րանար
խօօսակցութեւաՆ
սովռրակաՆռւթենէն
, այն
աաեն
հեղինակները
պիաի
կարենարին
լի^վյէն
սաանաչ
իրենց
էֆէ տրամաթիքքւ:
Ընգունինք
սա–
ղայն
որ
մ եղի
արոէ-ածը
արգէն
գոհացուց
Հասա.՛
րակոլթիէնր
՚, ԳոՀացոլց
մանաւանգ
նկաաի
առնե
լով
որ այս աոաքին
թատերախաղին
Հեղինակներր
մէքաեղ
բերած
էին խոստմնալից
նորութիւններ
,
յոյս
ներշնշելով
իրենց թաաերական
ապագային
մասին :
Եաղին
յաքողոլթեան
նպաստեց
անթերի
խա
ղարկութիւն
մր, ուր Ալէն
Ծօի,
Վարուժան
,
Մ ի՚-քքտ Րիպովսքա
ել ուրիշներ
ցո
յց տուին
գնա–
Հաաելի
արժանիքներ
,
խաղալով
ոգեւոբոլ
-
թեամբ,
ր1ական,
ել միշա
մնալով
իրենց
գերին
սաՀմաններուե
մէք %
Կդմանամ
թէ թէաթբբ
ար
լԳւԺիւբր
դեած
է
արգէն
Հեղ ՚նակի
իր
ալունքներբ,
էնշ որ
գիւրոլ–
թեւն
պիաի
րնծայէ
աւելի
լայն
Հասարակութեան
մ ր
գնաՀաւոե/ոլ
երիտասարգ
Հայրենակիցի
մր
առաքին
քայլեբր
;
•
ՆԿԱՐԻՉ
ՓԻԷՌ
ՆՈԶԵԱՆ
« Ալլտպրոժ
»
թեր
թէն
Հաճոյքով
կր
քաղենք
կտբգ
մբ տեղեկութիւններ
երիտասարգ
Հտյ նկա–
Սհէէ
՚^ւԼ մասին :
՚Բսաներկոլ
տարեկան
, Նողեան
(իսկական
ա–
նունով
իւվէղեան)
ղալակն
է Ա՚արաշցի
Հայ ըն -
տանիքի
մր որ Վիէն
կը բնակի
Հ
իբրեւ
բանուոր
,
օրուան
8
ժամր գործարանի
մբ մէք
անցբնելով
Հանգերձ
, Նողեան
ժամանակ գտած
է
նուիբուե–
լու
արուեստէն
;
«Ալլապրոժ^է
թղթակիցբ
նկարագրելով
ղայն,
կ՝րսէ
.
ՀՏարօրինակ
ձեւով
կր նմանէ
Աստ
-
ուածաշունչի
ա յն Հերոսներուն
ղորս
կր
նկաբէ
սէրով
եւ Համողումռվ։
Աեւուկ
մօրուք
մբ կբ
շբր–
քանակէ
էր անուշ գիմագիծբ,
գրեթէ
ցաւագին
,
ամէն պարագայի
մէք շատ
ղգա
յուն
» Տ
Ե րիտասարդ
նկարիչր
մէկ տարի աշխատած
է
խոշոբ
գործի
մր վրայ
(երեք
մեթր
չորս)
I
ԸնղՀանրապէս
կրօնական
են իբ ստեգծագոբծոլ
-
թիւններբ
, ինքն իսկ Ր11ա/ով
խռ րապէս
Հաւատաց
եալ։ Տտռաքիկայ
ապբիլին
պիաի մասնակցի
Լիո
նի ՀԱրուեստ
եւ Խաղաղութիւն»
ցոլցաՀանգէսին
,
ոբ կր գտնուի
Աաթիսի
, Փիքասոյի
եւ Լէոն
Աոլ–
սինաքի
նմ ան
Հեղինա կութ իւննե բու
Հովանաւո
-
րութեան
տակ
;
Կր նկաբէ
17
տարեկանէն
ի վեր,
նեբշնչուե–
լով
առսնց
բնգօրինակելու
Աստուածաշուն
չէն։
Աղգռւած
է Ռաֆաէլէն
եւ Վինչիէն
, քբոնց
ներշնչում ի՝.ւ կր խառնէ պուտ
մ ր տպաւո րա^ա
շ –^
տութիւն
, ինչպէս
կ րբացատրէ«Ալ
լապբոժ»^
ա
շ–
խատակիցր
, եղբակացնելով
«Նողեան
կբ նկաբէ
տաղանդով
մբ որ պիտի
Հասուննայ
տարիներու
Հետ»։
Իր է՚ործր
կբ ծառայէ
ամ ենա
թանկսգին
բարիքին,
խաղաղութեան
ԱՐՓԻԿ
ՄԻԱԱԲ։ԱՆ
ՆԱՄԱԿ
ԽՄԲԱԳՐՈԻթԵԱՆ
Ա
կ բսեն թէ աւելորդապաշտ
ես , ճ ի" շւ^ է ;
/*
է բբեք , եւ ոչ
մ էկ
կարեւորութիւն
կու
տամ
աւելո րդապտշտութեան
:
Ա
Օր ենակ,
չե՛՛ս վախնար
13
թիւէն։
.
Բ
Ամենեւին
։
1
Ա՛
Լաւ,
ուրեմն
ինծի
13
ոսկի
Փոխ
տուլ
յ
ՕԳՏԱԿԱՐՆ
ՈՒ
ԱՒԵԼՈՐԳԸ
%իԱ
ժամանակին
Աղգ.
Միութիւն
մր կազ
մուեցաւ
մեր քաղաքին
մէք, եկեղեցական
, կրթա
կան
եւ Աղքատախնամի
գործերով
ղբաղելու
Հա -
մար
եւ կառավարութենէն
ալ վաւերացուեցաւ
:
Վերքերս
Նիսի
մատուռին
Հո դա րտ
բձո
ւթիւնր
Հրաժարած
Րէէա
լո վ , լնգՀ • ժողով
մ ր գում ար
-
ուեցալ
, լսելռւ
Համար
Հոդաբարձոլթեան
ղեկու–
ցում ր ել
Հ ա շո ւե տ
Ո
ւո
ւթ
ի ւն ր : Փո խանակ
ատոր
,
օրակարգէն
դռւրս
խնդիրնե
րով ղբաղեցալ
եւ վեր
քին
պաՀուն
Ազգ՛
Միութեան
վարչութիւն
մր
բնտբեց
, որուն որչափ
օրինաւոր
բ/լալր
ուբիշներր
թող
բսեն
.•՚:
Վ^աբչոլթեան
անգամներբ
, իրենց
առաքին
ժողովին
մէք,
ո րո
շեց
ին
Հանգանակութեան
ձեռնարկել,
որ Մ էքէնքէն
վերք մատուռբ
իւղա
-
ներկեն
Հարիւր
Հազար
ֆրանք ծախսելով՛.
Բայց
Հիմա
, առանց
Հանղանակո
ւթեան
ձեռնարկելու
կ՝ոլղեն
ներկել,
իրենց
յոյսր
դնելով
Հրաժարեալ
Հող արա
բձո
ւթե
ան
պաՀեստի
գրամ
ին վրա
յ
է
թէեւ
մ ատուռին
դրամբ
մ ատուռին
վրտ
յ
ծախսել
կ^ուղեն , րայց
Հարիւր
Հազար
ֆրանքի
ծախք
մր,
եթէ գրամ
ունենան
իսկ , վարչութիւնը
չէ որ պի–.,
տի ոբոշէ , այլ բնգՀ • ժոգովր
:
Իշխան
Արզութեանի
յուզաբկաւորութեան
առթիւ
Նիսի
Հոգաբարձութիւնր
Մ արսիլիա
դի -
մեց
, որ տասր Հազար
ֆրանք
տրամազրեց
մեզիւ
Այս
օրերս
Մ ո՛րո է էէո յ գպրոց
- եկեզեց
իին
, ուր
400
տղաք
կր յաճախեն
շէնքին
զն ման
Համար
մեզի
դիմեցին
ել ես մատուռին
կոզմէ տասը
Հա
զար
ֆրանք
տրամ ագրեց
ի : Ներկայ
Աղգ • Մ իու
-
թեան
վարչութեան
անգամներէն
ոմանք
ինձ դի
տողութիւն
կ՝րնեն
այս
եզբայրական
օգնութեան
Համ ար ; Մ էնչ
իրենք
...
Պատերազմ
էն վերք
Նիսի
մ ատուռին
անկանո–^
նութ իւններր
տեսնելով,
թաղեցիները
ինձ
դիմե
ցին , որպէսզի
զեղծումներուն
առաքքր
առնեմ ;
Չմերժեցի
: Հոգաբարձութիւն
մր կազմեցի
եւ
քա
նի
մ ր տարուան
շբքանին
նո բոզութեան
ամ
էն
ծախք
Հանե^
՚Լ
^Ր^
270000
ֆրանքի
մօտ
գումաբ
մ բ պ. էՀեսւ
ւնե.
Աք։
Ես շնոբՀտկալութեան
չեմ սպասեր
, միայն
կը
խնգրեմ
Հրապարակալ
պատկանեալ
իշխանո ւթե
-
նէն , ոբ Նիսի
Հա յութեան
Հետ
Համ ախորՀուրդ
,
որոշում
մր տան,
թէ , մօտս ունեցած
դրամր
ո —
. բո՛՛՛ւ. պէաք
է յանձնեմ
, քանի որ Հրաժարած–
եմ է
՚
իմ շբքանիս
գոյացած
գումարբ
Հայ եկեգե
-
ցիին
կր պատկանի
, Հետեւաբար
չեմ կրնար
յանձ–
նել նորակազմ
Աղգ. Միութեան
։
Նիսի մատուռբ
տարին
երեք/
օրեր (Զատիկ
,
Ծնունդ
եւ Աստուածածին)
Հայու
եբեսր
կր տես
նէ : կիրակի
օրեբր
4—5
կիներ
Հազիւ
կ՝եր,Ծան
;
կ՝աբժէ՚՛
Հարիւր
Հաղար
ֆրանքի
խոշոբ ծախք
մր
լնել,
փառքի
եւ պայծառութեան
Համաբ
։
Հրաժարած
Հ ո գարա րձութ
իւն ր
մ ատուռին
կից
գպրոց
մր շինել
կ՝ուզէբ,
բայց
մէկ
միլիոնբ
կա
րելի
չեղաւ
Հաւաքել
։ կր
Հարցնեմ
կ՝տբժէ^
Նիսի մէք գպրոց
մր շէնել
թէ ոչ։ Արդէն
մ ատու—
է
լին տակը
երեք սենեակով
յարկ
մը ունինք,
գպ–
«8ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(2)
Ե–
Տէրոզ
ծանբ
լռութեան
մէք
Հեզէնէն
,
նոբէց
ապացուցած
Համարելով
էր մեղաղբանքր,
էլփ
կրկնեց>։
Ախտլ բան
էր • • • ղու չպիտի
ուզարկէիբ
է
Ա խ՚սլ չկաբ • ՚ • յանկարծ
մ ի բուռն
շեշ -
տով
արտասանեց
Մելիքի
այրին,
եւ նրա
տխուր
աչքեբի
մէք ցոլաց ինքնապաչտպանութեան
ե —
ո անգ
I
Նա ոչ մի զիքում
չէր
ուղում
անել այդ
կէտի
մէք
թէ
ինվն իր տանր դժբախտութեան
կարող
է
նպաստել
նո յնիսկ անդիտակցաբար
:
.
ի՛՞նչ սխալ
է , շարունակեց
նա
։
Թող ի–
մանայ
, թող կատազէ
: Դ՛իտե"ս
ես ինչ կ^ասեմ
:
Մ անասբ
եկել
էբ մեր աղքիկներին
պաՀպանելու
,
որովՀետեւ
Վարանգա
յում
ոչ
մ ի կին , ոչ
մ ի
աղ
քիկ ապաՀով
չէ ՚Բրտերի
, Թուրքերի
եւ
Հազար
ու մի ուրիշ տեսակ
շների
ձեռքից
: ԱՀա
ինչ կ՝ա–
սեմ :
Կինր սլարտոլթիւն
չդիտէ,
երբ
պաշապանում
է իր սլատիւր
: Մելիքի
այրին
մի
ակնթաբթում
բո
(Ո
րով
ին
ա քլակ ե րպո
լեց
. նրա
ա չքե ր ր կրակոտ
էին
եւ քաղ թա
թիւն
էին քարողում
: Բա լց նա
մ ո–
ոացե/
էր թէ երր է խօսում
եւ ում մասին ;
Հեզին
էն շտտ պեց
վերականզնել
իրական
ճրշ–
մ աբտութիւնր
ել ասաց .
Այո
, ո՛՛վ չգիտէ
, որ այգպէս
է ։ Գոլ կ՝տ–
սես
տնօրէնին
, չ է ՞ ։ Բայց
նա քեզ չի Հարց7յի,
ո–
րովՀետեւ
անօրէն
է • • *
Մ անասը պաչտ պանո
ւմ
է մեզ զանազան
՛նե–
բէց. էսկ դրանց
ից մէկն
է լ ինքն է, Բէկր,
ուրեմն
այն,
ինչ որ
պաշտպանութիւն
է մեղ^
Համաբ
,
յանցանք
է նրա
աչքում
: Հքներին
, գայ
լեր
ին
եւ
ուրիչ
պատառողներին
ատե
լի է
պաչտպււնոլ
-
թեան
միտքր
, նրանք մի բան գիտեն
-
ով խլում
է
նրանց պատտռր
, յանցաւոր
է եւ պիտի
գզգզուի
I
Բա
յց ա յ դ առաբկութիլնբ
աւելի
եւս
բորրո–
քեց Աննա — խաթունին
: ինչո՛՛ւ
է այգպէս
։ ին -
չո՞ւ պիտի պատառը
չը րողոքէ
իրան
կլանռզ
րե–
րանի
գէմ
։
1
ԵԼ
վերքապէս
, այս
ի՞նչ
ցաւ
է , բացա
-
\անչեց
նա, մոռանալով
որ խօսակցոլթիլնր
ամ -
\ոզք
ժամանակ
ցած
ձայնով
է
կատարւում
; –
Հմբողք
զի*–զր
այնպէս
չէ վախում
, ինչպէս
մենք՛
Ո
քոր
նոբաՀաբ
սերն
ու աղքիկներր
դուրս
գնա
-
\ն,
փսկ
մենք
մենք
այգ
իրաւունքն
է լ չու —
\նք ...
Մ իթէ
ղա րմ անում
ես եւ կարծում
ես
. . •
ք՝դՀատեց
Հեզին
էն
ել իբ ծանր
Հայեացքով
ե^^ու անղամ չտփեց
իր խօսակիցին
,
Հասկացնե–
(Հ թէ ինքր չէ ր սպասում
ա յգքան
մ իամ
տութիւն
՚^^նո9եց,
որին մի ամբողք
երկիր
է յանձնուած
տ
՚ 1 -
Ա՝ իթէ՞
ղարմ անում
ես եւ կարծում
ես
թէ
է կերպ կարող
էր
լինել։ Վարանգա
/ում Հա -
Ղ"* աղջիկներ
կան,
որոնք
միմիեանց
նման
են ,
Բ՛*՛– Մելիքի
ազքփկր
մի Հատ
է եւ ոչ ոքի
նման
1էՕ
րոցական
ինչքերով։
Եթէ
ծնողքներր
Հոգածու
են
որ իրենց
պզտիկնեբը
Հայերէն
սորվին,
կրնան
Հինգշաբթի
օրերը
Հոն զրկել,
ոչ թէ 7, այլ
40
տղաք
, որոնց
լիուլփ
կը բաւէ
Հ
Ուրեմն
ինչո՞ւ
նոր գպրոց
, ինչո՛՛ւ
իւզաներ–
կել,
ինչո՞ւ
անօգուտ
ծախքեր։
Աւելի
լաւ չէ՞ որ
անՀրահեշտ
պէտքի
մր յատկացնենք
մեր գրամը
։
Ես կ՛աո աքարկեմ
ա յ դ
ղում արր
յատկացնել
Աուրիոյ
մէք զիլզական
ղպբոցի
մր շինութեան
Տ
Հոն
Հայ տղաքր դպրոցական
շրքտն
կր
բոլորեն
խեղճուկրակ
շէնքերու
մէք։
Եւ կամ Պուլվառ
Ատ–
տո
յի
( Մ աբսէյլ)
մէք գնուած
դպրոց
եկեզեցւռյ
սլարտքին
յատկացնենք,
վերագարձնելու
պայմա–
նոք։
իմ մտածումս
է որ կբ յայտնեմ
«Տտռաք
»ի
Դքոցաւ։
Հայ եկեղեցիին
գրամ բ Հայ տղոց
օդ -
տ՛ն գործածենք,
ել ոչ թէ
վատնենք
անօգուտ
պայծաոռւթետն
Համար
: Եթէ
կ՚՚ոլղեն անպատ
-
ճաո
ներկել
եկեզեցին
, կրնան
Հանգանակութիւն
ր բանաւ
:
Ա.
ԵՐԱՄԵԱՆ
ԳաԸձապեա հրաժարեալ Հոգաբարձութեան
մո
ՄԱՐԶԱԿԱՆ
ԿԵԱՆԲ
ՎԻԷՆ,
( Յ ՚ ^ ւ ւ ա ջ ) . -
Շատ
նպասւ՚ւաւոր
օգով,
ինչպէս
նաեւ
չո բ ու ցամ աք գետնի
մ ր վրտ
յ , Հ ՚
Մ՛
Ը • Մ ֊ի Ա–
թումբբ,
իր սեփական
գաշտին
վբա
յ , եզանակի
ախո յենական
վերքին
մ րցում
ը
կաաաբեց
այս կիրակի
5
Մարտ,
Տ&1Ոէ Տ^աթհօէւՇււ
ՏԱք
0
.Օ\ՏՇի
Համ ապատասխան
խում
րին
գէմ
:
Մրցում ը չսկսած
, որոշ անձկութիւն
մ ը
կը
տիրէր
ներկաներուն
մէք։
Մեր
ւ1
արզիկներուն
մտաՀոգռւթիւնն
ալ արգար
էր։ կամ
կը կորսն
-
ցնէին
ամ բողք տարուան վաստակր
եւ կամ պար
տութեան
մ ատնե լով
նե րկա յացած
խում րր
,
ուրիշ
աւելի
մեծ Հակառակորդ
մր
ք ՚ 1 3 Ո Շ հ 6 \ ւ 1 1 6 / » ,
գասա–
ւոբում
ի ե րկրո րգ բացմ ոցէն տեզաՀան
րնելով
կր
գրաւէ
ին անոր տեզբ
< • *
Այգպէս
ալ
եզաւ։
Մրցումբ
սկսաւ
անստոյգ
մթնոլորտի
մէք։
Լարուած
ուշագրութեամբ
Հա -
կառակորգ
կողմերր
իրար
ուսում՛նասիրեցին
եւ
ապա
կրակոտ
«փաս»երով
, ինչպէս
նաեւ վտան
գաւոր
վա յրէքքնե
րով
եւ
նո յնքան
կատազի
յար
-
ձակումնեբով
շաւո անզամնեբ
երկու
բեբգապաՀ–
ներուն
տաժանելի
աշխատանք
պատճառեցին
:
Մասնաւորապէս
Հ. Մ՛
Ը՛ Մ՛ի րերգապաՀբ
Տ՝
իւվէզեան
վճռական
կեցուածքով
մր
ի , գերեւ
.^՜
^ • Հանեց
Հակառակորդին^
կրկնակի
յարձակում
՚յերր
եւ խագերր։
Մրցումին
20րդ վայրկեանին
ամբոգք
գաշտբ
մէկէն
թնդաց
։ Արտոյի
մէկ
ուժեղ
եւ չեշ–
տակի
Հարուածին
վրայ
Հ. Մ– Ը՛ Մ՛ արձանա
-
գրեց առաքին նշանակէտր
։
Այս
յաքոզո
ւթենէն
վերք,
մէկ անգամ
էն
ա -
ն ստուգութեան
մշուշր փարատեցաւ
,
մե
րին
ներր
յաքորգաբաբ
եւ շատ
դիւրին
կերպով
նշանա կե
-
ցին
Հինգ կէտ
եւս եւ այսպէս
մրցռլմը
վերքււցալ
Հ.
Մ– Ը– Մի յտգթանակով
6—1 :
Հակառակորգբ
միայն
վերքփն
պաՀուն
կրցած
էր
մէկ կէտ
արձանադրել։
Ուրեմն
, այս յաղթանակով
մեբ տղաքը
կը
գրաւեն
երկրռրղ
տեղր րնգՀանուբ
գաստւորռւմին
մէք,
ել Հպա րտո ւթեամ
բ կր բարձրանան
առաքին
գասակարգը
(բէՇէՕւհքՇ
Տ6116) ,
գալիք
եղանակին
մրցելոլ
Համ աբ
աւելի
բաբձր
խումբերուն
գէմ
:
ՎստաՀութեամբ
կարելի
է յէշեցնել
որ
Վիէնի
Հ– Մ. Ը. Մր
\927էն
ի վեր,
Ա.
գասակարգբ
բարձ րանա
լու
Հնարաւորութիւն
չէր
ունեցած
:
Մեծ
եւ նախանձելի
այս
արգիւնքր
լաւագոյն
վարձատրութիւնն
է թափուած
աշիատանքնեբուն
։
^
^ԷՐ^ւէ ^Ցտռաք»
, թ ո յ լ տուր
ինծի
աբձա–
նագրելու
այս
նեղ սիւնակներուդ
մէք որ Հ. Մ–
Ը • Մ՛ի քաքարի
րերգապաՀը
Տտրութիւն
Ի ւ ^
վէղեան
, Հազիւ
22
տարեկան
, ինչպէս
նաեւ
րազ–
մ անգամ
ել Համեստ
րնտանիքի
մր զաւակ,
ար
-
Հեստով
պարզ բանուոր
մր,
ունի նկաբիչի
բարձր
յատկութիլններ
: Անցեալ
տարի Օգոստոսի
լն -
թ"՚ցքէն
, քազաքիս
մէք կազմակերպուած
նկա
-
րէչներոլ
ցուցաՀանգէսին
, էնքն
ալ մասնակցե
-
ցաւ
քսւնէ մր ղեզեցէկ
նկա
րնե րով
եւ քերմ ապէս
է^աՀաււէուեցաւ
։
Ակ-լրնական
շբքանին
17
տարեկանէն
,
երր
տակաւհն
աշակերտ
էր Վիէնի
Ֆր • Կապոյտ
Խաչի
ԱաՀակ
Մ եսրոպ
գպրոցին
,
նե ր շն չուե լով^
նկա
֊
րած
է Գրերռլ
Գիւտին
մեծ
Հեղինակներուն
սլաշ–
տելի
գիմ ազծեբր
ել
զանոնք
նուիրած
իր
յաճա–
խած
եւ. սիրած
դպրոց
ին
: Մենք
եւս գնաՀաաե
-
լով
իր արոլեստր
կբ մաղթենք
աւելի
մեծ
յաքո–
զութեւններ։
(ԽՄԲ
Տես
«Մէաք
եւ
Արուեստ
»ի
բաժինբ
։
՚ .
՝^ կդմանամ
թէ Հ. Մ • Ը– Մ՛ի
վարչութիւն
նր մտագրած
է Զտտկէն առաք, թատերական
մեծ
ներկայացում
մր կազմակերպել
,
ծիծաղաշարժ
կատակերգու
թեւն
մր, որուն գերակատարները
ա–
մՀնքն
ալ Հ. Մ. Ը. Մ ական
մարղեկ՚Լեր
են ...
ԱՀա
նորոլթեւն
մր մեր ֆրանսաբնակ
Հայ մար
-
զիկներուն
Համաբ։
ՏԷՐՄ–
1950
Fonds A.R.A.M
