ՕՐՈԻԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ
ՀԵՏ
Թիթօ կը փոո\ե
« ՑԵՂԱՇՐՋԵԼ
»
ՀԱՄԱՏՆԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ
ԺԸՆԵՒ
Նախորղ
յօդուածովււ
կանացի
ներ~
կայացնել
կրօնքին
կարեւո
րութիւնր
ա զ գ ա պ ա Հ
-
պանման
հարցին
մէ^,
Հրեաներուն
պարագան
օ՛
րինակ
բերելով։
Առնենք
նոյն
օրինակր
նաեւ
մեր
աղգային
պատմ
ութենէն
:
Ա ր գ ա ր ե ւ
մեր
լուսաւորչական
կամ
աՕՈՕթհ^՜
Տ1Տէ6
(՛քէկ
րնութեամր
Աստուածութիւն
ճանչցող)
րլլալու
պարագան
ի"նչ
գ ե ր խաղաց
գարերու
րնթացքին
, մեղ գաաորոչելոլ
Համար
Աուրիոյ
Նեստորականներէն
, Պարսկաստանի
քր իստոնեա
-
ներէն,
որոնք,
կաթողիկոսութիւն
ձ ւ ֊ Յ Օ
եպիսկո–
պոսոլթիւձւ
ունենա
լու
աստիճան
մեծ
թիլ
մր
կր
ներկա
յացնէ
ին
Ա ա սանե աննե
րու
կա
յ ս
րութեան
մէշ,
5րգ,
ե ր գ
եւ
7րգ
դարերունԼ*)
, եւ մանա
-
ւանգ
Րիլղանգացիներէն
, որոնք
երկար
ատեն
տի–
րեցին
արեւմտեան
Հա յասաանին
եւ
այնքան
յա
-
ճախ
Հալածեցին
մեղ
միայն
Հայ
աղգային
Եկեղե
ցիին
պատկանելնուս
Համար
, երր
մենք
իրենց
կուաա
յինք
շատ
մր կայսրեր
ու ղօրավարնե
ր :
Մինչեւ
4րգ
դ՛՛՛ր,
Փոքր
Ասիոյ
մէշ
կր
բնա
-
կէին
աեսակ
֊ աեսակ
մողովոլրղներ
, որոնց
ա
֊
նունր
պաՀուած
է պատմութեան
եւ Գործք
Ա՛ւա–
քելոցի
մէշ,֊
Գաղատացիներ
, Գոթեր,
Լիտիա
-
ցիներ,
եւայլն։
Տարրեր
ցեղերով,
տարրեր
լե
-
գուներով
եւ տա
ր բե ր
կրօնքներով
ժողովուբգներ:
Րս՚յց
այգ
ամէնր
ձուլուեցան
«/
մի ա ղ գ »
,
երբ
լնգունեցին
րիւղանգական
կայսրութեան
կր–
րօնքր,
օրթոտոքս
Եկե՚լեցին
: իսկ
այգ
կայսրու
-
թեան
ղանաղան
վա
յրերր
կամաւո
ր կամ
բոնի
տե–
ղալորոլած
Հայերբ
մնացին,
մեծ
մասամբ
, Հայ
,
որովՀետեւ
մնացին
Հայ
Եկեղեցիի
ղաւակ
:
Այս
ղաղութներր
(Աեբաստիա
, Թրակիա)
Հե
ռու
ՐԱալով
աղւլային
Հողէն
եւ ղրկուած
Հայ
աղ
գային
ւք շակո
յթէն
, սերունղներու
րնթացքին
ձուլ՛
ուեցան
ր ի ւ՛լան գա
կան
ին
Հետ։
Տե՛լ
-
՚ " ե ղ
մոռ
-
ցուած
էր
լեղուն,
րայց
կար
Հայ
Եկեղեցին
եւ
Հեաեւարար
պաՀեց
իր գիմագիծր,
իբրեւ
տարբեր
ա ղ գ
իր շրշապատին
մէշ։
Ա
յն
բոլոր
Հայերր
որոնք
լքեցին
աղգա
յին
ե–
կեղեցին
, չգիմ ացան
իբրեւ
Հա
յ , այլ
եղ՚սն
,
նախ
օրթոտոքս
Հայեր
, ապա
Րիլղանգացիներ
կամ
Յոյներ
:
Զ յիշե՛՛
լ Հոս
Ե ղիա
ին ե ր ր , որոնց
նախաՀա
յ -
րերր
Հայեր
էին,
ոբոնք
չյարեցան
Հայ
կրօնքին
եւ
կաղմեցին
Հտաբբեբ՝»
ժողովուրգ
մր
:
Ո՛^
է յ ի չ ե ՚ ՚ լ
Վո^րլիվներր
,
որոնց
նախ՚ռքքր
նո յնոլէս
Հա
յե ր է ին
( Ոշտունիք
) , րա
յց
որոնք
մ աՀմ է տական
ու թիւնր
լ^ւգո ւէւե լո վ գա
՛լր եցան
Հայ
րլլալէ
եւ կաղմ ե ց ին քրտսւկան
նո բ ցեղ
մ ր :
Կրօնքին
բացա՚ւիկ
գերբ
որոշ
է այս
օրինակ
—
ներուն
մէշ։
Մ իեւ1ւո
յն
կրօնքր
ունեցող
տարրեր
ժողո
-
վուբգներ
կաղժեբ
են մէկ
ա ղ գ
, ու տարրեր
կրօնք
ո ւնե
ցող
, բա
յց
իրարու
մ օտիկ
ժողուԼուբգներ
կաղժեբ
են տարրեր
աղգեբ
: Ասիկա
ճշժարտու
-
թիւն
մրն է, մանաւանգ
Մերձաւոր
Արեւելքի
Հա
մար
ու
մինչեւ
Ասիոյ
խորերր
:
Հաւանաբար
անոր
Համար
որ
Մ եբձաւոբ
Ա
-
րեւելքի
մէշ շատ
մր ժողովուբգներ
ապրեր
են ի -
բ՚սբոլ
խառնուած
, միեւնոյն
Հողերուն
վրտյ,
ուր
լե՚լուներր
նոյնպէս
իրար
խառնուեր
են եւ
րնղՀա
նուր
մշակոյթբ
տաբբեր
շէ եղեր։
Աէկ
բան
մնա
ցեր
է զանոնք
իրարմէ
ղատող,–
Կրօնքր
ել մանաւանգ
աղղային
Եկեղեցին
պի
տի
պաՀԷ
մեղ
իբբեւ
Հայ
:
Արեւելքի
մէշ
քբիսա՚էնեայ
րլլալնիս
կր
բա
-
ւէր.
Թուրքէն,
Պարսիկէն
կ՛սմ
Արաբէն
տ ա ր բե
լ՛
տ՛լգ
մր
րլլալու
Համար։
Հիմա,
երր
ցբուտծ
ենք
Եւրոպայէն
Ամեբիկա,
մեբ
աղգային
Եկեղեցին
է
ղարձեալ,
որ մեղ պիտի
պաՀԷ
Հայ
;
Այստեղ,
քբիստոնեայ
րլլալնիս
միայն
չի
րա
ւեր։
Նոյնիսկ
կարելի
է րսել,
որ Եւրոպացիին
եւ
Ամեբիկացիին
պէս
քբիստոնեայ
րլլալնիս,
վտանգ
մբն
է, որովՀետեւ
մեբ
Եկեղեցին
այնքան
աղա
-
աամիա
բլլալ
վարժեցուցեր
է
ժեղ,
որ
երբեժն,
րո՚լոքականին
, կաթոլիկին
, Օրթոտոքսին
ու լու
-
սաւորչականին
ժ իշեւ
^տա
ր րե րո
ւթիւն
չէլա
լ .^քրիս
տոնեայ
է՝
կբ բաւէ»,
կ՝րսենք,
ու անոնց
կբ
աա–
նինք
ժեր
ղալակնեբր
ժկրաուելու
;
Այս
գաղափարր,
կրօնական
այս
աղատաժաոլ–
թիւնբ
յաո աշղ
իժ ութեան
բնդունակ
ժողովուրգ
-
նեբու
յատուկ
է, րայց
սխալ
աւլգային
տեսակէ
-
տով
Ոժանք
պիաի
րսեն
թէ
նեդժաութիւն
կր ք տ
-
րողեժ
: կբ
ցաւիժ
: Պարա՚լաներբ
ինձ կր
թելա
-
՛լրեն
կրօնական
աղատաժտոլթեան
պո չր
քիչ
մբ
ւ^ող տալ
Հայ
մնալու
Համար
:
Ուրիներ
պիտի
տոարկեն.
ՀՐողոքական
կամ
կաթոլիկ
բլլալս
ի՞նչ
ւթւաս
ո ւ ն ի , ես
միշա
Հայ
եմ
ու
Հայ
կր
մնամ
» :
(*) «էյեստււրականութ՜ււննը , այսպէս , տեսակ
մը աղգ ային եը1|ըորդ կըօնք
դ ա ր ծ ա Ն
սւաըսկսւկսւն
կ ա յ ս ր ո Ն թ ե ա ն
մ է ջ » ,
I. Շքօստտ6է — Լ՚էաբՄ6 ժս
Լ«7&ււէ, էջ 79 :
Թիթօ,
կբ դրէ
անգլ.
թերթ
մր,
Համայնավա
րութիւնր
1լ ենթարկէ
նոբ
փորձի
մր
,
ղոր
Աթալին
բնաւ
չՀամ
ա բձակե
ցաւ
կիրարկել։
Թիթօ
կր Հաւատայ
, որ Համա •նավար
կառավարութիւն
մ լ ն
ալ կրնայ
ժողովբգավաբ
դառնալ
եւ
իրաւունք
տալ
ժ ո ղո վո
ւ ր դին
, որպէսղի
խօսելու
ճշժ
արիտ
աղատութիւն
վայելէ
ել իր դրական
ժասնակցու
-
թիւնր
բե բէ պետական
ու Հասա րակական
գ ո
րծե–
բուն
Այլ
թօսքով,
Թիթօ
կ՝ուղէ
րարեկարդել
ռու
֊
սական
օրինակի
՚էլ՚ս՚յ
շինուած
Հաժւս յնավ արու
—
թիւնր։
Մինչեւ
Հիժ
ա,
Եուկոսլաւիոյ
կառավա
-
ր՛ւ ւթիւնբ
ռո ւս ա կան
ին
երկրոբգ
տպագրութիւնն
էր։
Գրասենեակնե
բու
ժէշ
կեգրոնացած
ուժեգ
կաո աւէա րութ
իւն
մր , ոբ
կբ ղեկավարէր
երկրի
ամբողշ
կեանքր։
Իք ո րՀ ր դ ա րան ր , ^ա
յո»
ր՛՛ող
ել
առանց
1^'ԷԴ
իմ աղ իրնե
բու
, մէկ
ց՛սն կով
րնտ
-
րու՚սծ
մաբդալմով
կաւլմուած
էբ՛–
Գատարաններն
ու
դաաաւ՚՚րներն
ա՚ււ՚լամ
ղտնուած
են քաղաքա
—
կան
Հակակչռի
տա/լ
:
Այժմ
, եուկոսլաւ
՚էաբիչներր
ո րո շած
են
բա–
րեկարդել
՛սյս
գրութիւնր
: Անոնք
կ՝՝րսեն
թէ
չա՛"
կեգրոնացած
, գ ք ւ ւ ա
՚ 1 ւ ա
՚ ո
ի բ ա կան
եւ
Հաելաժողո
—
վրդավ
ա բ դրութիւն
մ լ ն է
՛ս յդ
եւ
Հ ետե
ւ՛ս բար
չի
կբնար
հ առա
յ ե լ
Հ ամ ա նավա
րութե
ան
շաՀե
բուն
:
Այս
դրոլթիւնր
յղացուեցաւ
Աթալինի
կուլմէ
Ա՛ու–
սիոյ
մէշ
եւ բնաւ
չի Համապատասխաներ՝
Մարք
սի
ել
Լենինի
ք ա րողած
Հ ամ ա յնա
վար
ութե
ան
ո ~
դիին։
Բարենորոդչական
փ ո փ ո խութի
ւննե ր բ
արդէն
իոկ սկսած
են : ՚Րաղաքայեն
բարձր
սպասարկոլ
-
թեանց
վրայ
սկսած
է
իշնել
տասլարի
Հ՚սբուածր
եւ
չաա
մր ոլաշտօննեբու
վերշ
տրուած
է ։
Տասբ
Հա՚լաբ
Հողի
Հեռաց՚ււած
են Պելկրատի
ւի ա ր չա
-
պետաբանէն
ել րսուած
է անոնց
, թէ
շատ
դործ
կայ
իրենց
Համաբ
ճ ա րտա
րա րուեստական
Հիմ
-
նա րկո ւթե անց
ել նաՀանգա
յ ի ն
սլա շտօնատո
ւնե
-
բու
մէշ։
Շատ
ղործ
կ՛"
յ եւ սակս՛
յն շատ
մարդիկ
չեն
ոււլեր
Պելկրատէն
Հեոանալ
:
Շ ՚ ս ՚ ո ՚սրմատակ՚սն
եղած
է իշխանութեան
փո–
խանցուժբ
կեղրոնէն
տե՚լակ՚ոն
կաոավաբոլ
-
թեանց։
Ծ՚ոնբ
ճս՛ բ՛ուս րա
րո ւե ստ
ի ,
եբկրա՚լոբ
-
ծութե՚սն
եւ արտաքին
առեւտուրի
նման
ղլխաւոր
նա խար՛ս
րութիւններն
անղամ
իբենց
իշխանու
-
թիւնբ
կոբսնցուցած
են ի շաՀ տեղական
կառա
-
վաբութեանց
։ՄարաշախտԹիթօ
այս
աոթիլ
րսած
է,
որ
թէեւ
ասլակեղ
րոնացում
ր յաշողու
թիւն
մբ
գարձնելու
Հ ամ աբ
բաւարար
ուժեր
չկան
, բ ա
յց
այգ
ուժերր
պիտի
ճարուին
Հետ՚լՀետէ
,
որովՀե
աեւ
փորձառութիւնր
լաւաղոյն
ժաբղիչն
է :
Ո՚֊րիչ
՛իո վա խու թիւննեբ
ուղղակի
յեւլափո
-
խական
կերպարանք
անին
:
ճ
արա
ա բա
բո ւե սա
ի
Հակակչիռր
վստաՀուած
է բանուորական
խո ր
-
Հուրդներու։
Նոր
օրէնքով
ժր,
այս
խոբՀուրդնե–
բր
՛սր՛ւ էն իսկ
բնա բուած
են աղաա
քուէտ
րկու
-
թեաժր
, Ր"
լո բ
ւլո
րծ ա լաննե
բու
, ճա րաա
րա
րո լե ս–
տակ՛՛՛ն
ձեոնաբէ^ւեբու
, Հանք1դւոլ
ել այլ
Հիժնաբ–
կութեանց
ժէշ։
Րւսնու՚ւրական
էս՛՛ րՀուրւլէւե
բ ր ի -
րաւո
ւնք
ուն
էն
Հակակշռելու
աշխատան
քէւ
բոլոբ
աես՚սկներբ
վարչական
ղործեր
,
աչէսատանքի
պայժաննեբ
, ա րտաւլ
րո ւթ
իւ^ւ
, ապրուստի
՛՛լ՛՛՛յ
-
ժաններ
, օրւս՚էաբձքի
եւ
նոյնիսկ,
եթէ
Հարկ
րլ
լայ
, ասլս՚Հուէութիլն
: Ա ե ծ
յ ե ՛լոյ չր
շո ւմն
է ա
յ ս
երկրի
՛քլ՛ մէշ,
ուր
ա բՀեսաակ՚լական
միութեանց
աւան՚լութիւնր
չկայ
ել վարպետ
ա րՀե
սա՚սւո
բնե
րու
թիւն
ալ
քէ՛չ
է : կար՛է
մր
՛լ ո բհ ա բա՛ննե րո լ մէշ,
բանուորնե
բբ
մինչեւ
անղամ
կր
ւէւսէսնւ"ն,
ստանձ
նել
պաաասխանւստուութիւնլ։
: կ՝"ււլէէն
սլաՀել
տնօրէններբ
, ոբոնք
արղէն
է՛սկ
կ՝՚"շէսաաէէն
կեդ
րոն
էւ ւլե կավարութեան
տակ
: Աւրէ՚շ
բ՚սղմաթիւ
դործ՛" րաննե
բու
մէշ , սակա
յն ,
բանուո
րնե
ր ր -—•
ա
յրե ր ե լ
կինե ր
խան գաւէ ա՛ւ օրէն
վւ՛ո րե
ղան
՛լո
րծ էւէւ ել սկսա՚է։
էւրենք
1լաո՚սվաբել
:
Թիթօ
մտցուց
նաեւ
ուր
է։ շ րաբե
կա
բ՛լ
ու
թիլէ։
մր։
Նոր
օրէնքով
մլ՛, որու
մասէւն ասկէ
աո՚ւ՚շ
ւ " լ
՚էրեցէւնք
, շնշեց
ր՛ս
րձր
պա շտօնատա
րնե
լ՛ու
ա
-
ռանձնա
շնո ր Հնե բ ր ,
մասն՚սւո
ր
է ս ա ՚ 1 ո ւ ւ թ ն ե բ ,
լաւաւլ
ո յն
սննդամ
թերք
, ՛Արձակուրգի
վ էւ լ լան
ե ր ,
ե ւա յլն
:
Ուչ՚՚՚՚լ
բաւ
են ալս
բո/որ
՛իո ՛իո խութ
ե ունղ
մա—
սէն
Պ • Մ իլովան
՜ճիլ՚սսի
յա յտա
րա
բու
թ իւննե
բ ր :
Ո՛չ,
բարեկամ՛
, Հայ
չես
մնար։
Եթէ
գուն։
Հայ
մնաս,
ղաւակդ
կամ
թոոնիկգ
Հայ
չի
մնար։
՛Րէ՛՛՛չ
՛լ րոկած
է այն
Հայ
— կա
թո
լէւկնե
բուն
վրայ,
որոնց
երբ
ինչ
ազ՚լէ
բԱալր
Հաբ՚յնէինք
,
չէին պատասէսաներ
€Հայ
եմ»
,այլ ^կաթոլիկ
եմ»
:
Կը կրկնեմ
: Եթէ
աղգա
յէւն Եկեւլեց
է՛էն
քէ՛չ
մր
աշ
ե ր թանք
կամ
ձախ
, կամ
ուէին
«Հօ/
յութենէ
Հ ր^
րաժա
բելու»
ճամբուն
մէշ
կբ մտնենք
:
Ա է՛ դայթակղիք,
Մէսիթաբե՚սն
Հայրեր։
Աեր
եւ
ձեր
նմաններուն
Հոգւով
— սրտով
Հայ
ՐԱալր
կասկածի
տակ
առնել
չէ մէւաքս։
իքօսքս
ւլան՚լուա—
ծին
Համար
է : Ամէնուն
տ րուած
չէ Հաւատքին
եւ
ա՚լ՚լութեան
տաբբեր
րաներ
ՐԷՐ"լր
Հասկնալբ
:՝
՛Ր իչ թէ
շ՛ոտ
ղարւլացում
ունեցոգր
մ իա
յն
կր
Հ աս կնա
յ ա յգ
աար
բեր
ութ
է։ ւնր
:
իսկ
մեբ ագգր,
մեր
թաղաւորներոլ
անկոլ
—
մէն
ետք,
այնքան
ժաժանակ
ասլրեր
է կաթուլի
—
կոսներուն
չ ո ՚ ֊ ր շ ր
է
"Ր
՚էաբժուեր
է ժէկր
ժ իւսէն
,
ա յսինքն
Հայ
կրօնքր
, Հայ
աւլղու
էժե ան
Հեա
շփո–
թելու
: Արդարեւ
քանի
ղարեր
ապրեր
ենք
առանց
Հայ
թաղաւոբէւ
ու
իշխսնի
, որոնք
եղեր
են
մեր
անկաէսութեան
խս
րՀ րդ՚սն
ի շր : Րայց
կաթողիկոս–
ներբ.
Պարսիկի
թաթին
տակ
թէ
Յոյնին,
Արարին
էժէ
Թուրքին
, յաշոր՚էեր
են իրարու
: Ու
Հայ
ժո–
՚լովուրդր
նայեր
է անոնց
վ լ ւ ՚ ս յ էւրրեւ
միակ
յ՚՚յսր
իր
ինքնուրո
ւնո ւթե ան
եւ Հրաշակերտ
եկեղեցի
֊
ներ
է կանդնեբ
էւբ կրօնքին
Հւսժար
:
Հայ
Հասաբակ
ժ ա
Հ կանա
ց ո ւին Հւսժար,՝
^՚"
յ
Ր.Ա"՚Լ
կր նշանակէ
ոլատկս՚նիլ
Հ ՛ " յ
Եկե՚լեցիին։
Այ"
՚էաղափաբբ
ժեր աղգապաՀպանման
սիւ
-
ներէ՛ն
ամենտկարեւորն
է ։
Կ՚սթոլիկ
, բալոքական
, օրթոտոքս
կաւք
նոյն
իսկ մաՀմետական
կրօնքներով
կրնայ
Հայ
աղղ
մր
՛ԷՈ
յութիւն
ունենալ,
միայն
այն ատեն,
երբ
ւլօրա
ւոր
են միւս
աղգակներր,
լեղու,
Հոդ,
մշակոյթ
:
Ասոնք
ալ
կամ
Հ<.ձեռքէ ղացած»
են , կամ
եր
թալու
վրայ
են : (իյօսքս
Ա՚իիւոքի
Համար
է) :
Ուրէշ
օրէնակ
մ ր՝
ժէ • գարուն
ԼեՀաստ՚սնի
^ ՚ ս յ
ղագոլթրւ
Ջեոքիս
տակ
չունիմ
՚ ՚ լ է ՚ ո ք
եղած
՚ոեղեկոլթիլններր,
թոլա1լան
^ չ ՚ չ լ ՚ ի " ՛
մանրամաս–
նութիւններ
տալու
Համար
, սակայն
շատեր
ւլի -
աեն,
որ այս
Հայ գաղութբ
երկու
- երեք
սերունդ
մնաց
Հայ,
իր մասնաւոր
եկեղեցիներով,
լեղուով
եւ
ս՚ւղրե լակե բսլով
: Ւսկ
այն
օբէն,
երր
՚սնոնք
կաթոլիկ
մկրաոլեց
ան
իբ ե նց եպ էւսկ" պոսին
թե
-
ւո՚գրանքով,
որուն
անունբ
ի՜ն–
ցաւ
սրտիս
Նիկօլ
էր , կս՚էքաց
- կամաց
դ ա դ ր ե ց ա ն
Հալ
րլէա
լէ
եւ
ԼեՀ ացան
:
Տասբ
Հաղաբէն
վբայ
մէԿլբ
թէ
երկուքր
մի–
" ՚ ւ ^
ԿԸ
յիչեն
այսօբ,
որ
իրենց
մեծ
պապերբ
«Հայկական
ծաղում»
ունեցած
են
:
Հ ՚ ս յ
եէլեղեցին
՚ղաՀեց
ղ՚ոնոնք
քանի
մբ
սե
֊
բունդ,
իոկ
կաթսլիկոլթիլնբ
փճացոլց
իբրելՀա
լ :
Բարեմիտ
բնթերցողր
թերեւս
Հարցնէ,
թէ
ինչո՛՛՛ւ
ուրեմն
եւրոպական
չատ
՛քր
ժողովուրղներ
սլաՀե
ցին
իբենց
ա՚լղո
ւթիւնբ
:
Պատասխանր
սլարղ
է :
ինչսլէս
ար՚էէն
բսէնք,
կրօնքր
թէեւ
ամենա–
կարեւորն
է,
սակայն
ուրէ՛շ
աղդակներ
ալ մեծ
՛լեր
կր խաղան
աղգէւ
մր ինքնուրո
ւնո
ւթիւնր
պաՀե
-
լուն
մէշ։
Յիչենք
լեղուն,
մշակ՚ւյթր,
աշվստբՀա
֊
ւլրական
գէւրքր,
եւ քաւլաքական
պայմ
անն
եբր :
Մէ՛եւնո
յն
կրօնքր
ունենալու
պաբաւլային
, լե–
՛լան
է
որ կր գատոբոշէ
ա ղ գ
մր եւ լեղուէւ
նմանու
թեան
սլարագային
, մշակոյթն
ու
աշխարՀաղրա–
կան
դիրքր
օղնութեան
կբ
Հասնին,
իրարու
այն–
ք ՚ ս ն նման
երկու
ազգեր
իրարմէ
անշատ
պա
֊,ե
լու
Համար
:
Թերեւս
աւելոր՚է
չէ Հոս
յ ի չ ե լ որ,
կրօնք,
րւս։լ–
ղ ս։ տաբաբ
նուաղ
աղգեցութիլն
գործեց
Աբե
ւ -
մուտքի
ժէշ,
քան
արեւելեան
ժոգաէուրւլհեբու
վրայ
։
Արեւմուտքի
մէշ,
ազդային
գիտակցութիւն
ներ^չող
դաղավւարնեբ
կան,
որոնց
քովն
ի ՛էե ր
կր
կենա
յ նաեւ
կրօնքր
երրեմն
; Բա
յց
կրօնքր
Արեւ
մուտքի
մէշ
երրեք
չէ
եդած
միակ
սիւնր,
՚ւր՚ււն
չ ա
բշ
Հաւաքուին
միւս
աղդակնե
ր բ կամ
ղաւլա
.-
՛է""
րնե
ր ր :
Արեւե
լքի
մէշ կրօնքր
ամէն
րան
է
ժո՚լովուբ՚լի
մր
Հաժաբ
եւ
աղ՚լէւ
մբ բոլոր
կարեւոր
ւլագավյար–
ներբ
կբ պարվւակէ
, ւսղղայէն
եեանք
, մշակէքյթ
,
լեղու
եւ գիտոլէժ
էււննե ր ,
էւն չ
ւղէ
ո բժ շկո ւթիւն
ե
ւ
օրէնք։
՚Բուրանր
եւ
Թ"
ք""ն
բժշկական
եւ օրէնս
—
գիաական
դիրքեր
չե՞՛ն
մի։սժ
։։։Ժ
սնակ
Այսօր
իսկ
աչքե
բնու
II ա՛ւ
շե ւ
է
, Հնղ
կաս։ոանի
Օբէ
՚նակբ։
Հսկայ
երկիր
ժր,
մօա
400
մէւչէան
րր
-
նակչութեամ
բ :
Երբ
անղլիակա՛ն
լուծէն
աղա
սա ւելով
բաժ
-
նուեցաւ
երկոլ
։ղե տոլ թեանց
, ւլե ւլե բու տարրե
-
բութեան
Համար
չէր
Լարիական
Հնւլիկներ
, Տբա–
լիտականներ
ել
ՄոԿւկւ՚րւեբ
Հիւսիս՚սյէն
կ"։լմր)
,
ոչ
ալ
լեղունեբու
(16
լե՛լու,
քանէ։
մբ
ուասնեակ
րարբառ)
, այլ
մէ։ա
յն
կրօնքէ։
ւ՚։ա ր րե ր։։։
թ
ե
ան
Հտ
մար։
Երկու
կարեւսր
կրօնքներ՝
մէսՀմեաական՚ււ–
թէււնր
եւ ւղրաՀմանակոնութէււնր
րաժնեցէւն
եբկի~
րր
է
դարձնելով
Փաքիստան
ել Հէնտա
ս՚ոան
Մերձւսւոբ
Արեւելքի
մէշ
ալ,
մ՚սՀմե՚ոակա
-
ն՛ւ՛ թէււնր
էւ մ էւ շձուլե՞
ց էւրարմէ
աարրեր
շատ
մր
ժս՚լովա
րղներ
, սե լճու ք՛. ւ
։ւն
, թրքական,
քբոէա
-
կուն
ել
ուրիշ
աս իական
տկար
մշակոյթ
ունեցող
ղե
՛լ
աէւ։ ու
մ բեր
:
Ե՛
եթէ
մաՀմետականութէււնլ՛
չկր՚յ՛"՛^
Օաեէ.
մէկ
՚ " 7 ՛ / / ՜
՛էե բ՛՛՛ծե
լ Թուրքր,
Պարս իկր
եւ Արաբր
,
պատԼ
\աոն
այն
էբ որ,
"՛րիչ
ա՚լւլակներ՝
՚սշխար
-
Հա՚լրական
դիրքր,
մշւսկոյթր,
ու մանաւանգ
լե
ւլսւն
իրարմէ
ղաա
՚ւլւսՀեցէւն
տ
լւ։ աղղերր
:
Ուրէ՛շ
աոէէթով
մրն
ալ. ա ր։
մասէն
ՊԱՐԳԵՒ
ՆՒԿՕԼԵԱ՚լ
Fonds A.R.A.M
