կառուցանելու
արտաքին
Հրճուանքին։
Երքանիկ
էին միայն
մ անուկներր ,
տեսնելով
կառատան
ձեւավւռ խում
ր
ԻքռրՀրո ածու
թհւնն՚հրռւք
աարու ած երբ
ղ լու —
խրս
ղաբձոլցի,
տեսայ
քովս
ծերունի
մր
որուն
աչքերուն
մէք արցունքի
կաթիլ
մր կր չողար :
Բիէ րեղեայ
կաթիլր
խռովեց
գիո :
լաս , ու
՚՚՚՚՚էԸ
ուն
կ՝ոլչանաս
, ո՛՛վ
Տ իեզե րական
Հաւա սա րակչռո
ւթիւն
ու
նը -
մա՛ր արդարութեան
; Ատեղծագռբծ
զօրութիւն
երկնի
երկրի
, ու կենսապարգեւ
յա
ւիտ ենա կանո
ւ–
թիւն .
Փարատէ՛
շուրքգ
կուտակուող
մեր
բողոքի
ամպերը
,
ե լ
սաստէ
ատելութեան
կարկոլտներր
:
Խափանէ կասկածի
մառախռլղր,
ու դարձեալ
ի -
քիր ոսկեգրուագ
գաՀ
իդ
վրա
յ՝ ադամ ակռւռ ու
կանաչաղարգ ;
Թող
յարութիւն
առնեն,
քո ԱորՀիւ՛
Գե ֊
ղե ց կո
լ թ
ի ւնն ուԲաբո
ւթիւնբ
, ու սմքի երկրա
յու
թեան
թռյնբ
մեղա պարա ;
Միթէ
^ընդունա՛՛յն է մեր
Հ ալատքբ»
Տարու—
թեան։
ԼՈ՜Հ, Աողռս) :
ին չո՛՛
լ
կը
շան թա Հարես
մեր լեռնացած ա -
զօթքները՛
ու կը սարսես
մեր տառապակոծ
սիր -
տերը
երկրի
լ
^ւդե
րքէն
արՀամ արանքի
մխտոլ -
մով :
Խաւարակուռ
դիշերուան
դաւերով^
Հ րկիզ -
ուեցան
մ եր
զո Հ ա րաննե
ր ր , ել խո
րտակուեցան
ուխտի տապանակներբ :
Ալ կը բաւէ , որքան՝
գարոլնբ
Հիւծախտաւռր
՚էոնդիւնով
ձմ րան
մաՀ
իճին
մ էք Հոգեվարքով
կր
տառապի
, կարօտ
քու
զմայլելի
տեսքիդ :
Լեռ
ու բլուր , անտառ
ու սլուրակ
, մա
յ ռ
ու
անձաւ՝
վիմումի
տագնապով կր գալարուին :
Որքան
երկունքներ
ի ղերեւ
ելան
ամլութեամր
ծերացաւ։ Եւ գ
քինախնգիր :
ԵԼ, աՀաԶատիկր,
մոլորռւած
ուղեւորի մր
շփոթութեամբ՝
ի զուր կբ թակէ փակ դռնեբր
Հա–
ւատացեա^ւերոլ
%
Առանց
քեզի
ինչպէս
ապրինք,
առանց
մեգի
ինչո՚^ւ ապրիս
է
Ով արեգ , ա1լն արգար , Արփիդ առատութեան
,
ե լ
անիսարդաիս
լուսոյ,
ցօղէ ճառագայթներգ
որ
պէսգի
բացուին
մեր յոյսերր
, ծաղիկներու բա ֊
մակնեբուն
նման։ Ու թող դարձեալ
առատօրէն՝
րոյր եւօրՀնեբգ
շդարշուին
մթնոլորտին
մէք՝
իւնկավառ
ս ր բասաց ո ւթեամ
ր , մեր
երքանկու -
թեան
, բայց քու փառքիդ
Համար :
Գափնի
ու ձիթենի
մորենիին պէս ծխացին,
ու
քեզ պսակ
կազմ ե ց ին , ու ղուն մնաց իր անտա
ր
րեր
ու
.մռա
յլ ;
Ատրուշաննե՛՛ր
կ՝ռւ.զես , թող քու կամքդ
րլ -
լա
յ : Ա եղի
ցո
յց
տուր
մ իա յն , Ո՛աղմ
Ուղին
վա -
Հաղնի,
Ծիրկաթինր
օգոստավւառ
:
ԵԼ
մենք ցեղով,
Աանկունք
Զինուռրեալք ,
վաաքգ
կերտենք
մեր արիւնո վ վտրղ ավառ :
Հ րաՀ ա րենք
Ան
թ
ե ղ բ մեր
մ ոխրարլոլրնե
բուն
,
ւէ ոխրտրերգե
բուն
, ինչպէս
երբեմն։
Որպէսղի
լոյս ի լուսոն
ՀեղՀեգի
մ ին շ խորխորատ,
մութն
ի վլրապն
Արտաւազգի
: Արձակուին
կապանք ,
ք եռուն
երակունք
, իսռրտակուին
անէծք
,
յւսոնուն
1՝.ակատք ,
Համ բաոնան
պա րտեա
լք , ս ր բե
ս չին նր–
զովք
, կատա
րին պատգ ամ ունք :
եւ ա յն ատեն
,
թ
՛՛ղ
՛ԷԱ՛յ
Զատ
իկն
ԱնաՀ իտ ի
ոսկեծին
, ո րսլէս
մ ա յր զգա ս տ ո ւթ ե ան ,
ո լ
ծնի
արչալո
յսն , երկարատեւ
սպասման
:
Փարատին
խաւարք
, չքանան
չարիք
, սատակին
ոսոխք
, ցլ^–
ծան արգարք
, խայտան
ղրկեալք , եւ՛՛՛
ղօղին
ոսկերք,
Հանգչին
վբէմք :
Ո^ Վ արել,
դուն
Որ Ազդեցիր
նետարձակ
րա—
զռլկր
Հա յկի՝
եւ ծնար ՎաՀագնր
մ
չ ա ա
յաղթ ,
մի զլանար
մեգի Զատիկ
մր լուսաբաչխ
, կենսա -
աս։
անաքաո , նորոգիչ
անստուեր
, յոլ>։ւսաոլ
ան
կասկած
:
ԵԼ արթնցոլՐ
կեանքր
որ քոլկղ է ,
որպէսղփ–
ւՐԼԼայ թէ օր մը Հգոբծաղուլի
պատճառով » յե —
աաձւլ ուի Զ՚ս՚ոիկր
«անռ
րռ չ մամանակով»
: Ամէն :
ԽՈԱՐՈՎ
ՎՇՏՈՒՆԻ
ՀԱՑԿԱԿԱՆ
ԱՌԱԾՆԵՐ
-
Մեծ մարգ որ կայ կրակ է . շատ մօտենաս՝
կր վառիս շատ Հեռանաս՝
կր
մսիս
՚ –
Մ եղրբ
մ ատ մատ , չամիչր Հատ Հատ կր
Հատն
ին :
Աղռւէսր
իբ պո չբ վկայ
կր րերէ :
X
ինձ թ ա զ է ք , երր կարւքիր վերջալոյսն է մայաՆլք,
Երբ տիւոէր գգուանքով արե գ ակը մհ ո ն ոզ
Սարերի ա ր ծ աթէ կատարներն է
վ ա ւ ւ ս Ն ւ ք ,
Երբ լքթնում կ որչ ո ւմ են
ծ ո վ
ու եալ • . .
ինչ թ ա ղ է ք , երբ տխուր ւքթնշաղն է ի յ ն ո ւ մ ,
Երբ լ ռ ո ւ մ են օրուայ աղմուկներր գ ո ւ ա րթ ,
Երբ շողերն են մեոնում. ծաղիկները, ննջում ,
Երբ մ թ ն ո ւ մ կարչում են լեո ու արտ :
ի մ շիրմին դալկացող ծաղիկներ ց անե ց է ք ,
Որ խաղաղ ու հանղարտ մահանան -
ինձ անլաց թաղե ց է ՛ ք , ինձ անխօս
թ ա ղ ե ց է
՛ ք .
Լռութի՛՛ւն, լ ռ ո ւ թ ի ՜ ւ ն , լռութի՛՛ւն անսահման • • .
ՎԱՀԱՆ
ՏկՐԵԱՆ
ՄՈՌՑՈՒԱԾ
ԷՋԵՐ
Մոս՚ացկաՕը
Մուրացկան
մը բոլոր
անցռրգներէն
ողորմու
թիւն
կ՝ռւղէր
եւ ամկն գուռ
կը զարնէր
։
Կր քալէր
դլուխը
բաց , ոտքր բոպիկ , ցնցո -
տիներով
ծածկուած։
Գեռ երիաասարգ,
այլ չատ
տմգոյն
ու չատ նիՀար , կբ քաչքչէր
ոտքերը
մեծ
ղմո
լա րութեամ
բ :
Այրերր
իրեն
կ՚ողորմէին
այն սիրուն
կիներուն
առքեւ
միայն,
որոնց
չնորՀներուն
կ՝ուղէին
արմա–
նանալ,կամ
այնպիսի
մարգերու
առքեւ
,զորս
կ՝ու–
ղէին
շլացնել
իրենց առատաձեռնութեամբ
։
կիներր
իրեն
կ՚ողորմէին
այն այրերուն առ -
քել
միայն,
որոնց
սիրտր
կ՝ռւղէին
գրաւել,
կամ
իրենց այն
մ րցակցուՀ
ինե բուն աքեւ,
զորս կ^ոլ -
՚լէին
նսեմացնել
իրենց գե րաղանցո ւթեամ բ է
Երբ առանձին
ՐԱային
, մ իեւնո
յն այբերբ
մ
բ–
աաղբաղ
երեւոյթ
մր կ՚առնէին
խեղճբ
նչմարած
չբԱալու
Համար,
ել միեւնոյն
կիներր
փողոցի
անղիի
կողմր կր դարձնէին
իրենց
դԼՈ
՚-թը
անտե
սանելի
րան
մ ր փնտռելու
Համ աբ է
Հարուստներր
բարձրաձայն կբ կանչէ
ին մու -
րաց1լանր
, երբ Հրապարակին
վրայ պատաՀէին
ի–՜
րեն։
Մեծ ազմռւկով
կր Հազային կամկբ փռլ^գ–
տային,
իրենց գրպանէն
գանգաղօրէն
գուբս կր
Հանէ ին իրենց պարարտ
քսակբ եւ
մուրացկանին
ափին մէք կր ձգէին
իրենց
լում ան
1 Բայց երբ ա–
մայի
փողոց
ի
մ ր մէք պատաՀէին
իրեն
, չան
պէս
կր վռնտէին
Ղ՚՚է^Լ՚՚Վ. ՝ ՚^Կ՚՚րէր
)
թչուառական
:
Ա արղոցմէ
չ^՞ ս ամ շնար այսպէս
մուրալով
է
Գու
ալ մեզ պէս աշխատէ
եւ ապրոլստգ
ճարէ» :
կրօնաւորներր
կանգ
կ՚առնէին
մուրացկանին
առքեւ,
ամէն անգամ
որ քառռւզիի
մը մէք պատա–
Հկին
իրեն։
իրենց
քիթր կբ խնչէին
երկարօրէն,
որպէսղի
տխմարներր
մամ անակ
ունենային
Հա -
ւաքուելու,
եւ իրենց
գրպանէն
Հանգիսաւո
րապէս
ղուբս
Հանելով
իրենց քսակբ,
մուրացկանին
ա -
վ՛ին մկք կր սաՀեցնկ
ին փոքրիկ
գրամ մը։
Ոայց
^ՐԲ ՔՒէ անցուդարձ
ունեցող
փողոցի
մը մէք պա
տաՀէին
իրեն, կ՝երադէին
իրենց
քայլերր՝ աղա -
ղակելով.
«կորիր,
անիծեալ։
Աստուծմէ
չե՞ս
վախնար
այսպէս
մուրալով։
Գուն ալ
աշխատէ
ամէնուն պէս ել ապրուստգ
ճարէ » ;
Մ անուկներր
միայն կբ ղթային
մուրացկա -
նին վրայ
ել բան մր կուտային
իրեն առանց
ցու ֊
ցամոլութեան։
Եւ մուրացկանր
• կ՝օրՀնէր
ղանոնք
մբմնքելով
. «Թոյլ
տուէք
այդ մանուկներուն
եւ
մի արգիլէք,
լ,ր ինձ գան– զի երկնքի
թ
ագաւորույ–
թիւնր
այղպիսիներունն
է» ;
X
1
Առ, րացկանը
օբ մբ մենաւոր տան մր գուռբ՝^
զարկաւ
\
Տան
տիբոլՀին
գեռաՀաս
ո լ գեղանի
կին մբ
ւլուռը
բացաւ։
Մուրացկտնբ
ներս մտաւ, բարեւ տուաւ
1^ո–
քբ եւ ղետինր
նստաւ
ումասսլառ :
Պէտք
ունի՞ս
բանի մր, Հարցուց
բարե -
սիրտ
կինր :
Ծարաւ. եմ ։
կինր սօթտեց
թեւե
ր ր , պաղքուր քաշեց
Հ ո–
կաթիլբ
դարձաւ
մ ոգական
ագամ անգ ու
պտտցուց
ղիս բոլոր
մեր Հռյակապ
տաճարներր
Հ ա յկական
, մեր վանքեբր
մ ենաւռր
եւ
խորՀրգա–
լոր։ Տարաւ
զիս ՚լէպի
մանկութիւնս՝
Աեբաստիա։
Ա • Նշանի վանքի
ե րեք գեղ ակե րտ եկեղեցիներր ,
գոՀարի չափ թանկագին
; Ու վերքապէս
տարաւ
Մ՚սյր
Եկեղեցին
: Ւ՜նչ
Հոյա
շէն էր • ՚ •
Բո լո ր թափառումներուս
մ էք չտե սա
յ ա յն —
ք՛՛ւ՛է։ րնղարձակ
, սիւնաղարգ
եւ
գմ բէթաւոբ
Հա
յ–
կական
եկեղեցի :
Բարձր , րարձր էբ գմրէթր,
կարծես կապռ
յա
երկնակամարին
տակն
էր , որուն
շուրք
ղուար -
թուններ
«Փառք
ի րարձունս»
կ՚երգէին
Մոգական
Հրաշալի
աղամ
ան գբ
դարձեալ
պատկե րացուց
մ անկութեանս
ա յն օրը , երբ Զա -
տիկ կր ու կարմիր
նոր Հագուստիս
ծիածանի
գոյ–
ներով
ու լո ւնքնե
բր կրփոխանակէի
խածախով
յ
Ծե՛րունիին
արցունքի
կա իմ հ
լր
ինկալ
գետին,
Համ ակե րպո է թեան
խոբ
Հ առա
չան
քի
մ բ Հետ :
ԱքՍօր
նորէն Զատիկ է : Ո՛ երբ
երեւակայու–
թեամր
ու կարօտով
կ՚ուզեմ
տեսնել
զո ւա ր թո
ւն–
քր որ
գմ բէ թ բարձրացած
«Փ՚՚՚՚ւք իրարձու նս >
ե՚երղեն
, ականքիս կր Հասնին
կացինի
բԻր"՛
•^տ րո ւածնե
ր ր , որ կր քանգե
՚1ւ
,
կր քանդելն,
կբ
վւշրեն
սւ Հարթ
ղետնի կր վե ոածեն
Մ այր Տա -
ճարր
–^այկական
Հոն
այլեւս
Զատիկ
չէ
Մ՛
ՄԱՆՆՒԿ
Fonds A.R.A.M
